Katalog

— S 0 k L SPERMAGENİ,600 MİLYONYAŞINDA Cinselliğin,evrimsürecindeneşekilde ortayaçıktığızatenbiyolojininen büyükbil. mecelerindenbiriydi.Şimdidiğerbiryapboz parçusıkeşfedildi.Spermaüretiminde önemlibirroloynayangen,birçokorganizmada aynıbiçimitaşıyor.Sirkesineği,gökkuşağı alabalığı,insanvesolucan,hepsisperma üretimiiçinönemliolangeninaynıbiçimini taşıyorlar.Sözkonusugenilkorganizmalardave dahasonraoluşanlardadeğişnıedenvarlığını sürdürdüğüiçin,600milyonyılevrim geçitmenhişdiyor,AmerikalıgenetikçiEugene YujunXu,“PlosGcnctics”dergisinde. “Boule”olarakisimlendirilengeniXu, sineklerinerbezindebulmuştu,2001yılındaise insandatespitedildi.Herşeydenönce spermaüretimindensorumluolangen,insan, gökkuşağıalahalığıvesirkesineğindensonra yeniaraştırmadafiirelerde,denizyıldızında, denizlalesindevehorozdaincelenmiş.Yumurta ve spermahücrelerinin üretiminde etkili olangenlerinçoksayıdaorganizmagıuplannda bulunduğuyenibirbilgideğil.Fakatbu genlergeneldediğerhücrelerdeüremeyleilgili olmayanişlevlerideçulıştınyorvehemdişide hemdeerkektebulunuyor. Geninaynıbiçimdefarklı organizmalardabulunması,tümspermahücrelerininaynı evriınselkökcne uzandığınıgöstermekte. Ancakseksüelüremeninbileşenlerievrimsel baskıaltındakaldıklarıiçinçubukdeğişiyor- lar.Meselabudışüremeorganlarıiçingeçerli. Yumurtavespermaüretimiiçinkritikolan çekirdekbileşenleryinedekorunmuş olabilirdi.Bunungerçektendeböyleolup olmadığınısaptamakiçinçeşitlihayvangruplannda kalıcıolanvesadeceüremedensorumluolanbir faktörünbulunmasıgerekiyordu. Diğerfonksiyonlandaüstlenengenler diğernedenleryüzündenkalıcıolmuş olabilirlerdi.Iştebu tür birfaktörsadeceBoule genindebulunmuş.Xuaraştırmasonuçlannın ileridebirçokalandaişeyarayacağınıduşunüyor. Meselayenibilgilersayesindeerkekte görülenkısırlıkdaha iyianlaşılabilecek.Xu, erkeklereyönelikbirdoğumkontrolürünü geliştirebileceğinidüşünüyor.Biliminsanları Boulegeninietkisizhalegetirebilirlerse, sivrisinekveyasolucanlarınç’oğalması önlenebilir.Xuveekibişimdilikfarelerdesözkonusu genidevredışıbırakmayıbaşarmış. 50 BİNYILLIKMAMUT YAVRUSUMÜZEDE Donarakfosilleşmişdünyanın en eski mamutyavrusuFransaAuvergnekentinde sergilenecek.50.000yıllıkolduğusaptanan mamutyavrususeksensantimbüyüklüğündeve seksen kilo ağırlığında. Fosil geçenyıl özerkRus cumhuriyeti Sacha’da biravcıtarafındanhulunduktansonrailkin. celemeleriçin Jakutskkentine getirilmişti. “Khroıua”olarakisimlendirilenfosil şimdiödünçolarakFransa’yaverildi.Mamut yavrusununbedeniiyikorunagelmişolsada kafasıkısmenhayvanlar tarafından ycnmiş. Fosil,olasımikroplarınöldürülmesiiçin ışınlanacak.Halihazırdaki bilgilere göre Sibirya’dakidondurucusoğuklarnedeniyleiyi korunagelenmamutyavrusuhenüzaltı aylıkkenölmüş.Ağustossonundaayrıntılıbir otopsigerçekleştirilecek.Biliminsanları özelliklede Khroma’nınbağırsaklarınımerak ediyor.Çünkübağırsakiçrriklerihayvanın yaşamalanıveölümnedenihakkındabilgi verecek.Müzeninaçıklamasınagörebugüne kadarSibirya’dabeşmamutyavrusubulunmuş. Khromaeksion sekizdereceliközelbir bölmedesergilenecek. ŞEBEKVEİNSANIN YOLLARI SANILANDANDAHA GEÇAYRILMIŞ Insanve eskidünyamaymunlarının evrimdekiyollarbilinendendahageçayrılmış. SonuçSuudiArabistan’dabulunanvetürü bilinıneyenbirmaymunuinceleyenAmerikalı veSuudiArabisranlıbiliminsanlannaait.29- 28milyonyıllıkkafatasıkalıntısınınanaliz sonuçlarıNaturedergisindeyayımlandı.Bilim insanlarınınaçıklamalarınagörebilinmeyen maymuntürü, insansı maymunların,insanlarınve şebek gibi eski dünya maymunlarınındadahil olduğuinsansıların (hominoidler)son ortakatalarından biri.Dahaönceki genetikincelemeleregöreinsansılannve eskidünyamaymunlarınınsonortakatası güAmerikalıveAlınanbilim insanları,birkaçyılöncebulunanNeandertal dişlerindebellibelirsizyivlertespitetti. görebu izleryoğundiş teıuizliğineişaretediyor.Azıdişinde görülenizlerinboyuneredeyseyedi milimetreuzunluğundavekürdanabenzerbir aletinhepaynıyerdeveaynıyönde kullanılmasıylaoluşmuş. Biliminsanları1856yılındabulunan ilküstçenedeve diğerNeandertal dişlerindedeaynıizlerisaptamış.Dişlerdeki nümüzdenönce35-30milyonyılönce yaşamıştı. Michigan Üniversitesi’nde William Sandersileçalışanaraştırmacılarşimdi2009 yılındaSuudiArabistan’ınbatısındabulunan maymunkafatasınıinceledi.Kafatasıyaklaşık olarak15-20kiloağırlığındaerkekmaymuna ait veen belirginözelliğiyüzünaltkısmının önedoğruçıkıkoluşu.Ayrıcaburnunyan boşluklarıve geniş azı dişleri bulunmuyor. Araştırmacılaragöre hayvanın anatomik özellikleri,insansılarınve eskidünya maymunlarınınayrılmasındanönceyaşayanince burunlumaymunlann(Catarrhini) özellikleriniyansıtmakta.Sonbuluntunedeniyle insansıveeskidünyamaymunlarınıngenetik incelemelerdeneldeedilentarihtendahageçbir zamandaayrıldıklarıdüşünülüyor.Yenitarih, günümüzden29-24milyonyıl önce olarak açıklandı.Yenimayınununadı“Saadanius hijazensis”. YENİBİRGUNEŞ DOĞUYOR AvrupaGüneyGözlemevi(ESO) astronomlantozkozasındansıyrılmaktaolandev birgüneşigörüntüledi.Yeniyıldızın etrafındayoğunbirtozhulutuvar.Biliminsanlarıbu görüntüden,devyıldızlarındatıpkıkütlesi zayıfolanGüneşimizgibiaynışekildeoluştuğu sonucunavardı.“Gençveyoğunkütlelive tamamengelişmişbiryıldızembriyosu etrafındabirdiskgözlemledikvedoğumunçok yakınolduğunu• sanıyoruz” (Michigan ÜniversitesiastronomuStdanKraııs,Nature.) Genç güneşCentaurus(Erboğa)takım- yıldızının10.000ışıkyılıuzağındayeralıyor. Güneşimizinyaklaşıkolarakyirmimisli kütleyesahipolanyıldızaşağıyukarıyüzmisli büyüklüğünde.Astronomlartoruniçinidahaiyi görenenfrarujışıkile çoksayıdayıldız embriyosugözlemlerkenGüneşimizgibizayıf kütlehyıldızlarındoğumusırasındadüzenliola- tak tozdiskioluştuğunuve buradanyıldıza maddeyağdığınıfarketmiş.Ancakbu disklerindev güneşleride tutabildikleriveya güçlüışınlarıyladağılıpdağılmadıkları bilinmiyordu. Astronomlarşimdiyenigüneşin merkezindeaktanveüsttendikeyolarakışıyanbir Jet (maddeışını)tespitetti.ButürJetler geneldegençvezayıfkütleliyıldızlardagörülür veyıldızınetrafındakidiskinvarlığınabir işarettir.Songözlemdevgüneşlerinetrafındada disklerinoluştuğunukanıtlamakta.Yeni keşfedilendevyıldızemhriyosunun60.000yıl yaşındaolduğutahminedilmekte.Genç güneşinçekirdekkaynaşmasıbaşlamışbile ve Güneşiminlen30.000ınislidaha ışıyor. Buyoğunışınnedeniyleyineaynımiktarda madde içeren disk yakındabuharlaşmaya başlayarakyenigüneşiserbestbırakacak. İĞNEYERİNEPLASTER Sağdamikroiğneliplaster,soldabeşsent Bildikşırıngayerine,gelecekte mikroiğneliplasterlerleaşıyapılabilecek.Mikroiğneler aşılanmadansonrakendikendine içinaşılananlarplasterihemençıkarabilecek. Piasteraşınındiğerbiravantajıtekkullanımlık olması,dolayısıylaHİVveHepatitBgibi hastalıklarınbulaşmasıönlenebilecek.Ayrıca plasteriyapıştırmakiçinözelbiruzmanlık gerekmiyor.EmoryUniversitesive Georgia TeknolojiEnstitüleri’ndegeliştirilen plasterindiğerilginçbirözelliğiysenhikroiğnelerin, polivinilpirolidonolarakbilinenvesuda çıizünensağlambir malzemeile kaplıolması. Ancak dayanıklılığısayesindeaşılama içinönemliolanciltbölgelerinekadar sızabiliyor.Mikroiğneliplasterlerilkolarakgrip aşısıylafarelerdedenenmiş.Mikroiğneli plasterleaşıolanfarelerüçaysonrabileşırıngayla aşılananlarakıyasladahaiyibağışıklık yanıtıvermişler.Biliminsanlarıplasterindiğeraşı türleriiçindeuygunolduğunudüşünüyorlar. Fakatmikroiğnelerinyaygınolarak kullanılabilmesiiçinönceklinikdeneyleryapılacak deniyorNatureMedicinedergisinde. yivlerdişboşluklarınayakınyerlerde yer almakta. Anlaşıldığı üzere Neandertalinsanıdiştemizliğineönem veriyordu.Kürdankullanımaaiten eskiizler,AlmanNeandertaluzmanıRalf W. Schmitz’egöre,yaklaşık300.000 yıllık ve Ispanya’da bulunmuş. HırvatistanveFransa’dabirazdaha yeniörneklerivar.Almanya’dabulunan diş42.000yıllık.Kürdanolarakincebir dalparçasıveya incekeınikkıymığı kullanılmışolabilir. + NEANDERTALİNSANININDİŞTEMİZLİĞİ E Eaş 1— e-, 0, C.) ....\ 7