Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 ŞUBAT 2006 PERŞEMBE 4 HABERLER CHP lideri Baykal, malvarlığını açıklayamayan Erdoğan’a, ‘Korkma başına bir şey gelmez’ dedi DÜNYADA BUGÜN ALİ SİRMEN Zenginin Malı Züğürdün Çenesini Yorar Kendi malvarlığını açıklamış olan CHP Genel Başkanı Deniz Baykal tutturmuş: Başbakan da malvarlığını açıklasın. Anılardadır, genel seçimlerden önce, her iki lider de, gençliklerinde çalıştıklarını söylemişlerdi, televizyondaki karşılıklı konuşmalarında. Yanlış hatırlamıyorsam, Recep Tayyip Bey, sokaklarda simit sattığını söylemişti. Deniz Baykal’ın ne iş yaptığını şu anda anımsamıyorum. Ama öyle görünüyor ki, iktidara geldiğinde Türkiye’yi kalkındırma misyonunu yüklenecek olan Deniz Bey, siyasi açıdan olmasa bile ekonomik bakımdan kendisini kalkındırma işinde pek becerikli olamamış. Halkımız kalkınmaya çok meraklı olduğundan, belki de bu yüzden, kendini kalkındırma beceriksizi Baykal’ın pek fazla seçim şansı da olmayabilir. Sayın Başbakan’ın ise bu konuda Baykal’dan daha becerikli olduğu konusunda yaygın bir kanı var. Acaba o yüzden mi takmış beceriksiz Baykal, Tayyip Erdoğan’ın malvarlığına? Hani eskilerin bir sözü vardır ‘‘Zenginin malı züğürdün çenesini yorar’’ diye, Deniz Baykal’ın tutumu da o misal işte... Şimdi Başbakan, açıklasa malvarlığını da durumu bir anlasak. ??? Ama yanaşmıyor buna Tayyip Bey, yasal engel olduğunu ileri sürüyor. Söylediği doğru değil. Herkes kendi malvarlığını açıklamakta özgür, hiçbir engel yok bu konuda. Yasak olan kişilerin bildirimde bulundukları malvarlıklarının, bildirimde bulunulan kurumlar tarafından açıklanması. Kısacası Başbakan rahatlıkla açıklayabilir malvarlığını ve belediye başkanı olduğundan bu yana edindiği varlıkları. Tabii orada bazı güçlükler var. Kimi kazanımları nasıl elde ettiğini açıklasa bile kanıtlayabilmekte zorlanabilir Tayyip Bey. Öyle ya! Bir zamanlar, oğlunun sünnetinde gelen altınları bozdurduğunu söylüyordu. Bu altınların ne kadar olduğunu nasıl kanıtlayacak? Hediyeleri makbuz karşılığında alıp dip koçanlarını da saklamadılar ya. Kısacası ibadeti aleni olan Başbakan, serveti gizli kalsın istiyor. Bir nokta daha var. Tabii ki, siyasetçilerin, bakanların, başbakanların, cumhurbaşkanlarının kendi kişisel servetlerini açıklamaları da bir kıymet ifade etmiyor tek başına. Örneğin geniş bir ailesi olan Süleyman Demirel, bir zamanların servetinin geniş ailesiyle ortak olduğunu söylemişti. Şimdi Demirel’in tek başına kişisel servetini açıklamasının ne anlamı var. Kardeşler, yiyenler, pardon yeğenlerinkiler, hatta aile fotoğrafında yer alanlarınki de açıklanmalı ki bir mana ifade etsin. ??? Hapse girmemek ve de devletten yürüttüğü parayı da ödememek isteyen Erbakan’ın durumu da farklı değil, mahdum Fatih Beyefendi’nin yalıları, arabaları serveti açıklanmadan durum tam anlaşılmaz ki... Her neyse öyle anlaşılıyor ki, Türk halkı, Deniz Baykal dışında kendisini yönetmiş olanların, yönetenlerin veya yönetmeye talip olanların malvarlıklarını öğrenme hakkına sahip olamayacaktır. Bu arada, Başbakan’ın bir yanlışını da düzeltmek gerekir. CHP ile İş Bankası ilişkileri Atatürk’ün partisinin 4 temsilcisinin Ata’nın mirasını temsilen İş Bankası Yönetim Kurulu’nda yer almanın ötesine geçmemekte, İş Bankası’ndan CHP’ye beş kuruş gitmemektedir. Yani başka partilerde görünen, ticaret, tarikat, siyaset, banka manka, hortum mortum ilişkilerine benzer ilişkiler söz konusu değildir CHP’de. Herhalde Sayın Başbakan’ı danışmanları yanıltmışlardır. Ayrıca, bir ülkenin başbakanının ülkenin en büyük ekonomik kuruluşlarından birini töhmet altında bırakacak böyle bir beyanda bulunması son derecede yakışıksız ve sakıncalıdır. Maazallah doğru dürüst bir demokrasi ve ekonomik düzende, böyle bir töhmet altında bırakma olayı, faili hakkında dava açılmasına bile neden olur. Neyse ki, burası öyle bir ülke değil de... Her neyse, ben burada kesinlikle söylüyorum ki, Başbakan Erdoğan, malvarlığını açıklamaz, açıklayamaz. Neden mi? Tevazuu manidir de, ondan! ‘Y asak değil, açıkla’ ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın, malvarlığıyla ilgili tartışmaları örtebilmek için gündemi değiştirme çabası içinde olduğunu, CHP’yi Atatürk’ün vasiyetine uymamakla suçladığını söyledi. Baykal, ‘‘Sen bırak Atatürk’ün parasını, Atatürk’ün en büyük vasiyeti Türkiye Cumhuriyeti. Sen ona sahip çık’’ dedi. CHP lideri, Başbakan Erdoğan’ın ‘‘İmralı ağzıyla’’ konuştuğunu söyledi. CHP lideri Baykal, partisinin grup toplantısında, malvarlığını açıklamak yerine CHP’yi İş Bankası’ndaki his ? Erdoğan’a ‘‘Sen bırak Atatürk’ün parasını, Atatürk’ün en büyük vasiyeti Türkiye Cumhuriyeti. Sen ona sahip çık’’ diye seslenen Baykal, kimsenin kendisinin malvarlığıyla ilgili açıklama yapmasının yasak olmadığını söyledi. selerini Atatürk’ün vasiyetine uygun kullanmamakla suçlayan Başbakan Erdoğan’a yanıt verdi. Malvarlığı tartışmalarının geldiği noktayı, ‘‘Maliye Bakanı’nı Allah ayağına dolaştırdı’’ diye nitelendiren Baykal, Unakıtan’ın kendisi ve partisine yönelik iftira atarak ‘‘suç işlediğini’’ söyledi. Erdoğan’ın kişisel malvarlığını açıklamamak için ‘‘yasak’’ gerekçesine sığınmasına tepki gösteren Baykal, ‘‘Kimsenin kendisinin malvarlığıyla ilgili açıklama yapması yasak değildir. Elini kolunu tutan yok. Korkmasın, başına bir şey gelmez’’ dedi. CHP olarak tek maddelik bir yasa teklifiyle mal beyanlarının gizliliğini ortadan kaldıran yasa önerisini TBMM Başkanlığı’na verdiklerini belirten Baykal, AKP’nin bu teklife destek vermesi durumunda Erdoğan’ın ‘‘şikâyet ettiği’’ bu yasağın kaldırılabileceğini ifade etti. Ancak Erdoğan’ın hesap verme sorumluluğundan kaçmak için ‘‘gündemi karıştırma çabası’’ içine girdiğini belirten Baykal, ‘‘Anlamsız, boş bir çaba. Başbakan yolsuzluk minderinden kaçmasın’’ dedi. Türkiye’nin ana meselesinin yolsuzluk olduğunu ve kamuoyunun, Başbakan’ın kamu otoritesini kullanarak haksız zenginleşme sağlayıp sağlamadığını merak ettiğini belirten Baykal, şu görüşleri dile getirdi: ‘‘Maliye Bakanı, muhalefetle ilgili şüphe oluşturmaya çalıştı. Biz açıkla dık, hesabımızı verdik. İktidar üzerinde tereddütler var. Bunları ortadan kaldırması lazım. Siyaset adamının parasının olması günah değil, yanlış değil. Önemli olan sen o parayı ne yaptın da nasıl kazandın. Sen o parayı iktidar gücüyle mi, alnının teriyle mi kazandın? Başbakan 1994’te belediye başkanı olmadan önce malvarlığı neydi, bugün malvarlığı nedir? Sen değil misin ‘Çocuğumu yurtdışında okutamıyorum, yakınım okutuyor’ diyen. Çocuklarını yurtdışında yakınlarının yardımıyla okutan durumdan bugünkü mali duruma nasıl geldiniz?’’ CHP tek kuruş almadı Erdoğan’ın, CHP’ye ait İş Bankası hisselerini Atatürk’ün vasiyetine uygun dağıtmadığı yönündeki iddiasının tamamen gerçek dışı olduğuna dikkat çeken Baykal, 12 Eylül darbesi sonrasında CHP’nin yanı sıra Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu’nun kapatıldığına dikkat çekti. CHP’nin 1992’de darbe öncesindeki kurultay delegelerinin oylarıyla yeniden açıldığını belirten Baykal, ‘‘CHP’nin isim benzerliği nedeniyle değil, yargı kararıyla da tescil edildiği gibi Atatürk’ün kurduğu parti olarak yeniden açıldığını’’ ifade etti. Yargının da onay vermesi üzerine Hazine’nin İş Bankası’ndaki Atatürk hisselerini CHP’ye verdiğini belirten Baykal, oysa darbecilerin kapattığı TDK ve TTK’nin yerine ‘‘kanunla’’ oluşturulan kurumların statüsünün tamamen farklı ve vasiyetle bağdaşmadığını vurguladı. Anayasanın geçici 15. maddesi gereğince 12 Eylül döneminde çıkarılan yasaların anayasaya aykırılığının iddia edilemediğini anımsatan Baykal, bugün bu engelin ortadan kalktığını, kendilerinin de konuyu Anayasa Mahkemesi’ne taşıma sürecinde olduklarını bildirdi. CHP’nin ve hiçbir yöneticisinin, İş Bankası hisselerinden kaynaklanan tek kuruş kullanmadığını kaydeden Baykal, ‘‘CHP’nin kursağına İş Bankası’ndan girmiş tek kuruş olmamıştır, bundan sonra da olmayacaktır’’ dedi. Bu parayı CHP’nin kullanma olanağı bulunmadığını belirten Baykal, ‘‘Keşke imkân olsa da o parayı kanunla oluşturulmuş kurumlara değil de Anadolu’da binlerce öğrenciye burs olarak dağıtabilsek’’ diye konuştu. Unakıtan yükünü indir Atatürk’ün manevi kızı Ülkü Adatepe’nin kendisine yeterli para gelmediği yönündeki iddialarına da yanıt veren Baykal, 2005 yılı başında yüzde 42’lik artış yapıldığını ve maaşının 5 milyar liraya çıkarıldığını belirtti. Baykal, ‘‘Ülkü Hanımefendi’nin çok daha yüksek yaşama özleminde bulunması hakkıdır. Ancak bizim ülkemizin içinde bulunduğu koşullarda bu düzeyin yanlış bir düzey olmadığı görüşündeyiz’’ dedi. Erdoğan’ın Kıbrıs konusunda kendisini Güney Kıbrıs Yönetimi lideri Papadopulos’la aynı ağızla konuşmakla suçlamasına da yanıt veren Baykal, ‘‘Başbakan bunu bilerek mi yapıyor, yoksa birileri mi söylüyor. CHP’nin, benim, arkadaşlarımın Kıbrıs konusuna bakışı ortada. Sen İmralı ağzıyla yaptığın konuşmaların hesabını ver’’ dedi. Hükümetin sunduğu Kıbrıs Planı’ndan kendisinin mennun olmadığını, Papadopulos’un da ciddiye almadığının anlaşıldığını kaydeden Baykal, ‘‘Şu Başbakan’ın haline bak. Yıllarca sen değil misin, çözümsüzlük politikasını KKTC götürdü diyen. Papadopulos da aynı şeyi söylemedi mi? Papadopulos gibi sen de yıllarca Denktaş’ı çürütmeye çalışmadın mı?’’ diye konuştu. Erdoğan’ın, CHP’den, İş Bankası’ndan bahsettiğini, ama bir türlü Maliye Bakanı Unakıtan’a sözü getirmediğini belirten Baykal, ‘‘Başbakan, Maliye Bakanı ile yollarını ayırmalı. Unakıtan yükünü milletin sırtından indir’’ görüşünü kaydetti. Erdoğan’ın işi inada döktüğünü, ancak kendilerinin de bu inadı kırmak için ellerinden geleni yapacaklarını belirten Baykal, Unakıtan hakkında önümüzdeki günlerde ikinci gensoru önergesini vereceklerini söyledi. Erdoğan’ın dokunulmazlık konusunda ‘‘kamu görevlilerininki de kaldırılsın’’ koşuluna dikkat çeken Baykal, ‘‘Kimin dokunulmazlığının kaldırılmasını istiyorsa getirsin, sadece siyasetçinin değil, bürokratınkini de kaldıralım. Pilavdan dönenin kaşığı kırılsın’’ dedi. CHP lideri Baykal, Başbakan Erdoğan’ın hesap verme sorumluluğundan kaçmak için “gündemi karıştırma çabası” içinde olduğunu söyledi. (Fotoğraf: AA) Doç. Dr. Adem Sözüer: Yasal bir engel yok. Ancak açıklamak istemeyen kişi yasayı gerekçe yapabilir Erdoğan’ın yasa çarpıtması ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Doç. Dr. Adem Sözüer, kişinin kendi mal bildirimini açıklamasına yasal hiçbir engel olmadığını vurgulayarak ‘‘Ancak açıklamak istemeyen kişi Mal Bildirimi Yasası’nı gerekçe yapabilir. Hukuken ‘Açıklamak istiyorum ama kanunlar yasaklıyor’ denilemez’’ dedi. Malvarlığını ‘‘suç olduğu gerekçesiyle’’ açıklamaktan kaçınan Erdoğan’ın savunması hukukçularca gerçekçi bulunmadı. Doç. Dr. Adem Sözüer, malvarlığının kişisel bilgi olması nedeniyle kişinin izni olmadan açık ? Türkiye Barolar Birliği Başkanı Özdemir Özok, Başbakan Erdoğan’ın malvarlığı savunmasını ‘‘komik’’ olarak nitelendirirken Erdoğan’ın savunduğu gibi bir yasağın insan haklarına ve anayasaya aykırı olacağını belirtti. lanmasının yasak olabileceğini belirtirken ‘‘Kişi kendisiyle ilgili her şeyi açıklayabilir. Devlet sırrı varsa, yaptığı görev nedeniyle özel bilgi edinmişse tabii ki açıklayamaz. Ancak kendisiyle ilgili bir konuyu açıklamayı hangi yasa engelleyebilir? Yasalar yalnızca açıklamaya zorunlu kılabilir, engelleme getiremez’’ diye konuştu. Doç. Dr. Sözüer, şunları söyledi: ‘‘Ancak malvarlığını açıklamak istemeyen kişi yasayı dayanak yapabilir. Bu kanun buna imkân veriyor. Açıklamak istemeyen kişi gerekçe yapabilir. Yasa politikacılara bahane veriyor. Ama hukuken, ‘Açıklamak istiyorum, kanunlar yasaklıyor’ denilemez. Şimdiye kadar politikacılar bu kanuna dayanarak ‘açıklayamam’ demişlerdi. Politikacı açıklamak isterse ne anayasa ne de yasa engel. Ama politikacı araç olarak kullanabilir. Yasa temelden de sorunlu. Bu da Türkiye’de kayıt dışı ekonomi olmalı mı, olmamalı mı sorusunun cevabına bağlı. Yasanın yasakladığını savunmak herkesin işine de geliyor.’’ ‘‘Herkesi gözü kör, kendilerini uyanık sanıyorlar’’ diyen TBB Başkanı Özdemir Özok, yasağın yalnızca bil dirimin yapıldığı kurum açısından geçerli olduğunu vurguladı. Erdoğan’ın her zaman her yerde malvarlığını açıklayabileceğini kaydeden Özok, ‘‘Tersi hem anayasaya hem de insan haklarına aykırı olur. Çünkü kişinin kendisini savunma hakkı elinden alınmış olur’’ dedi. Özdemir Özok, ‘‘Resmi kuruma verilen mal beyanı gizlidir, başka yerde kullanılamaz. Ben gerçekten bu insanları kendi vicdanlarına havale ediyorum. Söylenenler çok komik’’ diye konuştu. İNGİLTERE DANİMARKA İSVEÇ BELÇİKA asirmen?cumhuriyet.com.tr Tatil harcamaları bile açıklanıyor MUSTAFA K. ERDEMOL LONDRA İngiltere’de politikaya atılmak isteyenlerin öncelikle yerine getirmeleri gereken görevlerden biri mal bildiriminde bulunmak. Mal bildirimi yapılmadan parti organlarında bile görev alma olanağı yok. Başbakan ya da herhangi bir milletvekili (ya da adayı) mal bildirimini hem kendi partisine hem de devlete bildirmek zorunda. Bu bildirim sadece maddi birikimleri kapsamıyor. Eşlerinin ne iş yaptıkları, çocuklarının hangi okullara gittikleri de bildirilmek zorunda. Bundan amaç yerel yönetimlerin, politikacıların eş ya da çocuklarının yatırım yapması durumunda doğacak spekülasyonlara fırsat vermemek. Belediye meclis üyeleri de mal bildiriminde bulunmak zorundalar. Yıllık gelirleri 25 bin poundu aşan üyeler, bu miktarda artış olma durumunda kaynağını bildirmekle yükümlüler. Başbakanın yaptığı tatil harcamalarını da basına önceden açıklama geleneği yaygın. 50 poundun üzerinde hediyeler bile politikacılar tarafından devletin ilgili birimlerine bildirilmek zorunda. Yasadan önce ahlak SADİ TEKELİOĞLU KOPENHAG Danimarka’da siyasetçilerin, hükümet üyelerinin servetlerini ve bunun kaynaklarını açıklamalarını düzenleyen yasal bir zorunluluk bulunmuyor. Ancak siyasi ahlak gereği birçok milletvekili (parlamento üyelerinin 3’te 2’si) servetlerini kamuoyunun bilgisine sunuyorlar. Geçen yaz başlayan bir tartışma kapsamında, Danimarka Başbakanı Anders Fogh Rasmussen bakanların, eşleriyle birlikte mal bildiriminde bulunmalarını işbirliğinin devamı açısından zorunlu hale getirmişti. Bakanlar da, bu çağrıya uyarak kendilerinin taşınır taşınmaz tüm mal varlıklarının listesini kamuoyunun bilgisine sunmuşlardı. Mal bildiriminde gizlilik yasak GÜRHAN UÇKAN STOCKHOLM İsveç’te, kişilerin, şirketlerin ve resmi/özel kuruluşların her türlü gelir kaynağı ve mal varlığının gizli tutulması yasaktır. Herkes, her yıl bir önceki yılı kapsayan gelir beyannamesini doldurup vergi dairesine göndermekle yükümlüdür. Bunu yapmayanlardan önce para cezası alınır, sonra da tahmini ve çok yüklü bir gelir beyannamesi vermişler gibi vergilendirildikten sonra herhangi bir ödemede bulundurulmayanlar icraya verilirler. Bütün vergi beyannameleri kamuya açıktır. İsveç’te varlıklı politikacı sayısı çok azdır. Gelir sıralamasının en üstlerinde özel şirketlerin genel müdürleri ve yönetim kurulu başkanları yer alırlar. Bu kişilerin, İsveç’te kazandıkları parayı yurtdışına götürerek vergi beyannamesinde belirtmemeleri suçtur. Başbakan Göran Persson, emeklilik yıllarını Güney İsveç’te kendisine miras kalan çiftlik evinde geçirmeyi planlıyor. Çiftlik evinin onarımı için gereken parayı nasıl kazandığı herkesçe biliniyor. Siyasetçiler için zorunlu ELÇİN POYRAZLAR BRÜKSEL Belçika federal yasalarına göre başbakanın göreve başlamadan önce malvarlığının yanı sıra varsa özel şirketlerde bulunan hisselerini de açıklaması gerekiyor. Başbakanın yanı sıra milletvekilleri, belediye başkanları ve üst düzey devlet görevlileri için geçerli olan federal yasa Belçika’da 2005 yılında yürürlüğe girdi. Başbakanın görev sırasında satın aldığı malları veya başlattığı, dahil olduğu herhangi bir ticari girişimi Genel Muhasebe Bürosu’na bildirmesi gerekiyor. Envanter ve değerler yasası olarak bilenen yasa yerel, bölgesel ve federal düzeyde görev yapan 3 bin kadar devlet görevlisini kapsıyor. CUMHURİYET 04 K