Katalog

3 OCAK 2006 SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr 2005’te ihracatın temposu yarı yarıya düştü, TİM verilerini açıklayan Bakan Tüzmen cari açığa dikkat çekti 13 İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Kişi başına ihracat bin dolar ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, 2005 yılında cari açığın en önemli gündem maddesi olduğunu belirterek ‘‘Cari açığın büyümesi temel olarak mal ve hizmet ithalatının ihracatından daha hızlı artmasından kaynaklanmaktadır’’ dedi. Devlet Bakanı Tüzmen, ‘‘İhracat Değerlendirme Toplantısı’’nda konuş Neyi Sorguluyoruz? 1 Ocak akşamının ana haberleri, görüntüleri ile birlikte, yüzümüze fırlatılan utanç belgeleri gibiydi. Kişisel kanımı sorarsanız sunuş biçimi ve yorumlanmaları, belgelerin en az kendileri, bireysel sorumluları kadar ayıplıydı.. Kadınlara parmak atan sarhoş erkeklerin görüntülerini döne döne göstermek, zilzurna sarhoş olmuşlara zoom yapmak, silah kullanan magandaları aşağılayarak suçlamak, bizi aklıyor, vicdanlarımızı rahatlatıyor mu? Görüntülerin anlamı üzerinde biraz daha derin düşünmenin zamanı geldi de geçmedi mi? Eskiden beri, yılbaşı eğlence yerlerinin yüksek fiyatlarına bakıp alternatifsizler, kitleler için sokak eğlenceleri geleneğinin gelişmesine özenir dururdum. Parası olmayan, başka ülkelerden yansıyan renkli görüntülere büyük özlem duyan kitlelerin, ışıkların, müziğin, kalabalıklar içinde olmanın dayanılmaz çekiciliğini, insan sıcaklığını, paylaşımı duyumsayacakları meydan şenlikleri bizde de giderek yayılıyordu. Elbette renkli görüntülerin arkasında, Amerika’da, Avrupa merkezlerinde, Japonya’da da bireylere zoom yapılınca, pek çok sarhoş ya da kalabalıklar içinde yalnızlığını, acılarını yaşayan insanların görüntüleri eksik kalmayacaktır. Çağdaş yaşam, ağır çalışma koşulları, maddi sıkıntılar, özel yaşamları, değerleri zorladıkça, kalabalıklar içinde yalnız kalmanın dramı, ağırlığı kaçınılmaz. Bir farkla ki, silahla yeni yıl kutlamaya kalkışanlar, kadınlara parmak atanlar, sarhoş olmuş kadınların öpülmek istendiklerini varsayıp kendilerine magandalığı hak görenler bu kadar çok değildir. Hatta kimi iç sızlatan görüntülerin sadece bize özgü olduğunu söyleyebiliriz. Gelin görün ki birinci dereceden sorumlular, kameralara yakalanan eylem sahipleri değiller. Birinci dereceden sorumlular, siyasi erki ellerinde tutanlar, sermaye düzeninin bizdeki yıkımını ekonomik büyüme adına destekleyenler, aşirettarikat sarmalında siyasal İslamcılarla çıkar ittifakı yapanlar, töre cinayeti ile başlayan, kadının namusunu belden aşağıda arayan, siyasi kavgalarında bile erkek egemen kültürü kullanan, kadını mal olarak algılayanlar... değiller mi? Hele de bütün bu çarpıklıklarda düzenden yana amigoluk yapıp sonra da sorunlar ortaya çıktığında sadece ve sadece eylem suçlusu bireyleri yargılayan medyamızın olaylara bakıştaki sansasyoncu eğilimleri, dayanılmaz hafifliği yok mu? Genç nüfusun yarısından fazlası, çalışma çağına gelmişken hiç işe başlamamış konumda. İster istemez iç dünyasında kendini işe yaramaz, başarısız duyuyor. Zaten yoksul olan ailenin kıt gelirinden ayrılabilen harçlıklarla yaşayan, adı üzerinde delikanlı çağındaki erkek ve kızlarımız, yaşamın tüm güzelliklerinden yoksunlar.. İş bulmuşları çok düşük ücretlerle, çok uzun süreli, kölelik düzeninde çalışmaktalar. Sokaklarda yeni yıl gerekçesiyle toplanan kalabalıklar, zincirlerin kırıldığı anlar.. Ucuza alınmış kalitesiz bira, şarap sarhoşluğu, üzerine tuz biber. Patlamaya hazır bombalar gibiler. Tüm birikmiş öfkeler, kompleksler, yok olmuş değerleri açığa çıkaracak tablo ortada. Ne bekliyorsunuz ki! Bilgisayarlar, televizyonlar, her tür yayın, giderilmemiş seks özlemini uç noktalarda ajite edecek, gerçek bir cinsel açlık, bunalım, sağlıklı ilişkilerin kurulamadığı ortamlarda yaşanacak.. Televoleler, her şey ama her şey, maganda üreten makineler işlevi yapacak.. Sonra da ‘‘Bu magandalar nereden çıktı? Yaşamımızı karabasana çeviriyorlar’’ın yakınması olacak... 1 Mayıs günü karanfili elindeki sopa ile döven gencin görüntüsü ile kalabalıkta kadınlara parmak atan, kendisi gibi aynı bunalım ve patlama ile sarhoş olmuş kadınların öpülmek istendiğini varsayıp sarkıntılık yapmayı hak gören genci yaratan koşullar aynı. Asıl suçlular da onları en çok yargılayanlar. Biliyorum, kendim dahil bire bir ilişkide gaspçıya, magandaya sevecen bakabilecek hoşgörüye sahip olmamız olanaksız. Çaresiz, cezalandırılmalarını da bir önlem olarak görmek zorunda kalabiliriz. Yine de Almanya’dan bir inançlı sosyalist ve çevreci, Yeşiller Partisi’nden bir milletvekilinin, kafatasçı, suç işleyen Alman gençlere ilişkin söylemini anımsatmak istiyorum.. ‘‘Onları bu hale, insanlık suçu işleyen durumlara toplum olarak biz getirdik. Hepsini bir adaya kapatıp ya da cezalandırarak kurtulamayız. Yok da edemeyiz. İnsanlıktan çıkma hallerine yol açan toplumsal sorunları, bizim suçlarımızı ortadan kaldırmanın yollarını aramalı, bulmalıyız..’’ ARTILAR EKSİLER ? Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin geçici verilerine göre 2005 yılında ihracat 73.4 milyar dolara ulaştı. Yıllık ithalatın 15 milyar doları bulacağını ve en önemli sorunun cari açık olduğunu açıklayan Bakan Tüzmen, “Dikkatle izlenmelidir” dedi. + Türkiye’nin ihracatı 2005’te yüzde 14.7 artarak 73.4 milyar doları aştı. Aralık ayı ihracatı yüzde 7.9 artışla 7.3 milyar dolar oldu. Bu, Cumhuriyet tarihinin aylık ihracat rekoru. Sanayi ihracatı yüzde 12.7 artarak 62.2 milyar dolara çıktı. Ülke, yılda 10 milyar dolara yakın tarım ürünü satar hale geldi. Taşıt araçları ve yan sanayisi tüm ihracatın yüzde 17.8’i ile ikinci sıraya yerleşti. 2004’te ihracat artış oranı yüzde 33.6 idi, yüzde 14.7’ye düştü. 2005 Aralık’ında azalma yaşanan sektör sayısı 8’e çıktı. Deri, hazır giyim ve konfeksiyon, tekstil ve hammaddeleri ve çimento ile toprak ürünleri ve tarım sektörü içerisinde yer alan hayvansal ürünler, zeytin ve kesme çiçek azalma gösteren sektörler arasında. Deri sektöründe yüzde 19.8, hazır giyim ve konfeksiyonda yüzde 4.5 azalma var. tu. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) rakamlarına göre aralık ayında 7.3 milyar dolarlık ihracat ile Cumhuriyet tarihinde bir rekor kırıldığını söyleyen Tüzmen, 2005 yılı itibarıyla ihracatın 73.4 milyar dolara çıktığını bildirdi. Tüzmen, yıl sonu itibarıyla ithalatın ise 115 milyar dolara ulaşmasını beklediklerini açıkladı. Tüzmen, 2005 yılının kolay bir yıl olmadığını ve ihracat artış hızında bir yavaşlama yaşandığını belirtirken bu yavaşlamayı, sadece 2005 yılında yüzde 45 değerlenen TL’yle ve kurla açıklamanın mümkün olmadığını ileri sürdü. Tüzmen, ‘‘Bu yavaşlamanın ağırlıklı olarak dünya ekonomik konjonktüründe yaşanan gelişmelerle ilişkili olduğunun altını çizmek isterim’’ dedi. Ara malı ve yatırım mallarının cari açık artışında büyük paya sahip olduğunu kaydeden Tüzmen, şöyle konuştu: ‘‘Cari açık artışı dikkatle izlenmesi gereken bir gelişme olarak karşımızda durmaktadır. Geleneksel ihracat sektörlerimiz olan tarım ve tekstilkonfeksiyon gibi emek yoğun sektörlerden otomotiv, makine, kimya gibi yoğun ara malı kullanan sektörlere geçiş sürecinde, döviz kurları gibi çeşitli makroekonomik gelişmelerin de etkisiyle ara malı ithalatında bir sıçrama yaşanmıştır.’’ Tüzmen, ihracata yönelik devlet yardımları ve ihracat iadeleri yoluyla ihracatçılara 2004 yılında 342.3 milyon, 2005 yılında ise 350 milyon YTL’lik kaynak aktarıldığını da sözlerine ekleyerek bu yıl devlet yardımları için 500 milyon YTL’lik bir kaynak ayrıldığını ifade etti. Satıcı: Bundan sonra kolay olmayacak 2005 yılı ihracatını değerlendiren TİM Başkanı Oğuz Satıcı, ‘‘doğru kurgulanmamış para politikaları’’ yüzünden, yurtiçinde üretilen malların ithal mallarla ikame edilmeye başlandığını ileri sürerek ‘‘Bazıları gerçekleri gizledi, biz de buraya kadar geldik. Bundan sonrası kolay olmayacak’’ dedi. Aralık ayı ihracat rakamlarının açıklandığı toplantıya hava muhalefeti nedeniyle katılamayan TİM Başkanı Satıcı, dağıtılan konuşma metninde, 2005 yılında gerçekleşmesi beklenen dış ticaret açığının 42 milyar dolar olacağının tahmin edildiğini, bu durumda ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 62’lere kadar ineceğini kaydetti. 2005 yılında Merkez Bankası’nın yaklaşımlarını destekleyen ve başkanının (Süreyya Serdengeçti) değişmesini istemeyenlerin azınlıkta kaldığını belirten Satıcı, ‘‘Bizim için kurumlar kalıcı, yöneticiler ise gidicidir. Eninde sonunda herkes layık olduğu yeri bulur’’ dedi. Enerji ve diğer yaşamsal mallarda ortalama yüzde 30’luk fiyat artışı olduğunu söyleyen Satıcı, ‘‘Eskiden beri ‘Enflasyon ile hayat pahalılığını birbirine karıştırmayın’ diye söyledik durduk. Fakat hiçbir zaman bu iki olgu birbirinden bu kadar kopuk olmamıştı’’ değerlendirmesinde bulundu. ARA MALINDA SICRAMA Aramalı ithalatında ciddi bir sıçrama yaşandığına dikkat çeken Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen, aralık ayı ihracat rakamlarının açıklandığı toplantıda şu noktalara dikkat çekti: “Cari açık artışı dikkatle izlenmesi gereken bir gelişme olarak karşımızda durmaktadır. Döviz kurları gibi çeşitli makroekonomik gelişmelerin de etkisiyle ara malı ithalatında bir sıçrama yaşanmıştır. TARIM HAFTASI ETKİNLİKLERİ BUGÜN BAŞLIYOR SOÇİ’YE MAL SEVKİ SIKINTISI Cumhuriyet’e tarım ödülü ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) tarafından düzenlenen Tarım Haftası bugün başlıyor. Hafta kapsamında gazetemizin ‘‘Tarım Hayvancılık Eki’’ne de tarım ve hayvancılığa katkıları nedeniyle basın ödülü verilecek. Milli Kütüphane Konferans Salonu’nda yapılacak etkinlikler arasında ‘‘2000’li Yıllarda Tarım Sektörü Sempozyumu’’ da yer alacak. 6 Ocak’a kadar devam edecek olan Tarım Haftası etkinlikleri bugün saat 14.00’te ‘‘Tarım Sektöründe Sorunlu Yıllar’’ başlıklı oturumla açılacak. İhracatçıdan ‘belge’ isyanı AHMET ŞEFİK TRABZON Ulaştırma Bakanlığı Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü tarafından açıklanan 2006 yılı Geçiş Belgesi Dağıtım Esasları’nın Bağımsız Devletler Topluluğu Taşımalar Bölümü’nde ‘‘Soçi’ye yapılan taşımalar için geçiş belgesi tahsis edilemez’’ ibaresi Trabzon’u ayağa kaldırdı. Bölge ile Rusya arasındaki ticaretin Soçi üzerinden yapıl dığını anımsatan ihracatçılar hükümete kararı düzeltme çağrısı yaptı. Karar, Türkiye’nin Rusya’ya yönelik yaş sebze ve meyve ihracatının önemli bir kısmını Trabzon’dan Soçi’ye yapması nedeniyle önem taşıyor. Trabzon’dan yıllık 350 bin ton civarında yaş sebze ve meyve ihracatı yapıldığı ve bu rakamın 8 bin civarında TIR’a tekabül ettiği belirtilen ihracatçılar, hükümete, kararın düzeltmesi çağrısı yaptılar. 2.2 milyar dolarlık ihracat yapan şirketin hedefi 2.5 milyar dolar Vestel rekoru bırakmayacak Ekonomi Servisi Son ayda 336 milyon dolarlık ihracat yaparak 2005’i 2 milyar 220 milyon dolarlık ihracat rekoruyla kapatan Vestel’in Dış Ticaret Başkanı Turan Erdoğan, bu yıl 2.5 milyar dolarlık bir ihracat hedeflediklerini belirterek, ‘‘Yani artış hızımız devam edecek. Bu trendi bırakmaya niyetimiz yok’’ dedi. Erdoğan, zor olmasına rağmen 2005’in Vestel için iyi geçtiğini kaydetti. Vestel’in dijital teknolojilere daha önce yatırım yaptığı için bu dönüşümü zamanında gerçekleştirdiğini ve pek çok şirketin aksine zorlanmadığını belirten Erdoğan, şu anda aylık ihracatlarının yüzde 50’den fazlasının flat panel denilen düz ekranlar ve dijital ürünlerden oluş ? Vestel’in Dış Ticaret Başkanı Turan Erdoğan, hedeflerinin 2006’da da artış hızını sürdürmek olduğunu belirterek Dünya Kupası nedeniyle TV satışında patlama beklediklerini söyledi. tuğuna dikkat çekti. Erdoğan, şunları söyledi: ‘‘Bu da bizim, zamanında yaptığımız ARGE çalışmalarının neticesi. 2.2 milyar dolarlık ihracat cirosuna iç pazarı da koyarsanız yılı 3 milyar dolarlık bir ci royla kapatmayı öngörüyoruz. Hedef 2006’da da artış hızını sürdürmek.’’ 2006 dijitalin yılı Erdoğan, hedeflere ulaşmada konjonktürün de yardımcı olacağı görü şünü dile getirerek, ‘‘2006 biliyorsunuz Dünya Kupası’nın olduğu bir yıl. Dünya Kupası’nın olduğu her sene televizyon satışlarında bir patlama oluyor. Biz zaten bunu 2006’nın birinci çeyreğindeki çok kuvvetli sipariş durumundan anlıyoruz’’ dedi. Özellikle maç izlemek için büyük ekranlar, flat paneller ve plazma televizyonların tercih edildiğini ifade eden Erdoğan, birçok Avrupa ülkesinde Dünya Kupası maç yayınlarının dijital formatlarda olacağını söyledi. Erdoğan, ‘‘Bu da dijital televizyonların satışını çok ciddi bir şekilde tetikleyecek. Artı dijital kutuların satışını tetikleyecek. Yani 2006 yılı bizim için her açıdan çok pozitif görünüyor’’ dedi. soner?cumhuriyet.com.tr Araç muayene ücretine zam ? Ekonomi Servisi Karayolları trafik muayene istasyonlarının araç muayene harçları, yüzde 7.4 ile yüzde 9.3 arasında arttırıldı. Muayene istasyonlarınca yapılacak araç muayenelerinde alınacak harç tutarları yeniden belirlendi. Buna göre 2005 yılında 118 YTL olan otobüs, kamyon, çekici ve tanker muayene harcı, 1 Ocak 2006’dan itibaren 128.60 YTL olarak uygulanacak. Sirkülerle otomobil, minibüs, kamyonet, özel amaçlı taşıt, arazi taşıtı, römork ve yarı römorkun teknik muayene harcı 88.50 YTL ’den 96.70 YTL ’ye, traktör, motosiklet ve motorlu bisikletin de 47.20 YTL ’den 50.70 YTL ’ye yükseldi. BURSA’DAN PLASTİK OTO İsveç’te kent içi kullanımına yönelik geliştirilen üç kişilik plastik otomobilin kaporta aksamını Bursa’da üreten Floteks, tasarımcı firmanın Hindistan’da üretim tesisi kurması üzerine kalıbı bu ülkeye ihraç etti. Floteks AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Celal Beysel, AA muhabirine yaptığı açıklamada, İsveçli tasarım firmasının Hindistan’a satmak için ArGe çalışmalarını yürüttüğü plastik otomobilin kaporta aksamını yıllar önce ürettiklerini anımsatarak Hindistan’ın tasarımı kabul etmesinin uzun sürmesi yüzünden kalıbın 3 yıldır hazır halde beklediğini söyledi. Beysel, üç kişilik otomobilin elektrikli bir motorla çalışması ve 80 kilometreyi aşmayacak hıza ulaşmasının öngörüldüğünü belirtti. YILBAŞININ ‘ZENGİNİ’ FUNDA ARAR Antalya’da otellerde yılbaşı gecesi sahneye çıkan sanatçılar arasında en yüksek ücreti Funda Arar aldı. 20 bin YTL alan Funda Arar’ı, 15 bin YTL ile İzel, 12 bin 800 YTL ile İbrahim Tatlıses, 4 bin YTL ile Sümer Ezgü, 4 bin YTL ile Erkan Güleryüz, 3 bin 500 YTL ile Meltem Emrah Birol izledi. Sanatçıların beyan ettikleri ücretlerin gerçekçi bulunmadığını belirten maliye yetkilileri, önceki bayramlarda ve yılbaşında sanatçıların aldıkları ücretlerin yeniden inceleneceğini kaydettiler. CUMHURİYET 13 K