Katalog

10 EKİM 2006 SALI CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Türk adayların seçim başarısı ? BRÜKSEL (Cumhuriyet) Belçika’da önceki gün yapılan yerel seçim sonuçlarına göre Türklerin yoğun olarak bulunduğu SaintJosse ve Schaerbeek semtlerinde çok sayıda Türk asıllı adayın tercihli oy sonucu belediye meclislerinde görev alması bekleniyor. Sosyalist partiden adaylığını koyan Brüksel Hükümeti Devlet Bakanı Emir Kır, SaintJosse belediyesinde en yüksek oyu alırken belediye başkanının kim olacağı konusunda parti içi tartışmaların yaşandığı bildirildi. Çok sayıda Türk politikacı ülkenin çeşitli kesimlerinde yüksek tercih oyları alarak seçildi. dishab?cumhuriyet.com.tr 11 Kuzey Kore nükleer silah denedi Pyongyang, ABD’nin İran’a odaklandığı bir dönemde, ilk nükleer denemesini gerçekleştirdi. NATO Genel Sekreteri, bütün dünyanın sert tepkisine yol açan deneme için ‘Uluslararası topluma atılmış bir tokat’ dedi Dış Haberler Servisi Kuzey Kore, tarihindeki ilk nükleer silah denemesini gerçekleştirdiğini açıkladı. Dünyadan Pyongyang yönetimine sert tepki yağarken, deneme sadece bölgede değil tüm dünyada nükleer silahlanma yarışının artacağı kaygısını da beraberinde getirdi. Geçen hafta ‘‘ilk kez nükleer silah denemesi yapacağını’’ duyuran Pyongyang yönetimi, dünyadan gelen tüm sert uyarılara karşın geri adım atmadı ve dün gerçekleştirdiği denemeyle nükleer silaha sahip ülkeler kulübüne 9. üye olarak katılmış oldu. Kuzey Kore resmi haber ajansı (KCNA) dün yaptığı açıklamada ‘‘Tarihimizdeki ilk nükleer denemeyi yaptık’’ ifadesini kullandı. KCNA’nın açıklamasında ülkedeki bilimsel araştırmalar bölümünün, yeraltında başarılı bir nükleer deneme yaptığı ve sonrasında herhangi bir radyoaktif bir sızıntının meydana gelmediği belirtildi. Açıklamada ‘‘Deneme Kore Yarımadası’nda ve çevresindeki barış ve istikrarı savunmaya katkı sağlayacaktır’’ denildi. Güney Kore istihbarat yetkililerine göre deneme dün sabaha karşı Kuzey Kore’nin kuzeybatısındaki Hwadaeri bölgesindeki 360 metre yükseklikte bir dağın altında bulunan Musudan füze üssündeki yatay açılmış bir tünelde gerçekleştirildi. Japonya, Güney Kore, Avustralya ve ABD bölgede dün sabah saatlerinde sismik hareketlilik tespit edildiğini ve bunun, denemenin yapıldığını kanıtlar düzeyde olduğunu açıkladı. Kuzey Kore’nin, en yakın müttefiki Çin’e denemeden 20 dakika önce haber verdiği, Pekin yönetiminin de bu bilgiyi derhal Güney Kore ve diğer ülkelere ilettiği belirtildi. Güney Kore resmi haber ajansı Yonhap, Pyongyang’ın ikinci bir nükleer deneme yapabileceğini bildirdi. İlk denemenin yapıldığı bölgede hareketlilik görülüldüğü kaydedilen haberde, yetkililerin Pyongyang’ın Hindistan ve Pakistan’ın yaptığı gibi bir dizi nükleer deneme hazırlığı içinde olup olmadığını anlamaya çalıştıkları belirtildi. Başta bölge ülkeleri Güney Kore, Japonya, Çin olmak üzere tüm dünyada tepkiye ve kaygıya neden olan denemenin bölge ve dünya barışını tehdit ettiği, ‘‘kışkırtıcı bir eylem’’ olduğu vurgulandı. Türkiye de Kuzey Kore’yi kınadı. Ordunun alarm seviyesini yükselten Güney Kore, Kuzey’in nükleer silah denemesi yapmasına ‘‘sert yanıt vereceklerini’’ bildirdi. Devlet Başkanlığı, K. Kore’nin Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’na (NPT) uyması gerektiğini kaydetti. Güney Kore, sel felaketi nedeniyle yapmayı planladığı insani yardımı askıya aldı. Güney Kore’ye resmi ziyarette bulunan Japonya Başbakanı Şinzo Abe, denemenin ‘‘affedilemez’’ olduğunu kaydetti. Pyongyang yönetiminin gerginliği tırmandıracak bütün eylemleri durdurmasını isteyen Çin, Kuzey Kore’nin nükleer faaliyetleriyle ilgili altılı görüşmelere yeniden dönmesini istedi. Rusya, Kuzey Kore’den NPT’ye bir an önce dönülmesi için gerekli olan tüm adımları acilen atması çağrısı yaptı ve denemenin Asya’daki nükleer silahlanma yarışına neden olabileceği uyarısında bulundu. ‘Yeni denemeler yolda’ Japonya denemenin ardından meydana gelen sarsıntının büyüklüğünü 4.9, Güney Kore Sismik Gözlem Merkezi ise 3.5 olarak açıkladı. Nükleer denemeyle aynı saatlerde tespit edilen bu sarsıntı, silahın gücünün 550 ton TNT patlayıcısına eşdeğer olduğunu gösterdiğine dikkat çekiliyor. ABD’nin 6 Ağustos 1945’te Hiroşima’ya attığı bomba 15 bin ton, Nagazaki’ye attığı bombaysa 21 bin ton TNT patlayıcısına eşdeğer. Kuzey Kore’nin yaptığını açıkladığı nükleer denemede meydana gelen patlamanın şiddetini, Norveç 15, Rusya ise 515 kiloton olarak değerlendirdi. (1 kiloton, bin ton TNT’nin patlamasıyla açığa çıkan enerji miktarı). Laiklik (!) talebi İran’ı karıştırdı ? Dış Haberler Servisi İran’da dinle siyasetin birbirinden ayrılması gerektiğini söyleyen din adamı Ayetullah Kazımeyni Burujerdi tutuklandı. Burujerdi, önceki gün yaptığı açıklamada, kendisi ve taraftarlarının hedefinin ‘‘geleneksel dini korumak’’ olduğunu belirterek, ‘‘Halk siyasi dinden yorgun düştü, artık geleneksel dine dönmek istiyor’’ dedi. Ev hapsinde tutulan Burujerdi’nin evinin önünde protesto gösterisi yapan taraftarları, polisle çatıştı. Göstericiler, ‘‘Din özgürlüğü hakkımızdır’’ diye slogan attı ve ‘‘Geleneksel dini savunmak için şehit olmaya hazırız’’ yazılı pankartlar taşıdı. Kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz bombası kullanan polis, daha sonra Burujerdi’yi tutukladı. Kendi İslam yorumunu, Tahran’ın yoksul bir mahallesindeki bir camide yıllardır vaaz eden Burujerdi’nin, büyük bir ayetullah olduğuna inanan yüzlerce taraftarı olduğu belirtiliyor. Borujerdi, din ile siyasetin birbirinden ayrılması gerektiğini savunuyor. İranlı yetkililer ise Burujerdi’yi, kendisini onuncu yüzyılda kaybolan ve Şiilerin bir gün yeniden geleceğine inandıkları imamın sözcüsü gibi sunmakla suçluyor. Bush’un elinde Kuzey Kore’ye karşı fazla askeri seçenek bulunmadığı düşünülüyor ABD’nin İran planları karışacak Dış Haberler Servisi ABD’nin ‘‘şer ekseni’’ ülkeler listesinde yer alan Kuzey Kore’nin ilk nükleer denemesini yapması, Washington’ın İran’ın nükleer programına ilişkin politikasını da zora soktu. Denemenin duyurulmasının ardından açıklama yapan Washington yönetimi, BM Güvenlik Konseyi’ni acil önlemler alması için toplantıya çağırdı ve ABD’nin bölgedeki müttefiklerini korumaya ve savunmaya kararlı olduğunu bildirdi. Beyaz Saray sözcüsü Tony Snow, Pyongyang’ın ‘‘tahrik edici eyleminin’’ uluslararası toplumun iradesine ve ABD’nin, kuzeydoğu Asya’da gerginliklerin artırılmaması yolunda yaptığı çağrılara karşı gelmek anlamına geldiğini söyledi. Snow, ABD’nin ne karşılık vereceği sorusuna, ‘‘Bu noktada halen verileri değerlendiriyoruz ve tam ne olduğunu belirlemeye çalışıyoruz. Birçok şey, verilerin bize sağlayacağı bilgiye bağlı olacak’’ diye yanıtladı. Pentagon sözcüsü Bryan Whitman, bölgedeki dinamiklerin değiştiğini söyledi. ‘Zİncirleme reaksiyon’ kaygısı Avustralya Başbakanı John Howard, BM Güvenlik Konseyi’ne, bir an önce harekete geçmesi çağrısında bulunacaklarını kaydetti. Almanya da BM Güvenlik Konseyi’nin kararlı bir tepki göstermesini isterken İngiltere, Kuzey Kore’nin nükleer denemesinin sorumsuzca ve kışkırtıcı olduğunu belirtti. Belçika Dışişleri Bakanı Karel De Gucht, ‘‘açlık sorunu yaşayan bir ülkede nükleer denemelere bütçe ayrılmasının bir skandal olduğunu’’ söyledi. Nükleer güce sahip Pakistan ve Hindistan da Kuzey Kore’yi kınadı. BM Güvenlik Konseyi ve NATO, Kuzey Kore’nin ilk nükleer denemesini görüşmek üzere dün acil olarak toplandı. Pyongyang’ın nükleer denemesini Güney Koreli Ban KiMoon’un BM Genel Sekreterliği için yapılacak oylamadan bir gün önce gerçekleştirmesi ise dikkat çekti. Zamanlamanın, Kuzey Kore’nin Ban’ın Kofi Annan’ın ardılı olarak seçilmesine karşı olduğu yolundaki spekülasyonları artırdığı belirtiliyor. NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, denemeyi ‘‘uluslararası topluma atılmış bir tokat’’ olarak nitelendirdi. Avrupa Birliği de Pyongyang’ın ‘‘kışkırtıcı eylemi’’ne karşı etkin uluslararası cevap için uluslararası toplumla yakın işbirliği içinde çalışacaklarını bildirdi. Kuzey Kore’nin, nükleer silah denemesinin, büyük olasılıkla bu ülkeye yönelik yeni yaptırımların yolunu açacağı yorumu yapılıyor. Gözlemciler ayrıca tüm dünyada nükleer silahlanma yarışının alevlenmesinden endişe ediyor. Ayrıca Japonya’nın yeni Başbakanı Abe’nin daha militarizm yanlısı bir çizgi izleme yönündeki politikalarına dikkat çekiliyor. Çifte standart Kuzey Kore’nin nükleer silah denemesi, Washinton’da şahin kanadın İran’a ilişkin planlarını karıştıracağı yorumlarına neden oldu. ABD Başkanı George Bush yönetiminin yine ‘‘şer ekseni’’ ülkeler listesindeki İran’la yaşanan nükleer krizle ilgili olarak tüm seçeneklerin masada olduğunu dile getirdiği, askeri müdahale olasılığına kapıyı kapamadığı hatırlatılarak, aynı tutumun Pyongyang için geçerli olmamasına dikkat çekiliyor. İran’ın bu noktada hâlâ nükleer silah sahibi olmadığına da vurgu yapılıyor. Bu ‘‘çifte standart’’ politikanın ABD’nin İran’a karşı ‘‘caydırıcılığının’’ da yıpranmasına neden olabileceği kaydediliyor. ABD’nin elinde Kuzey Kore’ye karşı fazla askeri seçenek bulunmadığı düşünülüyor. Uzmanlara göre K. Kore’ye olası bir ABD saldırısını meşru göstermek hiç de kolay değil. Olası bir savaş yüzünden milyonlarca mültecinin kapılarına dayanmasından korkan Güney Kore ve Çin’in, ABD müdahalesine sıcak bakmayacağı görüşü öne çıkıyor. Güney Koreli göstericiler, düzenledikleri protestoda Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong İl’in fotoğraflarını da yaktılar. (Fotoğraf: AP) Saakaşvili’den uçaklara yasak ? TİFLİS (AA) Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili, Rusya’dan sınır dışı edilen Gürcülerin taşındığı kargo uçaklarının başkentteki havalimanına inmesine izin verilmemesi talimatı verdi. Saakaşvili, Rustavi2’ye yaptığı açıklamada, ‘‘Vatandaşlarımızın haklarının ihlal edilmemesi için mümkün olan her şeyi yapıyoruz. Bu insanlar normal uçaklarla taşınmalı’’ diyerek, havalimanının artık kargo uçaklarını kabul etmeyeceğini söyledi. Kulübün dokuzuncu üyesi oldu Dış Haberler Servisi Kuzey Kore, ABD’yi tehdit olarak gördüğünü ve kendisine saldırı olmayacağı hususunda güvence verilmediği sürece nükleer çalışmalarıyla ilgili uzlaşma kabul etmeyeceğini bildirdi. Silah Kontrol Derneği ve Nükleer Tehdit Girişimi adlı kuruluşların verilerine göre nükleer silaha sahip olan veya sahip olduğu sanılan ülkelerle tahmini silah kapasiteleri şöyle: ? K. Kore: Yarım düzine kadar nükleer silah üretimine yetecek, atomik parçalanmaya uygun materyali bulunduğu tahmin ediliyor. İlk ve başarılı nükleer silah denemesini dün yaptığını duyurdu. İddia doğruysa, nükleer silah sahibi olduğu bilinen 9. ülke olacak. ? ABD: 5 binden fazla stratejik savaş başlığı, stratejik silahlardan daha az etkisi olan, savaş için üretilmiş binden fazla operasyonel taktik silahı ile stoklanmış 3 bin kadar stratejik ve taktik savaş başlığı bulunuyor. ABD, 16 Temmuz 1945’te yaptığı denemeyle bu alanda ilk oldu. ? Rusya: Yaklaşık 5 bin stratejik savaş başlığına, 3 bin 500 kadar operasyonel taktik savaş başlığına sahip. Ek olarak, stoklanmış 11 binden fazla stratejik ve taktik savaş başlığı bulunuyor. İlk denemesini 1949’da yaptı. ? Fransa: 350 stratejik savaş başlığı bulunuyor. İlk denemesini 1960’ta yaptı. ? Çin: 250 kadar stratejik savaş başlığı ve 150 taktik savaş başlığı bulunuyor. İlk denemesini 1964’te yaptı. ? İngiltere: Yaklaşık 200 stratejik savaş başlığına sahip. İlk denemesini 1952’de yaptı. ? Hindistan: 4595 arası nükleer savaş başlığı bulunuyor. İlk denemesini 1974’te yaptı. ? Pakistan: 3050 arası nükleer savaş başlığı bulunuyor. İlk denemesini 1998’de yaptı. ? İsrail: Nükleer silah kapasitesi hakkında bilgi vermiyor. 200 kadar nükleer savaş başlığı bulunduğu tahmin ediliyor. Nükleer deneme yapıp yapmadığı konusunda bilgi bulunmuyor. B Annan’ın yerine Ban geliyor İRLEŞMİŞ MİLLETLER’E GÜNEY KORELİ GENEL SEKRETER Dış Haberler Servisi BM Genel Sekreterliği’nde Kofi Annan’dan boşalan yere Güney Kore’nin adayı Dışişleri Bakanı Ban Ki Moon geliyor. Güvenlik Konseyi’nde dün rakipsiz girdiği oylamada genel sekreterliğe tavsiye edilmesi kesinleşen Ban’ın görevi, bu hafta 192 üyeli BM Genel Kurulu’nda yapılacak oylamanın ardından netleşecek. Annan’ın ardılını belirleyecek yarıştaki diğer tüm adaylar cuma günü, BM Güvenlik Konseyi’nin dönem başkanı Japonya’nın Büyükelçisi Kenzo Oshima’ya gönderdikleri mektupla yarıştan çekildiklerini açıklamıştı. Son olarak, BM Genel Sekreteri’nin iletişimden sorumlu yardımcısı Shashi Tharoor ile devrik Tayland hükümetinin Başbakan Yardımcısı Surakiart Sathirathai adaylıklarını çektiklerini açıklamışlardı. 4 bin grevci gözaltına alındı ? KALKÜTA (AA) Hindistan’ın Batı Bengal eyaletinde, muhalefetin çağrısıyla yapılan 12 saatlik grev sırasında, 4 bin gösterici çevreyi rahatsız etmek, kara ve tren yollarında trafiği engellemekten gözaltına alındı. Hükümetin, tarım topraklarını fabrika kurması için özel bir otomobil şirketine vereceğini açıklaması üzerine grev çağrısı yapılmıştı. Zamanlama dikkat çekici Daha önce de Ürdün Prensi Zeyd Raaad Zeyd El Hüseyin ile Afgan öğretim görevlisi Eşref Gani ve Letonya Devlet Başkanı Vaira VikeFreiberga yarıştan çekilmişlerdi. Güvenlik Konseyi’nde son yapılan 4 gayri resmi oylamadan zaferle çıkan ve 5 daimi üye Çin, ABD, Fransa, Rusya ve İngiltere’nin gerekli desteğini alan 62 yaşındaki Ban’ın seçimi, herkes tarafından öngörüldüğü üzere ge nel kurul tarafından da onaylanırsa bu seçim şimdiye kadarki en hızlı, en çok uzlaşma sağlanan ve sükunet içinde yapılanı olacak. Konsey’de Güney Koreli Ban’ın genel sekreterliğinin oylanmasıyla Kuzey Kore’nin nükleer denemesinin zamanlamasına dikkat çekilirken, diplomatlar, bu zamanlamanın, Kuzey Kore’nin Ban’ın Annan’ın ardılı olarak seçilmesine karşı olduğu yolundaki spekülasyonları artırdığını belirtiyorlar. Beş yıllık görev dönemini tamamlayan Annan, 31 Aralık’ta görevi bırakıyor. Yeni genel sekreterin devraldığı görevde öncelikle gündemindeki konuların Darfur, Lübnan, İran ve BM reformu olacağı belirtiliyor. CUMHURİYET 11 K