Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 20 ARALIK 2009 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B Yeşil “İlk denememizde 300 bin fidan üretip sattık. 2010’da da 2 milyon adet ağaç ürete- ceğiz. 20 milyon liralık bir ge- tiri bekliyoruz” dedi. UFO’yla ısıttı, elma cipsiyle zayıflatacak Beko’danViyana’ya2.mağaza Teknosa’danDoğu’daçifteaçılış Karlıtekin, Kotil yüzünden ayrıldı Ekonomi Servisi - İstifasõnõ birkaç gün önce açõklayan ve Cumhurbaşkanõ Abdullah Gül’ün dava arkadaşõ olan THY Yönetim Kurulu Başka- nõ Candan Karlõtekin’in, daha çok Başbakan Erdoğan’a ya- kõnlõğõyla bilinen Genel Müdür Temel Kotil ile çalõşmak iste- mediği için ayrõlmak zorunda kaldõğõ ortaya çõktõ. Karlõtekin, ilk kez sorularõnõ yanõtladõğõ ga- zetecilere, hakkõndaki spekü- lasyonlarõ bitirmek üzere isti- fasõnõn nedenini açõkladõ. İstifasõnõn arkasõnda Genel Müdür Temel Kotil ile çalõş- mak istememesinin yattõğõnõ belirten Karlõtekin şunlarõ söy- ledi: “Birkaç aydır bu konu- da ısrarcı oldum. ‘Gayet ba- şarõlõ bir resim veriyorsunuz, böyle devam etsin’ dediler. Ben de devam etmek isteme- diğimi söyledim. Israrlı olun- ca, ‘Madem o kadar õsrarcõ oluyorsun o zaman bu görevi bõrakmakta serbestsin’ dediler. Yani mevcut durumun ba- şarılı olduğu, böyle bir şeye gerek olmadığı kanaati olun- ca, ben de talebimde ısrarlı olunca benim ayrılabilece- ğim söylendi.” THY’nin Maliye Bakanlõ- ğõ’na bağlõ olduğunu hatõrlatan Karlõtekin, “Maliye Bakanı Mehmet Şimşek randevu ta- lebim üzerine bu değerlen- dirmeyi bana tebliğ etti. O kadar. Teşekkür edip ayrıl- dım. Hiçbir kızgınlığım yok. Bu göreve getirdiler sağol- sunlar” dedi. Ekonomi Servisi - Tekno- loji perakende zinciri Tekno- sa, Erzurum ve Malatya’da iki mağaza birden açtõ. Erzurum Redevco Alõşveriş Merkezi’nde açõlan Redevco AVM Teknosa Ekstra bu ildeki 3’üncü, Malatya Park’ta açõlan Teknosa Ekstra ise bu ildeki 2’nci Teknosa mağazasõ oldu. Teknosa Genel Müdürü Mehmet T. Nane “2009’da da büyümemizi sürdürdük. Hedefimiz, bulunmadığımız illerde mağazalar açarak 81 ile ulaşmak” diye konuştu. Ekonomi Servisi - Beko markalõ ürünleriyle uluslar- arasõ pazarlarda büyümesi- ni sürdüren Arçelik AŞ, Avusturya pazarõndaki ikin- ci Beko Özel Mağazasõ’nõ düzenlenen törenle açtõ. Avusturya Ülke Müdürü Serdar Sözenoğlu, Arçe- lik’in, 2002 yõlõndan beri faaliyet gösterdiği Avustur- ya pazarõnda kendi markalarõyla yüzde 7.3 pazar payõna sahip olduğunu vurgulayarak, Beko özel mağazalarõnda buzdolabõndan fõrõna, bula- şõk makinesinden çamaşõr makinesine, zengin beyaz eşya ve küçük ev aletleri ürün gamõnõ tüketicilerin beğenisine sunduklarõnõ belirt- ti. Açõlõşta müşterilere çeşitli hediyeler de sunulurken günün sürp- rizi olarak, düzenlenen yarõşma sonucu doğru cevabõ veren müşte- rilerden birine, Beko buzdolabõ armağan edildi. PELİN ÜNKER Türkiye infrared õsõtõcõ pa- zarõnõn öncü firmalarõndan UFO, 13 milyon dolarlõk yatõ- rõmla organik elma cipsi paza- rõna giriyor. Son dönemlerin gözde yatõrõm alanlarõ arasõnda yer alan organik tarõm sektö- ründe büyüme planlarõ yapan firmanõn ilk hedefi, obezitenin yaygõn olarak görüldüğü Ame- rika ve İngiltere. UFO Yönetim Kurulu Baş- kan Vekili Abdullah Yeşil, şu anda elma ağaçlarõnõn bü- yüme aşamasõnda olan projenin beş yõlda tamamlanacağõnõ söy- ledi. Yeşil, “Bahçelerimiz Ça- nakkale ve Kayseri’de. Şu anda dikili olan meyve aldı- ğımız alan 500 dönüm. Fi- danları baharda dikilecek olan 3 bin dönüm arazimiz daha var. Toplamda 6 bin el- ma ağacına ulaşacağız. Tüm ağaçlar meyve vermeye baş- layınca marka olarak çıka- cağız. Kapasiteye ulaşma- dan piyasaya çıkmak iste- miyoruz” dedi. Elma bahçeleri için 10 mil- yon dolar, üretim tesisi için de 3 milyon dolar civarõnda ya- tõrõm öngördüklerini ifade eden Yeşil, üretim tesisinin he- nüz yerinin belli olmadõğõnõ dile getirdi. Yeşil, bu konuda uluslar- arasõ bir cips üreticisinin ol- madõğõnõ belirterek, pazar ola- rak ilk hedeflerinin Amerika olduğunu söyledi. Yeşil, “Herkesin bildiği gibi Ame- rika’da obezite büyük bir sorun. Elma cipsi de düşük kalorili olma, iştah kesme, tokluk hissi verme, sindiri- me yardımcı olma gibi özel- liklerinden dolayı obezitey- le savaşmada önemli role sahip. Kapasite yükselince yurtiçine ve diğer ülkelere yöneleceğiz. Hedefimiz ulus- lararası marka boyutuna gelmek” diye konuştu. Maden faciasõna serbestleşme düzenlemeleriyle gelen denetim boşluğu yol açtõ Faciaya hükümet daveti Roma uçuşları İtalyan özel havayolu Blue-Panorama’nõn low-cost markasõ Blu- Express, Sabiha Gökçen’den Roma seferlerine başladõ. Fiyatõ 49 Avro olarak belirlenen uçuşlar Türkiye ile İtalya arasõndaki ilk düşük fiyatlõ seferler olma özelliği taşõyor. Blu- Express Havayolu Ticaret ve Pazarlama Direktörü George Michalopoulos, 2009 sonu itibarõyla 2 milyon yolcu ve 280 milyon Avro gelir beklediklerini söyledi. Öger’den Bursa’ya sefer Öger Tours’un sahibi Vural Öger, önümüzdeki sezondan itibaren önce Düsseldorf’tan, ardõndan Frankfurt şehirlerinden direkt olarak Bursa’ya seferler koyacaklarõnõ söyledi. Öger, “Turistlerin aktarma yüzünden 6-7 saat yollarda kalmalarõ Bursa’nõn cazibesini sarsõyordu” dedi. 3G ile sağlık taraması Turkcell Servis ve Ürün Geliştirmeden Sorumlu Genel Müdür Yardõmcõsõ Cenk Bayrakdar, 3G platformunu kullanarak mobil sağlõk çalõşmasõ başlatacaklarõnõ söyledi. Bayrakdar “Pilot uygulama başlattõk. Rahatsõzlõğõ olan kişiler evinde bir monitörden hekime ulaşarak sonuçlarõnõ, sağlõk değerlerini sunabilecek” dedi. MURAT KIŞLALI ANKARA - Mustafake- malpaşa’da 19 işçinin ya- şamlarõnõ yitirmesine ne- den olan maden faciasõ, ma- dencilikte Turgut Özal dö- neminde ivme kazanan ser- bestleşmenin, AKP’nin ik- tidara gelmesi sonucu ta- mamen önünün açõlmasõyla meydana geldi. AKP’nin 2004’te çõkardõğõ 5177 sayõlõ yasa sonrasõ verilen ruhsat sayõsõ 3’e katlanõrken, Ça- lõşma ve Sosyal Güvenlik Bakanlõğõ’nõn bu ağustostaki yönetmeliğiyle de maden- lerin denetimi, maden sa- hiplerinin maaşlõ elemanla- rõna bõrakõldõ. Maden Mühendisleri Odasõ (MMO) Başkanõ Mehmet Torun, “Facia- nın nedeni AKP iktida- rının politikalarıdır” de- di. Madencilik sektörün- deki serbestleşme süreci şöyle gelişti: Ruhsat sayılarının kat- lanması: 5 Haziran 2004 ta- rihinde yürürlüğe giren 5177 sayõlõ Maden Yasasõ sonu- cunda madenlere ilişkin de- netim ve istenen bilgi bel- geler azaltõlõnca ruhsat sayõsõ hõzla arttõ. Maden İşleri Ge- nel Müdürlüğü (MİGEM) verilerine göre yasanõn yü- rürlüğe girdiği 2004’e kadar geçen son 6 yõlda ortalama 5 bin 297 ruhsat müracatõ yapõlõp, 3 bin 893 ruhsat ve- rilirken, 2005’ten sonraki 4 yõlda ortalama 17 bin 81 ruhsat müracaatõna karşõlõk 11 bin 166 ruhsat verildi. AKP talep yarattı: MMO Başkanõ Torun, ruh- sat müracaatõnda 3.2, ruh- sat düzenlenmesinde 2.9 kat artõşa neden olan ge- lişmeleri “Küçük küçük birçok sahanın işletmesi, özellikle hükümete yakın olanlar tarafından alındı. Burada, hükümetin fa- kir fukaraya dağıttığı kö- mürler nedeniyle yarat- tığı pazar da talebi oluş- turdu” diye açõkladõ. Hükümet tehlikeye du- yarsız: MMO Başkanõ To- run, “Ne kadar ruhsat ver- diğin değil, ruhsatların üretime dönmesi önemli. Odamız 2009 ocak ayında Türkiye’deki madenlerin risk haritasını çıkardı. Son kazanın yaşandığı ocağın riskli olduğunu da belirt- miştik. Bakanlığa maden- lerde iş kazalarının ön- lenmesine ilişkin önerile- rimizi içeren bir rapor gönderdik ama yanıt bile vermediler” diye konuştu. Güvenlik yönetmeliği son darbe oldu: Çalõşma ve Sosyal Güvenlik Bakanlõ- ğõ’nõn 15 Ağustos 2009’da çõkardõğõ İş Güvenliği Yö- netmeliği’yle madencilikte denetim piyasalaştõrõldõ. Ye- ni yönetmeliğe göre ma- denlerin denetimi, maaşla- rõnõ maden yönetiminden alan iş güvenliği uzmanla- rõna bõrakõldõ. Torun, “Bu- nun doğru olmayacağını belirterek, bu yönetmeliğe karşı dava açtık. Sakın- calarımızı açıkladık. Şim- di günah keçisi olarak iki iş güvenliği mühendisini tutukladılar” diye konuştu. Devletin ocaklarõna 867 kat fazla ceza ZONGULDAK (AA) - Zonguldak’ta, geçen yõl işçi sağlõğõ ve iş güvenliği konularõnda Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) 992 bin 291 lira, özel maden işletmelerine ise 1144 lira para cezasõ uygulandõ. Çalõşma ve Sosyal Güvenlik Bakanlõğõ müfettişleri, iş güvenliği ve işçi sağlõğõ konularõnda TTK ve özel maden işletmelerine yönelik denetimlerinde belirlediği eksiklikler doğrultusunda para cezasõ uyguluyor. Müfettişler, kuruma bağlõ müessese müdürlüklerinden Karadon, Üzülmez, Amasra, Armutçuk ve Kozlu’daki denetimlerinde eksikleri görülen Karadon ve Üzülmez için TTK’ye 992 bin 291 lira para cezasõ verdi. İş güvenliği ve işçi sağlõğõ yönünden özel 17 işletmedeki denetimlerde de sadece 2 firmaya 1144 lira para cezasõ kesildi. Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şube Başkanı Erdoğan Kaymakçı AA muhabirine yaptığı açıklamada, TTK’ye verilen cezalarla özel sektöre uygulananlar arasında büyük çelişki oldu- ğunu söyledi. Kaymakçı, şöyle dedi: “TTK’deki tedbirler, daha ileri bo- yutta. Kurumun çalıştığı alanın büyüklüğü düşünelebilir. Yine de bu ka- dar fark mümkün değil. Gözden geçirilmesi, dikkatle incelenmesi gereken durum söz konusudur. Kurumdaki işçilerin sendikalı olması mı hakları- nın daha fazla korunmasını sağlıyor? Bunların tartışılması gerekiyor.” Yoksulluk ve işsizliğin katlandõğõ kriz döneminde talih oyunlarõna ilgi iyice arttõ Umudumuz piyangodaMilli Piyango, sayõsal oyunlar, İddaa, Spor Toto ve at yarõşlarõnõn hasõlatõ yüzde 19.03 artõşla 2008’de 6.2 milyar liraya yükseldi. İSMMMO’nun araştõrmasõna göre 2002 ile 2008 arasõnda, vergiler dahil, toplam 8.7 milyar lira hasõlat elde eden MPİ, 2001 krizinden sonra en yüksek hasõlatõ yüzde 18’lik artõşla geçen yõl elde etmiş oldu. Ekonomi Servisi - Türkiye’nin 2008 yõlõnda hissetmeye başladõğõ “dış kaynaklı” kriz, zengininden yoksuluna, çalõşanõndan işsizine kadar herkesin şansõnõ denemesine neden ol- du. Türkiye’de yasal olarak oynatõlan Milli Piyango, sayõsal oyunlar, İddaa, Spor Toto ve at yarõşlarõnõn 2007 yõ- lõnda yaklaşõk 5.2 milyar lira olan top- lam hasõlatõ yüzde 19.03 artõşla 2008’de yaklaşõk 6.1 milyar liraya yükseldi. İstanbul Serbest Muhasebeciler Ma- li Müşavirler Odasõ’nõn (İSMMMO) “Umudumuz Piyango” başlõklõ ra- poruna ilişkin olarak yapõlan açõkla- maya göre krizin etkili olduğu 2007- 2008 yõllarõnda vatandaşlarõn şans oyunlarõna yatõrdõğõ para 11.3 milyar lirayõ aştõ. Faaliyet raporu olmayan Spor To- to ve TJK yöneticilerinin açõklama- larõnõn esas alõndõğõ, diğer ilgili ku- rumlarõn ise faaliyet raporlarõ ve WEB sitelerinden derlenen verilere göre halk, geçen yõl, Milli Piyango, Sayõ- sal Loto, Şans Topu, On Numara, Sü- per Loto, Hemen Kazan oyunlarõna 1.7 milyar lira yatõrarak umut aradõ. İSMMMO’nun derlediği verilere gö- re Spor Toto Teşkilatõ Müdürlüğü bünyesindeki İddaa ve Spor Toto oyunlarõnõn hasõlatõ 2.3 milyar lirayõ bulurken, Türkiye Jokey Kulübü’nün at yarõşlarõndan elde ettiği toplam hasõlat 2.1 milyar lira olarak gerçek- leşti. Böylece, bahis ve şans oyunla- rõna geçen yõl yatõrõlan toplam tutar 6.1 milyar lirayõ aştõ. 2002 ile 2008 yõllarõ arasõnda ver- giler dahil toplam 8.7 milyar lira ha- sõlat elde eden Milli Piyango İdaresi, 2001 krizinden sonra en yüksek ha- sõlatõ yüzde 18’lik artõşla geçen yõl el- de etmiş oldu. İSMMMO Başkanõ Yahya Arıkan, verilere ilişkin değerlendirmesinde, 2003-2007 yõllarõnõ kapsayan beş yõllõk dönemde talih oyunlarõna 12.1 milyar lira harcandõğõnõ anõmsatarak, krizin etkili olduğu sadece iki yõlda neredeyse bu rakama yaklaşõldõğõna dikkat çekti. Ekonomik koşullarõn biraz daha rahat olduğu 2007’ye göre kriz yõlõ 2008’de artõş oranõnõn yüzde 20’yi bulduğunu belirten Arõkan, bu tablonun hem ‘umutta kriz olmadığına’ hem de ‘krizin şans oyunlarına ilgiyi patlattığına’ işaret ettiğini vurguladõ. Rakamlar değerlendirildiğinde 2003’te hasõlatõ yüzde 27.6 gibi yüksek oranda artan Milli Piyango İdaresi’nin, 2001 krizinin etkilerinin de azalmasõyla sonraki yõllarda hasõlatõnõn düştüğünü hatõrlatan İSMMMO Başkanõ Arõkan, 2004 yõlõnda hasõlat artõş oranõnõn yüzde 12.6’ya, 2005 yõlõnda yüzde 4.95’e gerilediğini, 2008 yõlõnda bu oranõn yüzde 18.31’e ulaştõğõnõ hatõrlattõ. Arõkan, “Bu veriler, ekonomik krizle birlikte artan işsizliğin ve yoksulluğun talih oyunlarına yönelimin açık göstergesi. Gıda, giyim, hatta sağlık gibi temel harcamaların bile kriz nedeniyle düştüğü Türkiye’de talih oyunlarına harcanan paranın rekor kırması, düşündürücü ve ürkütücü... Krize giren şansını Süper Loto’da aradı” görüşünü dile getirdi. Devlet Denetleme Kurulu’nun geçen yõl dünyada yüzde 9 artõş gösterdiğine dikkat çektiği bahis oyunlarõnõn Türkiye’deki ivmesi ise dünyaya parmak õsõrtacak düzeyde gerçekleşti. ‘İddaa’lõ Spor Toto Teşkilatõ’nõn hasõlatõ 2008 yõlõnda yüzde 23 artõş gösterdi. 2004 yõlõnõn Nisan ayõnda Spor Toto Teşkilatõ’nõn başlattõğõ İddaa oyunu 2004 yõlõnõ 236 milyon liralõk bir hasõlatla kapatõrken, 2005 yõlõnda 615 milyon liraya yükselen hasõlat, 2007 yõlõnda 1 milyar liraya ulaştõ. Krizin sarstõğõ 2008 yõlõnda ise vatandaşlarõn İddaa oyununa aktardõğõ para yüzde 23’lük artõşla 2.3 milyar lirayõ aştõ. Beş yõlda İddaa oyunuyla sağlanan hasõlat 6.3 milyar liraya, vergi dahil toplam hasõlat ise 7.6 milyar liraya yükseldi. İddaa oyununda 2009 yõlõ toplam hasõlat beklentisi ise 3 milyar lira olarak ifade ediliyor. Türkiye Jokey Kulübü’nün yürüttüğü at yarõşlarõ da 2008 yõlõnda vatandaşõn umuda yöneldiği önemli kapõlardan biri oldu. Bu ilgi, TJK’nin 2007 yõlõnda 1.8 milyar lira olan toplam hasõlatõnõ yüzde 25 oranõnda arttõrarak 2008 yõlõnda 2.1 milyar liraya yükseltti. Türkiye’de 2005 ile 2008 yõllarõ arasõnda at yarõşlarõna yatõrõlan para tutarõ 6.6 milyar lirayõ aştõ. At yarõşlarõnda bu yõlki hasõlat beklentisi ise 2.5 milyar lira. A R I K A N : U M U T T A K R İ Z Y O K M U Ş ! ‘ İ D D İ A L I ’ R A K A M L A R Sendika koruyor GÜNÜN İÇİNDEN