Katalog

SON ARAŞTIRMALAR] Işı ĞıKOKLAYARAK ALGILAMAK Bilim genetikdeğişimden geçı rdiklerifareler, ı şı ğıbı r dereceye kadar koklayabiliyur. Harvard Universiı esi’ ı ı de Venkatesh N. Murthy ve arkadaşları , kokuları nalgı lanma.sı ndansorumlu nii r<>nları ı ı ,hücreleriı şı klauyar.ı nbellibaşlı pro teinkri üretecek şekilde genetik değişimden geçirmiş.Kanalrodopsı niolarakbilinen hücrelernonnaldeyosunlardabulunurve ı şı k uyarı lı ı rı nı karşı reaksiyongösterir. Bill ı n insanları nı namacı bir koku uyarı sı nı n koku alma soğanı nda birbirine bağlı çok sayı dasinir hücreleri tarafı ndan neşekildeiletildiğiniöğrenmekti. Kokualma soğanı ,içinde üç tür nüronun pe şipeşinedevreyegirdiğiolfaktorikkanalı n bir parçası dı r.Bunüronlar hurundaki duyu Isücrelerindekiuyartı lı ı nbeyneiletirler.Ancak bu sinirhücrelerininne şekildebirbirinebağlı olarişlediğiniaraştı rmakzordurdiyor araştı rmacı lar Neur<ı scknce dergisinde. Nitekim sinir hücreleri kokuları ayrı ayrıal gı layamadı kları gibibirçok koku aynı anda hücrelere ulaşmı yor. Kokununne şekildebeyneiletildiğini anlamakiçinbellibaşlıhücredemetlerinitek tek çalı ştı rabilı nekiçingereklidir.Biliminsanları bu yüzdenCı relerinkokuhücrelerini yeniden programlaı nı ş.Sı nı rhücreleriuzaı nsalı şı kı no diilattı rilolarak isimlendirilen teknik bir dü zenlcı neyleuyarı lmı ş. ı şı kı nisiül;ı törii ilemı liı neı renin binde2075’ ibüyiiklüğiı ndc ı şı knoktacı klarıürerilı niş.Daha sonra isebu şekildeyaratı lanuyartı larkokusinirlerinde ülç Bilinı insanlarıkoku thı yusunun gi:Icrinı umuyor. OLASIDEPRESYONGENİ BULUNDU Araşı ı rı ı ı aları nıNature Mcdiciı w dergisinde yayınılayamı Y a 1 Universiı esi’ ı ı den Aı ı ı erik.ı lı bilinı insanları , depresy nun gelişiminde etkiliolduğu sanı lan bir gen saptadı . 1layatı nıkaybeden depresyonlu 21 kişinin l)NAsı ı ı ı , sağlı klıkiiı ı rı tı l grmı lı uyla karşılaşıı r ı nı şl.ı r.MKI’ 1 geninidikkame alı ı ı ı şLı r.Bugen, nürtiHları nişlevi içı ı ı ı ı ı ı eı ı ı liiı l:ı ı ı Linazsiny.ı lilcü yiı lı ı ı ı ı ı 1 t.ı relerı ndeMK[>t geı ı ı ı ı ı devre dı şıbı r.ı Lan bilı ı ı ı insanları liavvanLı karşıdayaı ı ı klı okluğuı ı ugönulı şler.t )ysa bu gelw sahı pl;ı rclerstres tIr ndayken dep ı nabenzerscı ı ı pı uı ı ı ı largösıı ı lar. MPK1geninin işlevi,depresyonun gelişimindeesaslı bir neden ya da en azı ndan önemli bir faktör olabilir, diyor Ronald Duman. Tahminlere göredepresyonve diğer psişikhastalı klargenetik nedenlerdı şı ndaçok sayı dafaktörlerlegelişehiliyor.MKP1geniyle ilgili yeni sonuçlar, yeni ilaçları n geliştirilı ı ı esindeyardı mcıolacak. YÜRÜMEKBELLEĞEDE İYİGELİYOR Sı ksı kyürüyüşyapanlar yada kı sa ı nesafelereduulı ı ı ı ı şveyaotobüse yerine yürüyerek gidenlersadecelwdenkrine değilbeyinlerine tie iyilikyapmı şoluyor. Neuroluı gydergisindeyayı ı nlananson bir ı mraşrı rmı ı yı ıgöre,orta yaşlıinsanlarhaftada 1015km.yürüyerek, demansriskini yüzdekı rkonı nı ndaazaltı yorve ilerleyenyaşa bağlıolarak beyin küç{ilı nesini deünlüyor. Bellekkaybıiçinsadecebeyinantrenı nanı değilbedenselhareketlerindeyararlıolduğu son yı llardabirçsk ar.ı ştı rmaylakanı tlanı yor. Meselaiskı ı ndinavbiliminsanları nı nikiyı l önce gerçı zkleşrirdikleriaraştı rmaylahaftada iki kez yapı lansporun bile Alzheimer riskiniyüzde altmı ş oranı nda düşürdüğünü ortayaçı kmı ştı .Amerikalı lardaşimdinormal yürüı ı ı eninbilefark yarattı ğı nıbuldu. 299kişininhaftalı kyürümealı şkanlı ğı öğrenildikrensonra, dokuz yı lsonra beyinleriı ı inMRTçekimlenni incelcı nişler.Sonuçları göreorta yaşlardahaftada en az 1015kı nyü rüyenleringribeyinhaciı ı ı leri,çokdaha az hareketedenlere göre daha büyük. Ayrı ca yurüyenlerinbeyinleri daha az huizülmüştü. Bununlabirlikte15km’ denfazlayürümekhac ı nı nbüyüı ı ı esineyardı ı ncı ulı nuyuur.Beyniı niz ilerleyen y;ı şlabirlikte küçiilı nekte bu da bellek sorunları na nedenolabiliyor. Araşı ı rı ı ı aı ı ı ı zbedensellı arekerknn yaşı ,yetişkinlerdeJem.msve Alzheiı nerekarşı livingPlanet2010Wraporu,küresel çevreninçarpı cıgelişiminigözlerönüne serdi WWF(DünyaDoğalHayatıKorumaVakfı ) tarafı ndanikiyı ldabiraçı klananküreselçevre raporuna(“LivingPlanetReport”)göre doğa, insanlı ğı nbiryı ldaaldı ğı nıyerinekoymakiçinbir buçukyı 1harcı yor.Rapor,dünyamı zı n“sağlı k durumU”içinbirteşhisniteliğindeve 1970yı lı ndanbu yanaotuzdanfazlatürünyokolduğunugösteriyor. Yetmişliyı llardanitibarenayrı cafarklıkara, denizvetatlısuekosistemleriiçinkarakteristikolan2500hayvantüründen yaklaşı kyüzdeotuzutükenmiş.Tropikalbölgelerdeysedurumdaha da vahim,buralardakitükenişneredeyseyüzdealtmı şcivarı nda. Küreselçevreraporunagöretürlerintükenişi,hammaddevedoğal rezervtalebinindurmadanartması nabağlı .Gı dave enerjive diğer DANGHUMMASI KÜRSELTEHDİTHALİNE GELİYOR Dünya Sağlı k Organizasyonu’ ndan (WHO) yapı lan açı klamayagöre, ölümcül [)aı ı ghumnı asıvakaları nda son onyı llarda yüzdeellinin üzerinde bir artı şsğz konusu. 1lı ı stalı ğı ngünümüzdeortaya çı kmasıdünya sağlı ğıiçinciddibir tehdit oluşturuyor.WIlO hastalı ğı ngörüldüğüülkelerde acil önlemler alı nmadı ğıtakdirde durumundaha da kötükşeceğikonusunda uyarı yor. Dünyanüfusunun beşte ikisiriskaltı nda. Hastalı ğayakalananları nbüyükbir kı smı AsyaPasifik bölgesinde yaşı yor. Sivrisineklerdenhulaşan Danghumması gri be benzer semptonı largösteriyor. Hastalı k sürecinde heı nor,ı jik ateş ortaya çı ktı ğı nda hastalı k ölüı ncülhale geliyor. 1lastalı ğı n özelliklede Batı Pasifikülkelerindeartı ş gösterı nesive hastalı ğı ndaha önce görülmediği ülkelerdede ortaya çı kmasınedeniyle önleı ı ı leriı ıbir an önce alı nmasıgerekiyor, diyorWI10. OzellikleLaosveFilipinlerbüyüktehdit altı nda. l)ünya nüfusunun ise yüzdekı rkı hastalanma riskiylekarşı karşı ya.Bu 2.5 milyarlı knüfusun yüzdeyermişten fazlasıAsya Pasifik bölgesinde yaşı yor.Dang huı nması nı nartı şıhirçtukfaktörcbağlıolabilir. Bunları n arası ndası caklı kartı şıvedaha fazla yağı şda yer alı yor.Bu sı cak veyağı şlı hava sı vrı sı neklerı çin uygun koşullar hazı rlı yor.Ayrı caözellikle de kentlerdeki nüfus artı şıve dalı afazlauluslararasıtrafik de etkiliolabilir,diyoruzmanlar.[)anghumması yakaları rı dakiartı şı nküreselı sı nnı aylailgili olduğunu yok,diyor WHO. doğalhammaddetalebinikarşı lamakiçin insanoğlununikincibirgezegeneihtiyacıvar, diyorbiliminsanları .Sonverilervedaha gelişkmölçümyöntemleri,insanlı ğı n1970’ li yı llardanitibarendünyamı zı n“yenileyebileceğinden” dahafazlası nıkullanmayabaşladı ğı nıgösteri yor. 2006yı lı ndayapı lanhesaplarlainsanlı ğı n 2050yı lı ndaikincibirgezegeneihtiyaç duyacağıhesaplanmı ştı .Sonraporbutarihi2030 yı lı naçekti.Yüzde40’ lı koranlaen fazla hammaddetüketenler OECDdevletleri. Çin, Hindistan,BrezilyaveRusyadayükseknüfusnedeniyleenfazla ekoloiikayakizibı rakanlararası ndayeralı yor.Ekolojikayakizlerinin yarı sıenerjikazanı mı nauzanı yor.Ancakbalı kçı lı kvetarı malanları nı n kazanı lmasıdadoğayabüyükzararlaryetiyor.Biliminsanları , dünyanüfusunundurmadanartanhammaddeihtiyacı nıkarşı layacak çözümlerinbiranönceüretilmesikonusundauyarı yorlar. t ı inkı ,ı olahdecegmı g<isrernı ekre,diyor PittsburghUniversitesi’ ndenKIrkI. Erickson. Biliminsanları dörtyı lsonra,bellekbozukluğu veyademansı n ilk belirtilerini kontrol edince,116kişide bu tüı rabatsı zlı kları n başladı ğı nısaptı ı ı nı ş.Bugrup arası ndadayürüyüş yapanları ndalı aiyiduruı ı ı da ı lduklangiirülmüş. En İ;ı zlayiirı iyc.nlerdr.risk yarı yarı yadüşüyor, diyor uzmanlar. DİREKSİYONBAŞINDA UYUKLAMAYASON VERECEKGELİŞME Yenigeliştirilenbir enfraruj LEI) lambasıdireksiyonbaşı ndakiuyuklamaları zamanı nda BununiçinIRLERolarak adlandı rı lanlambaylabirlikte özelbirsensor gerekiyor.Bu sensor insanlar için görünmez ulan850 nanoı ı ı etredalga Isı yundakienfra ruj ı şı ğı algı layarakbununla eldeedilengö ruintüyüdeğerlendiriyor. Tüm bunlar sürü cüden habersizolarak gerçekleşmekte. Sürücünün bakı şaçı sı na yerleştirilen kamerabir görüntü değerlendirme yazı lı mı yla, sürücününyorgunveyadalgı nolduğunu algı lı yor.Küçükboyutu ve40 derecelikalanı görendahilimerceksayesindeSFH4236tipi bir LE[),kolaylı klagöstergetablosuna iliştirilebiliyor.Sieı nensfirması nı nbiryankuruluşu olant.)srı ı ı ı()pto Seı ı ı ı coı ı ducı orsfinnasıta rı ı fı ndangeliştirilen ömrübirkaç 10.000saatten fazla.Busüre bir aracı n ortalamaömründen dört misliolduğu için de lR LEI)’ indeğiştirilmesi gerekmiyor. e İNSANLIKYILDABIRBUÇUKGEZEGENTÜKETİYOR L (4 t (2