Katalog

29 EYLÜL 2010 ÇARŞAMBA CUMHUR YET SAYFA KÜLTÜR 17kultur@cumhuriyet.com.tr CMYB C M Y B Çağdaş Türk müziğinin büyük bestecilerinden İlhan Usmanbaş doksan yaşõna girdi İlhan Usmanbaş (1921) dün (28 Eylül) 90. ya- şõna girdi. Hemen bu yõl 102 yaşõnõ bitirecek olan Amerikalõ besteci Elliott Carter’õ (1908) düşü- nüyorum. Halen New York’ta eller üstünde tutu- luyor. Öğrencileri, yorumcularõ ve dinleyicileri çev- resinde pervane. Konser programlarõnda ve müzik dükkânlarõnda onun her ortam için yazdõğõ yapõt- lara, kayõtlara rastlayabiliyorsunuz. Bugün bir besteci için en önemli şey, yapõtlarõ- nõn elektronik ortama geçirilmesi, seslendirilip kayda alõnmasõ ve de- ğişik çevrelerde çalõnõp tanõtõlmasõ- dõr. Usmanbaş ülkemizde ilk kez “yeni müziğin sesi” olarak simge- leşmiş bestecilerden. Çağdaş Türk besteciliğinde Bülent Arel, İlhan Mimaroğlu ve Ertuğrul Oğuz Fı- rat gibi bestecilerle ikinci kuşağõn söylemini oluşturur. Usmanbaş’õn yapõt sayõsõ 100’ü aşkõndõr. Onun müziğini bir çõrpõda alõşõla- gelmiş güzel namelerden yoksun, an- laşõlmaz olarak yargõlayanlara kar- şõ, kendini müziği düşünen bir filo- zof, diğer sanat dallarõyla alõşverişini gözeten bir fikir adamõ olarak korumuştur. Ona göre yerel-evrensel, Osmanlõ-Cum- huriyet gibi karşõtlõklarõn sanatta yeri yok- tur. Sanatçõ her yerde, her dönemde sanat- çõdõr. Usmanbaş, bestelerinde Osmanlõ-Cum- huriyet kültürünü dünya müzik tarihi kül- türüyle ve günün son müzik akõmlarõyla bir- leştirmiş, opera dõşõnda her ortam için ör- nek vermiştir. Dünyanõn çeşitli köşelerin- de, ABD, İsviçre, Polonya’da kazanõlmõş ödüller, çeşitli radyolarõnda seslendiril- miş, plak yapõlmõş kayõtlar; önde gelen nice bes- teciyle paylaşõlmõş seminerler, kongreler hep- si doğal bir akõştõr onun için. 3 KASIM’DA BOĞAZ Ç ’NDE Yapõtlarõnõ eşit aralõklarla, belli bir disiplin içinde ortaya çõkartmõştõr. Kimi besteci vardõr belli dönemlerinde üretmiş, aradaki yõllar susmayõ yeğlemiştir. Kimi besteci vardõr han- gi boyutta olursa olsun mutla- ka eşit aralõklõ bir üretim çizgisi göstermiştir. Usmanbaş ise hem eşit aralõklarla beste yapmõş, hem de her yeni yapõtla yeni bir arayõş gö- zetmiştir. Ne yazõk ki onun yapõtla- rõnõ ancak biz araştõrmacõlar, öğ- rencileri ve yorumcularõ yakõndan ta- nõyoruz. Bugün çok ender konser programlarõnda yer alan yapõtlarõnõn kaydõna da herhangi bir müzik ga- lerisinde rastlayamazsõnõz. Ama sevindirici haberler de var: Borusan Kütüphanesi’nde bulunan notalarõnõn tümü 90. yõlõnda elek- tronik ortama geçirilmekte. 90. yõl çerçevesinde Tür- kiye’nin çeşitli köşelerinde onun yapõtlarõnõn çalõ- nacağõ duyuruldu. Hemen ilk dinleti Boğaziçi Üniversitesi Albert Long Salonu dizisinde 3 Ka- sõm’da Aşkõn Ensemble tarafõndan “Küçük Gece Müziği” adlõ bir gençlik bestesi seslendirilecek. Geç de olsa ülkemizde yeni müziğe karşõ bir il- gi başladõ. Özellikle İstanbul Festivali’nde bu yõl bü- yük bir beğeniyle dinlediğimiz Xenakis’in yanõ sõ- ra yaşam boyu onur ödülleri verdiğimiz John Ta- vener ve Arvo Part gibi besteciler dinleyiciyi ye- ni sese biraz daha yaklaştõrmõş olmalõ. Belki bu rüz- gârõ arkamõza alarak Usmanbaş gibi bilgeliğiyle õşõk- lar saçan bir aydõnõmõz için 90. yõl etkinlikleri kap- samõnda söyleşi günleri düzenlenir, yapõtlarõnõn baş- ka dünya bestecileriyle karşõlaştõrmalõ su- numu yapõlabilir. Umarõz seslendirilen ya- põtlarõ bu bağlamda kayda alõnõr, eski yeni kayõtlarõyla CD’ler yapõlõr ve daha geniş kit- lelere sunulur. ATIFET HANIM’LA 62 YIL 1921’de İstanbul’da doğan ve Ayva- lõk’ta yetişen Usmanbaş, ilk kuşak çokses- li besteciler gibi yurtdõşõnda değil de Tür- kiye’de eğitim görmüş. Galatasaray Lise- si’nde, Ankara Devlet Konservatuvarõ’nda okumuş; önceki kuşağõn öncü bestecileriyle eğitilmiş, Bülent Arel gibi hep sorgulayan bir arkadaşa sahip olmuş ve sevgili eşi sop- rano Atıfet Usmanbaş ile tam 62 yõl mut- lu bir yaşam sürdürmüş. Atõfet Usmanbaş Ankara Devlet Operasõ’nda ilk kez sah- nelenen nice yapõtta başrol oynamõş. O da bugün başoyunculuğa yükselmiş nice öğ- renci yetiştirmiş. Şimdi Selamiceşme’de- ki evlerinde her ikisinin de her kuşaktan öğ- rencileri cõvõl cõvõl yanõ başlarõnda. Ben İlhan Bey’i ilk kez 1974’te İstanbul Rad- yosu’nda tanõdõm. O, müzik tarihi üstüne, ben ise çağdaş müzik üstüne program dizileri yapõyorduk. 1976’da ilk kez yayõmlanan söyleşimi Soyut der- gisinde Usmanbaş ile yapmõştõm. Ardõndan nice söy- leşiler, nice radyo ve televizyon programlarõ geldi. Ve bugün Usmanbaş için iki kitap yazmõş olmanõn kõvancõnõ yaşõyorum. Önümüzdeki yõlõ müzik dün- yamõzda “Usmanbaş yılı” olarak duyurmak için de elimden geleni yapmaya hazõrõm. evini@boun.edu.tr www.evinilyasoglu.com 2011‘Usmanbaşyõlõ’olmalõ İlhan Usmanbaş, eşi soprano Atıfet Usmanbaş ile 62 yıldır birlikte. Usmanbaş için düzenlenebilecek 90. yõl kapsamõnda, söyleşiler düzenlenebilir, yapõtlarõnõn dünya bestecileriyle karşõlaştõrmalõ sunumu yapõlabilir, yapõtlarõ bu bağlamda kayda alõnõp eski yeni kayõtlarõyla CD’ler oluşturulabilir. Kültür Servisi - Ani Çelik Arevyan’ın gündelik nesneler- den yola çıkarak hazırladığı ‘Göründüğü Gibi Değil’ baş- lıklı fotoğraf sergisi bugün İs- tanbul Modern Fotoğraf Ga- lerisi’nde açılıyor. 9 Ocak 2011 tarihine dek sürecek olan serginin küratörü Engin Özendes. Sergideki fotoğraf- larla ilgili Arevyan, “Bir yan- dan karışık, bir yandan da ya- lın ve sade ve net görüntüler. Anlatımı oluştururken kullan- dığım nesnelerin formları, bir- birinin benzeri gibi görünseler de aynı değildir, insanlar gibi. Tekrar gibi görünseler de tek- rarı değildir, yaşam gibi. An- cak bir sürekliliği ifade eder- ler; tıpkı yaşam gibi, tıpkı in- sanlar gibi” diyor. Bu fotoğraflar ‘Göründüğü Gibi Değil’ Gloria Stuart hayatını kaybetti Kültür Servisi - “Titanik” filmindeki rolüyle uzun bir aradan sonra 1997’de sinemaya dönen ABD’li aktrist Gloria Stuart, önceki gece 100 yaşõnda yaşamõnõ yitirdi. Stuart’õn kõzõ Sylvia Thompson Los Angeles Times’a yaptõğõ açõklamada yaklaşõk 5 yõl önce meme kanseri teşhisi koyulan, ancak bu hastalõktan kurtulan annesinin Los Angeles’taki evinde hayata veda ettiğini söyledi. Screen Actors Guild’in kurucu üyelerinden olan Stuart’õn rol aldõğõ filmler arasõnda “The Invisible Man”, “Poor Little Rich Girl” ve “Gold Diggers of 1935” bulunuyor. Stuart, “Titanik” filminde gemiden kurtulan ve Kate Winslet’õn canlandõrdõğõ kazazede Rose’un yaşlõlõk halini canlandõrmõştõ. Kültür Servisi - Dev- let Tiyatrolarõ sa- natçõsõ, yönetmen A. Ecder Akışık dün Ankara’da ha- yatõnõ kaybetti. 1938’de Anka- ra’da doğan Akõ- şõk, 1957 yõlõnda Devlet Tiyatrolarõ ailesine katõldõ. 1984 - 1988 yõlla- rõ arasõnda genel müdür yardõmcõlõ- ğõ görevini üstlenen Akõşõk; sanatçõ, rejisör, idareci olarak 45 yõl hizmet ettiği Devlet Tiyatrolarõ’ndan 2003 yõlõnda emekli oldu. Akõşõk, Bilkent Üniversitesi Sahne Sanatlarõ Bölümü ve Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarõ Tiyatro Bö- lümü’nde öğretim görevlisi olarak gö- rev yaptõ. Türkçe kullanõmõ ile fonetik konusunda birçok kurumda dersler veren Akõşõk, radyo, televizyon ve si- nemada pek çok yapõmda yer aldõ. “Söz Veriyorum”, “Bir Ümit İçin”, “Kel Şarkıcı”, “Gölgeler”, “İm- paratorun İki Oğlu”, “Sessizliğin İçinden” ve “Tohum ve Toprak” gibi birçok oyun yöneten Akõşõk için bugün saat 9.45’te Ankara Dev- let Konservatuvarõ’nda ve saat 11.00’de Büyük Tiyatro’da tören düzenlenecek. Akõşõk’õn cenazesi Kocatepe Camii’nde kõlõnacak öğle namazõnõn ardõndan Cebeci Asri Me- zarlõğõ’nda toprağa verilecek. Ecder Akışık yaşamını yitirdi Şefika Kutluer Festivali başladı Kültür Servisi - Dünyaca ünlü flüt solistimiz Şefika Kutluer adõna düzenlenen, 1. Uluslararasõ Şefika Kutluer Festivali başladõ. Şef Dominique Fanal yönetimindeki Sinfonietta De Paris Orkestrasõ’nõn açõlõş konserinde orkestraya Şefika Kutluer de solist olarak eşlik etti. Festival kapsamõnda yarõn ise Prof. İlber Ortaylõ “Osmanlõ’da Avrupa’yõ Etkileyen Kültür ve Sanat” konulu bir konferans verecek. Festival etkinliklerinden “Versay’da Müzik” sergisi de 14 Ekim’e kadar Resim Heykel Müzesi’nde olacak. Tümünde solist olarak Kutluer’in katõlacağõ beş konserden oluşan festival, 24 Ekim’de sona erecek. Kapoor’un Londra güneşi Kültür Servisi - Dünyaca ünlü, Hint asõllõ heykeltõraş Anish Kapoor, 1970’lerden beri süregelen üretkenliğinin son meyvesini Londra’da verdi. Kensington Gardens’õn hemen önündeki gölete yaptõğõ, kõrmõzõ, güneş şeklindeki heykel, Britanya’nõn yağmurlu havasõyla tezat oluşturarak, güneşe hasret Londra sakinlerini gülümsetirken, Kapoor’un da dev boyutlardaki çalõşmalarõndan birini gözler önüne seriyor. ‘68’in Kadınları’ Kültür Servisi - Televizyonda yapõmcõlõk ve editörlük yapan Ayşe Yazõcõoğlu’nun “68’in Kadõnlarõ” adlõ kitabõ Doğan Kitap’tan çõktõ. 1976 doğumlu genç bir anne olan Yazõcõoğlu’nun, yeni doğan oğlu Ali Ertuğrul’a atfettiği eser Türkiye’de 60’lõ yõllarda gençlik hareketlerine katõlmõş, 70’li, 80’li yõllarda da adaletsizliklere başkaldõrmayõ sürdürmüş bir kuşağõ, o kuşağa ait 16 kadõnõn dilinden aktarõyor. Alman gazetesinden Say’a övgü Kültür Servisi - Almanya’da bir dizi konser vermek için bulunan ünlü piyanist ve besteci Fazõl Say, “Berliner Morgenpost” gazetesinde Türk müziğinin Batõ’daki en önemli elçisi olarak tanõtõldõ. Gazete haberinde Say’õn “Biz ülkemizin hammaddesi ile ilgileniyoruz, bu bizim kanõmõzda var” şeklindeki açõklamasõna dayanarak Say’õn, Ulvi Cemal Erkin, Ahmed Adnan Saygun gibi ünlü Türk bestecilerini dünyaya tanõttõğõ ve piyano konçertolarõyla müziğinin yönünü Boğaziçi’nden Batõ’ya çevirdiği, bu yönüyle kültürlerarasõ diyaloğun dervişi ve ülkedeki gelişimin yeni bir yüzü olduğu belirtildi. Kültür Servisi - Kumbaracõ50 yeni sezona Altıdan Sonra Tiyatro’nun “Fail-i Müşte- rek” adlõ oyunuyla 2 Ekim’de merhaba di- yor. Yeni sezona, çeviri oyunlarõ dõşõnda ço- ğunlukla kendi metinlerini yazan, repertuvar tiyatrosu olma yolunda başarõyla ilerleyen Altõdan Sonra Tiyatro’nun geçen sezon sah- nelediği “444”, “Öldün, Duydun mu?”, “O.B.E.B (Ortak Bölenlerin En Büyüğü)” ve “Kapıların Dışında” oyunlarõyla devam edecek. Yiğit Sertdemir’in yazõp yöneteceği “Katilcilik” adlõ üç kişilik kara mizah türün- deki oyun da tiyatro dünyasõnõn isimleri daha sonra açõklanacak üç duayen ismiyle birlikte yeni sezonda yer alacak. Kumbaracõ50’yi farklõ disiplinlerle payla- şan Altõdan Sonra Tiyatro, yeni sezonda da kendi oyunlarõ dõşõnda, yeni oyunlar ve farklõ performanslarla seyircisini buluşturmaya de- vam edecek. “Hakiki Gala” oyunuyla Ti- yatrotem, “Nora/Nüre” oyunuyla Tiyatro Boyalı Kuş, “Yorgun” solo performansõyla İlyas Odman, “Anneler-Ninniler” projesiyle Sema, “Çatı” oyunuyla Serbest Bölge, “kıyıya oturmanın böylesi/un felice naufragio” ile Merve Engin ve Antonio Fava ekim ayõnda Kumbaracõ50’ye konuk olacaklar. Ayrõca “Street Art Festi- val İstanbul” kapsamõnda “Megu- nica” adlõ belgesel film gösterimi yapõlacak. Yeni sezonda seyircisine de yeni avantajlar sunacak olan Kumbaracõ50’nin üyelik kartõ Kum- barakart ile daha çok oyun izlemek mümkün olacak. (www.kumbaraci50.com) Kumbaracõ50yenisezonahazõr Öldün,Duydunmu?