Katalog

2 ŞUBAT 2006 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr Sonunda korkulan oldu; hazır giyim ihracatı yüzde 12.8, otomotiv ihracatı yüzde 8.7 geriledi 13 İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER İhracat yıla ‘eksi’ de girdi ? Ocak ayına ilişkin geçici ihracat verilerini açıklayan TİM Başkanı Oğuz Satıcı, ‘‘Davul dövdük, aktardık, anlattık, ihracat rakamlarındaki düşüşleri açıklamak bana acı veriyor’’ dedi. ZEKİ TEZER Nereden Buldun?.. Öylesine korkulan, korkutan bir soru ki.. Ertelenip ertelenip yürürlüğe sokulamayan yasanın isim babası, sahibi, bu yüzden de kimilerinin kara listesine girmiş, dönemin bakanı Zekeriya Temizel’in adı her geçtiğinde yüzleri donuklaşan sermaye ideologları hâlâ çoğunluktalar. Oysa kapitalizmin ideolojik tanımlamasında olmazsa olmazlar arasında kutsanmış serbest piyasa düzeninin, haksız rekabetin geçerli olması, tam da bu sorunun sorulabilmesinden geçmiyor mu? ‘‘Nereden buldun’’ sorusunu soran kimse komünistlik, sermaye düşmanlığı yapmıyor. Sorunun yanıtını verebilen her kimse kapitalist düzenin yasa ve hukukuna uygun olarak çalışmış, para kazanmış, vergisini ödemiş, hırsızlık yapmamış, yolsuzluk, rüşvet işlerine bulaşmamış demektir. Bu sorunun sorulabildiği kapitalist düzenden, yasal düzenlemelerden öyle ise neden bu kadar korkuluyor? Hele de siyaset yapmayı meslek edinmiş, toplumun yönetiminde söz ve karar sahibi olmuşlar, nasıl olur da malvarlıklarının hesabını vermekten kaçınır olabilirler? Gelir adaletsizliği üzerine oturmuş kapitalist sistem de kendini koruyabilmek, haksız rekabeti önleyebilmek üzere yaşamın her alanında hırsızlık, yolsuzluk, vurgun düzenine karşı yasal önlemler alma gereğini duymuştur. Sistemin işleyiş çarkları içinde yönetimin rolü gözetilmiş, iktidar erkini kullananların haksız rekabete aracı olmamaları, rüşvet almamaları için özel önlemler düşünülmüştür. İşte tam da bu nedenle siyasetin toplumsal denetimi önem kazanmış, ‘‘Nereden buldun’’ sorgulaması özellikle ve öncelikle siyasilere yönelik geliştirilmiştir. Siyasi erki elinde bulunduranların malvarlıklarının kamu denetiminde olmasından doğal bir durum olamaz. Hele de ülkeyi yönetenler için sadece var olan hukuk düzenlemeleri içinde değil, kamu vicdanında hesap verme zorunluluğu vardır. Daha açık bir deyim ile başbakanların, bakanların, kamu yararı ile ilgili akçalı konularda iktidar erkini kullananların doğrudan hesabını veremeyecekleri malvarlığı edinmemiş olmaları da yetmez. Nüfus güçleri ile yakın çevrelerine sağladıkları olanaklarla ilgili de hesap verme noktasındadırlar. Ne yazık ki bu ölçüler içinde ülkemizde başbakanlık, bakanlık yapmış, iktidar erkini kullanmış çok fazla kişinin adı kamu vicdanı önünde temiz değildir. İşte AKP’nin ve Başbakan Erdoğan’ın şansı yakaladıkları ve şimdi de kaçırdıkları hassas nokta tam da burası. Geçmiş siyasi kadroların önemli bir çoğunluğunun isminin kirlenmesi, toplumun güvenini yitirmiş olmalarından yola çıkarak siyaset yaptılar. Partilerinin adını çok zekice olduğunu düşündükleri bu toplumsal duyarlılıktan yararlanarak koydular. Okunuşu AKP iken, adlarını inatla temiz siyaseti simgeleme anlamında AK olarak kullanmaktalar. Seçim kampanyalarının ağırlığı dokunulmazlıkların kaldırılması, şeffaflık, temiz siyaset üzerindendi. Bugün geldikleri noktada çizdikleri tablo ile kelimenin tam anlamıyla sınıfta kalmış konumdalar. AKP, Başbakan Erdoğan gerçekten zor günler yaşıyorlar. İcraatları ile kendi bindikleri dalı kesen amatör köylüleri aratmıyorlar. Bir büyük açmazları da kendilerine biçtikleri siyasi vizyondan kaynaklanıyor. Siyaset yaparken ağızlarından düşürmedikleri Allah’ın adı öncelikle ellerini kollarını bağlıyor. Müslümanlık bütün dinler gibi ahlak temeline oturuyor. Siyaset yaparken ağızlarından düşürmedikleri dinin felsefesi bu dünyada haksız kazancı en büyük haram, günah sayıyor. Felsefesi bu dünyada verici, olabildiğince kanaatkâr olarak öbür dünyaya hazırlanmayı, sevap işlemeyi öngörüyor.. Şimdi Unakıtan abinin(!) kendisini kurtaran sayısız özel yasa, çocuklarının villaları için özel af.. durumları ortada iken başlattığı son tartışmada Başbakan Erdoğan’ın boş bulunup kendi malvarlığını açıklayacakmış izlenimi verip sonra vazgeçmesi noktasında, işler iyice arapsaçına dönmüş bulunuyor. Dünkü medya yorumlarında Başbakan Erdoğan’a yönelik eleştirilerde ağırlık, aklanma için önemli bir fırsatın kaçırılmış olması üzerineydi. Gerçi Baykal çok haklı bir durum saptaması yaparken Erdoğan’ın malvarlığını açıklamaktan kaçındığının altını çizdi. Doğrusu Başbakan Erdoğan’ın siyasi bir fırsat kaçırdığı görüşünü savunanlara katılmak zor. Kişisel kanım Sayın Erdoğan’ın malvarlığını açıklaması halinde siyaseten daha zararlı çıkacaklarını düşündüğü. Sorunun nereden bulduğunun hesabını verememekten öte anlamı var. Siyaseten tüm bakanları ve kadroları bağlayan bir gidişi, tartışmayı başlatmak söz konusu. Her şey yasalara, hukuka uygun olsa bile siyasi liderlikler için kamu vicdanını acıtacak durumlar olabilir. SAMSUN Bir süredir artış temposunda yavaşlama gözlenen Türkiye’nin ihracatı, Kurban Bayramı tatilinin de etkisi ile, ocak ayında 2005’in Ocak ayına göre yüzde 1’lik kayıpla 4 milyar 944 milyon dolar olarak gerçekleşti. Samsun’da düzenlediği basın toplantısı ile ocak ayına ilişkin geçici ihracat verilerini açıklayan Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Oğuz Satıcı, ‘‘Davul dövdük, aktardık, anlattık, ihracat rakamlarındaki düşüşleri açıklamak bana acı veriyor. Ama yeni yıla eksi 1 ile girdik’’ dedi. TİM verilerine göre ihracatta son tablo şöyle: Ocak ayı ihracatı, 2005’in aynı ayına oranla yüzde 1.05 oranında azaldı, 4 milyar 944 milyon 57 bin dolara geriledi. En fazla gerileme yüzde 12.81 ile hazır giyim ve konfeksiyon ihracatında (936 milyon 289 bin dolar) yaşandı. Taşıt araçları ve yan sanayi sektörü ihracatı ise yüzde 8.77 oranında azalarak 865 milyon 803 bin dolarla ikinci sırada yer aldı. İhracatın yüzde 85.42’sini oluşturan sanayi sektörü ihracatında da yüzde 1.19’luk (4 milyar 223 milyon 392 bin dolar) kayıp var. Tarım sektörü ihracatında yüzde 0.12’lik gerileme kaydedildi. 2004 yılında yüzde 64 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 63’e geriledi. ‘Rekorun ardında ithalat vardı’ TİM Başkanı Oğuz Satıcı, ihracatçılar olarak Merkez Bankası’nın özerk olmasına karşı olmadıklarını, ancak uygulanacak kur ve para politikaları ile fiyat istikrarının mutlaka sağlanması gerektiğini söyledi. Satıcı, ‘‘İthalatı düşük kurla besleyip enflasyonu bu yolla düşürmeye çalışmak işin kolayına kaçmak değil de nedir’’ diye konuştu. Bir ülkenin refaha kavuşmasının yolunun üretim, ihracat ve bunlardan kaynaklanacak tasarruf artışı olduğunu ifade eden Satıcı, konuşmasını şöyle sürdürdü: ‘‘Eğer yurtiçinde üretilen malları doğru kurgulanmış para politikaları nedeniyle ithal mallarla ikame etmeye başlamışsak, refah artışını ve sürdürülebilir büyümeyi sağlayabilmek bizim için hayal ötesi halini almaya başlamıştır. Sanayici ve üreticinin bu konudaki eleştirilerini, sıkıntılarını, feryatlarını ‘Bunlar çıkar peşinde’ diye göz ardı etmek ülke ekonomisine yapılan en büyük ihanetlerin başında gelmektedir.’’ 2005 yılı aralık ayında kırılan ihracat rekorunun ardında rekor düzeye çıkan ithalatın bulunduğunu vurgulayan Satıcı, milyar dolarla ifade edilen dış borç olduğunu, bunun telafi edilebileceğini, ancak kaybedilen zamanın telafi edilmesinin zor olduğunu sözlerine ekledi. SPK EŞLEŞTİRME PROJESİ Tasarı yasalaşırsa bankalar, müşterinin rızası olmadan kart çıkaramayacak Piyasalar da AB’ye uyacak ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) AB tarafından fonlanan ve dün resmi olarak başlatılan eşleştirme projesine ilişkin bilgi veren Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Doğan Cansızlar, Almanya Federal Maliye Bakanlığı ile gerçekleştirilecek projede, Almanya Federal Denetim Otoritesi ve Alman Merkez Bankası’nın da yardımcı olacağını kaydetti. Projenin 2 milyon Avro’luk bir finansmanı içerdiğini anlatan Cansızlar, projeyle, AB müktesebatı ile sermaye piyasası düzenlemelerinin uyumlulaştırılacağını söyledi. Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener de artık şirketlerin halka arzından mali tabloların hazırlanmasına veya yatırımcıyı koruma fonuna kadar hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağını söyledi. Kredi kartı limitine sınırlama ? ‘‘Her kart için ortalama gelirin iki katını aşamamasını’’ öngören düzenleme, ‘‘ilk defa kredi kartı sahibi olacak kişinin sahip olduğu tüm kredi kartlarının aylık gelirinin iki katını aşamayacağı’’ şeklinde değiştirildi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) TBMM Sanayi, Ticaret ve Enerji Komisyonu’nda kredi kartlarıyla ilgili yasa tasarısının görüşmeleri sırasında, ilk defa kredi kartı sahibi olacak kişinin sahip olduğu tüm kredi kartlarının limitinin, aylık gelirinin iki katını aşamayacağı yönünde bir sınırlama getirildi. Komisyon’da görüşülen ‘‘Banka Kartları ve Kredi Kartları Yasa Tasarısı’’ ile ilgili bilgi veren Devlet Bakanı Abdüllatif Şener, kart çıkaran kuruluşların karşı tarafın rızası olmadan kart çıkartmaması, kart limitinde gelirin iki katını aşmama esasının getirildiğini kaydetti. Tasarının maddelerine geçildiği bölümünde ise verilen önergeyle bir değişiklik yapıldı. Tasarıda daha önce kartın limiti ‘‘her kart için ortalama gelirin iki katını aşamayacağı’’ şeklinde iken, Komisyon’da bu düzenlemenin yaşanan sıkıntıların devamına neden olacağı konusunda görüş birliğine varılarak, ‘‘ilk defa kredi kartı sahibi olacak kişinin sahip olduğu tüm kredi kartlarının aylık gelirinin iki katını aşamayacağı’’ yönünde bir düzenlemeye gidildi. FİNANS KATILIM BANKASI ÜlkerBoydak ortaklığı Ekonomi Servisi Ülker Grubu’na ait Family Finans ile Boydak Grubu’na ait Anadolu Finans, yüzde 50 eşit ortaklıkla Türkiye Finans Katılım Bankası adı altında birleşti. Birleşme sonrasında şube sayısı 108’e, çalışan sayısı 1800’e, toplanan fon büyüklüğü ise 2 milyar dolara ulaştı. Fon büyüklüğü ile katılım bankaları arasında yüzde 31’lik pay ile lider konuma yükselen Türkiye Finans Katılım Bankası, özel sermayeli bankalar sıralamasında özsermaye açısından 11., aktif büyüklükte 12. banka haline geldi. Bankanın Yönetim Kurulu Başkanlığı’na Mustafa Boydak getirilirken Murat Ülker, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı oldu. Mustafa Boydak, ‘‘Amacımız 1+1 eşittir 3 yapmak’’ dedi. Bernanke FED’in başkanı, Maestro İngiltere’ye danışman oldu Ekonomi Servisi ABD Merkez Bankası’nda (FED) 1987 yılından bu yana sürdürdüğü başkanlık görevinden önceki gün emekli olan Alan Greenspan, İngiliz Maliye Bakanlığı’nın ‘‘fahri danışmanı’’ oldu. İngiltere Maliye Bakanı Gordon Brown, ‘‘Greenspan’ın fahri danışmanlığı kabul etmesinden onur duyduğunu’’ belirtti. FED’in üst üste 14. kez faiz arttırımına gitmesinin hemen ardından, Beyaz Saray ekonomi danışmanı Ben Bernanke de Senato tarafından onaylanarak resmen FED başkanlığı görevine başladı. Önceki gün ayrıca Greenspan’ın son kez katıldığı Federal Açık Piyasa Komitesi’nden ise faiz arttırım kararı çıktı. Son arttırımla FED’in gösterge faizi yüzde 4.25’ten yüzde 4.50’ye çıktı. Bu toplantı aynı zamanda Greenspan’ın katıldığı 149. ve son toplantı oldu. Uzmanlar, FED’in enflasyon hedeflemesi politikasına geçmesini savunan Bernanke döneminde para politikasında önemli değişikliklerin beklenmediğinin altını çiziyor. (Fotoğraflar: AP) Kartzedeye ödeme kolaylığı Tasarıyla kredi kartı borcu, icra takip tarihinden anapara borcu tamamen tahsil edilinceye kadar yüzde 22 faiz oranı üzerinden hesaplanarak ve 12 taksitle ödeme yapma kolaylığı sağlandı. RUSYA’YA EUROTAHVİL Danıştay kararı doğrultusunda, SEKA Balıkesir için iade işlemi başlatıldı Finansbank’tan 250 milyon Avro’luk ihraç İSTANBUL (AA) Finansbank Rusya, aralık ayında gerçekleştirdiği 150 milyon dolar tutarında Eurotahvil ihracının devamı olarak 100 milyon dolar daha Eurotahvil ihraç etti. Finansbank’tan yapılan açıklamada, Rusya’nın 15 bölgesinde, 39 şube ve temsilcilikleriyle faaliyet gösteren ve aktifleri 500 milyon doları aşan Finansbank (Russia) Ltd.’nin ihraç ettiği Eurotahvil’e geniş bir yatırımcı tabanından 129 milyon dolar talep geldiği aktarıldı. Açıklamada, başlangıçta 75 milyon dolar olarak planlanan ihracın talep nedeniyle 100 milyon dolara yükseltildiği belirtildi. Albayraklar zararın tazminini istedi AYŞE SAYIN [email protected] ANKARA Hükümet, yaklaşık 52 milyon dolarlık piyasa değerine karşın 1.1 milyon dolar gibi düşük bedelle Albayraklar’a satıldığı için Danıştay’ın satışını iptal ettiği SEKA Balıkesir İşletmesi’nin Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na (ÖİB) iadesi için nihayet talimat verdi. Danıştay kararını uzun süredir uygulamayan Maliye Baka ? Maliye Bakanı Unakıtan, iade işlemi için talimat verdiğini bildirdi. Ancak daha önce 1 milyon dolar masraf yaptığını açıklayan Albayraklar, iade halinde oluşacak zararın tazmini için yasal sürecin başladığını belirterek ‘‘iade için engel kalmadığı’’nı ifade etti. nı Kemal Unakıtan, işletmenin Albayraklar’dan geri alınması için ÖİB’nin 29 Aralık 2005 tarihli yazısı ile Sümer Holding AŞ’ye talimat verildiğini bildirdi. Unakıtan, CHP Antalya Milletvekili Osman Kaptan’ın, SEKA Balıkesir İşletmesi’nin özelleştirmesinin iptal ve bu çerçevede devlete iade kararının neden uygulanmadığı yönündeki soru önergesine verdiği yanıtta ‘‘devir teslim’’ işlemlerinin başlatıldığını bildirdi. Ancak Unakıtan’ın, iade işleminin başlatılması talimatını Albayraklar’ın, ‘‘iade halinde oluşacak zararın tazmini için yasal sürecin başladığı, bu nedenle iadeye engel durum kalmadığı’’ yönündeki uyarısından sonra vermesi dikkat çekti. Albayraklar daha önce SEKA Balıkesir için yaklaşık 1 milyon dolarlık harcama yaptıklarını belirterek ‘‘zararlarının tazmin’’ edilmesi gerektiğini bildirmişti. Sigara aleyhtarlığı fiyatları indirdi MADRİD (AA) İspanya’da kamuya açık yerlerde sigara içilmesine yasak getirilip hükümetin sigaraya karşı savaş başlatmasından sonra sigara firmaları fiyatlarını düşürmeye başladı. Amerikan Philip Morris firması geçen hafta ürünlerinin fiyatlarını 40’ar sent düşürerek Marlboro’yu 2.35 Avro’ya satmaya başlayınca İspanyolFransız firması Altadis de 50 ve 65 sent arasında indirime gitti. Kampanya, bir yıl içerisinde 1 milyona yakın kişinin sigarayı bırakmasını hedefliyor. PİLİÇTE ‘KİMLİK KARTI’ UYGULAMASI Entegre tavuk ve yumurta üreticisi Keskinoğlu, ürettiği tavuklarda ‘‘piliç kimlik numarası’’ uygulaması başlattı. Bakıcısından kontrol hekimlerine, resmi onaylardan kesim sevk raporuna kadar ürünle ilgili birçok bilgi içeren uygulama ile tükecinin entegre ürünlere yönelimi amaçlanıyor. Piliç ürünlerinin sofralara gelene kadar birçok aşamadan geçtiğini kaydeden Keskinoğlu Yönetim Kurulu Başkanı Keskin Keskinoğlu,‘‘Paketlerin üzerinde yer alan kimlik numarası ile yurttaşlar, Keskinoğlu’nun internet sitesinden ya da ücretsiz 0 800 441 14 41 numaralı telefondan sorgulama yapabilecek’’ diye konuştu. ALARA’NIN MEYVELERİ TEKZEN’DE SATILACAK Avrupa’nın en büyük kiraz ihracatçılarından Alara Tarım, yetiştirdiği ürünlerini Türk tüketicilerine TEKZEN ile tanıtacak. Alara Tarım Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Taner, ürünlerinin perakende satışı için TEKZEN Yapı Marketleri Genel Müdürü Ahmet Işıkgece ile anlaşma imzaladı. Alara meyveleri, 1 Haziran 2006’dan itibaren ilk olarak TEKZEN’in Merter şubesinde satışa sunulacak. Başta kiraz olmak üzere yedi çeşit elma, nektarin, japon erikleri, trabzon hurması, nar, siyah incir ve çilekten oluşan ürün yelpazesinin TEKZEN’de sergileneceğini kaydeden Taner, meyvelerle birlikte fidanların da tüketicilere sunulacağını söyledi. MORTGAGE OTOYA DA YARAR Ford Otosan Genel Müdürü Turgay Durak, yeni konut inşaatlarının şehir dışında olmasının, otomotiv sektörünü olumlu etkileyeceğini belirtti. Durak, ‘‘Bu konutlar yapılırken kamyon lazım, insanlar yerleşirken bizim ürettiğimiz hafif ticari araçlar lazım. İnsanlar oturmaya başladığı zaman şehre alışverişe veya işyerlerine gidecek. Bunun için ya kendilerine araba alacaklar ya da servis araçlarını kullanacaklar’’ diye konuştu. Durak, bu yıl da sektörün ihracatını yüzde 10 arttırarak 13 milyar dolara çıkarabileceğini söyledi. CUMHURİYET 13 K