Katalog

SAYFA CUMHURİYET 18 KASIM 2004 PERŞEME 14 JvUJLiJ. LJ J \ kultur@cumhuriyet.conn.tr JVIatthijs van Boxel 'Aptallık Ansiklopedisi' kitabında çareyi, aptallığm kendi diyalektiği içinde arıyor Akıl veaptallık eşittirtehlikeNENA ÇALİDİS 'Aptal gibi yere düştüm', 'Aptal aptal konuşma1 , 'Aptal mısın?', 'Aptallık etme'... Günlük yaşamı- mızda ne çok kullanınz 'aptal' söz- cüğünü... Ama gerçekte nedir aptal- hk, kime aptal detıir?... Pek de dü- şünmemişizdir ûzerinde... Ama Hol- landalı yazar Matthijs van Boxel, Ay- nntı Yayınlan'ndan çıkan 'Aptallık AnsikJopedisi' adlı kitabında bu ve benzeri sorulan irdeliyor. Öraeğin, aptaJlığın uygarlığın temelinde yeri nedir ya da insan davranışının belir- leyici öğesi olabilir mi aptallık gibi soruJara yanıt anyor. Her zeki insa- nın içinde aptallık, her aptalın için- de de zekâ olduğunu söylüyor. Aptallık bllgellk ml? - Kitabınızda aptallığı eksiklik olarak değil, zekâyı geliştirmeye yarayan bir cevher olarak niteliyor- sunuz. Bu sonuca nasıl vardınız? MATTHİJS VAN BOXSEL - ön- celikle şunu söylemek istiyorum: Aptallık ile cahıllik arasında fark var. Yazılan her şeyde aptallığın ken- dine has bir niteliği olduğu söyleni- yor, bundan da çok etkilendim. Ap- tallığın tüm dünya dillerindeki kar- şılığını araştırdım. Tümünde aptal- lığın bir çeşit bilgelik ya da kendi gü- zelliği olan bir kavram olduğunu gör- düm. Akıl ile aptallıgın birleşimi çok tehlikeli. Akıl ve aptallıgın bir ara- da olduğu bir kuram üzerine düşü- nüyorum. Ne kadar zeki oldugumu- zu düşünüyorsak, bir o kadar da ap- talız. Size bir örnek vermek istiyo- rum: Dizlerdekı yükü hafifleten özel yürüyüş ayakkabılan birer aptallık ürünü. Çünkü bunJar, bürün yükün kalçalara binmesine yol açar. Bu ki- tapta her şeyi aptallıgın ışığı altında inceliyorum. Aptallığım yüzünden acı çekmiyorum, kendi aptallığımın tadını çıkanyorum. Oysa insanlar aptallıklan yüzünden karamsar olup sıkılıyorlar ve aptallık yapacaklann- dan çok korkuyorlar. • "Aptallık ile cahillik arasındafark var. Yazılan her şeyde aptallıgın kendine has bir niteliği olduğu söyleniyor, bundan da çok etkilendim. Aptallıgın tüm dünya dillerindeki karşılığını araştırdım. Tümünde aptallıgın bir çeşit bilgelikya da kendi güzelliği olan bir kavram olduğunu gördüm. Akıl ile aptallıgın birleşimi çok tehlikeli. Akıl ve aptallıgın bir arada olduğu bir kuram üzerine düşünüyorum." - Zekâ ile aptallıgın insanla ko- şut giden bir şey olduğunu söyle- memiz mümkün mii? Yani her ze- ki insanda aptallık, her aptalın içinde zekâ vardır diyebilir miyiz? VAN BOXEL - Kesinlılde evet. - Aptallığı nasıl tanımlarsınız? VAN BOXEL - Yaptığım ve tanık olduğum aptallıklan şimdiye kadar hep not ettim. En büyük aptallığımı anlayabilmek için. Bu çalışma saye- sinde aptallığı kuramsal olarak açık- layabileceğimi düşünmüşfüm. İlk yazdığım notlara dönüp baktı- ğımda, büyük bir bunalıma girdim. Kısaca, kendi aklımın kurbanı ol- muştum. Benim aptallık noktasına vardığım olay buydu. Herkes delice bir hırsla çalışıp yoruluyor ve ken- dısine zarar veriyor. Bence aptallık tanımı budur. Bu kitabı ben insanla- nn keyif alması ıçin yazdım. - Kitabınızda icatlardan politi- kacılara kadar uzanan bir aptal- lık zincirinden söz ediyorsunuz. Bu zincirin ilk halkasını politika- cıların oluşturduğunu söylememiz mümkün mü? VAN BOXEL - Politikacılar top- lum içinde çok çarpıcı örnekler ser- giliyorlar. Oy veren birçok insan ol- duğundan, onJann özel olduğunu dü- şünüyorum. Onlann ne kadarnormal olduklannı gördüklerinde insanlar şaşınyorlar. Bir örnek vermek isti- yorum; balık türlerinin çoğu sürü olarak yüzer. 0 balık sürüsündeki tüm bahkJar, önde giden balığın ar- kasından yüzmek üzere genetik olarak programlanmış. En öndeki balığı sürüden çıkardıklannda bir sorun olduğunu saptamışlar. Baş- bakan her zaman öndeki bahktır ve bir sorunu vardır. 0nun yerini dolduracak bir balık her zaman için çıkar. - Kitabınızın önsözüne baktığı- mızda "Bu yazım, komşum Te- mel'in darbuka sesleri eşliğinde yazılmıştır" sözü var. Kitabın ilerleven sayfalarına baktığımız- da da Laz fıkralarına çok benze- yen, Almanlann Schildbürger öy- külerine ve diğer ulusların yöre- sel fıkralarına gördermeler görii- yoruz... VAN BOXEL - Aptallık evren- sel bir kavram. Komşum Temel. üniversite ögrencisiydi. Çok kötü darbuka çalardı, ben de banjo ça- lardım. Sonunda komşular şikâyet edince biz de çalmayı bırakmıştık. "Aptal sarışırT'ların glzl -'Aptallık Ansiklopedisi', 'Ger- zeklik' ve şu ana üstünde çalıştı- ğınız 'Aptallıgın Topografyası* adlı kitaplarınız var. Bu üçleme- den söz eder misiniz? VAN BOXEL - Bu üçleme bir ki- tap olacak. Bundan sonra 'Aptal- lık Teolojisi' üzerine çalışacağım. Aynca 'seks ve spor', 'sarışın ka- dın olmak, aptallık ve cinsellik' arasındaki ilişkileri irdeleyeceğim. Sanşın birçok dilde saflığı simge- liyor. Gördüğünüz bütün 'aptal sa- nşuıJar' asluıda kahverengidir. Do- ğal görüntüleri ashnda yapmacık. Filmlerdeki platin renkli kadınlar çok akıllı görünürler. Neden mi? Çünkü film boyunca ağızlannı hep kapalı tutarlar. Ben maço erkekle- ri de aptal olarak ele ahyorum. Slyvester Stalone gibi hem ka- rikarür gibi görünüyorlar, hem de idolleştinliyorlar. Kimin idol oldu- ğunu ayırt edemediğimiz bir top- lumda nasıl yaşıyoruz diye düşünüyorum. 30 ülkeden 160 filmin katıldığı festivalde, ilk 14 yılın kazanan filmleri de gösterilecek Stockholm Film Festivali 15yaşında GÜRHAN UÇKAN STOCKHOLM - Bugün başlayıp 18 Kasım'a kadar sürecek olan Stockholm Film Festivali'nde 30 ülkeden 160 film gösterilecek. 18 film, Bronz At ödülü için yanşacak. Bu yılın onur konuğu ise Amerikah yö- netmen Oliver Stone. Bu vesüeyle, Stone'un en yerü filmi 'Alexander'ın Avrupa gala- sı da 25 Kasım'da Stockholm'de yapılacak. Ünlü yönetmen, bir önceki gece sinema- severlerle buluşacak ve onur ödülünü ala- cak. Festivalde, Oliver Stone'un kendi seç- tiği filmleri de gösterilecek. Eskl "Bronz Af'IHar... Bu yılın festivalinde de Asyafilmleriço- ğunlukta. Festivalin 'Spotlight' bölümü ise Japon çizgi filmlerini içerecek. Geçen ilkbaharda Cannes'da yarışan Mamoru Oshii'nin fılmi 'Innocence' de Iskandinav- ya galasını yapacak. Festivalin 15. Yıldönümü olması nede- niyle, daha önceki festivalleri kazanan bü- • 28 Kasım'a kadar sürecek olan 15. Stockholm Uluslararası Film Festivali'nde 18 film 'Bronz At' için yanşacak. Bu yılın onur konuğu Oliver Stone. tün filmler tekrar gösterilecek. Bunlar ara- sında Çuentin Tarantino'nun 'Acımasız- lar' (1992), Milcho Manchevsld'nin' Yağ- murdan Önce' (1994) ve geçen yılın ga- libı, Gus Van Sant'm 'Elephant'ı da bu- lunmakta. Bu yıl ilk kez bir tsveç filmi de yarışmacı olarak gösterilecek. Maria Blom'un 'Masjavlar' adlı filmi, Stock- holm'de yetişen bir genç kızın, babasmm 70. yaş gününü kutlamak için Dalarna böl- gesindeki küçük bir yerleşim yerine dön- mesi ve burada çeşitli kültür çatışmalan- nın yaşanmasını anlatıyor. Yanşmaya ka- tılacak diğer filmler şunlar: 'Butterfly' (Yan YanMak, Honkong), 'Chrystal' (Ray McKinnon, ABD), 'CQ2/Tout pres du sol' (Carole Laure, KanadaFransa). 'Gar- denstate'(Zach Braff, ABD), 'Hotel' (Jes- sica Hausner, Almanya Avusturya), 'Inno- cence' (Lucile Hadzihaliloviç, Fransa), 'L'esquive' (Abdel Kechiche, Fransa), 'Lo- ve in thougt' (Achim von Borries, Alman- ya), 'Mean Creek' (Jacob Aaron Estes, ABD), 'Omagh' (Pete Travıs, Irlanda tn- giltere), 'Primer' (Shane Carruth, ABD), 'Gör Beni' (Agnes Jaoui, Fransa), 'So- mersault' (Cate Shortland, Avustralya), 'Kal Burada' (Sergio Castellitto, Italya), 'Steve+Sky' (Felix van Groeningen, Bel- çika), 'The VVoodsman' (Nicole Kassell, ABD) ve 'Uno' (Aksel Hennie, Norveç). 15. Stockholm Film Festivali'nin açılışı, bugün VVoody Allen'in yeni filmi 'Melin- da ve Melinda' ile yapılacak. 'Müzikte risk almak üzerine' MİAM'da Kültür Servisi - İTÜ Müzik İleri Araştırmalar Merkezi'nde (MİAM) aralık ayında "Risk (?)" baş- ljğı alönda 'müzikteriskalmak' konusu. birçok fark- lı açıdan bir dizi söyleşi ve panelde ele alınarak tar- tışılacak. Türkiye Iş Bankası'nın sponsorluğuyla dü- zenlenen bu etkınlik, müzik dünyasından birçok top- lulukve sanatçıyı birarayagetiriyor. ÎTÜ Maçka Kam- pusu MlAM Müzik Kütüphanesi'nde, aralık ayı bo- yunca 12.00 - 13.30 saatleri arasında gerçekleştiri- lecek 6 panel ve bir söyleşiye katılım ücretsiz. 1 Arahk'ta gerçekleştirilecek olan ilk panel Ce- za, Mor ve Ötesi ile Kardeş Türküler'i buluştura- cak. Bu panelin konusu 'Müzikte Riskli(?) Soluklar' 8 Aralık'ta ise Murathan Mungan ile 'Sözve Risk' konulu bir söyleşi yer alıyor. 14 Aralık'taki panelde Evin lhasoğlu ile Aydın Karlıbel. 'Cemal Reşit Rey ve Risk' konusunu ele alacakJar. 15 Aralık'ta Naim Dilmener ve Doç. Songül Ata 'nın katılacağı panelin konusu 'Pop- Arabesk - Pop'. Bu panelde pop müziğin arabesldeşmesi ka- dar arabesk müziğin poplaşması ve bu sürecin kül- türel etkileri tartışılacak. 22 Aralık'taki panelde, Kalan Müzik yönetim ku- rulu başkanı Hasan Saltık, Müzikotek-EMI Publi- sihing Yönetim Kurulu Başkanı Dağhan Baydur ve Av. Dilek Doğu, 'Müzik Piyasasında Riskler' ko- nusunu tartışacak. 24 Aralık'taki panel, çağdaş müziğin öncülerin- den Italyan besteci Ciacinto Scelsi ve Amerikah besteci John Cage'e odaklanıyor; Ingilizce sunula- cak panelin katılımcılan Dr.Robert Reigle, Onur Türkmen ve Zeynep Bulut. 'Zeki Müren ve Risk' konulu son panel, 29 Ara- hk'ta Prof. Şehvar Beşiroğlu, Yrd. Doç. Dr. Ayhan Erol, Doç. Dr. Ali Ergür ve Prof.Mutlu Torun'un katılımlanyla gerçekleştirilecek. (0 212 296 60 06 - vrvnv. miamsunar. org) Pembe fiazilep'in mavi yelkenlfleri • LEFKOŞA (Cumhuriyet) - Avustralya gibi kıta adada doğan, Kıbns Adası'nda büyüyen, Ankara'da Hacettepe Üniversitesı'nde eğitim gören seramik sanatçısı Pembe Gazilerin (26) sergisine 'Toprak Denizi Sevdi' adını \ermesinden daha doğal bir şey olabilir mi? Hacettepe Güzel Sanatlar Fakültesi Seramik Bölümü'nden mezun olan sanatçı, aynı çatı altında 'Akdeniz Uygarlıklanndaki Kayık ve Yelkenli Gemilerin Plastık Açıdan Değerlendirilmesi' başlıkla tezi ile de yüksek lisans aldı. 'Saçaklı Ev' galerismde açtığı sergiyi gezenler, gerçekten bir yat limanmın seramiğe dönüştüğünü ilgiyle gözlemliyorlar. Kıbns'ta çeşitli sergilere katılan, Rum sanatçılarla düzenlenen ortak sergilerde yelkenlileri, kayıklan ile boy gösteren Pembe Gazıler, Türkiye ve yabancı ülkelerde de beğeni kazandı. G.O.R.A.'dan ilk rekor • Kültür Servisi - Cem Yılmaz'ın uzun süredir beklenen filmi 'G.O.R.A.'yı, gösterime girdiği ilk 3 günde 722 bin 19 kişi izledi. Böylece 'G.O.R.A.' şimdiye kadar gösterime giren yerli' yabancı tüm filmlerin ilk üç gün izleyici rekorlannı kırmış oldu. Türkiye'de 240 kopya ile 450 salonda gösterime giren 'G.O.R.A.', bayram tatilinin de etkisiyle, izleyicinin salonlan doldurmasına neden oldu. TüPk sineması 90 yaşında • İSTANBUL (AA) - Türk sinemasının 90. yılı kutlamalan çerçevesinde Beyoğlu Belediyesi ve Sinema Platformu'nca, Istiklal Caddesi'nde 'Sevgi Yürüyüşü' düzenlendi. Taksim Cumhunyet Anıtı'na çelenk konmasının ardından Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan yaptığı konuşmada, 'Türk sinemasının 90. yılını çeşitli etkinlilderle kutlayacaklannı ve sinemanın 1895'lerde ilk olarak dünyada çıktığını, bir yıl sonra da Türkiye'ye geldiğini' söyledi. Anıttaki törenin ardından 'Türk Sineması 90 Yaşında' yazılı bez afışin arkasında kortej oluşturan sinema emekçileri, Istiklal Caddesi'nden Beyoğlu Belediyesi Sanat Galerisi'ne kadar yürüdü. Yürüyüşün sona erdiği Beyoğlu Belediyesi Sanat Galerisi'nde Beyoğlu Belediye Başkanı Demircan ile yazar ve sinema sanatçısı Meral Konrad, "O Isimler, O Yüzler" başlıklı sergiyi açtılar. Yürüyüşe ve açıhş törerüne, Tamer Yiğit, Suna Selen ve Nilüfer Aydan'ın da aralannda bulunduğu sinema sanatçılan katıldı. Film Sanayii ve Film Sanatçılannı Güçlendirme Vakfı da bir sergiyle etkinlikte yer aldı. Kaçak kaalar çoğalıyor • ANTAKYA (AA) - 23 uygarhğın 13'üne ev sahipliği yapan, bu nedenle arkeolojik kahntılar yönünden zenginliğiyle bilinen Antakya ve çevresinde kaçak kazılann çoğaldığı bildirildi. Tunus Devlet Müzesi'nden sonra dünyanın en eski mozaik yapıtlanmn bulunduğu, her yıl 50-55 bin kişinin gezdiği Antakya Arkeoloji Müzesi yetkilileri yılda 300-400 kaçak kazı'ya rastlanmasına ragmen bunlardan çok azının yakalandığını belirttiler. Yetkililer halkm duyarlılığının artması gerektiğini ancak bu şekilde kaçak kazılann azalabileceğini savundular. Sanatçı seferberlîği • Kültür Servisi - Yaşlısıyla genciyle dört kuşaktan 150 ressam ve heykeltıraşın katıldığı '150 Ressam ve Heykeltıraşın Büyük Sergisi' tstanbul Resim ve Heykel Müzesi'nde bugün açılıyor. Ulusal Kanal kültür-sanat ve toplum editörü Kiraz Perinçek'in hazu-ladığı ve 28 Kasım'a kadar sürecek olan sergide Adil Salih, Alaattin Aksoy, Bedri Rahmi ve Eren Eyüboğlu, Cihat Aral, Devrim Erbil, Ekrem Kahraman, Fikret ve Filiz Otyam, Maria Kılıçoğlu, Hanefi Yeter, Mehmet Aksoy, Mehmet Pesen, Nuri lyem, Özdemir Altan, Rasin, Saim Bugay, Su Yücel, Yusuf Katipoğlu gibi sanatçılann yapıtlan yer alacak. (0 212 251 50 90) SOPHOCLES LETRACHINIE ORHAN AKYUREK TAKI SERGİSİ 18 KASIM • 07 ARAUK 2004 ADTİcSAN POYRAC/K SOKAK 32/1 NIŞANTAŞI / TEL 0212 247 90 81 ' •*W@H^SLQ& ~^&fi&***~. ingtam* uyırbym: tiR* POUNO «ılyincı çain G:ANCARLO NAH'ıi ıvanlar. MMİUELU KySIFRHMN • PAOLO LOÜIME r D T Taksim Sjnnesı Gtşgaında sammalrtaflır İlanlannu İçin (0212)293 89 78 perareklam@perareklam.com.tr perareklam@superonline.com www.perareklam.com.fr HADI Ç/ YEDITEPE OYUNCULARI 23.m Cahit Atay Müxikli Güldürü SON PERDE(İNTERNET ÂŞIKLARI) 1 Yöneten: Hadi Çaman : Müzik: Oktay Şenol HASİ ÇAMAN, SUNA KMİN, CENK SOZ!Rİ. DIISM IO2YİĞİr, «OAL (010, «IVAKÇ TİNER VE OKTAY ŞENOt r«fmb*, CMM, Omnttse 20.30, Pnor 15.30 HADİ ÇAMAN TİYATKOSU I i Cd »o IM Jıst U (021?) 24i 17 77-2)9 3İ VI E F E S Pilsen'in kültür ve sanata katkılan artarak sürecek. İlanlartnız İçin (0212)293 89 78 perareklam@perareklam.com.tr perareklam@superonline com www perareklam.com.tr www.perareklam.com.tr * (0212) 293 89 78 SBS-1885 ORTAOYUNCULAR www.ortaoyuncular.com Ferhan Şensoy'un BENI BEN MIDELIRTTIM? Cumartesi 20.00 / Pazar 15.00 lıt.imınHi'1 Ferhan Şensoy'un UZUN OONLU KIŞOTİROL GÜNAVDM - FERHAN ŞENSOY aSIM ÛZTEKIN - PARKAN OZTURAN - ERKAN ÜCÜNCÜ AU ÇATALBAŞ HAKAN BllGıf EÜF DURDU - EBRU SOVUERDEN - ECE ERDOĞUS • NECMI YAPIO JIN KATKILARIYLA I Persembe ve Cutna 20.00 I İSTİKUL CflD. N0:140 TEL (0 212) 25118 65-66 FAX: (0 212) 244 43 27