Katalog

18 ŞUBAT 2004 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA MİtJ\A_JlM U İ T J L J . ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Mercedes Benz atağa geçti • Ekonomi Servisi - Mercedes-Benz, hafif ticari araç sınıfında yenilenen Vito ve Viano'yu. Türkiye'de satışa sundu. Yenı araçlann anahtar teslim fiyatlan 35.6 milyar liradan başlıyor. Mercedes Benz Türk AŞ 2004 'te Vito modelinden 4 bin adet, Viano modelinden ise bin adet satarak bu smıfta Türkiye'dekı satışlardan yüzde 15'likpay almayı hedefliyor. Uzan Gnubu1 nun başvurusuna ret • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Uzan Grubu'na, bir darbe de yargıdan geldi. Danıştay 10. Dairesi, ÇEAŞ ve Kepez'e el konulmasına yönelik işlemlerde Uzanlar'ın yürütmenin durdurulması istemini reddetti. Karar, gerekçesı yazıldıktan sonra taraflara tebliğ edilecek. Bu kararlara karşı, davacılar Çukurova Elektrik AŞ ile Kemal Uzan itiraz edebilecek. ttirazı bir üst kurul olarak Danıştay Idari Dava Dairelen Genel Kurulu karara bağlayacak. Fıtch Turkceirin notunu yüksettti • Ekonomi Servisi - Uluslararası derecelendirme kuruluşlanndan Fitch, Turkcell'in uzun vadeli döviz notunu "B'den 'B artı'ya yükseltti, görünümünü ise durağan olarak acıkladı. Aynca, Turkcell'in ulusal dolaşım konusundaki anlaşmazlıkla ilgili Telekomünıkasyon Kurumu"na karşı açtığı dava, ICC Uluslararası Tahkim Mahkemesi tarafından reddedildi. Aria tahkimden vazgeçti • ANKARA (ANKA) - Türk Telekom'un GSM 1800 operatörü Aycell ile birleşme sözleşmesinı imzalayan Aria, bugün Telekomünikasyon Kurumu aleyhine açtığı 4.3 milyar dolarlık tahkim davasını geri çekecek. Telekomünikasyon Kurumu tarafından Aria'nm "uluslararası tahkim yasalan çerçevesinde kuruma karşı yapmış olduğu her türlü hukuki takip ve davalan geri alması ya da sulh yoluyla çözme iradesini beyan etmesi zorunluluğu" da getirildi. Garanti'nin kârı yüzde 115 arttı • Ekonomi Servisi - Garanti Bankası, 2003 yıhnda 301 trilyon 502 milyar lira kâr etti. Garanti Bankası'nın borsaya gönderdiği, enflasyona göre düzeltilmiş gelir tablolan göre, bankamn geçen yılki kân bir önceki yıla oranla yüzde 115 arttı. Banka, 2002 yılını 140 trilyon 233 milyar lirahk kârla kapatmıştı. Diğer banka sahiplerini takip ettiğini açıklayan fon, geriye dönük işlem deyapabilecekOdemeplanı sunmayangruplarizlemedeANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Hükümetin, Uzan operasyonunu diğer gruplara dönük operasyon- lann izleyeceği yönündeki açık- lamalannın ardından, TMSF de diğer gruplan şu anda izledikleri- ni acıkladı. Yetkililer. 5020 sayı- hyasagereğifonlaanlaşmasıol- mayan grup veya kışılenn son 5 yılda yaptığı devır ve satış işlemlerini geçersiz sayma yetkisine sahip olduklannı acıkladı. Bu, "yasalann geri- ye işlemeyeceğT yönündeki genel hukuk ilkesıyle çelişi- yor. Yetkililer, aralık ayı içe- risinde çıkanlan 5020 sayılı yasayla fona borçlu durumda bulunan grup ve kışılerle ılgi- li geniş bir yetkı yelpazesının TMSF'ye geçtiğini belirtıyor. Bu çerçevede, fona borçlu bu- lunan ve ödeme yapmayan grup- lan izlediklerini vurgulayan bir TMSF yetkılisi, "Doğal olarak sıra onlara da geiecektir. Önce ödeme yapı- bp yapılmadığına bakacağız" dedı. Tel- sim'in Motorola'ya olan borçlan konu- sunda yaşanan belirsızlik sürecinin devam ettiğini de belirten yetkili, "Öncelik kamu alacaklannda olacak. Motorola konusunu ise zaman açıkhğa kavuşturacak" dedı. Yıldınm: Yol harttası çıfcanlacak Ulaştırma Bakanı Binalı Yıldınm da, Uzan Grubu şırketlenyle ilgılı yol hanta- sı yapılacağını belirtti. Şirketlerde durum tespiti yapıldıktan sonra atılacak adımla- nn netleşeceğıni belirten Yıldınm, "Uzan Grubu şirkederinin sadeceyönetimleri de- ğişti. mülkiyetleri de\1ete geçmedL Spe- külasyonlann kıymeti harbiyesi yoktur' diye konuştu. Yıldınm, Motorola'ya olan borçlann kıme ait olduğu soru- suna yanıt vermekten kaçındı. Öte yandan, Uzan operasyonuna temel teşkil eden 5020 sayılı ya- sada değişiklik yapılabileceği öğrenildi. Bankalarda da bu yönde bir beklentının olduğu- na dikkat çekilıyor. 1MSF, kendileriyle anlaşmayan gruplann son 5 yılda yaptığı tüm de\ir ve satış işlemlerini iptal etme yetkisine sahip olduklannı açıklarken uzmanlar bu durumun yasalann geriye doğru işlemeyeceği ilkesiyle çeliştiğine dikkat çekti. Yasada değişiklik beklentisi gündemde. Patronlar 11 milyar dolar borçlu Eskı banka sahibi Hayyam Gariboğlu (Sümerbank) Ali Balkaner (Yurtbank) Mahmut Ceylan (Bank Kapital) Dinç Bilgin (Etibank) Erol Aksoy (Iktisat Bankası) Kamuran Çörtük (Bayındırbank) Halis Toprak (Toprakbank) M. Emin Karamehmet (Pamukbank) Zarar 496 milyon dolar 656 milyon dolar 392 milyon dolar 697 milyon dolar 1.9 milyon dolar 115 milyon dolar 879 milyon dolar 3.6 milyar dolar Sonuç Odenmedi Odenmedi Plan var, ödeme yok Plan var, ödeme yok Odenmedi Odenmedi Odenmedi Odeme planı yapıldı ...Yıl 2018, devlet halâ alacak peşinde FATMAKOŞAR Kamuya maliyeti zaman- la katlanarak 77 milyar dola- n bulan batık bankalann sa- dece patronlanndan 11 mil- yar dolar alacağı olan TMSF'nin 2018'e kadartah- silat hedefi 8 milyar dolar. Tasarruf Mevduatı Sıgor- ta Fonu'nun (TMSF) 2003 sonlannda yaptığı tahsilat projeksiyonuna göre, bütün davalann kamu lehıne so- nuçlanması ve protokole bağlanan borçlann zama- nında ödenmesı dunamunda 2018'e kadar 8 milyar dolar tahsil edılebilecek. Bu yıl 442.5 milyon dolar tahsilat yapmayı hedefleyen TMSF Tahsilat Daireleri'nin ven- lerine göre, hâkım ortakla- nn kullandığı kredilerden bugüne kadar tahsil edilen tutar 289.6 milyon dolar. Protokole bağlanan tutar ise 3.6 mılvar dolar. BDDK'nin verilerine gö- re, fona devir tarihleri itiba- nyla bankalann toplam zara- n 17.2 milyar dolar, batık banka patronlannın kendi bankalanndan kullandıklan kaynaklar ise 9. l milyar do- lar düzeyindeydi. 77 milyar dolarlık yük De\Tedilen diğer banka- lardan da 1.9 milyar dolar kaynak kullanan batık banka patronlannın toplam borcu 11 milyar dolar düzeyınde bulunuyor. Rapora göre hâ- kim ortaklar ve diğer kurum- sal tahsilatın 639. l tnlyon li- rası kredi dosyalanndan ya- pılan tahsilatlan, l katrilyon 40.6 trilyonu da gayri nakdi risk düşümlerini içenyor. Kredi dosyalanndan yapılan tahsilatın yaklaşık 591. İ tnl- yon lirası nakit tahsilattan. 46.9 trilyon lirası gayrimen- kul alımı, l. l trilyon lirası da ayni tahsilattan oluşuyor. TMSF'nin Kasım 2003'e kadar satılan fon bankalan olan Demirbank, Sümer- bank, Bank Ekspres ve Ta- rişbank'ın toplam gayri nak- dı kredileri kapsamında dö- nem sonu riski 639.9 trilyo- na indi. Öte yandan BDDK Başkanı Tevfik Bilgin, Mec- lis Araştırma Komısyonu'na Imar Bankası dahil batık bankalann Türkrye'ye mali- yetinin 55 milyar dolar oldu- ğunu açıklamıştı. Hazine Müsteşan tbrahim Çanakçı ise krizin kamuya toplam maliyetini 77 milyar dolar olarak açıklamıştı. Çanakçı TMSF'ye devredilen banka- lar nedeniyle Hazine tarafın- dan aktanlan kaynak rutan- nın. 2003 sonu itibanyla 22.6 milyar dolar olduğunu ve bu rakama, Imar Bankası nedeniyle yapılan ödemenin de dahil olduğunu belirtti. Tartışma Meclis'te de sürdü BDDK de SPK'yi sucladı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Meclis'te kurulan Bankacıhk Araştırma Ko- misyonu'nda "Imar Banka- sı'ndaki açığa bono saüşında suçlu kmı?" tartışması ya- şandı. BDDK SPK'yı suçlar- ken, SPK de suçu BDDK ile Hazine Müsteşarlığı ve Mer- kez Bankası'nın üzerine attı. Komisyon'un 27 Ocak'ta- ki görüşmelerinde BDDK Başkanı Tevfik Bilgin konu- nun "SPK'nin alanına girdi- ğuü" söyledi. BDDK mura- kıbı Sabri Davraz da "Ser- mave Pivasası Kanunu'nun 22. maddesi SPK'ye şöyle bir görev yüklüyor:' Siz reklam- lan, ilanlan takip edeceksi- niz ve izinsiz olarak sermaye piyasası faaliyetlerinde bulu- nanlan tespit edip, gerekeni yapacaksınız.' Yanikendisine özeUikle bu görev verilmiş bu kurum bile burada bu olayı athyor" diye konuştu. SPK Başkanı Doğan Can- sızlar ise denetimın BDDK'- de olduğunu, Hazine ve Mer- kez Bankası'nın da Takas- bank benzeri bir saklama sis- temıne karşı çıktığını ılen sürdü. RTÜK fondan alacakh ANKARA (ANKA) - Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Star televizyonu hakkında reklam gelirlerini az gösterdiği gerekçesiyle açtığı davayı kazanması durumunda, yaklaşık 3 trilyon liralık matrah farkını TMSF'den alacak. RTÜK'ten edinilen bilgiye göre, Star televizyonu, reklam gelirlerini az gösterdiği gerekçesiyle RTÜK ile mahkemelik oldu. RTÜK. söz konusu kanaldan, yaklaşık 3 trilyon liralık matrah farkından kaynaklanan borcu bulunduğunu iddia ediyor. Televizyonun yönetimi TMSF'ye geçmeden önce programlan izleyen RTÜK, kanalın seçim yasaklanna uymadığmı tespit etmiş ve konuyu YSK gündemine de getirmişti. Motorola ve Nokia etkili oldu Uzanlar'ı ABD ziyareti bitirdi ANKARA (ANKA) - TMSF'nin, Uzan Grubu şir- ketlerine yönelik operasyo- nun Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'm ABD ziyaretinin hemen ardından gerçekleş- mesi, operasyonda, Tel- sim'den 3 milyar dolar ala- cakh olan Motorola ve No- kia'nın etkisinin de tartışıl- masma yol açtı. Erdoğan'ın ABD ziyareti- nin yankılan ve değerlendir- meleri sürerken TMSF, yeni Bankacılık Yasası'na dayana- rak Uzan Grubu'na ait, arala- nnda Telsim' in de bulunduğu 217 şirketin yönetim ve dene- timine el koydu. Telsim'in hisselennın yüzde 24.5'inin söz konusu şırketlere "rehin- B" olduğu biliniyor. Kulisler- de TMSF'nin, Telsim'den do- ğan alacaklanna karşılık Mo- torola ve Nokia ile anlaşarak hisse devri yapabileceği yö- nünde değerlendirmeler dil- lendiriliyor. Ulaştırma Baka- nı Binali Yıldınm, Motorola ve Nokıa'nın, hükümete, Uzan Grubu'na yönelik giri- şimlerde kendilerinin de unu- rulmaması yönünde mesaj ılettığini belirtmişti. Başbakan, Star'da kısıtlama yok' dedi Erdoğan'ın sansür çelişkisi ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Başbakan Tayyip Erdoğan. Uzanlar'ın medya grubunun yö- netimine hükümetçe atama yapıl- masına karşın, "basm özgürlüğü- nü kısrtlamaya dönük bir şeyin söz konusu olmadığmT ileri sürdü. Çağdaş Gazeteciler Cemiyeti (ÇGD) ise Star gazetesindeki ba- zı yazarlann sansürlendiğini ifa- de ederken, bunun basın özgürlü- ğü bakımından kabul edilemez olduğunu bildirdi. Erdoğan, Kanal D'de yayımla- nan "TekeTek" programında ko- nuya ilişkin sorulan yanıtladı. Uzan Grubu'nun, yapılan işlem- leri "siyasi linç gibi göstererek mağdurlan oynama" gayretinde olduğunu sa\ıınan Erdoğan, Cem Uzan'a karşı, "siyasi küıle" hare- ket etmedığinı ıleri sürdü. Erdo- ğan. el konulan şırketlerin satıla- bileceği sinyalini de vererek "Biz bir taraftan özdleştirmeyagarken bir taraftan da kamulaşorma gay- reti içinde değiliz. TMSFnin kısa sürede bunlara müşteri bularak satması isabetü olur" dedı. ÇGD: Kabul edilemez ÇGD'den yapılan açıklamada ise, hükümetin Uzan Grubu'na bağlı yayın organlannda çalışan- lann sorunlanyla ilgilenmek ye- rine bazı yazarlan sansürlediğine dikkat çekildi. Gazetecılığin ister devlet ıster özel sektörde bir ka- mu hizmeti niteliğinde olduğu- nun \aırgulandığı açıklamada, "Beğenetim >^ da beğenmeyelim, Star televizyon ve gazetesini izle- >ip okuyan geniş bir topluluk \ar- dır. Hangiyazanokuyuphangi te- levizyonu izleyeceginev^tandaşlar kendileri karar veririer(...) De- mokrasi, muhalifseslerin boğulup iktidar borazanı yapüdıklan de- ğil. tersine desteklendikleri rejim- lerin adıdır" denildi. 1200 KİŞÎ DlLEKÇE VERDÎ TÜPRAŞ davasında ilk adım • Petrol-İş 1200 kişi eşliğinde, TÜPRAŞ karannın iptali için mahkemeye başvurdu. Sendikanın gösterisine çok sayıda sivil toplum örgütü, kurum ve kişi katıldı. ANKARA/ALİAĞA (Cumhuriyet) - Petrol-lş Sendikası, TÜPRAŞ'ın Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) karannın iptaline ilişkin Ankara Nö- betçi ldare Mahkemesi'ne başvurdu. Petrol-lş adına başvuruyu yapan sen- dika başkanı Mustafa Öztaşkın. "Özel- leştirmeden sonımlu bakanınuz, TÜP- RAŞ.'ı özeOeştirmenin dönemeç nokta- sı olarak görmektedir. Biz de tophım- dan aldığımız güç ve destekle TÜP- RAŞ'ın aşılması zor bir dönemeç oldu- ğunu göstermekte kararuyız" dedi. Sendikanın başvurusuna çok sayıda si- vil toplum örgütü ve kurumun yanı sı- ra 1200 kadar sendikalı, işçi ve yurttaş katıldı. Öztaşkın başvuru öncesi yaptığı ya- zılı açıklamada, TÜPRAŞ'ın pazarlık konusu dahi edilmeden, 3 yıllık kân kadar bir bedelle, ortaklanndan birisi kara para aklama merkezi olan Virgin Adalan'nda kayıtlı bir tabela şirketine hediye edildiği belirtti. Petrol-lş adına avukat Gökhan Candoğan'm açtığı da- va şu gerekçelere dayandınldı: Kamu yaran ile Özelleştirme Yasası amacına aykın: Kamu yaran her ıdari işlemde aranan bir koşul. 4046 sayılı Özelleştirme Yasasf nda ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde azalma sağlamak amaçlanmıştır. TÜP- RAŞ, kamu hazınesine yük olmadığı gibi verimlidir. thalesüreci yasaya aykm: 4046 sayı- lı yasanın 18. maddesi ve thale Şartna- mesi'ne göre, blok satışlarda pazarlık usulünün uygulanması gerekmektedir. Ihaleyi kazanan şirket tabela şirketi- dir: 105 bin Euro sermayelı Efremov Kautschuk GMBH, adresinde bile bu- lunamayan bir tabela şirkendir. Alman- ya merkezli şirketin ticaret siciline gö- re yüzde 49 ortağı British Virgin Is- lands adresli Renix Finans Corp, yani bir off-shore şirketidir. Blok saüş kamu varanna aykın: Blok satış, TÜPRAŞ'ın gerçek değe- rinin alhnda satışına ve özel tekel oluş- masına yol açmaktadır. ÖYK karan toplanarak almadı: 4046 sayılı yasaya göre ÖYK, toplana- rak karar alması gereken bir idari bi- rimdir. ÖYK'nin, karan toplanarak al- madığı kanısı bulunmaktadır. Imzaya açılarak verilen kararlann yok hük- münde olacağı Danıştay ıçtihatlan ile ortaya konulmuştur. İjçfler yoDara düştû TÜPRAŞ'ın özelleştirilmesine kar- şı açılan davaya destek vermek isteyen işçiler Aliağa'dan da 8 otobüsle Anka- ra'ya gittiler. Önceki akşam Aliağa'daki siyasi parti. sendika ve diğer demokratik kit- le örgütlerinin başkan ve temsilcileriy- le Petrol-lş Sendikası Aliağa Şube yö- neticileri bir araya geldi. Öte yandan TÜPRAŞ'a, uluslarara- sı piyasalardan 2.5 milyon tonu geçme- mek üzere sağlayacağı ham petrolün ithalat şeklini serbestçe belirleme yet- bsi verildi. İLGİ TOPLUMUNA DOĞRU/ÖZLEM YÜZAK ozJem.yıızak(acumhuriyetcoın.tr Bölgenin 'en' güçlü rafinerisi, Türkiye'nin 'en' büyük sanayi ku- ruluşu, 'en' kârlı, 'en' çok vergiyi ödeyen.... 'En'lersürüyorve TÜP- RAŞ pazarlık konusu dahi edilme- den, 3 yıllık cirosu kadar bir bedel- le, hakkında türiü şaibeler olan ya- bancı bir şirketin ortak olduğu bir konsorsiyuma satılıyor. Daha doğ- rusu hediye ediliyor. Aynntılara girip aynı hikâyeyi deş- meyeceğiz. Zira Petrol-İş Sendikasf- nın biri dün olmak üzere, peş peşe açtığı davalar sürüyor, tabii çalışan- ların eylemi de. Dikkati çekmek ıstediğımiz nokta, herkesin ve her kesimin 'jeopolitik önemi' konusunda hemfikir olduğu Türkiye'nin, ulusal birenerji politika- sına sahip olup olmadığı. TÜPRAŞ acaba bir ulusal enerji politikası çer- çevesinde mi satılıyor? Yoksa sade- ce ve sadece 'özelleştihlme' kapsa- mına ahndığı ve bir alıcı çıktığı için mi? Sözün bu noktasında enerji ala- nında ciddı çalışmalar yapmış hatta petrol üzerine bir de kıtabı bulunan, DSP hükümetinin eskı Maliye Baka- nı Hikmet Ulubay'ın anlattığı küçük bir gerçeği aktaralım: Ingiltere, Bri- tish Petrolium'u (BP) özelleştirirken şirketin yalnızca yüzde 15'iniyaban- cı sermayeye açtı. Kuveytli bir pet- rol şirketi satın aldı. Sonradan bu şir- ketin, BP'nin halka arz edilen kıs- mından da biraz hisse satın aidıği Bir Enepji Politikamız Var mı? ortaya çıktı ve Ingiltere hükümeti Ku- veytli şırketten yüzde 15'i aşan his- seleri satmasını istedi. Bu kadar libe- ral politıkalan savunan, özelleştırme- nin miman sayılan bir ülke bile stra- tejik sektörünü korumada bu denli ısrarcı ise... Ulubay'ın ısrarla vurgu- lamaya çalıştığı, sıcak ve soğuk ça- tışma bölge- lerinin tam ortasında yer alan Türki- ye'nin rafine- rilerini özel- leştirmesinin doğru olma- dığı. özel şir- ketlere devir belki, ancak yabancı ser- mayeye bu kadar pay asla... Geçen hafta OPET'in Yönetim Ku- rulu Başkanı Fikret Öztürk ile bir sohbet yemeğinde konu haliyle TÜP- RAŞ'a geldiğinde "Sen yine de özerkleştirilmesini tercih ederdim. Olmadı. Stratejik öneme sahip ol- duğu için keşke yalnızca Türk şirket- lerinden oluşan bir konsorsiyuma verilmiş olsaydı" sözleri de çok fark- lı değil. Her ne kadar krizlerden fazla ba- şını kaldıramasa daTürkiye hedefle- rini büyük tutan bir ülke. 2023 yılına kadar dünyanın ilk 10 büyük ekono- misi olma hedefîne soyunmuş oldu- ğunu biliyoruz. Peki bu nasıl olacak? Bir ülkenin ekonomik kalkınmasın- daki en önemli un- suhar enerji ve maden- ler. Her iki konuda da uluslararası arenada kı- yasıya reka- bet, kıyası- ya pazarlık- lar bıkıp usanmadan sürüyor. Ya- pılan her anlaşmada eli güçlü olan, bir adım öne geçmiş oluyor. Veneyazıkki... Sağlıklı ve sürdürülebilir bir enerji politikası olmayan bir ülke Türkiye. Kimi zaman enerji politikalarının oluşturulmaya çalışıldığı oldu ancak hükümetler değiştikçe politikalar da değişti. Ulusal ve net bir enerji poli- tikası oluşturulup uygulanmadı. örneklerçok.... -Türkiye'de enerji fazlası var mı yok mu?' konusu bile hâlâ tam ola- rak açıklığa kavuşmuş değil. Her ka- fadan bir ses çıkıyor. Rusya, Iran, Azerbaycan^ Mısır ve Türkmenistan ile anlaşma imzalayıp doğalgaz alma taahhüdünde bulun- du, ancak satın almayı kabul ettiği miktar Türkiye'nin doğalgaz tüketi- minin yaklaşık iki katı. Şimdi alımı ya- vaşlatmaya çalışıyor... -Kendisini de Bakû-Tiflis-Ceyhan boru hattı pastasına eklemle mek gayreti içinde olan Kazakistan, Tür- kiye'nin kendisinden almayı taahhüt ettiği doğalgazı satın almaktan vaz- geçmesi halinde ciddi sorunlar çıka- cağını her fırsatta tekrarlıyor.... Tüm bunlar dururken 'Beyaz Ener- ji operasyonunun' davalan hâlâ sü- rerken nasıl bir enerji politikası olabi- lir ki? Yeniden TÜPRÜŞ'a geri döner- sek... Tataristan'ın devlet yönetimin- deki şirketi, Rusya'nın 4. büyük de- vi Tatneft ile yapılan anlaşmada kim kazandı peki? Depoları dolu olduğu için rafineri ihtiyacı olan, Türkiye sayesinde gü- neye doğru açılan ve navlun maliyet- lerini düşürecek olan Tatneft'in TÜP- RAŞ'ı, üstelik değerinin çok çok al- tında satın alarak bir taşla bir değil, birkaç kuş vurmuş olduğu gerçek. Peki ya Türkiye ne kazandı bu işten?