Katalog

CMYB C M Y B 12 ARALIK 2009 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR [email protected] ‘SANAT CEPHESİ’ YENİ İÇERİĞİYLE YENİDEN Yapayla gerçek arasõndaki kavga Kültür Servisi - Yakõn geçmişin sol sanat mirasõndan güç alan aylõk sanat ve kültür dergisi Sanat Cephesi, bu ay itibarõyla yeni bir biçim ve içe- rikle yayõmlanarak bir atõlõm ger- çekleştiriyor. Sanat Cephesi Yayõn Kurulu adõna sorularõmõzõ yanõtlayan yazar Kaan Arslanoğlu, “popüler kültür ve piyasacı anlayışın gü- zellikleri ortadan kaldırdığını” savunarak buna karşõ yoğun bir mü- cadele vereceklerini söyledi. Olumlu miras - Bir dönemin önde gelen sanat dergileri piyasadan çekildi, bazı- ları küçüldü, bazıları kanat de- ğiştirdi, siz ise sanatın pek itibar görmediği bir dönemde ve solun da benzer bir kaderi paylaştığı za- manlarda, Sanat Cephesi olarak atağa kalkarak yaygın dağıtıma geçtiniz. Neden? Bu bir tutku, inadõna bir kavga. Sa- nat dergileri belli bir iddiayla çõka- cak, hafif veya derin bir iz bõrakacak ve sonra tabii ki kaybolacak. Bizim amacõmõz uzun dönem bu iddiayõ sürdürmek. Kaybolduğunda da derin izler bõrakmak. “Kaybolma” diyo- ruz da aslõnda sanatta hiçbir şey kaybolmaz. Resimli Ay’õ hiç oku- madõm, ama hâlâ belleğimde. Kay- bolmuş mu? Tamamen kaybolsa biz bu dergiyi çõkaramazdõk. Biz yakõn geçmişteki tüm olumlu mirastan güç alõyoruz. - Türkiye’deki kültür-sanat or- tamına ne gibi eleştirileriniz var? Bu dergiyle neleri gündeme getir- meyi amaçlıyorsunuz? Popüler kültür veya başka deyiş- le piyasacõ sanat anlayõşõ yaşamda- ki güzelliği ortadan kaldõrdõğõ gibi, sanatsal güzelliği de yok ediyor. Debdebeli yapay güzellikler ya- şamdaki gerçek güzellikleri gizliyor, çirkinlikleri güzellik diye sunuyor. Sanatta paranõn saltanatõnõn getirdi- ği estetik yõkõmdõr bu. İnsanõn en çir- kin yanlarõnõ güçlendiren, bu çir- kinlikleri bastõracak güzelliklerini ise zayõflatan sanat piyasasõnda işleri tümden tersine çevirmeyi amaçlõ- yoruz. Sistemin dayattõğõ tüm zararlõ kültürel kalõplarõ karşõmõza almak is- tiyoruz. Piyasa karşıtı - Bu atılımınıza nasıl bir tepki bekliyorsunuz? İçerik ve biçem olarak gerçekten farklõysanõz ilgi uyandõrõrsõnõz. Der- gi bu yeni biçimi ve yeni yayõn an- layõşõyla şimdiden ilgi uyandõrdõ. Birtakõm ilk zorluklarõ aştõğõmõzda daha da ilgi uyandõracak ve gerçek- ten böyle bir gereksinim bulunduğu için ses getirecek. O zaman, olasõdõr ki, piyasacõlõk karşõtõ, halktan yana ve halkõn da benimseyebileceği ni- telikli sanat ürünleri yaratõmõ için motivasyon artacak. Yayõn kurulu adõna sorularõmõzõ yanõtlayan Kaan Arslanoğlu, güzellikleri ortadan kaldõran popüler kültür ve piyasacõ anlayõşa karşõ yoğun bir mücadele vereceklerini söylüyor. Fethi Naci anõsõna düzenlenen ‘Dayanõşma Müzayedesi’ yarõn Conrad İstanbul’da Şimdi dayanışma zamanı CELAL ÜSTER Sanat müzayedesi deyince, hemen, büyük salonlarda açõk arttõrmaya çõ- karõlan yapõtlar gelir akla. Sotheby’s ve Christie’s gibi dev kuruluşlarõn sa- lonlarõnda akõllara durgunluk veren fiyatlara satõlan Rembrandt’lar, Van Gogh’lar, Damien Hirst’ler… Bizde büyük otellerin salonlarõnda sanatse- vere, koleksiyoncuya sunulan Şeyh Hamdullah’lar, Karahisarî’ler, Ha- fız Osman’lar, Osman Hamdi’ler, Halil Paşa’lar… Ya da son zamanlarda sanat piyasasõnda hiç de azõmsanma- yacak bir çõkõş yakalayan modern ve çağdaş yapõtlar… Ertesi gün gazeteler, en yüksek fiyata ulaşan yapõtõ başlõğa taşõmakla kal- mazlar, rekor fiyata satõlan yapõtõ alan, ama adõ açõklanmayan kişinin kimliğini açõğa çõkarmak için birbirleriyle yarõ- şa girerler... Sözünü edeceğim, böylesi müzaye- delerden değil. Onurlu bir yaşam Portakal Sanat ve Kültür Evi, yarõn Conrad İstanbul’da art arda iki müza- yede düzenleyecek. Saat 15.00’te baş- layacak olan ana müzayede, “Özel Ko- leksiyonlar Müzayedesi” başlõğõ al- tõnda gerçekleşecek. Ama daha önce, saat 14.00’te, belki de ülkemizde ilk kez bir sanatçõ/edebiyatçõ dayanõşmasõ mü- zayedesi var: “Fethi Naci’nin Anısı- na: Dayanışma Müzayedesi.” Ferit Edgü’nün, müzayede kitapçõ- ğõnõn başõnda yer alan kõsa açõklama- sõ her şeyi anlatõyor aslõnda: “Son dönem Türk edebiyatının en önemli eleştirmeni Fethi Naci uzun süren bir hastalıktan sonra 23 Temmuz 2008’de aramızdan ayrıl- dığında ardında onurlu bir yaşam ve onlarca kitaptan başka bir şey bı- rakmamıştı. Onun yakın dostları bizler eşinin yaşam savaşımına sem- bolik de olsa bir katkıda bulunmak için imzalı kitaplarımız, manüskri- lerimiz, resim ve fotoğraflarımızla bir dayanışma satışı düzenledik. Bi- rer anı niteliğindeki bu ‘eserlerin’ tüm geliri Fethi Naci’nin can yolda- şı Lâle Kalpakçõoğlu’ya gidecektir.” Eleştiri, edebiyatõn, sanatõn “ol- mazsa olmaz”larõnõn başõnda gelir. Bir yazarõ, bir edebiyatõ, bir romanõ, bir ede- biyat akõmõnõ, inceleyip çözümleyerek değerlendiren, daha iyi anlamamõzõ sağlayan, eleştiri değil midir? Bir ya- zar, okurlarõyla olduğu kadar -belki da- ha çok- eleştirmenleriyle de değer ka- zanõr. Fethi Naci adõ, son dönem edebiya- tõmõzda, eleştirmenlikle özdeşleşmiş- ti. Sait Faik’i, Orhan Kemal’i, Ya- şar Kemal’i, Orhan Pamuk’u, dahasõ pek çok genç yazarõ, onun eleştirile- riyle daha iyi kavradõk; yalnõzca ya- põtlarõnõn edebî özelliklerini değil, toplumsal konumlarõnõ da onun ince- lemeleriyle yerli yerine oturtma olanağõ bulduk. Denilebilir ki, Fethi Naci’nin bir özelliği edebiyat eleştirmenliğini han- diyse bir yaşam biçimine dönüştürmüş olmasõ ise, bir özelliği de bu uğraşõ ba- şõndan sonuna dek ödünsüz sürdürmüş olmasõydõ. Evet, şimdi sõra Fethi Naci’nin dost- larõnda. Dostlarõnõn elindeki imzalõ kitaplar, manüskriler, desenler, fotoğ- raflar tam 54 yõllõk dostu Ferit Ed- gü’nün (Fethi Naci 27, Edgü 18 ya- şõndayken tanõşmõşlar) girişimiyle bu “Dayanışma Müzayedesi”nde bu- luştu. Özel bir müzayede Müzayede kitapçõğõnõ şöyle bir göz- den geçirmek bile bir şenlik. Abidin Dino’dan Ara Güler’e, Bedri Rah- mi’den Fikret Mualla’ya, Nâzım Hikmet’ten Melih Cevdet’e, Yaşar Kemal’den Orhan Pamuk’a, Orhan Peker’den Mehmet Güleryüz’e, Yük- sel Arslan’dan Komet’e, sanat ve edebiyatõmõza damgasõnõ vurmuş pek çok yazar, şair ve ressamõn “eserleri”, bu çok özel müzayedeyi var ediyor. Birkaç örnek mi? Fethi Naci’nin, her romanõ üstüne yazdõğõ Yaşar Kemal’den “Bir Ada Hikâyesi”nin el yazõsõ birinci sayfasõ; Abidin Dino’nun “Ağrı Dağı Efsa- nesi” için yaptõğõ bir desen. Melih Cevdet’in, Abidin Dino’nun desen-mühürleriyle bezeli son kitabõ “Tanıdık Dünya”. Fethi Naci’ye it- haflõ. Ama belki de en önemli özelli- ği, baştan sona Fethi Naci’nin okuma notlarõyla dolu olmasõ. Orhan Pamuk’un, son kitabõ “Ma- sumiyet Müzesi”nden el yazõsõ bir say- fa. “Fethi Naci için” notuyla, imzalõ. Halikarnas Balõkçõsõ’nõn, küçük kõz kardeşi Aliye Berger’e 1931’de yaz- dõğõ Fransõzca mektuptan 9 yaprak… Tümünü bir araya getirdiğinizde, son 50-60 yõlõn sanat ve edebiyatõnõn özel bölgelerinde gezinen bir koleksi- yon çõkõyor ortaya. “Eserler”e tek tek baktõğõnõzda, yazarla sanatçõnõn birbirlerine el verdikleri bir “iç dün- ya”yla karşõlaşõyorsunuz. Bence en önemlisi, Batõ’da örneği- ne sõkça rastlanan bu sanatçõ dayanõş- masõnõn bizde bir “ilk” olmakla kal- mamasõ, giderek bir geleneğe dönüş- mesi… Şimdi dayanõşma zamanõ! Edebiyatõmõzõn ödünsüz eleştirmeni Fethi Naci anõsõna düzenlenen müzayede, bizde bir ilk. Batõ’da örneklerine sõkça rastlanan bu tür dayanõşma müzayedeleri giderek bir geleneğe dönüşmeli. NEWSWEEK’TE SON 10 YILIN EN İYİ ROMANLARI Kültür Servisi - ABD’de yayõmlanan Newsweek, hem dergi okuyucularõnõn hem de Facebook’taki Newsweek grubu üyelerinin oylarõna dayanarak, son 10 yõ- lõn en iyi romanlarõ listesini belirledi. Lis- tenin 1. sõrasõnda John McGahern’õn “By the Lake” adlõ yapõtõ yer alõrken, ikinci sõrayõ Orhan Pamuk’un “Kar” romanõ aldõ. Açõklamada, “Kar”õn, “her trajedinin farklı bir yüze büründüğü bir roman” olduğu belirtildi. Yaşayan en iyi İrlandalõ yazarlardan bi- ri olarak nitelenen McGahern, bir İrlan- da köyü ve insanlarõnõ derin bir gözlem gücü ve mizahla anlatõyor. 2006’da No- bel Edebiyat Ödülü’ne değer görülen Pa- muk’un “Kar” romanõnda ise, 12 yõllõk Almanya sürgününden Türkiye’ye dön- dükten dört gün sonra bir röportaj için kendini Kars’ta bulan şair Ka’nõn gö- zünden bu kent anlatõlõyor. Listede 5. sõ- rayõ alan Marjane Satrapi’nin “Perse- polis”i Minima Yayõncõlõk’tan, 6. sõrada olan Japon yazar Haruki Murakami’nin “Sahilde Kafka” kitabõ Doğan Kitap’tan, 7. sõradaki Junot Diaz’õn “Oscar Wao’nun Tuhaf Kısa Yaşamı” adlõ yapõtõ ise Everest’ten yayõmlanmõştõ. CAZ GÜNLERİ ‘Bizim cazcõlarõmõz’ Kadõköy’de Kültür Servisi - “5. Kadıköy Caz Günleri” bugün başlõyor. Geçen yõlõn temasõ olan “Bizim cazcılarımız/dörtlüler” başlõğõ ile öne çõkan caz günleri, Kadõköy’deki Nâzõm Hikmet Kültür Merkezi’nde gerçekleş- tirilecek. Müzik yazarõ, radyo programcõsõ Hülya Tunçağ, bugün merkezin Yõlmaz Güney Salo- nu’nda saat 14.00’te “Cazda Aranjman Sa- natı” başlõklõ sunumu ya- pacak. Konserler merke- zin Ruhi Su Salonu’nda gerçekleştirilecek. 19 Ara- lõk’ta saat 18.30’da “Sarp Maden Dörtlüsü”, 22 Aralõk’ta saat 20.30’da “Sibel Köse Dörtlüsü”, 26 Aralõk’ta saat 18.30’da “İmer Demirer Dörtlü- sü” sahne alacak. Prog- ramõn tek üçlü grubu olan “Gri” ise etkinliğin son günü olan 27 Aralõk’ta, saat 17.00’de müzikse- verlerle buluşacak. Oya Katoğlu, bu resminde, dostu “Karpuzcu Fethi Aga’nın oğlu küçük Naci”yi, babasının Giresun’daki karpuz sergisinde düşlemiş. Müzayededeki yapıtlardan biri de, Abidin Dino’nun, Yaşar Kemal’in “Ağrı Dağı Efsanesi” için yaptığı bir desen. Pamuk’un ‘Kar’õ 2. sõrada ‘Che’nin çizgi romanı çıktı Kültür Servisi - Türkiye’de bir süredir art arda yayõmlanan çizgi romanlara, 20. yüzyõlõn en ünlü dev- rimcilerinden Ernesto Che Guevara’nõn biyogra- fik çizgi romanõ da eklendi. Agora Kitaplõğõ yeral- tõ çizgi roman dünyasõnõn tanõnmõş sanatçõlarõndan Spain Rodriguez’in hazõrladõğõ “Che”yi yayõmla- dõ. Metinlerini Osman Akınhay’õn çevirdiği kitapta, Che’nin yaşamõ, savaşõmõnõ besleyen deneyimleri, Latin Amerika’yõ motosikletle gezişi, Castro’nun devrimci hareketine katõlõşõ ve ölümüne kadar Bo- livya’da geçen gerilla mücadelesi anlatõlõyor.