Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 14 MART 2010 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 15 CMYB C M Y B Serbest Ticaret Anlaşmasõ’nõn imzalanmasõ ve vizenin kaldõrõlmasõ Güney ve Güneydoğu illerinde yeni bir umut yarattõ Komşu kapõsõ Halep-Şam Suriye’ye akın var: Şam ve Halep otelleri, Türkiye’den dalga dalga gelen iş insanlarõnõ ağõrlamaya çalõşõyor. İş bağlantõsõ için gelenlerin bir kõsmõ Mersin, Denizli gibi büyük illerden. Bir kõsmõ da Gebze, Aşkale, Bahçelievler gibi onlarca ilçenin “aktif”leri. 5 yılda 72 milyar dolar: Yakõnda özelleştirmelere başlayacak olan Suriye’de 2015’e kadar 72 milyar dolarlõk yatõrõm yapõlmasõ planlanõyor. Hõzlõ tren, havaalanõ, liman ve rafineri gibi altyapõ yatõrõmlarõ dõşõnda KOBİ’lerin de karşõlayabileceği canlõ bir talep var. Her türlü iş için ortam: Suriye nüfusunun yüzde 10’u Batõlõ ölçütlerle iyi yaşõyor ve harcama düzeyleri yüksek. Yakõnda altõn ithalatõ serbestleşecek. Karõşõklõklardan kaçõp buraya yerleşen 1.5 milyon Iraklõ konut talebini patlatmõş durumda. HASAN ERİŞ Şu günlerde Şam ve Halep otelleri, Türkiye’den dalga dalga gelen iş in- sanõ gruplarõnõ ağõrlamaya çalõşõyor. Son dönemde sõkõlaşan Türkiye-Su- riye ilişkileri başta Gaziantep, An- takya ve Mersin olmak üzere birçok ilimiz için yeni bir ümit ve iş potan- siyeli yaratõnca, Halep ve Şam’a yö- nelik iş turlarõ olağanüstü arttõ. Örneğin 22-25 Şubat tarihleri ara- sõnda Şam’da Mersin Tanõtõm Gün- leri düzenleyen Mersin Ticaret ve Sanayi Odasõ (MTSO) 217 kişilik bir heyetle temaslarõnõ sürdürürken Deniz Ticaret Odasõ’nõn üç kişilik “keşif timi” Suriye’nin ticaret ve sa- nayi kuruluşlarõnõ bire bir inceliyor, Halep’ten gelen İstanbul Kimyevi Maddeler İhracatçõlarõ Birliği’ne (İKMİB) üye boya sektörü temsilci- leri de ayrõ bir salonda tanõtõm top- lantõsõ ve iş görüşmeleri yapõyordu. Bu tarihten önceki bir hafta içinde çoğu “Aktif İşadamları” dernekle- rine üye Gebze, Çorlu, Kocaeli, Bahçelievler, Kartal, Erzurum, Ma- latya, Antakya, Şebinkarahisar, Er- zurum-Aşkale heyetleri de Şam’a gelmişti. Mersin TSO’nun elindeki bilgilere göre Adana, Mersin, Gaziantep, Tar- sus, Urfa, Hatay, Maraş, Adõyaman gibi bölgeye yakõn illerin yanõ sõra Elazõğ, Eskişehir, Manisa, Sõvas, Samsun, Aydõn, Aksaray, Konya, İz- mir ve onlarca defa İstanbul heyetle- rinin yaptõğõ ziyaretler sõkõ ticaretin başladõğõnõ gösteriyor. NEDEN SURİYE? Türkiyeli iş insanlarõnõ Şam’a çe- ken nedenler arasõnda, yaşanan kri- zin payõ elbette büyük. Onun için özellikle Güney ve Güneydoğu’daki işadamlarõ, yakõnlõğõn da etkisiyle kendilerini bu ülkeye atõyor. Bunla- rõn önemli bir kõsmõ, Arapçayõ da az çok bilmenin avantajõnõ kullanõyor. Türkiye ile Suriye arasõnda imzala- nan ikili anlaşmalar da eskiden ol- mayan ve birçok Batõlõ ülkenin bu- lamadõğõ bazõ kolaylõklarõ Türk işa- damlarõna sağlõyor. Kanun ve yö- netmeliklerde Türkiye’nin model alõnmasõ da ayrõ bir kolaylõk. Ancak nedenler bu kadarla sõnõrlõ değil. Bir iş insanõ için Suriye, ger- çek anlamda gelecek vaat eden bir ülke. Büyük firmalar için kõsa süre içinde başlamasõ beklenen özelleş- tirmeler cazip. Müteahhitlerin gözü, 2015’e kadar yapõlmasõ planlanan 20 milyarõ özel sektör payõ olmak üzere 72 milyar dolarlõk yatõrõmda. Küçüklü büyüklü sanayiciler, Ser- best Ticaret Anlaşmasõ hükümleri gereği Suriye’de kuracaklarõ bir te- sisten Türkiye’ye sõfõr gümrükle ih- racat olanağõnõ inceliyor. Türki- ye’deki bir KOBİ, Suriye’ye makine taşõyõp orada kuracağõ tesisle, yani Suriye menşeli mal üreterek GAF- TA’nõn (Arap Serbest Ticaret Bölge- si) olanaklarõndan yararlanma, Arap ülkelerine vergisiz girme şansõna sa- hip. Piyasa ekonomisine geçme sü- recinde olan ülkede hizmet sektörü dõş yatõrõm bekliyor. Her türlü mal ve malzeme için ihracat şansõ var. Filistin, Lübnan ve Irak’tan göç edenler nedeniyle konut ihtiyacõ pat- lamõş durumda. Hammadde, enerji ve işçilik ucuz. ŞU ANDAKİ DURUM Bunlar yakõn gelecek için çok önemli potansiyel yaratõyor. Ama olanaklar bu kadarla sõnõrlõ değil; 12 milyonu aşkõn olduğu bilinen Suriye nüfusunun yüzde 10’u Batõlõ ölçüt- lerle iyi yaşõyor ve harcama düzey- leri yüksek, sermayeleri var. Ayrõca ülkesindeki karõşõklõklardan kaçõp buraya yerleşen 1.5 milyon Iraklõnõn getirdiği sermaye de tüketimi arttõr- mõş durumda. Özellikle körfez se- mayesinin Suriye’ye girişi bu ülke- de bir büyüme ve likidite bolluğu yaratmõş. Şam’õn seçkin bölgelerin- de apatman daireleri 3-4 milyon do- lara kadar satõlõyor. Buralardaki ka- feler, lokantalar iyi iş yapõyor. Ma- ğazalardaki markalõ ürünler de öyle. Türkiye’deki irili ufaklõ sanayicile- rin harcõ âlem ürünleri de, bu kesim dõşõnda kalan ve mütevazõ bir yaşam düzeyi tutturmuş gözüken sõradan halkõn tüketimi için biçilmiş kaftan. Genç nüfus oldukça fazla. Y A T I R I M I E T K İ L E Y E N M A L İ Y E T L E R  Asgari Ücret : 150-200 ABD Dolarõ  SGK kesintisi yüzde 24 (17’si işve- ren payõ)  Motorinin litresi: 50 Sent (ABD)  Benzinin litresi: 80 Sent (ABD)  12 kiloluk LPG: 6.60 ABD Dolarõ  Elektrik kw/saat: 7 Sent (ABD) Gelir Vergisi üst sõnõrõ yüzde 28  Yerli yabancõ ayõrõmõ yok.  Yüzde 10 yabancõ işçi çalõştõrõlabilir.  Yatõrõm için taşõnmaz elde etme hak- kõ var.  Kamu yararõ olmadõkça kamulaştõr- ma yasak.  Yõlda bir kâr transferi (Vergilendir- meden sonra)  Gelir vergisi muafiyeti veya indirimi var. Proje için gerekli makine ve ekipmana gümrük muafiyeti (Kaynak: Denizli Ticaret Odasõ’nõn ra- poru) Suriye’ye yönelik ataklara bir başka ör- nek de Denizlililerden gel- di. Denizli Ticaret Oda- sõ’nõn Suriye ziyareti, Yö- netim Kurulu Başkan Yardõmcõsõ İmran Eres- lan, Meclis Üyesi Sadık Başeren ve İletişim Or- ganizatörü Ozan Öner Özmen’den oluşan üç ki- şilik bir “keşif timi” tara- fõndan gerçekleştirildi. Heyetin uzun raporundan bazõ gözlemler şöyle:  Termal kaynaklara düşkün Suriyeliler İzmir ve Antalya’yõ biliyor ama Denizli’yi tanõmõyor. Bu kaybõ gidermeliyiz.  Girdiğimiz ilk doğal taş satan firmada Denizli travertenini bulduk, keyif- lendik. Metrekare satõş fi- yatlarõ oldukça memnun edici.  Oto Sanayi Sitesi’nde 300-400 bin TL’lik Ferra- ri’ler küçük dükkânlarda tamir ediliyor. Durum 20 yõl önceki Türkiye’de ser- visler yok- ken böyleydi.  Humus Sanayi Site- si’nde yatõrõm yapacak Türk firmalarõna özel Türk Ofisi kurulmuş. Bir günde ruhsat veriliyor.  Şam kapalõ çarşõsõnda işletme düzeni Türki- ye’den geri. Pazarlõk var. Türk mallarõ itibarlõ. Çin mallarõ hayli bol.  Vestel ve İstikbal iyi yerleşmiş. Suriye’de 22-25 Şubat tarihlerinde Mersin Tanıtım Günleri düzenlendi. Bu çerçevede çeşitli etkinliker yapılırken, Tanıtım Günleri’ne katılan 130’dan fazla işadamı bir günde 100’den fazla görüşme yaptı. Tamirhanedeki Ferrari Suriye’ye yönelik girişimler arasõn- da önemli örneklerden birini de Mersinliler gerçekleştirdi. Mersin Tica- ret ve Sanayi Odasõ (MTSO), 22-25 Şu- bat 2010 tarihlerinde Şam Dedeman’da, “Mersin Tanıtım Günleri” düzenledi. İlk başta 150 kişi olarak düşünülen et- kinliğe katõlõm 200 kişiyi geçti. Temas- lar sõrasõnda 100’den kişiyle fazla bire- bir iş görüşmesi yapõldõ, Suriye’deki hõzlõ tren, havaalanõ, liman ve rafineri projeleri gibi altyapõ yatõrõmlarõ görü- şüldü. İki günlük bir sergi ile Mersin’in olanaklarõ tanõtõlõrken resmi yetkililere de liman, lojistik açõlõmlar, tarõmsal projelerde işbirliği, yap-sat inşaat için mevzuat değişikliği, turizm ve altõn ile ilgili projeler sunuldu. MTSO Başkanõ Şerafettin Aşut, MTSO Meclis Başka- nõ Faik Burakgazi ve Mersin Deniz Ti- caret Odasõ Başkanõ M. Cihat Lokma- noğlu Tanõtõm Günleri’nin sonuçlarõnõ özetle şöyle açõkladõlar: Mersin’in avantajı - Serbest Ticaret Anlaşmasõ’ndan sonra Suriye’ye ihracatõmõz hõzla artõ- yor. Mevcut 2 milyar dolarlõk ticaret hacmi 2 yõlda 5 milyar dolara çõkar. Ya- kõnda Suriye’de yeni yatõrõmlar da baş- layacak. Hõzlõ tren, metro, havaalanõ, li- manlar, rafineriler altyapõ yatõrõmlarõ gündeme gelecek. Suriye’ye karayolu bağlantõsõ dõşõnda Beyrut’a çok yakõn bir limana sahip oluşu Mersin’in avan- tajõ. Üç master plan ve Suriye - Mersin için üç master plan yaptõk; “Lojistik, tarım-gıda kümelenmesi ve turizm.” 1200 dönüm arazide 50 dö- nüm kapalõ alanlõ, demiryolu ve liman bağlantõlõ bir lojistik merkez kuracağõz. Sistem, uluslararasõ bölgesel havaalanõ ile tamamlanacak. Buradan Avrupa ve Ortadoğu’ya hõzla açõlabiliriz. Türki- ye’de ilk, dünyada tek olan bir gõda tek- noloji parkõnõ gündeme getiriyoruz. Ar- Ge’si, deney alanlarõ, tarõmsal üretimi ve tarõmcõ eğitim birimleri olacak. Bun- larõ Suriye’ye entegre edebiliriz. Altın ihracının önü açılıyor - Mersin’in önde gelen sektörlerinden biri kuyumculukta altõn ihracõ. Biz ürünleri Dubai’ye götürüyoruz, Suriye- liler oradan alõp kendi ülkelerine götü- rüyor. Bunun 100 milyon dolarlõk bir hacmi var. Direkt Suriye’ye ihraç şansõ- mõz olsa bu 500 milyon dolara çõkar. Bunu görüştük. Yakõnda serbestleşecek ve doğrudan satõşa başlayacağõz. Beyrut’a Ro-Ro önerdik - Mersin, Türkiye’nin hem ithalat, hem ihracat hem transit çalõşan tek limanõ. Serbest bölgenin yanõnda, Kuzey Irak başta, komşularõn da tek transit limanõ. Buradan Trieste’ye Ro-Ro seferleri başladõ, navlunu ucuzlattõ. Libya’ya da bir hat açõlmasõ gündemde. Beyrut da bir ara durak olarak Suriye için çok uygun. Bu çerçevede Suriyelilere de Mersin - Beyrut - İskenderiye hattõ önerdik, ilgi gördü, üstünde çalõşõlacak. Yaylalar Arapları bekliyor - Mersin turizmini hareketlendiri- yoruz. Hem deniz hem yaylalar var. Suriye’den ümitliyiz. Zaten Lüb- nanlõlar için proje geliştirmiştik. Başbakan Saat Hariri de destekli- yor. Önce denizyolu önermiştik. Bunu pek tutmadõ. Hõzlõ deniz oto- büsü ile Beyrut-Mersin arasõ 7 sa- atte, eğlenceli bir feribot yolculuğu ile 17 saatte alõnabiliyor. Şimdi uçaklarla sizi götürelim, kiralõk arabalarõ Mersin’de tesim edelim dedik, o da bunu istiyor. İŞ YAPMANIN PÜF NOKTALARI ? Aracõlara çok dikkat edin. Bir malõ alõrken beş aracõ bile çõkõyor. ? Acele edin; AB serbest gümrük anlaşmasõna bir yõl kaldõ. ? Sözleşme yaparken dikkat; tahkim sistemi, ticari mahkemeden daha hõzlõ. ? Mesai saatleri sabah 10.00-15.30 arasõ. Resmi tatil cuma ve cumartesi (Hõristiyan nüfus cuma-cumartesi açõp pazar kapatõyor.) ? Yabancõ yatõrõm dairesinden izin alõnca, sanayi sitelerinde işlemler bir gün sürüyor. ? Yabancõ bankalar ile akreditasyon sistemi işliyor (İş Bankasõ ve Akbank’õn bölgeye geleceği duyumu var) Vakko’nun başına gelenlere dikkat ? Suriye’ye mal satmasanõz da mutlaka ve ayrõ ayrõ patent ve marka tescili yaptõrõn. Vakko şu sõralarda, haberi olmadan markasõnõ kapan bir taklitçiden adõnõ kurtarmak için mahkeme ile uğraşõyor. ? Asla numune vermeyin. (Kaynak: Denizli Ticaret Odasõ’nõn raporu) Bakanlar, milletvekilleri ve ildeki belediye başkanlarõ ile birlikte 217 kişilik bir heyetle Mersin’i tanõtan Mersin Ticaret ve Sanayi Odasõ Başkanõ Şerafettin Aşut, “Bir günde 100’den fazla görüşme yaptõk. Biz avantajlõyõz” diyor. Şerafettin Aşut BİR ÖRNEK Mersinliler çıkarma yaptı