Katalog

b tı ı ı nakiçin harcamaları arı tı ran bazıyollara başvurmak durumunda kal rlar. Bu koşullarda yakı ndatümü ile yürürlüğe girecek tamgün çalı şma düzeninden ne bekleyehilirsiniz? iktidar bugün eminim her şeyden nası lyandaş rektör,yandaş başhekim ve yönetici ataı naları nı gerçekleştirehilirimdiye düşünı nekredir. Tamgünle amaçladı ğıda hekiı uleri yönetime bağlı ve muhtaç hale getirmek,denetim altı ı ı a .ı lı naktı r.Universitelerinası l gerçekbilimyuvalarıhaline gerircbilirinıkaygı sı nı taşı dı kları naait hiçbir kanı t yoktur ortada. Sayı larıartan tı p acaba nası lbir eğitim veriyor. Harvard Tı pFakültesi’ ndensı kçasözederim. Sağlı ksisteminin hiç de iyi işlemediği Amerika’ datı p okulları nı n birdisiplini vardı r. Harvard’ ahiçbir oto riteşukadaröğrencialacaksı ndiyemez.l larvard en 200 öğrencialı r.Buhastane en iyidoktorvebiiiı u insanları naolduğugibi en iyi sağlı kelemanlarma, sekreterlere,en güzelsalonlara,amfilere,kafeteryalara sahiptir. Hiçbirözelhastane ondan daha iyiolamaz. Bilirn insanları özelhastaları nı da oradagörür,sonra akşamsaatlerindekitoplantıveseı ninerlerekan lı rlar. DENETİMMEKANİZMASININ ONEMİ Bu kapitalist ülkede denetim mekanizmaları nı n önemini, nası lçalı ştı ğı nıve vazgeçilmezliğini de çok iyianlanı ı şve anlatı nı şı ı ndı r.Bu öylesineönemli ki Harvard’ ı nbuaksamayan denetimkrle kalitesini koruduğunusöyleyebilirim.Bir profesör,bir klinik direktörüo yerihak ettiğini ve bunu sürdürdüğünü ispatlamakzorundadı r.Hakkı nda üretiminin de*erİendlrllmesiamaçlı bir rapor (evaluationof bis academic productivity)istenir. Buoluı nludeğilseo mevkiiniterk etmekzorunda kalı r.Atanialardageçerliolan bilimselknterlerdir.Bilim merkezlerindeyandaş aramakkimseninaklı nagelmez. Biliminsanlarıoradakendilerinitatminedecekçalı şma koşulları nıhulurlar.Bukoşullarherhangibirözel hastaneile kı yaslanamaz.Universitenin elbette bir üstünlüğüveayrı calı ğıolmalı dı r.0 nedenle6ı külte hastanesiakademisyenleresahipçı kabiliyor,onlarıen veriı ulibir şekildekullanahiliyor. Bizdeböyle bir ortam yaratmak olanaklı değil. Bununbaşlı canedeni, politikacı nı nhiç de yakı n olmadı ğıbilimemüdahalehakkı nıkendisindegörmesi ve hilimudünyası nı nbunakarşıduramayı şı dı r.YOK sisteı niveyandaşrektörlerleiktidarı nüniversitelerene kadar çok müdahale ettiğine sı k sı k tanı koluyoruz. Türban biliı ne,bilimüretimine öncelikvermeğesı ragelmiyor.IstanbulUnivenütesi, Evren Paşa’ dansonra Başbakan TayyipErdoğan’ ada doktoravermekgibihiç de övünemeyeceğibir eyleme unzaatmı ştı r. Universitelerimizdehilimeöncelik veren ne denetinı ,ne ödül, ne veriı nlilik,ne kalitearayı şıvar.Bu koşullarda bile küçı imseneı neyecekbilimsel çalı şmalargerçekleştirenleri takdirle anmak isterim. Tı p fakültelerielverişsiz koşullara karşı nen iyi yayı nları yapı yor.Universitelerimizin hilimi ve onı ı n bağı msı zlı ğı nıkoruyacak direnci gösterı nesi büyükbir beklentimizdir. Şu serbest piyasa ekonomisi, şu liberalizm, şu hastayımüşteri yerine koymak ve bunu benimseyen politikacı ları mı zvar ya, işte o çok şeye mal oluyor. Siyasetin huzursuzluk, karmaşa, kutuplaşma yarattı ğı ,darbeye karşıçı kı yoruzdiye çeşitli Bizans oyunları nı n, sarayeni rikaları nı n sergilendiği; deı nokrasiyisavunuyoru: diye akla, hilime, laikliğe darbeüstüne darbevurulduğu, bütün bu yapı lanları nbir bölüm soldan dönme liberal aydı n tarafı ndan alkı ş landı ğı ,iktidar yalakakı rı nı n,medyanı nönemli bir bölüı nünüelegeçirdiği bir tı raı nda,halka eğitimi ve sağlı ğıeşit koşullarda ulaştı rmayıamaçlayanve özlemini duyduğuı mı zsosyal devlet ve bilim toplumu anlayı şı nı nası lbekleyebiliriz? Değerli dostLı muzDr. Necati Saygı lı ’ nı n Hollanda(lı lar)hakkı nda biryazı sıüzerine kimi düşüncelerimi yazmakistiyorum. Ama önce, l)r. Saı ygı lı ’ nı niçinde Simon McKenzie’ denalı ntı lariçeren yazı sı ndankimi paragraflar: MakaleninyazarıSimon McKenzieyazı sı na,“Tanrı dünyayıyarattı ,fukarDmı ı chmilletiHollanda‘ yı yarattı ”diye başlamı ş.“Ilollanda, kimiAvrupadilkrindebası k/alçak toprakanlamı nda,Neı herlands,PaysB,ı sgibiisimlerle adLı ndı rı lmakı a;bı ıadlandı nnayahakkazandı rangerçek,ülke ı opraklarnı ı n2/Pünün deniz basacak kadardüşükrakı ı nlı ı ı lı nası veülkenüfusunun%60’ ı nı ndenizseviyesinin altı ndakitı >pr.ı kları tıyaşı >’ ıı r >hı ı ası dı r”diyedevametmı ş. Sgizkonı ı sı ımakaledeyinebirHollandalıolalı Hanvan derHorst’ un,LowSkyUndetstandingthe flutchadlı kirahı nJan şucüı nlelernakledilmektedir: “Ulkeyive toplumudenizşekillendimı işı ir.Su,heml’ ir arkadaş, hemde varlı kları nıtehditedenbirtehlikedir. Hollandalı lariçin,suilemücadeleediyıwlarve kazanı yorlardiyedüşünsede;denizolsun,nehirolsunsuyu yennı eknı ümkündeğildir;çı ı nküoçuk dahagüçlüdür.0 nedenleinsaniçin,<‘ nunlabirlikteyaşamanı nbiryolunu hulmaktanbaşkaçaresiyoktur.” “Hollandalı lariçin son 1000yı lı nbaşlı cauğraşı sı ,deniz venehirsuyu ilebirlikteyaşamanı nyolunuarayı pbulmak ı>lı nuş;sı ıile ı nücadekdekazandı klarıuzmanlı k,bumilletin karakterinisilinmezşekildebiçimlendirmiştir.” “Suylabaşetmedebaşarı nı nesasısu,insanve ekosistenı indiğercanlı varlı ldarıarası ndakiuyuşrı muvedengeyij51 zetmek/ korumakrı r:Gücünüzüsergileyeceksinizönce; sonra,sı ra(iı ekı negeldiğindeonamüsaadeetmenizgerektiğini bilmeliveanlam;ı lı sı nı zki,sonuçsiziniçinutandı rı cı olması n.Gerçekçiolnaı lı vesağduyunuzukullanmalı sı nı z; duygularmı zaesir olmamalı , kı zmamalı sı nı z.Herzaman aşı rı lı ğa itidalliı >lmalı sı n,z.l)ikkatlivehep tedhirlıolmakzorundası nı z;uykuyadalarsanı z,ayakları nı z ı slanmı şhaldeuyanmakzorundakal,rsı nı z.Bütünbu özellikler,ulusunkarakterindtyerermiş; varlı ğı mı zısürdürmeve düşünı ı ı eyı>lları nı ı zı ı ıtaşları olmuştur.“ilginçteshitler! Bualı şkanlı konı illetinpolitikhayatı nada yansı mı ş. Çokpartilidemokratikbirsisteminuygulandı ğıHollanda‘ da hiçbirzamantekparti hükümetiolmamı ş!Hepkoalisyon hükümetleriyleyönetilegelmişbuülkedeuzlaşıkültürü, günlükhayatı nheralanı ndakendisinihisserirmekteimiş. Yazarşöylediyor;“Çelişençı karlannmasayataşı nacağıve araları ndabirşekildeuzlaşı nı naranacağıbirkomiteteşkil eı ı mı eksszinkararabağlanı nı şönemlibirkonuhemenhemen yokgibidir”!.. Dr. Saygı lıburadan sonra şu yazı sı nıhitiriyor: “Bukadar bol nimetin bulunduğu bir ülkede yaşayan insanları mı zı n,yaşamkoşullanndakidoğalzoduklararağmen Hollandalı ları ndünyanı nsayı lıdenizcimilleı leı inden olmaları na;sanayileşmişgelişmişülkelerindenbiri olabilmeleı ı ne;kişibaşı namilligelirkrinüıbizimkinden3.54misli dahayüksekolması nabakarakkendilerini sorgulamuaları nıve nerede yanlı şyapı yoruzsorusunu sormaları nı cevabı nıara ı naları ı u bckleı nek şeybeklemek mnidirr’ EVETÇOKŞEYBFKLEMEKIİR! Çok şeydir,hem de her şeydir. Bireyselya da kesimsel olarak kendisine e:bere k’ llctilenl1)doğruları ndan başka doğru tanı mayaninsanı mı zı nçoğunluğu için hangi ideoh jik kampa dahil olursa olsun “neyiyanlı ş yapı yorum”sorusu anlamsı z,dolayı sı ylada bir sonı dur.l)oğruyuyapan kendisi /kendileri, yanlı şolanlar isedı şı ndaki(ler)dir. Yukarı dakialı ntıiçindeki bir cüı nle,toplumuı uuzun bugünküSorun Kabiliyetiaçı sı ndanyol güsrericidir. T( plumları nkarakterlerinde de aynen onuoluşturan bireylerdeolduğu gibi, içinde bulunduğu koşulları netkisi büyükoluyor. Bizimson 1000yı lı ı nı zadamgası nıvuran haşat kültürel öğe nedir diye bakı ldı ğı nda,erberiraarblatüçleı nesidikkat çekiyor. Sorunları nı nçizümünü onu yönetenlere ihale etmiş, yöneticileriisebu ihaleyiTanrı ’ yadevrederek haşarı sı zlı k karşı sı nLlakiolası sorgulamnave/yahoşnutsuzluğukesin olarak hitirmiştir. Suyla uğraşansu sorunları hakkı ndaki hecerileri ni ve oradan yola çı karakdiğer sorun alanları ndaki becerileriniyani Sorun Çözme Kabiliyetini;geliştirirken, sorunları nıihale etme konusunda uzı nanlaşanroplumuı nuzda kurtarı cıaramnave bulma becerisini geliştirmniştir. Ayak seslerieğilim sı nı fı nı ı zı ndı şı ndakiherkesçe duyulanOğrenı neDevrimi iki anahtar ilke çevresinde örgüleniyı ı rilj: İKİANAHTARiLKEAKILBEDEN BAĞLANTISIVEAKILBEYİN BAĞLANTISI.. 1.Birinciilke,öğrenmenin akadeı ı ı ikbirsüreç olmadı ğı nı ,behekliktenitibarenyapı lanher türlübedenseleylemin aklıgelişrirdiğidir. 2.Ikinciilkeise,gelişenaklı nbeyindeyenı bağlantı lar oluşturduğunu,bunundayenibedeniveaklieylemleri tetiklediğini,busürecinkendikendinibeslediğinisöylüyor. Eğerbu ilkeler doğru iseki her gün doğruluğunu deneyipdoğruluyoruz,sorun çozmekonusundaki uğraşları mnı z aklı mı zıgeliştirecek,gelişen aklı mı zyeni sorun çizme girişimlerinitetikleyecektir. BUNAGÖREYAPILMASIGEREKEN NEDİR? Ortak akı l bu soru’ nunayrı ntı larıkonusunda en iyi cevaplarıbulacaktı r.Hollandalı yazarı nifadesinitekrarda yararvar: “Çelişençı karları nmasayaraşı nacağıvearaları nda birşekildeuzlaşı nı naranacağıbirk<miteteşkiletnı eksizin kararahağlannı ı şönemlibirkonuhemenhemenyok gibidı r” Ayrı ntı larıortak akla hı rakmadanönce bizimyapmamı z gereken tek şey,Sorun Çözı ne Kabiliyeti’ mizinyüzyı llar içinde dümura uğradı ğı nıve bu yetmezliğintüm karar ve eylemlerimizebir parmakizigibi yansı dı ğı nıkabul etmek, bu sorunu gündemimizealarak tartı şmaya haşlaı nak. ili Mümkün olan yerlerde“ezberebellemek”sözcükleri ni yanyanakullanı y(,r ve böylece farklı anlaı nlartaşı dı ğı nı hatı rbı tmayı ı ı ı nuyoruı n.Bellemnek,hellekte tutmak, akı lda turı nak,unutmamak anlamı nagelirken; ezberlemekise sorgulı mudan kabul etı nek(by heart, par cwur, yürektenlik) anlamı ı ı dadı r.Bellemek bir öğrenme yöntemi iken ezberlemekTanrı vergisimerak duygı ı sununkendi egemenliklerini sorgulaı naları nı engellemekamacı ylayasaklanı nası dı r. (21Gordon l)ryden and Dr.JeanemteVos,The Leaming Rev lmı mı on Sorulması zor izsoru: Neredeyanlı şyapı yoruz? BireyselyadakesimselolarakkendisineezberebelletilenLi]doğruları ndanbaşkadoğru tanı mayaninsanı mı zı nçoğunluğuiçinhangiideolojikkampadahilolursaolsun“neyiyanlı ş yapı yorum”sorusuanlamsı z,dolayı sı yladaimkansı zbirsorudur 4 4 ‘ d 4 e 4’ ‘ 4,. . . frE L)