Katalog

PAZAR 14 MART 2010/SAYI 1251 ATAOL BEHRAMOĞLU Kadın ve şair G enel nüfustaki oranları bakımından aralarındaki eşitliğe ve hatta kadınlann az farkla da olsa üstünlüğüne karşın, kadın şair sayısı sadece bizde değil her yerde erkek şair sayısına oranla neden daha azdır? Soruyu şiir dışındaki sanat alanları bakımından da sorabiliriz. Yüzyıllar arasında bir karşılaştırma yapıldıgında, geride bıraktığımız yirminci yüzyılda kadın sanatçı, yazar, şair vb. % sayısında önceki yüzyıllara göre büyük bir artış yaşandığı söylenebilir... Eğer öyleyse bu olgu üzerinde de düşünmek gerekir. Fakat yine de, uygulama alanında çok sayıda kadın sanatçının varlığına karşın yaratıcılık alanında daha az sayıda kadın sanatçı bulundugunu söylemek sanıyorum mümkündür. Şllr alanında yoğunlaşahm. Kadın ve şair denildiğinde akla ilk elde Safo (Sappho) gelir. MÖ 7-6. yy.'larda Midilll Adası'nda yaşamış bu Yunanlı kadın şalrden sonra dünya şiirinde iz bırakan bir başka kadın şair için yüzlerce yıl beklemek gerekmiştir. Bu, 1880-1886 yılları arasında yaşamış olan Amerikalı Emily Dickinson'dır. Arada başka kadın şairler yok mu? Olmaz olur mu! Fakat hemen hepsi erkek şairler kalabahğı içinde kaynayıp gitmiştir. Yirminci yüzyılın kadın şair, yazar, sanatçı bakımından verlmli biryüzyıl olduğunu söyledim. Nobel ödülü almış iki kadın şair var. Şillll Gabriela Mistral (1889-1957) ve 1996'da bu ödüle layık görülen Polonyalı Wislawa Szymborska. Yirminci yüzyıl dünya şiirinde başkaca pek çok kadın şair sayabiliriz. Flnlandiyalı Edith Södergran (1892-1923) benim en sevdiklerim arasındadır. Çagdaşımız Iranlı Furuğ'a pek çok şiirsever glbi ben de hayranım. Son günlerde Amerikalı Sylvia Plath'ten de bir şeyler okudum ve aslında bu yazının başlıca nedeni de Plath'ln şliri ve yaşamı üzerine düşünmemdir. Yaşamını 1963'te henüz 31 yaşındayken intiharia sonlandıran Plath'tan bir şayjokuroayı, moda oldugu donerode canım isteVnemîştİ. Aöını taşıyan filml'kısa süre önceTV'de I sonra düşünceımi değıştirdim ve çok iyi bir şairle karşılaştımcîik \ Filmde ev kadınlıgı, annelik ve şairlik arasındaki çekişme ve çelişki anlatılıyordu. Kadını yaratıcı etkinlikten koparan, onun yaratıcılık gücünü bölüp sömüren acaba bu çekişme ve çelişki midir? ' Çok farklı birtoplumun çocuğu olan Furug'un dramını biliyordum. Görünürdeki nedenler ve yaşamlarının sona eriş biçimi farklı olsa da Furug'un dramıyla Plath'inki arasında ' • •? yakınhklar ve benzerlikler çok açık. ; ••„" * * * Anneligin yaratıcılığı engellemediğine bizim sevgili şairlerimiz Gülten Akın ve Sennur Sezer'in yaşamları ve yaratıcılıkları tanıktır. Fakat, ne kadar seçkin olsalar da, sadece iki örnek geneli ne ölçüde temsil edebilir? * Annelik sanki hem sağladığı yaratıcı doyum, hem de aldığı zaman ve harcanan emek nedeniyle, ölçüde törpülüyor. Kuşkusuztartışmayaaçık birsavdır bu. Kadının yaratıcılığını engelleyen baş etken, yine hiç kuşku yok ki, kadın üzerinde yüzyıllarca sürmüş ve sürmekte olan baskılardır... Benim bu konuda savlarımdan biri de cinselllk olgusuyla ilgilidir. Kadın, cinselliğini sunmada daha temkinli, seçici ve sakıngandır. Bunu sadece insan toplumlarında degil başka canlılara ilişkin örneklerle de görüyoruz. Yaratıcılık bir ölçüde, kendini gösterme, kendini begendirme, karşı cinsi etkileme dürtüsüyle de ilgili olmalı... Fakat bu da tartışmaya açık bir savdır ve zaten içinde bulunduğumuz 21. yüzyıl, geride bıraktığımız 20. yüzyılın ardından, şairlik de içinde olmak üzere yaratıcı sanatların bütün alanlarında kadınlann erkeklerle sayıca da eşitlenecekleri bir yüzyıl olmaya aday görünüyor.... • ataolb@cumhuriyet.com.tr nsanın pin• I II I I I I I çozuldu!İnsanın evrenle olan bağından yota çıkarak matematiksel bir formül yaratıldı. Yaratıcısı Douglas Forbes, 25 yıllık çalışmasının ürünü olan pin kodu sistemiyle insanı kendi sırnnı çözmeye çağınyor. "Pin kodunun sımnı çözdüğünüzde kimse sizi üzemez ya da kontrol edemez" diyor. Doğumu annenin programladığını düşünen Forbes'un annelere de tavsiyeleri var. RöportaJ: SİNEM DÖNMEZ / Fotoğraf: VtDAT ARIK K arakteriniz, verdiğiniz kararlar, işiniz, : % çevrenizle etkileşiminiz doğum tarihinize bagh desek? "Yok canım daha neler" diyecekler olabilir aranızda. "Yine birileri insanın şifresini mi çözdü" de diyebilirsiniz. İnsanın pin kodu formülü yine insana yol gösteren sistemlerden biri. Yaratıcısı Douglas Forbes yaklaşık 25 yıl süren araştırmasından sonra bir formül geliştirmiş. Bu formül, insanın doğduğu günün enerjisine bağlı olarak kazandığı özelliklerden oluşuyor. Yöntem, evren-insan ilişkisini anlama çabasından ortaya çıkan, fiziğe ve matematiğe dayanıyor. Biz de insanın pin kodunu anlamak üzere Douglas Forbes'la konuştuk. Evreni büyük bir matematiksel denklem olarak kabul edan Forbes, bündari yo1a çıkarak insanın dâ bir denklejmi olduğunu öne sürüyor. Bunu da ancak doğduğu günün enerjisine bakarak bulabileceğini söylüyor. Pin kodu sistemi, kim olduğunuzu anlamanıza yardımcı oluyor. Forbes, "Eğer pin kodunuzu bilirseniz kimse sizi kontrol edemez çünkü siz kendinizi tanırsınız. Kimse sizi üzemez çünkü güçlü ve zayıf yönlerinizi bilirsiniz" diyor. Forbes, pin kodu enerjisinin henüz hamilelikte etkilemeye başladığını öne sürüyor. Ona göre, anne bebeği programlıyor ve hangi gün doğacağına karar veriyor. Forbes sezaryen doğum da olsa normal doğum da olsa bunun değişmez olduğunu vurguluyor. Hamilelik sırasında annenin tüm hisleri bebeğe de geçiyor. Annenin korkusu, cesareti, kendine güveni bebekte de görülüyor. Erken seçim Türkiye'nin pin kodunda görünüyor Bu yıl Türkiye için büyük bir yol ayrımını işaret ediyor. Forbes'a göre Başbakan Tayyip Erdoğan erken seçime gidebilir. Özellikle ekim ve kasım aylarında ani bir seçim talebi olabilecek. Eğer olursa da kazanacak, gelecek yıl olursa şansı daha düşük diyor. 4 Diğer yandan bebek erkek bekleniyor ama kız doğuyorsa ya da kız beklenirken erkek doğuyorsa beklendiği cinsin enerjisini taşıyor. Forbes'a göre eğer bebeğe hamileyken kitap okursan«r«ğitirseniz tüm duyuları gelişiyor. "Hamileliği boyunca ingilizce kitap okuyan bir kadının çocuğu 3 yaşındayken anaokulunda mükemmel İngilizce konuşuyor. Çocuk doğduktan sonra onunla '"ba ba", "a-a" diye konuşmak da onun kafasını karıştırıyor, içerde daha çok şey öğreniyordum diye düşünüyor çocuklar. Hayatımızın ilk 9 ayında beynimiz yüzde 80 gelişiyor. Bu fırsatı kaçırmamalıyız" diyor Forbes. 2012'DENEOLACAK? ' Forbes bu sıralar herkesin üzerine bir teori ürettiği malum 2012 hakkında bir kitap yazıyor. Bu tarihe gelene kadar pek çok dini, kültü ve insanı araştırdığını söyleyen Forbes'un 2012'de neler olacağına dair bir öngörüsü var. Forbes, 2012'nin bir uyanışa neden olacağını söylüyor. Yazdığı kitapta açıklayacağı yöntemle annelerin çocuklarını hamilelikten itibaren programlamaya başlayacagını dolayısıyla da doğumlarından itibaren onların beynindeki kapasiteyi en verimli şekilde kullanacaklarını iddia ediyor. Forbes, bu sayede gelecekte tüm çocukların henüz 9 yaşındayken üniversiteye bile gidebileceklerini iddia ediyor. NASIL HESAPLANIYOR? Pin kodu hesaplanırken doğum tarihiniz esas alınıyor. Doğum tarihinizi oluşturan rakamları Forbes'un geliştirdiği yöntemle toplayarak 9 haneli bir matris elde ediyorsunuz. Toplayarak ulaştığınız her rakamın bir hanesi, her hanenin işaret ettiği bir özelliğiniz var. Kimisi dışarıdan nasıl göründünüzü, kimisi benliğinizde nasıl bir insan olduğunuzu söylüyor. O yüzden pin kodum 5, gibi tek bir rakamdan oluşan ifadeler yanlış. Her bir rakamın kendi içinde bir sinerjisi var. Kitapta kendinizle ilgili pek çok şey keşfedeceğinize eminiz ancak detaylı analizi Forbes'un onayladığı danışmanları yapıyor. İletişime geçmek için www.pinkodtr.com sitesine göz atabilirsiniz. • tİer sayının güçlü ve zayıf yanları var. Bunlar birbirindenfarkh pek çok kombinasyona neden oluyor, bu yüzden aym tarihlerde doğsalar bile bazı insanlann enerjisi farklı oluyor. tşte rakamların güçlü ve zayıf yanları. 1 Yaratıcı, lider, konuşkan, neşeli, gururlu, kendinden emin. Depresif, alıngan, hoşgörüsüz, huysuz, kendine güvensiz, tembel. Besleyici, özenli, sessiz, gözlemci, utangaç, kararlı, sakin, sosyal. Duygusal, ağlamaklı, savunmacı.mantıksız, hüzünlü, somurtkan, içine kapanık. 2 3 Organize, bağımsız, ciddi, dürüst, tutkulu, ciddi, neşeli, iyimser, samimi. Acımasız, küstah, küskün, ilgisiz, askeri düzende, hoppa, kayıtsız. Esrarengiz, sadık, zeki, sıra dışı, ileri görüşlü, temkinli, cesaretlendirici. Muammalı, tuhaf, patavatsız, hilekâr, sabit yalancı. 4 5Nazik, mizahi, dışa dönük, konuşkan, sonuç odaklı. Asi, yerinde duramayan, sinirli, havai gerilimli. Sevecen, romantik, dost canlısı, seksi, uyumlu, sakin. Kıskanç, cimri, hayalperest, ölçüsüz, hesapçı, talepkâr, aşırı duygusal. Sessiz, güvenilir, seçkin, meraklı, idealist, kararlı, güvenilir. Intikamcı, soğuk, duygusuz, değişken, endişeli, saldırgan, kontrolcü. Dengeli, sabırlı, deneyimli, ciddi, çalışkan. Güvensiz, gergin, takıntılı, kurban gibi hisseden, kurbanı oynayan. 6 8 9 Çocuksu, sanatkâr, zeki, masum, hassas, kararlı, affedici. Tutarsız, unutkan, kibirli, güvensiz, inatçı, belirsiz, sabırsız. TARIHTE BU HAFTA 14 M a i t 1 8 2 7 : İlk Batılı tıp anlayışıyla eğitim verecek "Tıphane-i Amire ve Cerrahhane-i Mamure" İstanbul'da açıldı. 1965: II. Dünya Savaşı'nda yaşananlardan dolayı yıllarca Almanya'ya sıcak bakmayan israil bu ülkeyle diplomatik ilişkiler kurmayı kabul etti. 15 Mart 1 9 2 1 : Osmanlı Imparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'ndaki yenilgisinin ardından ülkeyi terk eden Ittihatçı lider Talat Paşa, Berlin'de uğradığı suikast sonucu öldürüldü. 1929: ingiltere'de vatandaşlardan ahnan çay vergisi kaldırıldı. 1955: Ünlü tiyatro sanatçısı Muammer Karaca'nın yaptırdığı Karaca Tiyatrosu Taksim'de açıldı. 1978: italya eski Başbakanı Aldo Moro (sağ üstte) Kızıl Tugaylar tarafından kaçırıldı. Moro, istekleri yerine getirilmeyen Kızıl Tugaylar tarafından 9 Mayıs'ta öldürüldü. . s \ ' 16 Mart 1 9 7 8 : Öğlen saat 13.30 sularında istanbul Üniversitesi'nden birlikte çıkan solcu öğrenciler, 100 kişilik bir grup halinde Beyazıt Meydanı'nda yürüyordu. Eczacılık Fakültesi'nin önünden geçerken bir sloganla irkildiler: "Beyazıt Meydanı komünistlere mezar olacak!"... Önce bir bomba patladı, ardından da öğrencilerin üzerine kurşunlar sıkıldı. Hukuk ve iktisat Fakültesi'nde okuyan yedi öğrenci öldü, 47 öğrenci yaralandı. Olayın ardından tanıkların ifadeleri doğrultusunda dönemin Ülkü Ocakları Derneği (ÜOD) istanbul il Başkanı Orhan Çarkıroğlu, ÜOD yöneticilerinden Mehmet Gül, MHP Gençlik Kollan'ndan Kâzım Ayaydın, ÜOD'li Sıddık Polat ve Ahmet Hamdi Paksoy katliamı planlayıp uygulamak suçundan yargılandı. Sıddık Polat 11 yıl hapis cezası alırken diğerleri delil yetersizliğinden beraat etti. iki yıl sonra Askeri Yargıtay, Polat'ın da beraatına karar verdi. 17 Mart 1 9 1 5 : Nusret mayın gemisi Ruslar'a ait 26 mayını Çanakkale Boğazı'na düşmana fark ettirmeden döşedi. 1944: Tartışma yaratan Varlık Vergisi'nin kaldırılmasına ilişkin yasa yürürlüğe girdi. 18 Mart 1 9 1 5 : Çanakkale Boğazı'nı geçerek istanbul'a ulaşmak isteyen itilaf Devletleri Birleşik Donanması durduruldu. Bunda gerek Türk topçu savunması, gerekse bir gece önce döşenen mayınların payı büyüktü. 19 Mart 1 9 8 0 : Ankara'da bir inzibat erini öldürme iddiasıyla yargılanan 16 yaşındaki Erdal Eren ölüm cezasına çarptırıldı. Eren 18 yaşından küçük olmasına rağmen aynı yılın aralık ayında idam edildi. 1999: Ankara DGM Başsavcısı'Nuh Mete Yüksel, Fethullah Gülen hakkında, "anayasal düzeni değiştirmeye çalıştığı" gerekçesiyle soruşturma açtı. 20 M a r t 1 9 7 1 : Ünlü gazeteci- yazar Falih Rıfkı Atay (sol alt) hayata gözlerini yumdu. Hazırlayan: ALİ SELİM EMEÇ aliselim@yahoo.com