Katalog

PAZAR 7ŞUBAT2010/SAYI1246 BATMAN'DA SLOGAN ATMA DAVASI > k^§S? Üç bine yakın çocuk Terörle Mücadele Kanunu'ndan yargılanıyor. Kimi slogan, kimi polise taş attığı gerekçesiyle terör örgütü üyesi sayılıyor. Deliller polislerin tutanaklarıyla sınırlı kalsa da, aylardır hapishanedeler. Sadece özgürlükleri değil, sağlıklı büyüme, eğitim, oyun hakları da ellerinden alınıyor. Oysa onlar sadece çocuk... Çocuklara kıymayın efendiler ESRA AÇIKGÖZ K üçük gövdesiyle heybetlı salondan girip, hâkim kürsüsünün karşısında, sanık yerınde dikiliyor. Tanıdık bildik bır şeyler arıyor gözleri; annesini, babasını bulunca bıraz da olsa güven doluyor içine. Suçu boyundan buyuk; ızinsiz gösteriye katılmak, yasadışı slogan atmak, güvenlik görevlilerine taş atmak, örgüt uyesi olmasa da örgüt adına suç işlemek... Yanı Terörle Mücadele Kanunu'yla (TMK) yargılanıyor, hakkında 29.5 yıl isteniyor. Olur da cezası kesınleşirse, yaşının ıkı katını cezaevinde geçirecek. O kim mi? Adının hiç önemı yok, zaten "çocuk" olduğu ıçin adını bu haberde telaffuz etme hakkımız da yok Siz ona ister Ayşe deyın, ister Ramazan. O, Turkıye'de bu suçlardan yargılanıp, hakkında onlarca yıl ceza istenen üç bin çocuktan sadece birı. Çok değil, daha geçen günlerde, Batman'da yasadışı gösteriye katıldığı ve polise taş, attığı gerekçesiyle uç aydır tutuklu bulunan 15 yaşındakı bıı kız çocuğu, B S, ilk duruşmada 13 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. O şimdi 7 yıl 9 aya ındirilen cezasını çekmek içın cezaevinde. Anne Meryem Sayaca şaşkın, kızına gözaltı sırasında işkence yapıldığını söylüyor, "Kızım, biryurüyuş sonrası caddede buldukları ayakkabının kendisine ait olduğu gerekçesı ıle gözaltına alındı. Kızımın herhangi bır suçu vş günahı yoktur. Bizler bu haksızlığa karşı İHD'ye de başvurduk. Başbakan'a sesleniyorum, 15 yaşındaki bır kızın ne günahı olabilir 7 Kızım 15 yaşında olmasına rağmen gözaltına alındığında onun gözünü korkutarak her şeyi kabul ettırdıler. Cezaevı koşullarının çok kötü şartlarda olduğunu söylüyor. Cezaevine suçsuz yere atılmayı hazmedemiyor. Bizim hayatımız karardı, kızımı özlüyorum" dıyor. Tutuklu çocukların aıleleri, sanatçılar, akademisyenler, insan hakları savunucuları "Çocuklar ıçın Adalet" grubuyla uzun zamandır bu •haksızlığı dıle getiriyor, kampanyalar yürütüyorlar. Adalet Bakanlığı'na göre 2007-2008 yılları arasında toplumsal gösterilere katıldığı gerekçesiyle yargılanan 2700 çocuk var. 287'si Dıyarbakır'da. Adana'da yargılanan 110 çocuğun indirimlerden sonra aldığı cezanın toplamı 510 yıl. Rakamlar sürekli büyüyor, çocuklar cezaevinde kalmaya devam edıyor. Ya hukuk? Şımdı biryasa tasarısı Meclıs'te beklıyor, ancak sorunu çözmek için yeterli değil. Diyarbakır'da yargılanan çocukların avukatlığını yapan Meral Danış Beştaş anlatıyor.. - Çocuklar, hangi suçlarla yargılanıyor? - Genel olarak toplumsal gösteri, yürüyuş, basın açıklaması, DTP'nin seçım çalışmaları başta olmak üzere hertürlü açık hava toplantıları, cenaze \.s<?ezaevinden meKTupıarı Bazen en iyisi, sözü sahibıne, mağdurlarına bırakmaktır. Biz de öyle yapalım. işte cezaevinde tutuklu yargılanan ya datutuklanan çocukların farklı zamanlarda yazdıkları mektuplardan birkaçı: P.l, 16 yaşında. Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesi'nde "silahlı terör örgütü üyeliği" suçlamasıyla hakkında 14.5 yıla kadar hapsi isteniyor: "Şubatta Cizre'de, taş atmışım diye tutuklandım. Okulum açılıyor. Bizi bırakırlar diye düşünmüştüm ancak ertelendi. Lise 3 öğrencisiydim. Yedi aydır içerdeyim. Açıköğretime kaydolacağım. Bızim yaşımızdaki çocuklar okula gideceklerken biz cezaevındeyiz. Cinayetten yargılansam bu kadar ceza istemezlerdi... Bayram geliyor, ama biz içerdeyız. Psikolojimiz bozulmaya başladı. Çocuklar olarak ıki ayrı koguşta kalıyoruz ama iki koğuşu yakında birleştirecekler o zaman bazılarımız yerde yatacak.... Bizim kaldığımız çocuk koğuşunda üç kişiyi hastaneye kaldırdılar, diğerlerine ağrı kesici verdiler, bayramda dışarıda olmak güzel olurdu ama değiliz. Herkesin bayramını kutluyorum umarım hayırlı olur." Y.S. de 16 yaşında. Cizre'de tutuklandı, davası sekiz aydır sürüyor: "Hastalandığımızda doktorlar yerine gardiyanlartedavi ediyor bizi, ilk defa bayramda evden uzaktayım. Dışarda olsaydım bayramda arkadaşlarımla berabergezerşekertoplardık. Babam okulda hızmetlı olarak çalışıyor, akşam yattığımda en çok annemı düşünüyorum... Hepimizin gözü televızyonda ama bizden söz eden yok. Lise 1 öğrencısiydım. Okulumu çok seviyordum, elimden aldılar. Hakkımda kaç yıl ceza istiyorlar, bilmiyorum. Dışarı çıkacağımı düşünüyordum. Arkadaşlar 'Sen de ceza yiyeceksin' dediler." İ.K. 16 yaşında. Cizre'de tutuklandı. Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi'nde 13 yıl ceza verıldi. Ceza, yaşı dikkate alınarak 7.5 yıla ındirildi. Dosyası, Yargıtay'da: "Kardeşlerım şimdı Manısa'da çalışıyor, domates topluyorlar, dışarıda olsam ben de onlarla beraber çalışırdım, onlara katkı yapamıyorum, uzakta olacağım ilk bayramım, dışarıda olsam bütün Cizre'yi dolaşırdım, içeride durulmuyor; pis kokular geliyor, tuvalet, mutfak, banyo yan yana ıç içe, buraya bir grup geldı üniversiteden, bize durumumuzu araştırmak için geldiklerini söyledıler, kötü kokudan dolayı içeri girmediler. 15 yaşında arkadaşımız var burada; hakkında 20 yıl ceza isteniliyor, çok küçük, ceza da verecekler galiba. Ben buraya geldıkten sonra ınsanların ne halde oldugunu yeni anladım, Cizre'de tutuklandım, hakkımda suçlamalan duyunca şok oldum, bizim evde televizyon yok ki ben talimat alayım, halimiz kötü burada, geçen yemek yedik zehırlendık, hastaneye götürülmedik, dediler ki bol bol su için geçer. Sanki bol bol su var." • törenlerı, Nevruz gıbi etkınliklere katıldıkları iddıasıyla yargılanıyorlar. Yargılamalarda iddia edilen fiiller, yasadışı slogan atılması, güvenlik görevlilerine taş atılması, zafer ışaretı yapılması, alkışlamak... - Ne gibi delilleıie gerçekleştirlllyor bu yargılanmalar? - Gösteri sırasında çekilen fotoğraflar, polislerin tutanakları ve CD kayıtları... CD kaydı ya da fotoğraf olmayan dosyalarda gösteriye müdahale eden ya da yakalama ışlemını gerçekleştiren polis memurlarının ifadeleri ve tuttukları tutanaklar, "Olay sırasında gördüm" şeklindeki üçüncü kişilerin beyanları tek delil olarak bulunuyor. Gizli tanık beyanları da son dönemlerde yaygın kullanılıyor, doğru olup olmadığı sanık veya vekillerı tarafından hiçbir şekilde öğrenilemiyor. Türk yargı sisteminde bugüne kadar görülmemiş şekilde, bu gerekçelerin her biri cezalandırma ıçin yeterli görülüyor. Bu deliller dışında hemen her çocuğun dosyasında, iddianamede örgüte ait yayın organlarında çıkan haberler, internet sıtelerindeki duyuru ve haberler, örgütün amaçları da geniş olarak yer alıyor. Zıra çocukların tutuklanması ve yüksek ceza almalarının ilk nedeni, suçlamalann örgüt adına yapıldığı ya da örgüte yardım ve yataklık yapıldığı yönündeki sav. Yani TCK 314/2. maddesine muhalefet cezası veriliyor. Yargılama dosyalarında, 10-15 yıl arasında değişen yüksek cezalartalep edıliyor. Yargılama sonucundaTCK'de öngörülen genel indirim maddeleri ve yaş küçuklüğü indiriminden sonra 6 yıl 11 ay 10 gün veya 7 yıl 7 ayı aşkın cezalar veriliyor. DÜŞMAN DEĞİL, SADECE ÇOCUKLAR - Çocuk olmalanna rağmen davaları uzun zaman görülmüyor, bu da ayn bir maöduriyet yaratıyor. - Bu, çocuklarda telafisi imkânsız zararlar yaratıyor. Bazen tutuklanan çocuklar 3-4 ay mahkemeye çıkarılmıyor. Vicdan ve hukuk açısından izah edılemez uygulamalarla karşı karşıyayız. - Şimdiye kadar yargılanan çocuklardan kaçı beraat etti, ceza aldı, bilgi var mı? - Bir ıstatistik veremem, ancak beraat kararının istisna oldugunu söylemek yanlış olmaz - Çocuklann TMK ile yargılanması uluslararası yasalara aykın. Bu yönüyle bu yargılamalarda hangi uluslararası ve ulusal yasalar çiğneniyor? - Yargılanmalar anayasa, Çocuk Koruma Kanunu ve Çocuk Hakları Sözleşmesı çiğnenerek yapılıyor... Bilindiği gıbi, Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 37/b. maddesi; "Hiçbir çocuk yasadışı ya da keyfı bıçımde özgürlüğünden yoksun bırakılmayacaktır. Bir çocuğun tutuklanması, alıkonulması veya hapsi yasa gereği olacak ve ancak en son başvurulacak bir onlem olarak düşünulüp, uygun olabilecek en kısa süre ile sınırlı tutulacaktır" şeklinde. Yine Çocuk Koruma Kanunu'nun "Temel ilkeler" başlıklı 4/1. maddesi; "Çocuklar hakkında özgürluğü kısıtlayıcı tedbirler ile hapis cezasına en son çare olarak başvurulması" şeklinde. Şiddet içerikli olaylara müdahale eden kolluk '.^ görevlilerı, çocuğu koruyup, müdahaleyi çocuğun- korunmasına odaklı yapmalı, ancak bunun aksine birtutumla çocuklar suç faili olarak değerlendirilip, yakalanıyor. Bu, BM Çocuk Hakları Sözleşmesi'nde, Çocuk Koruma Kanunu'nda yer alan "çocuğun yüksek yararı ilkesine", anayasa, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne, Pekin Kuralları, BM Çocuk Hakları Sözleşmesi'nde yer alan "masumiyet karinesıne" aykın. Çocukların tutuklu olarak yargılanmaları anayasanın 42. maddesi ve Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 28. maddesinde düzenlenen "Eğitim Hakları"nın ıhlal edilmesi sonucunu da doğuruyor. TMK kapsamında yargılanan çocukların etnik kimliklerine, iddia edilen suç fiıline bakılarak, Çocukların örgütsel bağlanMarı olduğu kabül edilerek taş atma fiiliyle ya da slogan atılması örgüt üyeliği ile eşdeğer kabul ediliyor. Bu anayasa, ÇKK, TCK, BM Çocuk Hakları Sözleşmesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne ve Pekin Kuralları'na aykırı. - Çocuklar mahkemeye kelepçelenerek götürülüyorlar... - Yaş gruplarına göre en ağıryaptırım olan tutuklama tedbiri ile cezalandırıldılar, cezalandırılıyorlar. Özgürlükleri, eğitim, oyun oynama hakları ve daha bir çok özgürlükleri ellerinden alınıyor. Gelişımleri ciddı şekilde farklılaşıyor. Mahkemeye geliş gıdişleri, kelepçe takılması, çoğu zaman gün boyu bodrum katında, sağlıksız koşullarda aç olarak mahkemeye çıkmak için bekletilmeleri, başlı başına travma yaratıyor. - Cezaevlerinde ne gibi sorunlar yaşıyorlar? - Öncelikle tutuklu çocukların ihtiyaçlarını gözeten, çocuk cezaevleri bulunmuyor. Farklı ıllerde çocukların tutulma koşulları farklılık arz ediyor. Örneğin Batman'da çocuklar yetışkinlerle aynı koğuşlarda tutuluyor. Diyarbakır'da ise çocuk koğuşları ayrı. Çocuklann cezaevinde şikâyetçi oldukları temel sıkıntılar; kışın sıcak suyun yetersiz olması sebebiyle banyo yapamama, yemeklerden yabancı cisimlerin çıkması ve yenılemeyecek durumda olması, koğuşların kalabahk olması sebebiyle yerde yatmak, iki ya da daha fazla kişinin aynı yatakta yatması, yatakların temizliği, aıle görüşlerinin yetersızhği... -TMK mağduru çocuklar için Meclis'te biryasa tasansı bekliyor. Bu, sorunu çözmek için yeterli mi? - Tasarı doğrultusunda değişiklikler yapılsa bile çocukların alacağı cezalarda komik indirımler olacak... Başta TCK'nin 220 ve 314 gibi ilgili maddelerinın değiştırilmesı gerekiyor. Herşeyden önce Ceza Kanunu sistematıği değiştirilmeli. Bu nedenle hâlâ Meclis'te bekletilen tasarı yeterli değil. . Adıl, eşıtlikçi, ayrımcı olmayan bıryaklaşıma, dile ihtiyacımız var. • Imtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına ilhan Selçuk Genel Yayın Yönetmeni: ibrahim Yıldız Yayın Yönetmeni: Ayşe Yıldırım Görsel Yönetmen: Aynur Çolak Sorumlu Müdür: Miyase ilknur Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ Idare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2 34381 Şişli/istanbul (0212) 343 72 74 (20 hat) Reklam Genel Müdürü: Özlem Ayden Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Pal Reklam Koordinatörleri: Hakan Çankaya/ Neşe Yazıcı Rezervasyon Yönetmeni: OnurTunalı (0212) 251 98 74/ 75 / 343 72 74 (554-555) Baskı: DPC Dogan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt/istanbul Cumhuriyet gazetesinin parasız pazar ekidir. Yerel süreli yayın. cumdergi@cumhuriyet.com.tr