Katalog

CMYB C M Y B 16 HAZİRAN 2009 SALI CUMHURİYET SAYFA HABERLER 9 CİHAN ORUÇOĞLU/ALİ AÇAR/OZAN YURTOĞLU Türkiye’de işçi sõnõfõnõn büyük mücadeleler sonucu kazandõğõ sendikal hak ve özgür- lüklerin başlangõcõ sayõlan ve 3’ü işçi, 5 ki- şinin yaşamõnõ yitirdiği, “15-16 Haziran Bü- yük İşçi Direnişi”nin 39’uncu yõldönümü iş- çi sõnõfõna õşõk tutmaya devam ediyor. Türkiye emek tarihinde önemli bir yeri olan 15-16 Haziran direnişi, 1970’te çalõşma ya- şamõnõ ve temel sendikalar mevzuatõnõ dü- zenleyen 274 sayõlõ İş Yasasõ ile 275 sayõlõ Sendikalar Yasasõ’nda değişikliğe gidile- rek, sendikal örgütlenme ve grev hakkõnõn kõ- sõtlanmak istenmesini protesto eden on bin- lerce işçinin yürüyüşü ile başladõ. Dönemin iktidar partisi Adalet Partisi ve CHP tara- fõndan ayrõ ayrõ hazõrlanan 274 ve 275 sayõ- lõ yasalar, tek tasarõ ile Meclis’e sevk edilir- ken, tasarõnõn çõkarõlma gerekçesi olarak, 1963’te yürürlüğe giren yasayla, Türkiye’de bir sendika bolluğunun olduğu, bu bolluğun ise çalõşma ve iş hayatõnõ engellediği, emek- çi sõnõfõna zarar verdiği, ülkede güçlü sen- dikacõlõğõ kurabilmek için bu değişikliklerin yapõldõğõ öne sürülüyordu. Meclis’e 11 Ha- ziran’da gönderilen tasarõ, 4 ret oyuna kar- şõlõk 230 oyla kabul edilirken DİSK ve DİSK’e bağlõ sendikalara üye işçilerin sert tepkilerine yol açtõ. DİSK değişikliğin ya- ratacağõ sonuçlarõ değerlendirmek üzere ko- misyonlar oluştururken, aynõ zamanda de- ğişikliğe karşõ eylemleri oluşturmak için de işyerlerinde Anayasal Direniş Komiteleri adõ verilen komiteler oluşturmuştu. 15 HAZİRAN’DA DİRENİŞ BAŞLIYOR Tasarõnõn Meclis’te kabulünden 4 gün sonra, eylemin ilk günü olan 15 Haziran’da 70 bin işçinin katõlõmõyla protesto gösterile- ri düzenlendi. Anadolu yakasõnda Ankara Asfaltõ üzerindeki fabrikadan çõkan işçiler Kartal yönüne doğru yürüyüşe başlarken Av- rupa yakasõndaki bazõ fabrikalarda da işçiler eylemlere katõldõ. Protesto eylemleri sõrasõnda Başbakan Süleyman Demirel’in kardeşi Şevket Demirel’in ortak olduğu Haymak Fabrikasõ işgal edilirken, Kartal Malte- pe’deki 2. Zõrhlõ Tugay’a bağlõ birlikler de fabrikaya doğru harekete geçerek fabrikayõ kuşattõ. Tuzla-Çayõrova bölgesindeki fabri- kalardan çõkan işçiler ise, Gebze’ye doğru yü- rüyüşe geçmiş, Eyüp bölgesindeki fabrika- larda çalõşan işçiler de Topkapõ’ya yürümüştü. Kâğõthane’de polis engeliyle karşõlaşan işçiler, burada gözaltõna alõnan arkadaşlarõnõ geri al- mak için düzenledikleri eylemler sonucun- da arkadaşlarõnõn bõrakõlmasõnõ sağlarken eylemlere İzmit bölgesindeki işçiler de iki koldan yürüyüşe geçerek destek vermişti. 16 HAZİRAN’DA 150 BİN İŞÇİ KATILDI 16 Haziran sabahõ erken saatlerde yürüyüşe geçen işçiler, gruplar halinde Fatih, Beyazõt, Cağaloğlu yönünde hareket ederek İstanbul Valiliği’ne yürümek istedi. Valilik önünde zõrhlõ birlikler tarafõndan durdurulan işçile- rin bir bölümü bu barikatõ aşarak, valiliğin önünden Eminönü’ne inerken, Topkapõ’dan gelen başka bir işçi kolu da Unkapanõ Köp- rüsü’ne ulaştõ. Beyoğlu ve İstanbul yakala- rõndan gelen işçilerin birleşmesini engellemek amacõyla, Galata ve Unkapanõ köprüleri açõlõrken, bazõ işçiler motorlarla Beyoğlu ta- rafõna geçti. Levent-Mecidiyeköy bölgesin- deki eylemler, Kavel Fabrikasõ işçilerinin yü- rüyüşü ile başladõ. Kavel işçileri 4. Levent’te diğer işçilerle bu- luşurken, Zincirlikuyu yönüne yürüyen iş- çilerin yolu Tekfen Fabrikasõ önünde polis ta- rafõndan kesildi. Yürüyüş kolunun önünde yer alan kadõn işçilerin coplanmasõ üzerine çõkan çatõşma sonunda barikatõ aşan işçiler yürü- yüşe devam ettiler. Anadolu yakasõnda da iki koldan yürüyüşe geçen işçiler, Ankara Asf- altõ’nda polisle çatõştõ. Polisin silah kullan- masõna karşõn dağõlmayan işçiler barikatõ aşa- rak yollarõna devam ederken 16 Haziran’daki işçi eylemlerine yaklaşõk 150 bin işçi katõl- dõ. İki gün süren olaylar sonucunda Yaşar Yıldırım, Mustafa Bayram ve Mehmet Gı- dak adlõ işçilerle Yusuf Kahraman adlõ po- lis memuru ve olaylarõ izleyen esnaf Ab- durrahman Bozkurt hayatlarõnõ kaybetti. Çõ- kan olaylarda çoğu ağõr olmak üzere 200’e yakõn kişi yaralandõ. Yüzlerce işçi gözaltõna alõndõ. Aynõ gün radyodan işçilere hitap eden DİSK Genel Baş- kanõ Kemal Türkler şunlarõ söyledi: “İşçi kardeşlerim, işçi sınıfının bilinçli temsil- cileri, sizlere sesleniyorum. Beni iyi din- leyiniz. Anayasal haklarınız için direndi- niz. Direniyorsunuz. Anayasamız her tür- lü toplantı ve yürüyüşlerin silahsız ve saldırısız olacağını emreder. Bizler ana- yasaya sımsıkı bağlı işçiler olduğumuz için hiçbir hareketimiz anayasaya aykırı ola- maz. Ne var ki bizim aramıza çeşitli mak- satlar güden kişiler, çeşitli kılıklara bü- rünerek girebilirler. Hatta daha kötüsü, gözbebeğimiz şerefli Türk ordusunun bir mensubuna kötü maksatlarla taş atabilir, tahrikler yapabilirler. Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Genel Başkanı olarak sizi uyarıyorum.” SIKIYÖNETİM İLAN EDİLDİ 16 Haziran’da meydana gelen büyük işçi eylemlerinin ardõndan aynõ gün akşamüstü İs- tanbul ve Kocaeli bölgelerinde sõkõyönetim ilan edildi. Aynõ gün olaylarda sorumlu gö- rülen 21 DİSK yöneticisi gözaltõna alõnõrken gözaltõnda alõnanlar arasõnda Kemal Türk- ler, Kemal Sülker ve Şinasi Kaya da var- dõ. 15-16 Haziran’õ izleyen günlerde yakla- şõk 4 bin kadar işçinin işine son verildi. İş- verenlerin işçi çõkarmalarõna ve yapõlmak is- tenen yasa değişikliklerine karşõ direnen iş- çiler birçok fabrikada birkaç gün boyunca ça- lõşmama eylemini sürdürdü. Bu nedenle İs- tanbul’un bazõ sanayi bölgeleri askeri bir- liklerce denetim altõna alõndõ. Meclis’te ka- bul edilen tasarõ 16 Haziran 1970’te Cum- huriyet Senatosu’nun gündemine gelirken, ta- sarõnõn hazõrlandõğõ ve komisyonda görü- şüldüğü dönemde tasarõya destek veren CHP’nin tavrõ da olaylardan sonra değişmişti. CHP Parti Meclisi (PM) tarafõndan yapõ- lan açõklamada, yasalarda yapõlmak istenen değişikliklerin gerçekte olumlu bir amaca yö- nelik olduğu belirtilerek “Tasarıdaki bazı hükümlerin sendika seçme özgürlüğünü ve toplusözleşme ve grev haklarını sınırladığı yolundaki kuşkular ve eleştiriler üzerin- de ciddiyetle durmak gerekir. Bu aksak- lıkların parlamento görüşmeleri sırasın- da düzeltilmesi mümkündür” denildi. CHP YASANIN İPTALİ İÇİN BAŞVURDU Özel komisyon ise tasarõdaki 9 maddenin anayasaya aykõrõ olduğu sonucuna vardõ. Değişiklik tasarõsõ, Senato Geçici Komisyo- nu’nda görüşüldükten sonra 3 Temmuz’da Se- nato Genel Kurulu’na geldi ve bazõ değişik- liklerle kabul edildi. Yeniden görüşülmek üze- re Millet Meclisi’ne gönderilen tasarõ, 29 Tem- muz’daki oturumda Senato’da yapõlan deği- şikliklerle kabul edildi. Tasarõnõn yasalaş- masõnõn ardõndan çeşitli kuruluşlar Cum- hurbaşkanõ Cevdet Sunay’a başvurarak ya- sayõ veto etmesini isterken Cumhurbaşkanõ Sunay, yasayõ 6 Ağustos’da onayladõ. TİP, ya- sa hakkõnda bir muhtõra verirken DİSK kararõn onaylandõğõ günü “kara gün” ilan etti. Ya- sanõn yürürlüğe girmesinin ardõndan TİP ile, tasarõnõn hazõrlanmasõ, komisyonlarda gö- rüşülmesi döneminde tasarõya destek veren an- cak 15-16 Haziran direnişinden sonra tavrõ- nõ değiştiren CHP, yasanõn iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Anayasa Mahke- mesi, önemli değişiklikleri iptal etti. İşçi sõnõfõ, Türkiye’de sõnõf mücadelesinin en büyük adõmõnõ 15-16 Haziran 1970’te atmõştõ 39yõldõremekçiyeõşõktutuyor 15-16 Haziran 1970 tari- hinde Beldesan’da çalõştõ- ğõnõ ve direnişe katõldõğõnõ anla- tan işçi emeklisi Tuncay Ko- yuncu, “15 Haziran tarihinde başta Sarıyer olmak üzere İs- tanbul’un çeşitli yerlerinden on binlerce işçi DİSK’in kapatıl- maması, sendikal hak ve öz- gürlüklerin önündeki engellerin kaldırılması amacıyla sokakla- ra çıktık. Yürüyüş sırasında gü- venlik güçleri birkaç kez yolu- muzu kesti. Ancak yürüyüşe ka- tılanlar o kadar dirençliydiler ki geri çekilmek zorunda kaldılar. Yürüyüşe katılanların yüzün- deki sınıfsal mücadelenin coş- kusunu görmemek mümkün değildi” dedi. Aradan geçen 39 yõlda işçi sõnõfõna yönelik baskõ- lar ve kimliksizleştirme politi- kalarõnõn arttõğõna dikkat çeken Koyuncu, “Burada emek örgüt- leri ve işçi sınıfına yeniden gö- rev düşüyor. 15-16 Haziran di- renişinde olduğu gibi işçinin sesi sokaklarda yankılanmalı, emek ve özgürlük mücadelesi sürdürülmelidir” diye konuştu. ‘TARİHE ALTIN HARFLERLE YAZILMIŞ BİR MÜCADELE ÖRNEĞİ’ Devrimci İşçi Sendikalarõ Konfederas- yonu (DİSK) Başkanõ Süleyman Çe- lebi, “15-16 Haziran direnişi, işçi sınıfı- nın tarihine altın harflerle yazılmış bir mücadele örneğidir” dedi. 15-16 Haziran direnişinin 39’uncu yõlõnda direniş ruhu- nun devam ettiğini vurgulayan Çelebi, “Türkiye’de emekçilere, işçi sınıfına yö- nelik saldırılar bugün de sürüyor. 15-16 Haziran direnişinin 39’uncu yılında benzer sorunlar, ablukalar ve işçi sınıfı- nı baskı altında tutan süreç devam edi- yor. İşsizlik sorunundan yoksul- luk sorununa, sendikal hak ve özgürlüklerden bireysel özgür- lükleri kapsayan daraltmaya, kuşatmaya karşı yeni bir baş- kaldırışın geçerliliğini korudu- ğunu görüyoruz. Türkiye sendi- kal hak ve özgürlükler konusun- da bir arpa boyu yol alamadı. 1980 darbesinden sonra sendi- kalara hak ve özgürlüklere yö- nelik darbeler devam etti. En ağır yap- tırımların uygulandığını görmekteyiz. Gerek işveren kesim, gerekse hükümet kesimi tek kelime ile ‘bu tür ihlaller yok- tur’ ifadelerini kullansalar da sendika- lar üzerindeki baskılar devam ediyor. Onun için 15-16 Haziran direnişi bizim açımızdan canlı başlangıcın, mücadele- nin, kuşatılmışlığa karşı dik duruşun, sınıf mücadelesinin adıdır” dedi. YRD.DOÇ.DR.ÖZGÜRMÜFTÜOĞLU ‘BAŞARIYA ULAŞMIŞ İLK BÜYÜK EYLEM’ Marmara Üniversitesi Çalõşma Ekono- misi ve Endüstri İlişkileri Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Özgür Müftüoğlu, 1961 Anayasasõ ve 1963 yasalarõnõn ya- rattõğõ ortam içerisinde Türkiye işçi sõnõfõ- nõn, 20. yüzyõlõn başõndan beri maruz kal- dõğõ baskõ ortamõndan bir ölçüde de olsa kurtulduğunu belirterek, “Burada önemli olan gösterilen tepkinin sınıfsal bir içe- rik taşımasıydı. Osmanlı’dan beri yaşa- nan emek mücadelesi büyük ölçüde iş- yeri ölçeği ile sınırlı kalıyordu. Oysa, 15-16 Haziran’da bu tepki sınıfsal bir içerik kazandı ve bu eylemlere Türk-İş üyeleri ve hatta Türk- İş’e üye kimi sendikal yapılar da katıldı. İşte 15-16 Haziran’ın Türkiye emek tarihi içerisindeki önemi, sınıfsal perspektifte ya- pılmış ve başarıya ulaşmış ilk büyük eylem olmasındandır” di- ye konuştu. Emekçilerin, direniş- lerle kazandõğõ haklarõnõn 12 Eylül sonrasõ budandõğõnõ belirten Müf- tüoğlu, “Bu AKP döneminde iyi- ce hız kazandı. AKP’nin çıkardığı, 4857 sayılı İş Yasası ile esneklik uygu- landı. 5510 sayılı yasayla sağlık ve sos- yal güvenlik hakkı ortadan kaldırıldı. Kriz bahanesiyle işçinin aleyhine bir- çok düzenlemeler yapıldı” diye konuştu. ‘ÖZGÜRLÜK HAREKETLERİ KUŞATMA ALTINDA’ 1960’lõ yõllarda Türkiye’de demokratik hareketin doruk noktasõna ulaştõğõnõ be- lirten 78’liler Girişimi Vakfõ Başkanõ Cela- lettin Can, işçi kesimlerinde başlayan de- mokrasi, özgürlük ve bağõmsõzlõk düşüncesi 15-16 Haziran Direnişi ile doruk noktasõna ulaştõğõnõ söyledi. Can, “15-16 Haziran İşçi Direnişi, İstan- bul’da spontane bir şekilde baş- layarak kentin her kesimine ya- yıldı. Buradaki amaç, işçilerin haklarını korumak istemesiydi. Bu hareket 1970’lerde toplum- sal muhalefetin ve hak arama mücadelesinin gelişmesine ne- den oldu. 12 Eylül askeri darbe- siyle birlikte işçilerin kazanım- ları, bağımsızlık düşüncesi büyük yara aldı” diye konuştu. Can, günümüz Türki- ye’sine bakõldõğõnda gericiliğin, militarizm ve bireyselliğin ön plana çõktõğõnõ kaydede- rek şöyle devam etti: “Eşitlik, özgürlük ve adalet hareketleri kuşatma altına alındı. İşçi sınıfı da bundan olumsuz etkilendi, çok az sayıda sendika kaldı ve üyeler azaldı. Fakat ne kadar olumsuz bir dö- nemden geçsek de, tünelin ucunda ışık hep var oluyor. Biz 15-16 Haziran direni- şinin getirdikleriyle, demokrasi, insan hakları mücadelemize devam edeceğiz.” İstanbul Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’nde öğrenci olduğu sõrada 15-16 Haziran direnişine katõldõğõ- nõ anlatan Turan Yıldırım, “Sendikal hak ve özgürlükler için alanlara çıkmıştık. Bizim de bu sınıf mücadelesine kayıtsız kalmamız mümkün değildi. İşçi sınıfına yönelik baskıların üniversitelere de yansıyacağını biliyorduk. Bu yüzden 15 Haziran sabahı işçilerle birlikte sokaklara çıkarak hükümeti protesto etmiştik. Ertesi gün ise sayı- nın giderek arttığını gördük ve verilen mücadelenin ne kadar doğru bir karar olduğunu alanlarda gördük. Bu büyük mücadelenin yolunu ancak sıkıyönetim ilan ede- rek kestiler. 15-16 Haziran direnişi gerçekten işçi tari- hinde çok önemli bir yere sahip. Üniversite gençliğinin de bu direnişe destek vermesi ise sınıfsal dayanışmanın en güzel örneğini temsil ediyordu” dedi. TUNCAY KOYUNCU (İşçi Emeklisi) TURAN YILDIRIM (İşçi Emeklisi) ‘ÜNİVERSİTELİLERİN DESTEĞİ SINIFSAL DAYANIŞMANIN EN GÜZEL ÖRNEĞİYDİ’ ‘İŞÇİNİN SESİ 15-16 HAZİRAN’DAKİ GİBİ SOKAKLARDA YENİDEN YANKILANMALI’ İstanbul Haber Servisi - “15-16 Haziran Büyük İşçi Direnişi”, İstanbul’da çeşitli etkin- liklerle kutlanõyor. DİSK, etkinlikler kapsamõn- da, Sinter Metal işçilerinin Üsküdar Çiçekçi’de- ki 3. İş Mahkemesi’nde görülen işe iade davasõ- na katõldõ. Adliye önünde toplanan DİSK’liler, “Direne direne kazanacağız”, “Yaşasın 15-16 Haziran direnişimiz” sloganlarõ attõ. Sinter iş- çilerinin işe iade davasõ 4 Ağustos 2009 tarihine ertelendi. Herkese Sağlõklõ Güvenli Gelecek Platformu ise 15-16 Haziran direnişinde yaşa- mõnõ yitirenleri dün Kadõköy Yoğurtçu Par- kõ’nda düzenledikleri etkinlikle andõ. “15-16 Haziran Direnişini Yaşatacağız”, “15-16 Ha- ziran Direnişi Yolumuza Işık Tutuyor” yazõlõ pankartlar açan Platform üyelerinin yürüyüşü sõrasõnda yolun trafiğe kapandõğõ gerekçesiyle polisle platform yöneticileri arasõnda kõsa süreli gerginlik yaşandõ. Daha sonra yürüyüşe devam eden platform üyeleri, Yoğurtçu Parkõ’nda dev- rim şehitleri anõsõna saygõ duruşunda bulunarak, direnişçilerden Mehmet Gıdak, Yaşar Yıldı- rım ve Mustafa Bayram’õn öldürüldüğü ağa- cõn altõna karanfiller bõraktõ. Büyük işçi direnişinin yıldönümü etkinlikleri İstanbul Haber Servisi - DİSK, “15-16 Haziran Büyük İşçi Direnişi”nin 39’uncu yõldönümünde bir dizi etkinlik gerçekleştiriyor. Konfederasyon, bugün sendikal yasalarõn ILO normlarõnda düzenlenmesi talebiyle Ankara’da Başkan- lar Kurulu’nda, işten atõlan ve grevci üyelerle birlikte Çalõşma Bakanlõğõ önün- de eylem yapacak. DİSK bölge temsilciliklerinin bulunduğu illerde kitlesel ba- sõn açõklamalarõ ve oturma eylemleri yapõlacak. Bu akşam saat 18.00’de de işten atõlan işçilerle dayanõşma gecesi Maltepe Yõlmaz Güney Sahnesi’nde yapõlacak. ‘DİSK’i destekliyoruz’ ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - TMMOB Makina Mühendis- leri Odasõ Başkanõ Emin Koramaz, yaptõğõ yazõlõ açõklamada 15-16 Hazi- ran işçi direnişinin 39’uncu yõldönü- münde DİSK’in yanõnda olduklarõnõ ve Konfederasyon’un etkinliklerini des- teklediklerini bildirdi. Koramaz, 1970 direnişinin yõldönümünde Türkiye’nin neo liberal politikalar ve yapõsal eko- nomik krizin yol açtõğõ işsizlik dalga- larõyla yüz yüze olduğunu, milyonlar- ca kişinin işsizlik ve emek sömürüsü- nün pençesinde yaşadõğõnõ belirtti. ‘Zengin mutfağı’ sahnede Kültür Servisi - Bundan 39 yõl önce, 15 - 16 Haziran 1970’teki ‘Bü- yük İşçi Direnişi’nin yõldönümünün- de Kadõköy’deki Nâzõm Hikmet Kül- tür Merkezi’nde bir dizi etkinlik ya- põlõyor. Dün “15 - 16 Haziran” adlõ kõ- sa filmin ve Metin Kaya’nõn “100 Bin Kişiydiler”in gösterimiyle başlayan et- kinlikler, bugün 20.30’daki “Zengin Mutfağõ” oyunuyla sürüyor. Vasõf Öngören’in oyununu, İstanbul Deği- şim Atölyesi Oyuncularõ sahneye ta- şõyor. (0 216 414 22 39 - www.na- zimhikmetkulturmerkezi.org ‘15-16HaziranDirenişiniYaşatacağız’ Emniyet güçleri işçilere sert müdahalede bulundular. Emekçilerin büyük direnişine üniversiteli öğrenciler de eylemleriyle destek verdi. CELALETTİNCANDİSKBAŞKANISÜLEYMANÇELEBİ