Katalog

Cumhuriyet Yaşam S Dünyanın 50 yıl gerisinde olduğu söylenen engelliler sporumuz açığı kapatmaya çalışıyor Onlar nerede, bizneredeyiz \J luslararası Olimpiyat Komitesi'nin 2000 yılından itibaren olimpiyat düzenleyen kentlere aynı zamanda engelliler olimpiyatı olarak ifade edilen Paralimpik Oyunları düzenleme gerekliliğini getirmesi, Istanbul'la olimpiyata talip ülkemizde bu kelimenin sıkça kullanılır olmasını sağladı. MEHMET GÜÇLÜ «a* 71 ürkiye'nin son 4-5 yılda gün- demine giren bir kelime 'Paralimpik', . Uluslararası Olimpiyat Ko- mitesi'nin 2000 yılından iti- baren olimpiyat düzenle- yen kentlere aynı zaman- da engelliler olimpiyatı ola- rak ifade edilen Paralimpik Oyunları düzenleme ge- rekliliğini getirmesi, Istan- bul'laolimpiyatatalip ülke- mizde bu kelimenin sıkça kullanılır olmasını sağladı. Türkiye'de engelliler sporuna daha fazla değer verilmesi, uzun yıllar tek spor federasyonu tarafın- dan yönetilen engelliler sporumuzun dört ayrı fe- derasyona kavuşması bu döneme rastlar. Bir yıllık geçmişi var Şimdiliksembolikve kısır bir yapıda olan Türki- ye Paralimpik Ulusal Ko- mitesi'nin de henüz bir yıl- lık geçmişi bulunmaktadır. Ülkemizde engelliler spo- runun dünyanın en az 50 yıl geri sinde olduğunu söylemek yanlış ol- maz. Son yıllarda hız kazanan ya- pılanma, başta TESYEV olmak üzere sivil toplum örgütlerinin ve sponsor kuruluşlann desteği, dev- letin bakış açısının olumlu yönde değişmesi ile yetenekli sporcula- rımız uluslararası alanda başanlı sonuçlara imza atmaya baş- ladılar. Engelli sporlarının belirleyici özelliği, farklılık- landır. Bu fark, gerek spor et- kinlikleri ve seçeneklerin- de, gerek bu sporların ger- çekleşmesiy- le uğraşan bağımsız ku- rumlarda göz- lenebilir. Farklı statü Diğer sporlara ait etkinliklerye- relsporfede- rasyonlan ta- rafından dü- zenlenerek Uluslararası Olimpiyat Ko- mitesi'ne bağlı olarak gerçekleştiri- lirken, engelli sporcular için düzenlenen spor etkinlikleri, spor kuru- luşları, engellilerle ilgili kuru- luşlar, engelli spor kuruluşları ve spor federasyonlan tarafından ger- çekleştirilir. Tenisçi Bacağı BURHAN USLU Son günlerde futbol ve bas- ketbolda birçok sporcunun baldır adale problemi nedeniyle ya oyna- yamadığını ya da sakat sakat saha- ya çıktığını gönmekteyiz. Yıne aynı durum ile tenis oynayan ve günlük koşu sporlarını yapan bir çok yurttaşımız da benzeri problemler- le karşımıza çıkmakta- dır.. Bu yurttaşlanmız spor yaptıklan sırada arka- dan taş atılma ya da top gelme tarzında bir his duy- duklannı ve acı ile hareket edemediklerini ifade eder- ler. Burada zedelenme, adalenin limiti dışındazor- lanıp gerilmesi ile oluşur ve bunun sonucu adale do- kusu yırtılır. Adale dokusunun zedelenmesınin şiddeti- ne göre 1.2.3. derece diye sınıflandınlır... Birinci de- rece de çok az miktarda adale lifi zedelenir, ikin- ci derecede ise daha fazla adale lifi zedelenir; üçün- cü derece de adale tam yırtılır. Birinci derece fazla yüklenmedikçe belirti ver- mez. Germe hareketleri sırasında kramp girebilir ya da hafif ağn duyulur. Ikinci derecede ise olay anın- da şiddetli ağn hissedilir. Germe ve kasılma ile bu durum daha da artar. Üçüncü derece kötü bir zedelenmedir. Ani yanma ve kuvvetli batıcı bir ağn hissedilir. Sporcu aniden yürüyemez duruma gelir. Adale yırtılır ve yır- tıkyerinde parmakla boşluk hissedilir. 2-3 gün son- ra ayakta ve pamnaklarda moıiuk görülebilir. Teda- vide, öncelikle sporcu kenara alınır muayene son- ' rası buz kompresi ve bandaj yapılıp sporcu dinlen- . dirilir. Amatör sporculann böyle bir durumda ken- dilerini kahraman sanıp zorlamamalan ve sporu bı- rakıp hemen ya da eve dönünce buz kompresi uy- gulamalan önerilir. Buz kompresi hiçbirzaman doğ- rudan cilt üzerine uygulanmamalıdır. Buzun fayda- sı kanamayı ve adale dokusundaki zedelenmeyi , azaltmaktır. Süre olarak buz kompresi ilk gün saat başı 10-15 dakika önerilir, daha sonra bu günde 3- 4 kez, 10-15 dakika olarak uygulanır. Bu arada ağız- dan antienflamatuvar ilaç tedavisine başlanır. Ge- nel olarak bir ve 2.derece zedelenmelerde 3-4 haf- " talık dinlenme süreci yani spor yapmamak yeterli- dir. 3. derecede cerrahi tedavi gerekir ve rehabili- tasyonu üç ay sürer. Üç derecede de ilk 7 gün te- davi aynıdır. Dinlenme, bandaj, buz kompresi ve an- tienflamatuvar ilaç alınımı tarzındadır. İyi ısınma 10-20 dakika arası Maç ve antrenman ya da spor yapmadan ön- " ce, ısınma ile adale gerginliği azaltılır... Doku ısısı 1 - 2 derece artınca adale daha lastik kıvamında olur. İyi bir ısınma 10-20 dakika arasında olur, hafif baş- lanıp tam aktivite ile sonuçlanır. Aynı şekilde maç ya da antrenman sonrası soğuma rejenerasyon antrenmanıda önemlidir. Isınma sonrası germe ve esneklik hareketleri yapılmalıdır. Zedelenmenin ön- • lenmesi için iyi bir germe önemlidir. Kısacası yapa- cağınız her spor öncesi ısınma ve iyi bir germe ha- reketleri gereklidir. Bir diğer önemli unsur ise özel- • likle amatör sporiarda giyilen ayakkabılann yapılan spora uygunluğudur. Giyilen doğru ayakkabılarda mutlakatopuk desteği kullanılmalıdır. Beslenmede adalezedelenmelerini etkiler. Maçve antrenman ön- cesi yüksek karbonhidtrat içeren yiyecekler alınma- lı, sıvı tüketimi de ihmal edilmemelidir. IPC Uluslararası Paralimpik Komitesi Uluslararası Paralimpik Komitesi 1989 yılında Almanya, Düsseldorf'da kurulmuştur. Bu tarihten ön- ce engelli sporcular için düzenlenen uluslararası spor akttviteleri Uluslararası Koordinasyon Komitesi'nin (ICC) kontrolü altında gerçekleştirilmekteydi. ICC, toplam altı Uluslararası Engelli Spor Kuruluşu'nun (IOSD) her birinden üç temsilcinin bir araya gelme- siyle oluşmaktaydı. Ancak demokratik bir kuruluş değildi ve ülke bazında temsilciler içermemekteydi. IPC, 1992 Barcelona ve Madrid Paralimpik Oyunla- n'nın hemen ardından ICC'nin sorumlulukiannı dev- raldı. Lillehammer'dagerçekleştirilen Kış Paralimpik Oyunlan IPC yönetimindeki ilk Paralimpik Oyunlar'dı. IPC Paralimpik Oyunları, çok yönlü engelli Dünya Şampiyonalan ve IPC Bölge Şampiyonalan'ndan, lOSD'ler kendi Dünya Şampiyonalan, oyunları ve spor gelişim etkinliklerinden sorumludur. CISS İşitme Engelliler Spor Komitesi Olimpiyat Oyunlan'nın işitme engellilere yö- nelik bir türü olan Uluslararası Sessiz Spor Oyunla- n'nın ilki 10-17 Ağustos 1924 tarihleri arasında Fran- sa, Paris'tegerçekleştirildi. Etkinlikte, atletizm, fut- bol, atıcılık ve yüzme sporlan yer aldı. Bu oyunlann başansından sonra, işitme engelli spor kuruluşlan- nın yöneticileri 16 Ağustos 1924 tarihinde Paris'te toplanarak "Uluslararası Sessiz Sporlar Komitesi'ni (CISS) oluşturdu. 1977 yılında CISS, kuruluşun adı- nı 'Comite International Des Sports Des Sourds' olarak değiştirdi. Bütün dünya oyunlan 'Dünya İşit- me Engelliler Oyunları' olarak adlandınlıyor. CP-ISRA Beyin Felçliler Spor ve Eğlence Birliği 1978 yılında kuruldu. Bu tarihten önce beyin felçli kişilereyönelik spor etkinlikleri Uluslararası Be- yin Felci Derneği'nin spor grubu tarafından düzen- leniyordu. CP-ISRA bir IPC üyesidir. 1980 yılından beri Paralimpik Oyunlar'a katılmaktadır. Aktif ola- rak eğlence etkinlikleri düzenleyen tek uluslarara- sı engelli spor federasyonudur. INAS-FMH Zihinsel Engelliler Spor Birliği Ocak 1986'da Hollanda'da kuruldu. Hemen Uluslararası Koordinasyon Komitesi'ne (ICC) ka- tıldı ve IPC'nin kurucularından oldu. O tarihten be- ri Madrit Paralimpik Oyunlan'nın yanı sıra Dünya Atletizm ve Yüzme Şampiyonalan'na ev sahipliği yaptı. INAS-FMH, kendi Dünya Şampiyonalarını düzenler. IPC sponsorluğundaki Dünya Yüzme Şampiyonası (Malta) ve Atletizm Şampiyonasf na (Berlin) da takımlar göndermiştir. 6 yıl önce DSl'de masatenisi oynamaya başlayan Neslihan Kavas başarılanyla alkışlanıyor. ISMWSF Başanlı sporcu, Atina'daki Paralimpik Oyunları'nda yarışacak s.M.TekeriekiısandaiyeFederasyonu Afeıin sana Neslihan IMeslihan Kavas'ın Doğuştan kalça çıkıklığı var... Altı yıl önce DSl'de masatenisi oynamaya başlamış. Bu gün 2004 Atina Paralimpik Oyunları'nda yarışacak 8 oyuncudan bir tanesi. ELENA DEMÎRYÜREK eaşarı için ne gerekiyor? Sağlam bir vücut mu? Istek ya da azim mi? Bunlardan bir tanesi olmaz- sa ne olur? örneğin vücudunuzda bir özrü- nüz olduğunda spor yapamaz mısınız? Mü- hendis ya da doktor olamaz mısıntz? Bunu kim iddia edebilir ki? Hiç kimse! Bu konuyla ilgili ke- sin bir şey söyleyebilecek biri- nin olduğunu sanmıyorum. Çün- kü bedeninizdeki özür isteğini- zi, azminizi, hırsınızı ve mücade- lesi ruhunuzu sizden alamaz. Işte masa tenisinde Avrupa Üçncüsü olan ve pekçok başa- rıya imza atan Neslihan Kavas bunlardan biri... Doğuştan kal- ça çıkıklığı var... Altı yıl önce DSl'de masatenisi oynamaya başlamış. Bu gün 2004 Atina Paralimpik Oyunları'nda yarışa- cak sekiz oyuncudan bir tane- si. Neslihan, masatenisi iletanış- masını ve kazandığı başarıları şöyle anlatıyor: "Doğuştan ge- len birrahatsızlığım vardı. Altıyıl önce bu spora başladım. Biryıl önce Engin Avcı, Ulusal Paralimpik Masatenisi Takımı 'nı kurduğunu ve katılıp katılmayacağımı sordu. Ben de olurdedim. Zaten normal liglerde for- ma giyiyordum. Hâlâ da Çağfen'de oynuyo- rum." Neslihan, Avrupa 3.'lüğünü ve olim- piyatlara katılmaya hak kazanmasını ise "7a- kım olarak henüz birinci yılımızı bile doldur- madık. Turnuvaya gittiğimizde kuralları bile tam olarak bilmiyorduk. Bu derece büyük bir başan kazanacağımı düşünmüyordum. Olim- piyatlara katılmaya hak kazandığımı söyledik- lerinde çok şaşırdım. Şimdi eylülayında Ati- na'da yapılacak paralimpik olimpiyatlarına katılacağım" diye anlattı. 16 yaşındaki başanlı sporcu kazandığı üçünçülük madalyasının ardın- dan basından büyük ilgi gördü- ğünü belirtti. Neslihan bunu şöy- le açıkladı: "Pekçok basın men- subu bana ve aileme ilgi göster- di. Olimpiyatlara katılacak ol- mam da insanları şaşırttı. Tür- kiye'yi temsil edecek olmaktan çok mumnunum." Okulda zorunlu ders Türkiye'de masatenisine olan ilginin gittikçe arttığını oku- duğu ve hâlâ sporcusu olduğu Çağfen eğitim kurumlarında bu sporun zorunlu ders olarak ve- rildiğini de belirten genç sporcu ailesinin ve antrenörlerinin yar- dımıyla başanlı olmayı hedefliyor. Neslihan, spor akademisine gitmeyi düşün- mediğini ancak üniversitede mühendislik okumayı hedeflediğini ve masatenisini gele- cekte de sürdürmek istediğini anlattı. Genç sporcu bu sporun Türkiye'de daha çok ilgi görmesi gerektiğini vurgulayarak, ödenek- sizlikler nedeniyle kapanan masatenisi lig- lerinin açılmasını istediğini söyledi. 1960 yılında Uluslararası Stoke Mandeville Oyunları Federasyonu (ISMGF) adı altında kurul- du. Daha sonra adı bütün tekerlekli sandalyedeki sporcuları kapsayan şekilde, Uluslararası Stoke Mandeville Tekerlekli Sandalye Spor Federasyo- nu (ISMVVSF) olarak değiştirildi. 1982 yılında ICC'nin kurucu üyelerinden biri oldu, IPC'nin kurulmasın- da da önemli rol oynadı. ISOD Engelli Spor Organizasyonu Birçok değerli sporcu yukarıdaki federasyon- ların alanları dışında kalmaktadır. Bunlar, ampütas- yona uğramış sporcular, çocuk felci ya da 'les aut- res' kategorisindeki durumlardan kaynaklanan sa- katlıklara sahip sporculardır. ISOD, bu sporculann uluslararası ve paralimpik düzeyde yanşmalarına fır- sat verir. 1964 yılında Paris'te kurulmuştur. soıÖzel Olimpiyatlar Birliği 1968 yılında Eunice Kennedy Shriver, Özel Olimpiyatları başlattı ve bunların ilkini Chicago, Soldier Field'da gerçekleştirdi. Kuruluşun amacı, yıl boyunca ABD ve tüm dünyadaki zihinsel engel- li çocuk ve yetişkinler için 'Olimpiyat benzeri' spor eğitimi ve yarışmalar düzenlemek, zihinsel engel- li kişilerin kabul ve saygı görerektopluma kanşma- larına yardımcı olmaktır. IBSA Görme Engelliler Spor Birliği 1981 yılında kurulmuştur ve o tarihten bu yana sporculan Yaz ve Kış Paralimpik Oyunlar'da yanşmak- tadır. IBSA, görme engelli sporcular için kendi etkin- liklerini de düzenlemekte ve bu kişiler için sporçalış- malannda bulunan ülkelere destek olmaktadır. Î8 ŞUBAT 2004 -SAYI14