Katalog

DÜNDEN BUGÜNE 25 yıl önce Kuzey'in soğuk sularında kulaç atan Türk kızı hâlâ ödülünü alamadı Apaçi Nesrin Manş'ı geçti Yauzup yuzup kuyruğuna gelmiş Manş'ın... Bitiriyor yarışı, hakemin istediği gibi... Yanş hakeminin ve antrenörü Kutal özülkü'nün kronometresi 15saat47 dakikayı göstehrken Nesrin Olgun Manş'ı geçen tek Türk kızı olarak tarihe geçiyor. ABDÜLKADÎR YÜCELMAN Ağustos 1979. Gün doğması yakın, birgenç Türk kızı bir grup yüzücü ile In- giltere sahillerinden denize gi- riyor, hedeflerı Manş'ı geçip Fransa sahillerine ayak bas- mak. Tirtır trtrıyor, ama asla he- deften caymak yok. Gruptakı arkadaşları kulaç atmayı bıra- kıp teker teker motorlara bi- nerken Türk kızı akıntıya kapı- lıp Belçika sahillerine düşüyor. Trtremesi artıyor, donacak gi- bi, hatta kulaçlarını atarken bi- lefiziksel değil beyinsel bırmü- cadele içindeolduğunu düşü- nüyor. Fransa sahilleri gözük- müştür, şunun şurasında 700 metre ya kaldı ya kalmadı. Ku- laçlarını atmaya devam ediyor, ama an o akıntı... 700 metreyı 4 saate aşabiliyor, santim san- tim. Gruptakilerin çoğu motor- la onu izliyor, neyse ki artık ayaklan karaya vurmuştur. Ama hakem megafonla kendisini uyarıyor; "Hemen çıkma, su ile bağlantın kesilinceye kadar yüzeceksin" deyince isyan eder gibi oluyor. Yüzüp yüzüp kuy- ruguna gelmiş Manş'ın... Brti- riyor yarışı, hakemin istediği gibi... Yanş hakeminin ve ant- renörü Kutal Özülkü'nün kro- nometresi 15 saat 47 dakika- yı gösterirken Nesrin Olgun Manş'ı geçen tek Türk kızı ola- rak tarihe geçiyor. Türkiye'de kan gövdeyi götürürken Kore gazisi işçi bir baba- nın, memur olarak çalışan çağ- daş bir annenin kızı olarak ta- rihe geçen Nesrin, ülkesine döndüğünde Türkiye'nin so- kaklarında kan gövdeyi götür- mektedir. Nesrin de Ankara Ga- zi'den mezun olmuş bir kız ola- rak o ortam içinde kendisine fazla il- gi gösterilmesini de istememişti. Ann- cak onu tanıyanlar "Bizim Apaçi Nes- rin Manş 7 geçmiş duydunuz mu?"d\- yerek Adana'yı ayağa kaldırmışlardı. Nesrin ve mütevazı ailesi de fazla bir şey istememişler, "Ülkenin dunımu böyleyken Nesrin Manş'ı geçse ne olurgeçmese ne olur?" havasına gir- Nesrin Olgun, ailesine de sporcu kimliğini aşılamış. mişlerdi. Oysa Nesrin'in yaptığı iş ger- çekten öylesine basite alınacak olay değildi. Nitekim tarih sayfaları, bugü- ne dek 5000 kişinin denemeye kalk- tığı Manş'ı geçme başansına ancak 399 kişinin ulaştığını yazmıştı. Nesrin ise bir kız olarak üstelik daha zor olan Ingiltere-Fransa etabını başarmıştı. Adana her şeye karşın yine de coşkuluydu, Seyhan Belediyesi Nes- rin'in adını önce bir bulvara, sonra caddeye verelim derken o "Doğdu- ğum evin sokağına adımı verin" de- yince Seyhan Belediyesi 555'inci So- kağa "Nesrin Olgun" adını koyduy- sa da plakasını asmadı, aradan 25 yıl geçti hâlâ da asmış değil. Aymazlığın böylesi işte... Spora ve sporcuya ve- rilen önem Adana'da demek ki böy- le. Adana'da artık neden eski yüzü- cüleryetişmiyor, sorusunun karşılığı bu olmalı. Manş'ın öyküsü de ilginç Nesrin 17 yaşındayken Ankara'dan Adana'ya izinli geldiğinde antrenman için havuza gitmiş. Ne olduysa orada olmuş, onun öyküsü- nü kendisinden dinleyelim. "Havuza gittim, antrenman- dan sonra bir sigara yak- tım" derken karşıma il mü- dürümüz Tuncay Şenyüz çıkmaz mı. Tuncay Şenyüz de eski bir yüzücü. Elimde sigarayı görünce "Oh oh sen böyle gidersen Manş'ı de- ğil kanalı bile geçemezsin. Ya sigarayı bırak ya da bir daha buraya gelme" diyin- ce utandım, o utancımı as- la anlatamam. Çok etkilen- miştim, "Hocam ben Manş'ı geçeceğim, size söz veri- yorum" dedim. "İşte o an- da verdiğim söz beni kam- çıladı, Manş'ı geçmemin sır- n budur." Nesrin bugün de havuzda Manş'ı geçen tek Türk kızı Nesrin Olgun, Gaziantep GSGMII Müdürü Zafer Ars- lan ile evlenmiş ve iki ço- cuk yetiştirmiş, kızı Başkent Üniversitesi'nde spor bilim- leri ve radyo televizyon oku- yor, oğlu Çukurova Üniver- sitesi'nde işletme bölümün- de. Eşi Zafer Aslan Adana GSGM'de uzman, Nesrin ise Adana'da yine yüzme ha- vuzunda gençleri yetiştirme- ye devam ediyor. Yaşamındaki en büyük üzüntüsü ise Manş'ı geçme başarısını kutlayan ne bir Cumhurbaşkanı olmuş ne bir Başbakan. "O günlerde ülkemin insanlan sokaklarda öldürü- lürken benim birödül beklememi el- bette hiç kimse düşünemezdi." İşte Manş'ı geçen tek Türk kızı Nesrin Olgun Aslan'ın öyküsü. Ama sportarihinin yazdığı bir büyük başa- rıyı yıllar sonra da olsa ödüllendirmek, sanırım geç kalmış da olsa bir so- rumluluk ve görev olmalıdır. Karşıyaka'da 'doğan' Gökhan Nil, kulübüne birçok başarı kazandırdı Tek sporcu, beş branş Gökhan Nil tam bir spor âşığı. EKİM 2004 EMRE DÖKER r ıl 1950... Karşı- yakaSporKulü- # bü, 17 branşta aktif olarak liglerde müca- dele ediyor. Hem de sporcu- ların amatör ve bölgede tek bir lise olmasına karşın. Ta- kımın 'amatörprofesyonel- lerinden' 1932 doğumlu Gökhan Nil de Karşıyaka'ya 5 dalda hizmet ederek, takı- mın birçok başarıya imza at- masını sağlayanlardan. Sporu amatör olarak yaptıklarını, sporcuların pa- ra için değil takım aşkı için sahalara koştuğunu vurgu- layan Nil, Karşıyaka'da oyıl- larda açık olan 17 branştan geriye çok az branşın kaldı- ğını voteybokdaerkektakımı- nın bile olmadığını kayde- derek, "Ozaman statlara ta- kımlann branşlan kadarbay- rakları asılırdı. KafKaf'ın 17 tane bayrağı Alsancak Sta- dı'nda dalgalanırdı. Şimdi bakıyorum da bunlardan eseryok" diye konuştu. Yüzme, basketbol, hentbol, futbol ve sutopu sporlarını aynı anda yapan Nil, 1954'de eltopunda Tür- kiye Şampiyonluğuna ulaş- mış. Eskiden eltopunun bü- yük sahalarda ve 11 kişiyle oynadığını, kalelerinde nor- mal futbol kalesi büyüklü- ğündeolduğunu belirten Nil, "O yıllarda bu oyun daha zordu. Ceza yayı üzerinde atışyapardık. Futbolayakın olması nedeniyle eltopunu oynamak bizim için zor ol- muyordu" diye konuşuyor. Yüzmede Türkiye derecele- ri yaparak bu alanda da ba- şarısını kanıtlayan Nil, fut- bolculuk yıllannda Ege Eksp- res gazetesinin düzenlediği ankette, Metin Oktay, Er- gun Puşkaş, Adnan Süva- ri gibi futbolcuların arasın- dan, iki yıl 'en centilmen fut- bolcu' seçilmiş. Karşıyaka'dan başka takımda forma giymeyen Nil'in en büyük hedeflerinden biri de aşığı olduğu kulübü- nü artık üzerindeki 'ölü top- rağını' atması ve bir an ön- ce eski güçlü dönemlerine dönmesi. Nil, altyapının ta- kım için en değerii kazanç ol- duğunu, bunun geri plana itilmeyeceğini söyleyerek, "Kulüplerherbranşta takım oluşturmalı ve bunlanryiant- renörierie ve altyapı ile des- teklemelidir. Bunlann olma- ması durumunda başannın gelmesi imkansızdır" diye konuşuyor. 1950'li yıllarda sporcu- lann günde iki maç yapacak kadar dayanıklı olduklarını kaydeden Nil, sporu nasıl amatör bir ruhla yaptıklarını anlatrken, bugün astronomik transfer ücretlerine karşın haftada bir maç çıkaracak devamlılığı gösteremeyen futbolculan da bir anlamda mesaj gönderiyor: "Futbol maçından çı- kardık, bize 'hentbol maçı var kim oynar' diye sorduk- lannda 11 kişioynanan oyun için 35 kişi giderdik. Sabah yüzme, öğlen basket, ak- şam üzerifutbolantrenman- lanna çıkardık ve bunlan hiç- bir çıkar beklemeden yapı- yorduk." Cumhuriyet SPOR ([email protected]) Yerel Yönetimler ve Kent Kültürü Teknolojinın gelişmesi ile günümüz ın- sanı, kendi gereksinim önceliklenni görmez- likten gelen bir kültüre yöneldi. Sağlıklı ve uzun bir yaşam için gereklı olan doğal hareketler, modern gelişmeler ile bu gün, yine ınsanın kendısı tarafından ortadan kaldınldı. Bu kül- türle 'konfor' adı altında ınsanlann gıttikçe hareketsizliği kabullenmesi ve yeğlemesi doğal karşılanmaktadır. Bu gün yerel yerie- şimlerdeki durum, büyük ölçüde bu kültür yaklaşımının sonucudur. Hızh ıletışim ve bilgı patlaması bir yan- dan hareketsizliği özendirirken bir yandan da ınsanın kendı hareket sorunlannı anlama- ya başlamasına da yol açtı. Kent ınsanı, kendı yaşam oncelıklerinı düşünürken artik hareketsızlığe yönelten kon- for yerine, aktıf yaşamı ozendıren bir kültür- den yana olmalıdır. Hareketsizliği kabullen- me eğıtılmiş ınsanın kültürü olmasa gerektir. Çarpık kentleşme Kent planlamasında yerel yönetimlerın kontrolünden her zaman önde gitmektedır. Bu bağlamda kent kültürü ve spor kültürü çelışmektedır. Kentlenn yerleşım planlaması şüphesiz uzmanlık ister. Yerleşim uzmanlan, çağdaş yerleşim kültürünü kenteyansıtabılmelidir. Buradaiki unsuru göz önüne almak gerekır. Bınncısi sağlıklı ve planlı yerel yerleşimlenn kültürü- nü almış bir toplumun oluşturduğu yerieşim değerierınin olup olmaması, ikincisi ise sağ- lıklı yerleşım kültürü ile deneyimli uzmanlar ekibinın bulunup bulunmaması. Genellikle yerleşme ve kentleşmede yerel yönetimleri- miz bu iki önemli unsuru bir araya getirmek- te güçlük çekmektedir. Yerel yönetımlenn, biryandan halkın ge- reksinımterinı göz önüne alırken dığer yan- dan da alanında yetişmış uzmanlan ile hal- kın sağlıklı yaşama fonksiyonlarını kolaylaş- tırma önceliklenni göz önüne alma sorumlu- luklannı yenne getirebilmelidir. Bilgisayar ortamı Nil'in anlattıklan, astronomik transfer ücretlerine karşın haftada bir maç çıkaracak devamlılığı gösteremeyen günümüz futbolcularına bir anlamda mesaj nfteliğinde. Yerleşim kültürümüzün olumlu sonuç- lannı bizim yerel yerleşmemızde görmek pek mümkün görünmemektedır. Bırkaç yıl önce Minnesota Üniversıtesinde bir 'ınsan perfor- mansı laboratuarı'ru gezmıştık. Orada şehır planlaması ile ilgilı bir sımülasyon izledik. Bir oda içinde bir arazinin ya da şehrin, bütün koşullarını (dört mevsim hava ve arazi, araç, okul, nüfus, öğrencı v.b) bilgisayar ortamına aktararak üç boyutlu görünümünü canlandı- nyor ve bireylere izleterek tepkilennı kayde- dip nasıl düzenlemeler yapabileceklen ile ıl- gili raportar hazıriıyorlardı. Bu senaryolann ha- zırlanması artık zor değil. Yerel yönetimler çağdaş sıstemleri, ıleri bir ön görü ile hazır- layabilirler. Yerel yönetimlenmız, şüphesiz halka hizmet için kurulmuşlardır. Bu hızmet- len yerine getirebilmek için yasalar çerçeve- sınde bazı hizmet bınmlerı oluşturmuşlardır. Bu bınmlere baktığımızda; Trafik hızmetlen, Sağlık hizmetlerı, Zabıta hizmetlerı, Eğitım- Kültür hızmetlen v.b pek çok hizmet bınm- lenni görebilmekteyız. Ancak, ınsanının sağ- lıklı yaşamasının bir parçası olan 'Spor Hız- metlen' için bir birim bulunmamaktadır. Ye- rel yönetimler halkla en yakın iletışımi kura- bılen, onlann sorun ve gereksınımlerinı yüz yüze çozmeye çalışan kurumlardır. Hizmet bı- nmlerınin en etkın hizmet verebıleceğı yerler de bu ilişkiler içindeki birimler olacaktır. Bu bakımdan yerel yönetimler yenı ye- rel yasa taslağının kendılerine vereceğı dü- zenleme ve teşkılatlanma olanaklanna çok ıvi hazırianmalıdır. Özellıkle heryaştaki halkın spor yapabilmesıni sağlayacak hızmetlen ürete- cek bir kadroyu, kendı yapısı içinde hazırfa- malıdır. Yann yasa önümüze çıktığında sıstem, yeniliğın getırdiğı heyecanı iyı değeriendire- cek bir hazırlık ürünü olduğunu ortaya koya- bilmelidir. Kolay değil yenı bir organızasyon yeni bir teşkilatlanma, yeni iş tanımlan, yeni iletişım ağları oluşturmak gerekıyor. Bunla- nn iletişim yazılımları hazırianmalı ve bu bü- yük oyunun provaları yapılmalıdır. Burada asıl olan yerel yönetimlenn, vatandaşın ha- reket hakkını bir yaşama hakkı olarak ele alıp, halka spor hızmetlerinı verebılmektir. Bu nedenle bütçesi, personeli vetesıs- leri ile yerel yönetimlerı böyle bir bırımı şim- diden acilen harekete geçirmesinde ya da ha- zıriıklarını yapmasında yarar görülmektedir. Bu bağlamda Daha önce Kadıköy Belediye- sınde başladığı gibi uzmanlar grubundan oluşan bir danışma ve çalışma gruplan oluş- turulabılir. Bu birimlerin yöneticilerinın, sporyük- seköğretimi görmüş, yönetim deneyimi olan uzmanlardan olması beklenir. Bu kurullarda süreklı, yan zamanlı ve gönüllü çalışacak uz- manlardan oluşabilir. Yerleşimlerde gönüllü- lük sıstemı duyarlığı geliştirilmeli, özendiril- meli ve ödüllendirılmelidir. Yerleşim bınmle- rinde, yerel yönetimlere özellikle spor hiz- metlerinde destek verecek pek çok birey, kurum ve kuruluşlar bulunabilir. Yerel yöne- timler bu varlıklarını halkın spor hakkı için canlandırabilir. Yerleşme kültürü içinde yer alan spor alan ve mekanlan, doğal parkfar, halkın sağ- lıklı bir şekilde yaşamını sürdürmede önem- li unsurlardır ve kentin soluk aldığı ortamlar- dır. Bu ortamlar halk ve yerel yönetimlerın ış- bırliği ve duyarlığı ile gelişebilir. Bu bağlam- da halkın özendırilmesinde ve bu alanda de- ğerler geliştirilmesinde medyanın gücü kul- lanılmalıdır. Halkın kendi gereksinimı olan spor mek?nlannın yerel yönetımlerden talep edil- mesı bu duyarlığın gelıştirilmesi ile olabılir. Bu- nun için de yerel yönetımlerde kulüpleşme sporun kurumlaşmasında ve halkın bir araya gelerek spor ortamlarına daha fazla zaman ayırmasına ortam hazırlayabılir. SAYI48