Katalog

PAZAR 20 HAZİRAN 2010/ SAY11265 "Dr. Ölüm" yaşamı sorguluyor - Size çok fazla lakap takılmış. Peki siz kendinize bir isim taksanız, ne dersiniz? Hagens: Popüler açıdan bakarsanız, benden bahsedildiginde insanların akıllarına gelmesini istediğim ilk sözcük "ölüm" olurdu. "Dr. ölüm" denmesi anlamlı geliyor. Ben ölümü kullanarak yaşayanlara bir şeyler öğretmeye çalışıyorum. - Üç çocuk babasısınız. Onlar nasıl bakıyor sizin ölü bedenlerle çalışmanıza? Hagens: Bir gazeteci, oğlum 11 yaşındayken, ilk cesedi ne zaman gördügünü sordu. Oglumun yanıtı bir soruyla oldu: "Siz ilk çiçeği ne zaman gördünüz?" Bu onlar için dogal bir süreç. - Yakın çevrenlzden birini plastine ettiniz mi ve kendinizin de sergilenmesini ister misiniz? Hagens: 42 yaşında ölmüş yakın bir arkadaşımı plastine ettim. Benim plastinasyonumu da eşim yapacak, ben de babamı. Kendisi 96 yaşında ve hâlâ çok dinç. Beş kardeşim de bedenini bagışladı. Onlar benden önce ölürse, onları da plastine edecegim. Whalley: Gunther'in formuna ölüm anındaki koşullar, saglıgı ve yaşı ile karar verebileceğim. Ayrıca onun sergilenmesini de isterim. Anatominin demokratikleştirilmesi için savaş veren birinin bedeninin sergilenmesi de hayatı boyunca yaptıklarının nihai sonucu olarak insanların önünde durmalı. • Oittlği ülkelerde hem övgü hem de büyük eleştirilerle itarşılaşan Body VVorlds sergisi, şimdi de İstanbul'da, Sergi ile 25'i bütün beden olmak üzere 200'den fazla parça sergileniyor. Hem de tamamı, ölü insan bedenleri ve parçalarından oiuşuyor. Röportaj: ZUHAL AYTOLUN Fotoğraf: UĞUR DEMİR ı İPhone 3GCI] Babanızın hediyesi iPhone olsun, cebiniz VVorldpuan'la dolsun:) iPhone taksit VVorld'e özel peşin fıyatına 12 taksitle alın. Üstelik bir taksit kadar Worldpuan da hediye! VVORLD TURKCELL K«mp«r/nri»n lnınn\\*t<b '<l«fı )i likMllcn bırı lııfamıdnkı W(iıM|,ı/,ııı knflUu << rtlfirı Aıtnri'>lııb(.rtk,V/ıVılİM(i> V* An.ifMııbank «ı.rMMrd'Uf y,ir»fUımlııl«u>k1ır. Hw ^ lıl.m IMII kımiiMİIH 11 Iskıllı ıvltMMİmılı. nı.ın I.IMH luiı lıııll.ımm tıııılıı II) li'lıınıı fi lııı <"'/, 11 Inhıl ııvuı/l.ıi'i.ıîiiKİfliı / kı>/ y B ody VVorlds Orijinal Vücut Dünyası Sergisi-Yaşam Döngüsü, ölü insan bedenleri ve hayvanların plastinasyonlarının sergilendigi, bilimsel bir sergi. Alman bilim adamı ve anatomist Dr. Gunther von Hagens tarafından keşfedilen ve "plastinasyon" denilen bir yöntem ile çürümez hale getirilen beden ve organlar, bir anlamda "yaşamı ve ölümü sorgulamak" üzere bir araya getirilmiş. Çünkü yalnızca saglıklı bedenleri ve onların işlevlerini değil, aynı zamanda sağlıksız beden ve organları da görmek mümkün. Yaşlı ya da genç bedenleri, sporcu vücutları, saglıklı-saghksız akciğeri, ülserli mideyi, kanserli bölgeyi net bir şekilde görebiliyorsunuz. 1997'de Dr. Hagens tarafından bulunan bu teknik, şimdilerde pek çok üniversitede de parçalar üzerinde kullanılıyor. Ancak Hagens'in plastinasyonunu farklı kılan bagış yoluyla kabul ettigi ölü bedenleri estetize edip, değişik formlara sokarak sergilemesi. Bu yüzden de çok büyük tepki alıyor. Ancak Dr. Hagens, bir bilim adamı olduğunu özellikle vurgulayarak, amacının sıradan insana anatomiyi erişilebilir hale getirmek olduğunu dile getiriyor. Sergilerin yaratıcı tasanmcısı, Dr. Hagens'in eşi Dr. Angelina VVhalley'in "üçboyutlu bir anatomi kitabı" olarak tanımladıgı Body VVorlds sergisi, 17 Aralık'a dek Istanbul Modern Antrepo 3'te görülebilir. - Sergllerlnlze övgü oldugu glbl çok da fazla tepkl var. Plastlnasyon, önemll bir blllmsel gellşme. Ancak bunu ve sonuçlannı sanatla hangi anlamda bagdaştırablllrlz? Dr. Gunther von Hagens: Dogrudan sanatla ilişkilendirmiyoruz. Sanat bakanın gözündedir. Ben bir bilim adamıyım ancak çalışırken duygulardan uzak durmuyorum ve estetik olanı da yakalamaya çalışıyorum. Insanlar korkunç ve itici olanı aklında tutmak istemez. Dolayısıyla bu yaptıklarımın ögretici bir tarafı olacaksa güzel ve estetik olmalılar ki insanların aklında kalsın. Serginin bu anlamda sanata yaklaştığı söylenebilir. Burada güzelligi ve sanatı karıştırmamak gerekiyor. Eşime bakın, ne kadar güzel bir kadın. Ama onun bir sanat yapıtı olduğunu söylemek başka bir şey. - Dlfler yandan ölü bedenlerden söz ©dlyoruz. Bırakın sergiyl gezmeyl, reslmlere dahl bakamayanlar var. Bu anlamda Insanlar neyle yüzleşmekten korkuyor slzce? Hagens: Hollyvvood sinema endüstrisi insan bedeninin içini korku, tlksinti ve suçla özdeşleştirmiş durumda. Bir başka boyut da çocukluktan itibaren kendi bedenimizi keşfetmemizin engellenmesi. Bütün eğitim sistemimiz içinde bir beden korkusu empoze ediliyor. Oysa bu teknoloji, tenlmlzin'hemen altında olup bitenieri yakından tanıma imkânı sunuyor. Biz, yaşayan insanların kendi bedenleriyle sıkı bir ilişki kurup bir farkındalıga ulaşmalarını hedefliyoruz. - Pekl plastlnasyonun bilimsel olarak degll ama kavram olarak slzdekl karşılıgı nedlr? ölüm ve yasamla nasıl bir illşkl kuruyorsunuz? Hagens: Bedenln ve ruhun ölümünü ayrı degerlendirmek lazım. Batı toplumlarına baktıgınızda insanların korkusu çoğunlukla bedenin ölümüyle ilgili. Kaçtıkları da fiziksel acı. Aksi halde fltness salonlarına bu kadar çok gitmezlerdi. Bedenlerini güzelleştirerek, acıdan uzak bir şekilde herkese sergilemek istiyorlar. Ben bu yöntemle ölümün de ötesini göstermeye çalışıyorum. Bedene, yaşarken iyi bakabilmenin önemini vurguluyorum. Diger yandan birçok kültürde insan, sonraki kuşaklarca hatırlanmadıgında ölmüş kabul edilir. Beden çürümeden karşınızda duruyorsa, evet ölümle yüzleşmlş oluyorsunuz ve sorguluyorsunuz. Çünkü ölüm, insanlıgın en büyük sınavı. - Bu bedenlere nasıl ulaşıyorsunuz? Çln'dekl Idam mahkûmlannın bedenlerini kullandığınız yönünde Iddlalar da var. Dr. Angelina VVhalley: 1980'lerde bir bagış programı başlattık. Temelinde gönüllülük ve serbest irade ilkesi var. Tüm amacımız sıradan insana anatomiyi erişilebilir hale getirmek. 11 bin 500 bagışçımız var. 8000 bagışçt Almanya, 1000 bagışçı da Amerika'dan, digerleri de diger Avrupa ülkelerinden. Evet, Çin'de bir laboratuvarımız var. Açmamızın nedeni de Gunther'in Çin'de misafir profesörlük teklifi almasıydı. Ne yazık ki spekülasyonlar çıktı. Bildiginiz gibi Çin'deki hapishanelerde tutsaklar idam ediliyordu ve bugün dünyanın birçok yerinde anatomistler hapishanelerde ölmüş tutsakların bedenini kullanıyor. Ama biz hiç yapmadık çünkü bunu etik bulmuyoruz. Bu iddialar karşısında mahkemeye başvurduk ve şimdi bu iddia ile karşımıza çıkan, 250 bin Avro'luk ceza yaptırımını da ödeyecek. - Işln sergi dışında bir de satıs boyutu var. Bir süpermarket açmayı düşündügünüzü okudum. VVhalley: Biz anatomistiz, ana odağımız bilim. Bunu ticari bir amaçla yapmıyoruz. O yüzden ölmüş bir akrabanızı plastine edip, satma süreci hiçbir zaman yaşanmayacak. Ya da herhangi bir beden parçasının satın alınma işlemi de. Hagens: Tıp fakülteleri ve araştırma kurumları için de beden parçaları temin ediyoruz ve bu kurumlara satış yapıyoruz. Ancak bu bagışçılarımızın onayıyla gerçekleşiyor. Bir magaza açacagız. Buradan alınacak parçalar için de, alacak kişi ve kurumların egitim amaçlı mesleki gereksinimlerini kanıtlamaları gerekiyor. - Bir de müze açmayı düşünüyor musunuz? VVhalley: Bu sergiler gezici. Kafamızda hep kalıcı bir müze var tabii. Fakat kalıcı müze kurmak yüksek maliyetli bir inisiyatif. •