Katalog

İTİ K BİLİM -‘ - Aykut http: /ww Göker w.ınovasyan. org;hagokere ttmafl .com DevletARGE’yedestekparasınıgelişigüzel dağıtamaz.Dağıtıyorsa,kimehizmetettiğibelirsizbu politikaya‘ulusalpolitika’denmez. NiçinEleştiriyorum?(2) “Hedefimiz,üniversitedenolsunsanayidenolsun,ARGEyapmak niyetiyle,usulüneuyguriolarakhazırianıpsunulanherprojeyedevlet desteğisağlamaktır.Hangibilimyadateknolojialanınagirersegirsin, hakemlerimiz,projeninkonusunungerçektenbIrARGEkonusuolduğunu veprojeyisunanınbunuyürütebilmekapasitesinesahipbulunduğunu belirlemişse,bizbudesteğiveririzUlkeningelecektekiihtiyacıbu olacakdiye,bazıbilimveteknolojialanlannaöncelikverilerek,destek uygulamalarındabualanlaraağırhkkazandınimasına;sanayininve üniversitelerinbualanlardaARGEyapmayayönlendirilebilmeleriiçin devletinözelprogramlaruygulayarak,sürecemüdahaleetmesinebiz karşıyız.Çünkübudesteklerdensanayiyeverilenlerinhangialanlarda yoğunlaşacağı,nasılolsa,pazarekonomisininkurallarıncakendiliğinden belirlenir.Zaten,işiniçindeolansanayı,yöneleceğiARGEalanlannı bizdendahaiyibilir.Universiteiçindebunu,biliminsanlanmızın kendimeraklarınınvebununyanındadasanayininüniversitedenolanARGE talebininyoğunlaşacağıalanlarbelirler.Bizimulusalpolitikamızbudur.- Uygulamadakidestekpolitikalarınınkarşısındakidüşüncetarzıbu. Pazarekonomilerindebugeçerlibirsavunmamıdır?Tekrarolacakama meseleyibaştanalalım:Pazarekonomilerinde,devlet,örneğinsanayi- cinin,sonuçolarak,ticaribirgetirisağlamaküzereyaptığıARGE’ye niçinkamufonlarındankarşılıksızolarakparaaktarır?Bu,ARGEsüreciyle desınırlıolsa,devletinekonomiyemüdahaleetmesianlamınagelmez mi?Devletbununiçinyapar? Şundan:Firmalar,ARGEveyeniliksürecindeortayaçıkabilecek belirsizliklerinyaratacağıkayıplarıgözealamayabilirler(herARGE başarıylasonuçlanmaz)yadaARGEfaaliyetleriningetirisini,bu faaliyetlerindoğasıgereği,bütünüylekendilerinemaledemezler(piyasaya çıkardıklarıyeniürünkopyalanıpyadahangiteknolojiyedayandığı öğrenilerekbirbenzeri,rakiplerincedahaucuzapiyasayasürülebilirveo ürüniçinARGE’yeoncaparaharcanmışkenbeklenenkazançelde edilemeyebilir).Bugibiolasılıklar,firmaların,ekonomikbüyümevemevcut ekonomisistemininsürdürülebilirliğiaçısındangerekliolanoptimal düzeyinaltındaARGEyatınmıyapmalarınanedenolur.Uzunvadeli araştırmalarayadaogüniçinticariuygulamasıolmayan,ama yenilikçiliktekiyeteneklerinigelecektedesürdürebilmekiçinyaşamsalönemdeolan araştırmaalanlarına,kaynakyetersizlikleridolayısıylayeterinceyatırım yapamamalarıdaaynısonucudoğurur.‘Pazartökezlemesi’olarak anılanbudurumunönlenmesigerekir.ARGEfaaliyetleriileilgiliolarak, firmalarakamufonlarındansağlanandestekler,hep,pazarekonomisinin doğasındankaynaklananbutökezlemeyedayandırılmışvemeşru sayılmıştır.Buanlayış,1994’te,DünyalicaretOrgütüKuruluşAnlaşmas<nın ekindekiSübvansiyonlarveTelafiEdiciOnlemlerAnlaşmasıileuluslararası hukukyönündenmeşrübirzeminedeoturtulmuştur. Devlet,sadeceparayıveripgerisinekarışmazmı?Hayır,belirli bilimveteknolojialanlannıhedefalanulusalprogramlaryürürlüğekoyarak, güdümlüprojesiparişleriveripbelirlikonulardaARGE’yetalep yaratarak,elindekiARGEbirimlerinioalanlardaseferberedipsanayiileişbirliğine yönelterekmevcutekonomisisteminin,ülkeninaskerigücününvedün-. yapazarlanndakirekabetüstünlüğününsürdürülebilmesi,ayrıca, toplumundahaiyibiryaşamstandardınakavuşabilmesiaçısından stratejikönemesahipbilimveteknolojialanlarındakiaraştırmalara,yenilik faaliyetlerineöncelikkazandınr.Parayıancakokoşullaverir.Çeşitlikurumlan eliyleakademikaraştırmalarıdesteklerkendebenzerölçütlerigözetir. Onuniçindirki,devletARGE’yedestekparasınıgelişigüzel dağıtamaz.Dağıtıyorsa,kimehizmetettiğibelirsizbupolitikaya‘ulusal politika’denmez.Kaldıki,devletinARGEveyenilikalanlarındaki müdahalesisadecepazartökezlemesininüstesindengelmekledesınırlıdeğildir. Birde,yineekonomininvetoplumsalyapınındoğasındankaynaklanan sistemiktökezlemeleriönlememisyonuvardır.Onadagelecekhafta değineceğim. tışayolaçıyor. Imperial College London’daaraştırmayapan Türk biliminsanıDr.Arpat Özgülveçalışmaarkadaştan, dünyanınönde gelen bilim dergilerinden birisi olan Nature’daiklim değişikliği üzerineyeni bir makale yayımladı.Nature’ınbuhaftaki sayısında“kapakkonusu” olarakokurlaımaduyurduğubu araştınnadaDr.Ozgül,büyük biryersincabıtürüolan marmotlarmküreselısınma sonucumeydanagelen iklim değişikliğindennasıl etkilendiğiniinceliyor. Küreselısınmanınsebep olduğudüşünüleniklimdeğişikliğineticesinde gittikçekısalankışlar,marmotlannkışuykulanndandaha erkenuyanmalarınanedenoluyor.Kışuykusundan eskiyegöredahaerkenuyananmannotlardahaerken yavruluyorvebirsonrakikışuykusunakadardahauzun sürebeslenmeşansıyakalıyor.Ortalamabeden ağırlıklannınartmasıyla,kışuykusunadahabesiligiren bireylerinhayattakalmaveertesiseneüremeşanslarıda artmakta.Tümbusüreç,sonbirkaçyıldamarıuotlann sayısınınhızlaartınasınayolaçmış. IngiltereveAmerikanüniversitelerindenbilim insanlannınortakyürüttüğübuaraştınnaküreseliklim değişikliğininsebepolduğumevsimseldeğişimlerinbir hayvantürününhemfizikselözelliklerini,hemde popülasyonbüyüklüğününasıletkilediğiniaçıkça gösterenenderçalışmalardanbirisi. KIŞINBEDENAĞIRLIĞININ%40’I KAYBEDILİYOR Kolorado’dakiKayalıkDağlar’dayaşayanbüyükbir yeısincabıtürüolansan-kannlımarmotlaryılınsoğuk vesertgeçen7.8 ayınıyeraltınakazdıklarıyuvalarda kışuykusundageçiriyorvebuesnadabeden ağırlıklarınınyüzdekırkımkaybediyorlar.Kışuykusuöncesinde depoladıklarıyağ,zorlukışaylarındasağkalmalannıve sonrasındakiüremelerinibelirleyenenönemlifaktör. MakaleninbaşyazanDr.ArpatOzgülanlatıyor: “Marmotlaryılınsadecebirkaçayıaktiflervebu kısacıkdönemdeyapmalarıgerekençik işvar.Hızla üreyipyavrulannıbüyütmelivebirsonrakikış bastırmadankaybettiklerikilolantekrarkazanmalılar.Kısalan kışlarlabirliktekışuykusundandahaerken uyandıklarmdan,bir sonrakikışakadarbütün bunlarıyapmakiçinartıkdahafazla za• manlarıvar.Dolayısıylaeskiyenazaran dahafazlabeslenebiliyorvebirsonraki kışadaha‘şişman’giriyorlar.Böylece dahaçukbireykışısağatlatıyorvebir sonrakiyazyavrulayabiliyor.” Buçalışmanınsonuçlarınınküresel ısınmanınmannotlariçinfaydalı olduğuşeklindeyorumlanıp yorumlanamayacağınadairsoruyaiseDr.Ozgül’ünya- nın şöyle:“Bedenağırlığındave sayılardagözlemlediğimizbu artışınçxıkuzunsüreceğini düşünmüyoruz.Marmotlarsoğuk ortamlanlaevrildiklerinden,aşırı51- caklarakarşıçnkdayanıksızlar.Bu yüzden,iklimdeğişiminin marmotlarüzerindekiuzunsüreli etkileriyazkuraklıklarınınne ku- darartacağınabağlı.Onümüzdeki birkaçyılınverilerininbizebu konudaönemlibilgilersunmasını bekliyoruz”. Kolorado’daki Kayalık Dağlar’dayaşayanmarmotlar üzerindeyapılanbu araştırma birmemelipopülasyonu üzerindesürdürülenenuzunsüreli ekolojikçalışmalardanbirisi.Her yıl,yazaylarında kupanlarlayakalananmarmotlanncinsiyeti,ağırlığıve üremedunıınukaydediliyor.Toplananbuveriler yoluylaherbireyinhayatındakiönemligelişmeler(doğum tarihi,ne zamanyavruladığı,hangiyılöldüğü) belgeleniyor.Naturedergisindeyayımlanançalışma1962’den beritoplanmaktaolanbuverilerinson33yılınıkap. sıyor. VERİLERYETERLİDEĞİL Dr. ilkolarakgeçtiğimizyıl“iklim değişikliğiveküçülenkoyunlannsıra”isimlimakalesiile gündemegelmiş,SciencedergisindeyayımlananveTime, CNN,BBC,NewYorkTimesgibimedya kuruluşlarınınelealdığıçalışmasıbilimdünyasındaolduğukadar popülermedyadadayankıuyandırmıştı. Dr.Ozgül,Türkiye’debenzerçalışmaların başlatılmasınınöneminişöylevurguluyor:“Iklim değişikliğininetkilerinianlamakiçinbirkaçyıllıkveriler malesefyeterlideğil.OzellikleABDveAvrupa’da,onlarca yıldırsistematikolarakdoğadanmeteorolojikve biyolojikveriler toplanıyor.Bu çalışmalarsayesinde doğalhayatındeğişençevrekoşullarındannasıl etkilendiğinidahaiyianlıyoruz.Neyazıkki,Türkiye’debu tipçalışmalaryokdenecekkadaraz.Varolanbiriki çnlışmadadevletdesteğiolmadığındançv>kzorşartlar altındayürütülüyor.Türkiye’ninfarklıbölgelerindebu tipuzun-süreliaraştınnalarınsürdürülmesihemçevre korumahemdeekolojieğitimiaçısındanbüyükönem taşıyor.” BuaraştırmaImperialCollegeLondon,Sheffield, Florida,Kansas,CaliforniaLosAngelesve Stanford lJniversiteleri’ninortakbir çalışmasıdırve Natural Environment ReseaıchCouncil(NERC),Wellcome Trust,NationalScienceFoundation (NSF),NationallnstitutesofHealth (NIH)veNationalIrıstituteinAging (NIA)tarafındanfinansalolarak desteklenmiştir. * MannoılannTürkiye’dekienyakıtı akrabalanboyca<Lıhaküçükbiryersincabı türü oıangeıengiler. AipatÖzgül’ünaraştıımasıNature’dakapak Marmotlariklimdeğişikliğinir yenihabercileri Küreselısınmaylaberaberkısalankışlar,marmotların*kışuykularındandahaerken uyanmalanna,budamarmotlarınhembedenağırlıklarındahemdesayılarındaönemlibir ar+ c’l E E e, e”