Katalog

SAYFA CUMHUR YET 20 KASIM 2010 CUMARTES ekonomi@cumhuriyet.com.tr 12 EKONOMİ Hızlı karar yeteneği, risk yönetimi, çabuk adapte olması ve duygusal zekâ güçleri Türk yöneticileri cazip kılıyor PARAMETAPARA MUSTAFA SÖNMEZ Dünya Türk CEO avında Türk yöneticiler artık “finansal alanlarda krizi iyi yöneten, Orta Asya, ABD, AB, Uzakdoğu, Afrika kültürlerine rahatlıkla ayak uydurabilen, IQ düzeylerinde olduğu gibi duygusal zekâları gelişmiş, gerektiğinde kazanç odaklı yüksek risk alabilen” olarak tanımlanıyor. Bu yıl yüzde 50’nin üzerinde üst düzey yönetici açığı olan Batılı şirketler de Türk yönetici avına çıktı. MURAT GÜLDEREN Tüketim Mabetleri: AVM Sayısı 226’yı Buldu Kısaca AVM olarak adlandırılan alışveriş merkezleri, başta İstanbul olmak üzere, tüm büyük kentlerin kent dokusuna hâkim oluyor. En küçüğü 510 bin metrekareyi, en büyüğü 120 bin metrekareyi bulan, birkaç katlı, yüzlerce mağazanın bir arada faaliyet gösterdiği bu yeni tüketim mabetlerine, yerliler kadar sayıları 23 milyonu bulan yabancı ziyaretçiler, özellikle komşu ülkeden gelenler, büyük rağbet gösteriyor. Bu kadar rağbet, AVM üstüne AVM inşaatını da getirdi. İlki 1988’de İstanbul Ataşehir’de Bayraktar Holding eliyle Galleria adıyla faaliyete geçen AVM’lerin bu kadar yaygınlaşacağı acaba tahmin ediliyor muydu? Ancak kısa sürede, bu “Çağdaş panayır” yapılanması, bütün büyük kentlere hâkim oldu. Doğramacı ailesinin kurucusu olduğu Tepe Grubu, AVM’ciliğin lideri olarak biliniyor. Tepe, yanına büyük banka ve grupları da alarak, sadece İstanbul’u değil, Ankara, Adana, Konya, G.Antep ve diğer büyük kentleri de AVM’lerle donatıyor. Toplam 40 ülkede 70 ofisiyle faaliyet gösteren ve uluslararası firmalar için ‘beyin avcılığı’ yapan Stanton Chase’in Türkiye kurucu ortağı Şükran Tümay, son dönemlerde Türk yönetici transfer taleplerinde ciddi bir artış yaşandığını belirterek, “Birkaç yıl önceye kadar uluslararası şirketler yöneticilerini kendi ülkelerinden seçmek isterlerdi. Ancak artık global alanlardaki başarılar öne çıktı. Bu alanda da kriz tecrübesi olan ve sorunları iyi yöneten Türk yöneticilerine olan talep ciddi oranda arttı. Geçen yıl 15 CEO’yu uluslararası alanda şirketlere yerleştirdik bu yıl bu rakamı daha da arttırmayı hedefliyoruz” dedi. ABD ve Batı ülkelerinde şu an mevcut yöneticilerin emekli olması halinde yerlerini dolduracak CEO’nun çok kısıtlı olduğunu anlatan Tümay, şunları söyledi: “Düzenli nüfus artışının yaşanmaması, yaş ortalamasının 50’nin üzerinde olması, şirket yönetimini devredecek alanında donanımlı kişilerin yeterli olmaması uluslararası alanda şirket yöneticilerini kara kara düşündürüyor. Türk yöneticileri artık kendilerini dünyaya ispatladılar. Burada Muhtar Kent çıtayı en üst düzeye çıkardı. Onunla birlikte son yıllarda Türkleri en tepe noktalarda görebiliyoruz.” EN BÜYÜK AVM’LER AVM Cevahir Ankamall M1 Tepe Carrefoursa Tepe Natilius M1 Tepe Bilkent C. Carrefoursa M1 Tepe Kulesite Maxi Shop. Galleria M1 Tepe Profilo Yer İst/Şişli Ankara Adana İst/Ümraniye İst/Kadıköy G.Antep Ankara İst/İçerenköy Konya Konya İst/Silivri İst/Bakırköy İst/Kartal İst/M.Köy Mağaza Sayısı 330 302 45 87 117 54 22 129 56 56 36 149 42 207 Kuruluş Tarihi 2005 2006 2000 2000 2002 1999 1998 1996 2003 2003 1998 1988 2000 1998 Alan (Bin m2) 118 107 61 61 52 52 47 47 47 47 45 43 41 41 Kaynak: Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) CEO gelirleri artıyor Araştırmalara göre Türk yöneticilerin de Türkiye’den çok AB ve ABD’ye gitmek istiyor. Türkiye’de bir CEO’nun aldığı ortalama maaş yıllık 1 milyon dolar iken, ABD’de ise bu rakam 15 milyon dolara kadar çıkabiliyor. Uluslararası alanda ciddi CEO açığının olması CEO gelirlerini de doğal olarak arttırıyor. Dünyada en çok finans şirketlerinin CEO’ya ihtiyacı var. Bunu teknoloji ve enerji sektörü takip ediyor. Uluslararası Alışveriş Merkezleri Konseyi’nin (ICSC) getirdiği tanım ve standartlar, Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) tarafından Türkiye’deki AVM’lere uygulandı. Bizdeki standartlara göre, AVM’ler, “geleneksel” ve “özellikli” biçiminde iki geniş kategoride gruplandırılıyor. Geleneksel AVM’ler, “çok büyük”, “büyük”, “orta” ve “küçük” olarak sınıflandırılırken, küçük AVM’ler de kendi içinde “ihtiyaç odaklı” (conveniencebased) ve “karşılaştırmalı” (comparison) malzemeler satanlar olarak ayrılıyor. Bu tanımlamaya göre “çok geniş” AVM’lerden biri İstanbul’da Cevahir, diğeri Ankara’da Ankamall. “Geniş” tanımında ise Adana’daki Tepe, İstanbul’da Carrefoursa,Tepe Natilius, G.Antep’teki M1 Tepe, Ankara’da Bilkent Center ilk sıraları alıyor. Sıcak para kaynaklı büyüme ve iç talepteki hızlı genişlemeye paralel olarak, 2010’da perakende sektöründe önemli bir canlanma yaşandı. Bu canlanmaya bağlı olarak kriz döneminde yavaşlayan ve ertelenen AVM yatırımları 2010’da yeniden canlandı. AVM sektörü, alışveriş turizmini de etkiliyor ve yabancı markaların Türkiye’ye ilgisini arttırıyor. Perakende sektöründeki canlanma ve kiracı talebindeki artış ile birlikte AVM kiralarında yeniden yukarı yönlü bir eğilim oluştu. Bu yılın eylül sonuna kadar açılan 7 yeni AVM ile birlikte, Türkiye genelinde AVM sayısı 226’ya ve alan genişliği 5 milyon 670 bin metrekareye yaklaştı. Gelişmiş ülkelerde, daha çok kent dışına inşa edilmesine izin verilen AVM’ler, Türkiye’de kentin en işlek, prestijli alanlarını işgal ederken büyük bir yoğunluğa, trafik keşmekeşine de yol açıyor. Büyük mağazacılığın böylesine kentin göbeğine çöreklenmesi, birçok küçük ve orta işletmenin de yok oluşunu beraberinde getiriyor. AVM’lere ilgi sadece alışverişle sınırlı değil. Ünlü Fransız düşünür Jean Baudrillard, “yeni kamusal alanlar” diye adlandırıyor buraları ve şöyle tarif ediyor: “Birbiriyle anlamsal ve mekânsal olarak hiçbir ilişkisi bulunmayan atlıkarınca, buz pateni pisti gibi eğlence öğeleri, panoramik asansörler, yürüyen merdivenler gibi teknolojik öğeler; kemerler, kubbeler, köprüler gibi mimari öğelerin bir araya geldiği gerçeküstü mekân...” Dışarıda yazdan kalma güneşli, güzel bir gün olsa da, bu gerçeküstü mekânın, bu “çağdaş panayırların” havasını teneffüs etmek üzere, AVM’leri dolduran kitlelerin hali, ayrı bir analiz konusu... mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr http://mustafasnmz.blogspot.com Pakistan’ın elektriği Türk gemisinden Ekonomi Servisi Kronik elektrik sıkıntısı içinde bulunan Pakistan’a bir Türk gemisinden enerji sağlanacak. Ülkede süren ve bazı bölgelerde günde 16 saate çıkan elektrik kısıntıları sanayide büyük aksaklıklara yol açıyor. Geminin Türk sahibi Karkey şirketinin sözcülerinden Esad Mahmud, Pakistan’ın ulusal elektrik şirketiyle 5 yıllık kontrat imzaladığını söyledi. Mahmud, Kaya Bey adlı geminin Karaçi açıklarında demirlediğini ve 4 hafta içinde şebekeye dahil olacağını bildirdi. Mahmud, gemiden 230 megavatlık enerji sağlanacağını ifade etti. Bunun, dünyanın en büyük gemi merkezli enerji santralı olduğu belirtiliyor. TOKİ, internette en fazla haber yapılan kamu kuruluşları arasında ilk sırayı aldı Ev isteyen TOKİ’yi ‘tık’ladı İnternet arama motoru Google’da yapılan taramada “Toplu Konut İdaresi” ifadesi, 18 milyon 700 bin kez indekslenerek birinci sıraya yerleşti. Ekonomi Servisi Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ), yazılı ve görsel basın ile yazışmalarda adı en fazla geçen kamu kuruluşu oldu. TOKİ’yle birlikte Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM), Türk Standartları Enstitüsü (TSE), Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) ve PTT de internet ortamında 10 milyon indeksin üzerine çıkarak projelerini kamuoyuna başarıyla aktaran kuruluşlar arasına girdi. DTM ve TSE’yi solladı En fazla yardım Afganistan’a Ekonomi Servisi Türkiye’nin 2009’da çeşitli ülkelere yaptığı resmi kalkınma yardımlarının toplamı 707 milyon doları bulurken, Afganistan’a yapılan yardımlar 96.4 milyon dolar ile birinci sırada yer aldı. AA muhabirinin 2011 Yılı Programı’ndan derlediği bilgilere göre Türkiye, geçen yıl yardımlarının yüzde 44.4’ünü Kafkaslar ve Merkez Asya, yüzde 26.8’ini Balkanlar ve Doğu Avrupa, yüzde 24.6’sını Ortadoğu ve Afrika ve yüzde 3.8’ini Uzakdoğu ülkelerine yaptı. En çok resmi kalkınma yardımı yapılan ülke Afganistan olurken, bu ülkeyi 67.7 milyon dolar ile Kırgızistan, 62.5 milyon dolar ile de Kazakistan izledi. İnşaatta yeni gözde Türkmenistan Ekonomi Servisi Son yıllardaki hızlı gelişimiyle dikkati çeken Türkmenistan, Türk müteahhitlerin Orta Asya’daki en büyük pazarı haline geldi. Ülkede hayata geçirilen yıllık 3.54 milyar dolarlık yatırımın yüzde 70’i Türk firmaları tarafından inşa ediliyor. AA muhabirinin aldığı bilgilere göre, çevre ülkelerle işbirliğini arttırma politikasını benimseyen Cumhurbaşkanı Gurbanguli Berdimuhammedov, Türkiye ile ilişkilere büyük önem veriyor ve ihalelerin Türk şirketlerine verilmesini destekliyor. 1980’den 2009’a kadar 18.2 milyar dolarlık 650 proje Türkmenistan’da gerçekleştirildi. 2008’de 5.3 milyar dolarlık 97 adet proje üstlenerek rekor kırıldı. Bu arada, inşaat alanında büyük oranda Türk menşeli malzemelerin kullanılması da Türkiye’den yapılan ihracatı arttırıyor. 2009’da iki ülke arasındaki ticaret hacmi 1.2 milyar dolar seviyesine ulaşırken rakamın bu yıl 2 milyar doları bulması hedefleniyor. Türkmenistan’da kayıtlı 400’ün üzerinde Türk sermayeli firma var. Türkiye, makine ve teçhizat, inşaat malzemeleri, gıda maddeleri, motorlu taşıtlar, tarım ve tohumculuk ve kimyasal ürünler, bilişim ve telekomünikasyon alanında Türkmenistan için önemli bir tedarikçi konumunda yer alıyor. İnternet arama motoru Google’da yapılan taramada “Toplu Konut İdaresi” ifadesi, 18 milyon 700 bin kez indekslenerek birinci olurken DTM ve TSE 14 milyon 600 bin indeksle ikinci, DPT ise 12 milyon 800 bin indeksle üçüncü sırada yer aldı. DPT’yi sırasıyla PTT Genel Müdürlüğü, BOTAŞ ve Sosyal Güvenlik Kurumu izledi. Yazılı, görsel, süreli ve sanal tüm haber kanallarını etkin biçimde kullanan TOKİ, en fazla haber yapılan kamu kuruluşları arasında ilk sırayı aldı. Son dönemde et fiyatlarındaki artışla birlikte medyada geniş yer alan Et ve Balık Kurumu 203 bin indekslemeye yükselirken Kürtçe isimlere patent verilmesiyle gündeme gelen Türk Patent Enstitüsü ise indeksleme sayısını 182 bine çıkardı. Doğu Marmara ABİGEM, Lyon’daki iş fırsatlarını Türk firmalarla buluşturuyor Ekonomi Servisi Doğu Marmara ABİGEM, yurtdışındaki işletmelerle Türk girişimcileri buluşturma yönündeki çalışmalarına bir yenisini ekliyor. Fransa’nın Lyon kentinde 30 Kasım – 3 Aralık tarihleri arasında gerçekleşecek POLLUTEC Çevre Teknolojileri Fuarı’na katılacak dünya genelindeki çok sayıda firma ile Doğu Marmara ABİGEM kanalıyla bağlantı kurulabilecek. İşletmelerin kendilerini tanıtıp, yabancı firmalar ile teknolojik ve ticari işbirliği yapmaları için ikili iş görüşmeleri organize eden Doğu Marmara ABİGEM, uluslararası üç fuar ve bir konferansın yer aldığı Stop4Business Projesi ile 17 Avrupa ülkesinin KOBİ’lerini birbirine tanıtarak iş ağları oluşturuyor. ISINMADA SON TRENDLER BU FUARDA Enerji tasarrufu sağlayan çok amaçlı çatıların yanı sıra, kendi enerjisini üreten çatılar ve yeşil çatı gibi birbirinden yeni teknolojiler 6. Çatı, Cephe ve Yalıtım Sistemleri ve Teknolojileri Fuarı’nda İstanbul CNR Expo Fuar Merkezi’nde beğeniye sunulacak. Natural Stone 7. Uluslararası Mermer, Doğaltaş Ürünleri ve Teknolojileri Fuarı ile eşzamanlı düzenlenen 6. Çatı, Cephe ve Yalıtım Sistemleri ve Teknolojileri Fuarı, 2528 Kasım 2010 tarihleri arasında gerçekleştirilecek. Fuar, CNR Ekspo Fuarcılık A.Ş tarafından ÇATIDER (Çatı Sanayici ve İş Adamları Derneği) ve KOSGEB desteğinde düzenleniyor. Organizasyona 100’ün üzerinde firma katılması bekleniyor. HOTPOINTARISTON’DAN YENİLİK HotpointAriston, pişirim için gereken ısı ve süre aşamalarını içinde barındıran otomatik programlamalı ankastre fırınlar üretti. 6 standart programın yanı sıra, ekmek, et, pizza ve tatlı pişirmek için 4 özel programı bulunan ankastre fırınlar ısı ve saat ayarlamalarını ortadan kaldırıyor. Söz konusu fırınlarda örneğin ekmek programı seçildiğinde fırın herhangi bir ayarlamaya gerek kalmadan 2 evrede mayalama ve dış kabuğun gevrekleşmesi işlemleri farklı ısılar ve sürelerde gerçekleştiriliyor. C MY B C MY B