Katalog

fgmmx^ Motor Sporları SPOR 1950 yılında başlayan Formula 1 'de bir çok hızlı ve değerli pilot pistlerdeydi Kimler fieldi kimler geçti Schumacher kimine göre îyi kimine göre en iyi. E. MURAT YIĞCI " Sf Formula 1'intarihi çok ' da eskilere dayanmıyor as- lında. Çok kısa bır özet yapmak f gerekırse, 1950 yılında başlayan F1 Dünya Şampiyonası, 1980'li yılların ortalarından itibaren alkol, yağ ve sigara kokusundan kurtulm karşılaşması oimaya başla- mış. Bu53yıllıksüredebırbirindende- ğerii, birbırinden hızlı pilotlar gelmiş geç- miş pıstlerden. Bu isımlerin en değerlilerinden bıri de (sevmeyenlen kabul etmeyebilir ama) son yıl- ların en ryı pilotu nrtelendırmesine fazlasıyla lâ- yık olan Michael Schumacher. Alman pilot sa- dece 2000'lı yıllan domıne etmekle kalmadı, tüm zamanlann (Ayrton Senna'ya art pol pozisyon re- konj dışında) tüm rekorlannın da sahibi olmayı ba- şardı. Schumacher, altıncı dünya şampiyonluğunu kazandıktan sonra kendisine yöneltilen bır soruya büyükbiraçıkyüreklilikle "Hayır, Fangiobenden da- ha bûyüktü" yanıtını verdi. Işte bu yazının konusu da bu; yani pek çok F1 otoritesine göre Schumac- her'le karşılaştınlabilecek değerdeki F1 pilotları. Hep tekrarladığımtz bır ikı söz var; amacımı- z/n Schumacher'ı ya da diğerierini kötülemek ol- madığını hatırlatalım. 1) Matematik her zaman matematiktir. Schumacher dediğimizde, herkes- ten daha çok puan (ve para) kazanan, tüm F1 re- korlarını altüst etme başansı gösteren bir pilot- tan sözediyoruz. 2) Herkesi sevemezsiniz ama her- kese saygı gösterebilirsiniz. 2003 Suzuka'da al- tıncı şampiyonluğunu kazanan Schumacher, o ya- rışta gridde bulunan tüm pilotların toplam zafe- rınin iki katı kadar zafer kazanmış bir pilottu. Ra- kipleri tarafından bile modern zamanlann en iyisı olarak nitelendirilen bır pilot için "şansıyla kazandı" ya da "otomobili iyiydı" yorumlarını yapmadan ön- ce bir kez daha düşünmekte fayda var. 1950'len Juan Manuel Fangio 1995 yılında (17 Temmuz) hayata gözlerini yuman Fangio, 26 Haziran 1924'te doğdu. llk şampiyonluğu- nu 1951 yılında kazanan Arjantinli pilot, 1954, 1955, 1956 ve 1957 yıllannda şampiyonluğu kazanarak kınlma- sı güç bir rekora imza attı. Michael Schumacher, Arjan- Ayrton Senna: O, Formula 1 ve yanş tutkusu için canınt verdi. tinli pilotun 5 şampiyonluk rekorunu kırmış olabilır ama 8 yılda 5 şampiyonluk kazanan Fangıo'nun 5 şampiyonluğu 4 farklı takımla kazanmış olması, F1 'de belki de tekrarlana- mayacak birbaşan. (1951, Alfa Romeo; 1954 ve 1957, Ma- serati: 1955, Mercedes-Benz; 1956, Lancıa, Ferrari) 277 puan alan, 35 podyum başansı, 28 pol pozisyon kazanan ve 51 yarışta start alan Fangio, 24'ünü kazana- rak kınlması güç bir yüzdeye (yüzde 47) ımza attı. 1960'lan Jim Clark 1936 doğumlu (4 Mart) Jim Clark, katıldığı 72 yanş- ta 25 zafer kazandı; 7 Nisan 1968 yılında pistte geçirdiği bir kazasonrasında hayata gözlerini yumduğunda 1963 ve 1965 yıllarmda şampiyonluk kazanan bir pilot olarak tari- Başarıları azımsamayalım S anırım bir şeyler değişiyor. Motor sporlarına gönül ver- miş bir avuç insanın çabasının sonucu aslında bugün ulaştığımız nokta. Aynı sayfalan paylaşma şansını yakaladı- ğım sevgili Şevki Ağabey ne de güzel söy- lemiş; "Gün yaptığı yayınlar dışında, oto- mobilsporiannın birkaç santimlikhaberola- rakyeralmasından her ralliseverin bayram ettiği dönemlerde..." Evet, bu adeta bir bayramdı bizler için, neredeyse büyüteçle aradığımız, bir yanş otomobilinin tozlar içindeki görüntü- sü ya da bir yanşın genel klasmanın gaze- te sayfalarındaki onca önemli ve öncelik- li(!) haberlerinin arasında yer bulması. Se- ri ilan büyüklüğündeki haberler de o bir avuç insanın ricaları ile yer bulurdu gaze- telerin siyah beyaz sayfalannda. Bizler için birer ganimet değerındey- di o yarı bülten motorsporlar haberleri. özenle kesilir ve kimi okul defterierinin ka- paklannı süsler, kimi de kişisel arşivlerde kaybolurgiderdi.. Çağ atladık Peki ne değişti o günlerden bu yana? 80'li yıllardan itibaren tanık olduğum kada- n ile "Çağ Atladık" kelimesi kısaca ifade ediyor aslında herşeyi. Formula 1, 2005 "te belki Türkiye'de gerçekleşecek, Dünya Ralli Sampiyona- sı'nın bir ayağı ise geçen yıldan beri Antal- ya'dayapılıyor. 20 katsayılı birTürkiye Ral- lisi, Dünya Ralli Şampiyonası'nda altıncı- lık, FIA takımiar kupasında 2. lik alan bir pi- lot, Volkan Işık, Avrupa Şampiyonu bir başka pilot, Nejat Avcı, Dünya Ralli Şam- piyonası'nda bir başka başan hikâyesinin baş aktörü Serkan Yazıcı ve sıkı durun ta- mamen Türkiye'de projelendirilmiş ve ge- liştirilmiş bir uluslararası yarış otomobili, 2003 yılı Türkiye genel klasman ve marka- lar şampiyonu Tofaş-Fiat Palio Super 1600. Işte çok değil izleyebildiğim 20 yıl so- nucunda elde ettiklerimiz hiç de azımsa- nacak gibi değil aslında.. Onca engelleme- ye, onca eleştiriye ve ayak oyunlarına rağ- men elde edilenier mucize kabilinden bir başan değil mı sizce? Z orfnula 1, 2005'te belki Türkiye'de gerçekleşecek, Dünya Ralli şampiyonasının bir ayağı ise geçen yıldan beri Antalya'da yapılıyor. 20 katsayılı bir Türkiye Rallisi, Dünya Ralli Şampiyonası'nda altıncılık, FIA takımiar kupasında 2. lik alan bir pilot, Volkan Işık, Avrupa Şmnpfefmu bir. başka pilot Nejat Avcı, Dünya Ralli Şampiyonası'nda "" bir başka başan hikâyesinin baş aktörü Serkan Yazıcı ve tamamen Türkiye'de projelendirilmiş şampiyon Tofaş-Fıat Palio Super 1600. hegeçmiştı... 196O'lı yılların en iyi pilot- ları arasında bulunan Jim Clark, yanştığı tektakım olan Lotus için bir pilottan çok daha önemli rol- ler üstlenmişti. Kazanma yüz- desi gözönune alındığında sade- ce Fangio ve Schumacher'e ge- çilen Iskoç pilot için genelde "önde gittığinde oldukça ryı per- formans gösterır, rakipieriyle mucadeleye gırdığınde ise bıraz zayıfkalırdı" yorumuna tanık olu- yoruz. Yine de yağmurlu bır gün- de, (1968 Almanya GP'sı) haya- tını kaybetmemış olsa, hiç kuş- kusuz şampiyonluk sayısını art- tırması sürprız olmayacaktı. 1960-68 yıllarmda Lotus takımı adına 8 yıl mücadele eden Clark'ın toplam 274 puanı, 33 pol pozısyonu ve 32 podyum başa- rısı var. 1970'len Jackie Stevvart Asıl başansı F1 'ın daha gü- venlı bır platform olması ıçın ver- diğı savaş olan Sir Jackie Ste- vvart, start akdtğı 99 yanşın 27'sin- den zaferle ayrılarak ve 1969, 1971, 1973 yıllannda 3 şampi- yonluk yaşayarak modern za- manlann en önemli F1 pilotlann- dan birı olmayı da başardı. Ha- len F1 dünyasının en önemli ısimlerınden biri olan Stevvart, Formula 1 'i güvenli bir spor halıne getirdi, günümüzde ol- mazsa olmaz olarak görülen pek çok fikri ilk kez öneren isim oldu. 34 yaşında, üçüncü şampiyonluğunu kazandık- tan hemen sonra emekli olan Stevvart, daha sonra bir F1 takımının patronluğunu dayaptı. Kanyennde BRM, Cooper, Matra, March ve Tyrrell için yarışan Stevvart'ın toplam 360 puanı, 17 pol pozisyonu ve 43 podyum başansı var. 1980'ler: Alain Prost 199 yarışta start alan Fransız pilot, 1985,1986,1989 ve 1993 yıllannda şampiyon oldu. 51 zafer kazanan Prost, dengeli sürüşü ve pist dışındaki hareketlerıyle "profesör" lakabını almayı ve tüm zamanlann en iyileri konuşulurken, hemen hemen ilk akla gelen isımlerinden birı olmayı başardı. En çok kazanan pilot olma ünvanını Schumacher'e kaptıran Fransız pilot, teknik açıdan, F1 tarihının en iyileri arasındaydı. Prost, 1993'te kazandığı son şampiyonluk- tan sonra emeklıye ayrıldı. Prost için yapılan yorumlar arasında "Eğer 8O'lı yıllann başın- da (1982, 1983 ve 1984 yıllarmda) bıraz da- ha şanslı/başanlı olsaydı, Schumacher, şu an- da rekor kırmak ıçın 6 değil, 8 kez şampiyon olmayı hedeflemekzorunda kalabilirdi" cüm- leleri deyeralıyor. Prost, 106 podyum başa- nsı, 33 pol pozisyon ve toplam 798,5 puana sahip. y Sanmayın bu başannın arkasında bin- lerce, onbinlerce insan var, sanmayın Ro- yal Club Automobile gibi onbinlerce lisan- lı sporcusu olan bir Ingiltere (futboldan sonra en çok lisanslı sporcusu olan spor dalı) gibi burası ya da hepsi birerdevlet bü- yüklüğündeki otomotivfiımalan tarafından destekleniyor, sanmayın bağlı olduğu ba- kanlığı tarafından milyonlarca dolar bütçe- ye sahip bir ülke ya da neredeyse yürüme- yi öğrenmeden kayarak otomobil kullan- maya başlayan insanların yaşadığı Iskan- dinav ülkeleri.. Bu başarının sağlandığı yer hepimizin yakından tanıdığı, bikJiği, yaşa- dığı Türkiye. Herkes anlayacak Işte o bir avuç insan, aslında ezbere sayabilirim hepsinitektek, bu sayfalan pay- laştığım Şevki Ağabey gibi, ya da ne yazık ki aramızda olmayan Renç Koçibey, Ali Si- pahi gibi... Ama inanıyorum herkes anla- yacaktır ve gülümseyecektir kendi kendi- ne, rantın henüz giremediğı, mafyanın yö- netim kurullannda yer almak için gaz pe- dallarının yerine kurşunlann kullanılmadığı, kişisel çıkarların sporun önüne geçmediği ve hâlâ amatör ruhlarla yapılmaya çalışıl- dığı bu ufak camiada kimleri kastettiğimi.. Evet bu ilk yol notJanm Cumhuriyet Ga- zetesi sporekinde. Umarım büyük ustalar- la aynı sayfalar arasında yer almanın ağır- lığını taşıyabilirim, umanm onlara lâyıkola- bilirim ve belki de en önemlisi bir sporcu ola- rak motor sporiannın gelişmesi ve kitlele- re yayılması, zengın sporu imajından kur- tulması için bır katkı da ben sağlarım spon- sorlann kapılannda kamp kuranlara.. E-Posta: omerdem@omerdem.com 1990'lar. Ayrton Senna 1988,1990 ve 1991 yillannda şampiyon- luk yaşayan Ayrton Senna, 1994 yılında, pistte hayatını kaybetmesine karşın, 199O'lı yılların en önemli isimleri arasında bulunuyor. 21 Mart 1960 yılında doğan Senna, 41 yanş- tan zaferle ayrıldı. 162 yarışta 65 pol pozis- yon alarak pistte çok hızlı olduğunu kanıtla- yan Brezılyalı pilot, şampiyonluğu kazanmak için takım arkadaşına (Prost'a) çarpmaktan da kaçınmayacak ölçüde kazanma hırsı olan bıriydi. "Bir pilotun bu kadar çok sevilmesi ve ölümünden sonra kendi adına (Ayrton Senna Vakfı)bır vakıfkurulması için tüm bun- laryetmez" diyorsanız, haklısınız. LJder kişi- liğiyle herkesi kendine hayran bırakan, entel- lektüel, pek çok dil konuşan, söyleşılerdeki performansıyla da herkesi kendine hayran bırakmayı başaran Brezilyalı pilot, kendi ül- kesinde yoksul ve kımsesiz çocuklara da maddi-manevi destek olmasıyla tanınıyor- du. Senna, San Marino Grand Prix'sinde Monza pistinde hayatagözlerini yumdu. 1 Ma- yıs 1994'te hayatını kaybettiğinde Toleman, Lotus, McLaren ve VVilliams'da yarışmıştı. 41 yarıştan zaferle ayrılan Brezilyalı pilotun, 65 pol poziyonu, 80 podyum başansı ve top- lam 614 puanı var. 2000'ler: Michael Schumacher 34 yaşındaki pilot (doğum tarihi 3 Ocak 1969), 1994,1995,2000,2001,2002 ve 2003 yıllannda dünya şampiyonu oldu. 194 yanş- ta start alan Alman pilot, bu yarışlann 70'in- den zaferle ayrılarak ulaşılması güç bir reko- ra da imza attı. Juan Manuel Fangio ile paylaştığı en faz- la şampiyon olma rekorunu tek başına ele ge- çiren Alman pilot, pek çok kimsenın "artıkkı- nlamaz" dediği 6 şampiyonluk rekoru son- rasında "Fangio benden büyüktü" yorumu- nu yaptı. Istatistikler(pol pozisyon dışında tüm rekoıiarı ele geçirdiği ıçın), onun tüm zaman- lann en başanlı pilotu olduğunu doğruluyor ama belki de F1 'de en büyük olmak sadece rakamsal üstünlükle gerçekleşmediği için, Schumacher'in en iyi olup olmadığı halen tartışılıyor. ;ARALIK 2003 SAYI)