Katalog

SAYFA CUMHURİYET 6 OCAK 2001 CUMARTESİ 14 KULTUR kultur@cumhuriyet.com.tr Italyan yorumcu bu kez de dini müzikten örnekler veriyor Mina ruhunpeşinde... Kayahan son albümüne Gdnül Sayfam adııu verdL 17Ağustos'a ağıtyaktı Gelecek yıl onuncu yaşına basacak, yerü poptaki patlama çatlama (Yonca Evcimik'ın Abone'siyle başlatıhyor bu dönem) artık eski günlennde değil ve taşlar artık bırer bırer yerine oturuyor. Birbirini teicrarlayan albümlerle, fazla değişiklik yapmadan 'kazanmış formül'de ısrar edenlenn tırajlannda büyük düşüşler var. Albüm sahibı yıldızsa yapıtı birkaç hafta merak nedeniyle itgi görûyor, ardından hıç satmıyor. Albümlenn yelpazesı genışlemeye başlarken. değışemeyenlen, tüketici düşük saüş tirajlanyla sürekli ikaz ediyor. tşte bu ortamda, yerü popun zirvesindeki isımlerden Kayahan, beklenen albümü Gönfil Sayfam'la bır kez daha gündeme geldi. Ancak basın, albüm yerine Kayahan'ın eşi ve çocuguyla yaşadıklannı kamuoyuna aktararak işin müzik yanını yıne ikincı plana atmayı büyûk bir maharetle başardı. Oysa Kayahan'ın son dönemdeki başansız albümlennden sonra bir umut çalışması Gönül Sayfam; ufak kınntılarla da olsa Seksenler'in sonuyla Doksanlar'ın başında ürettiği, özenle hazırlanmış yapıtlara benzıyor. Ancak aynı titızlik albûm kapağmda yok; yıne her şey çok kanşık ve özensiz... Düzenlemelerini Kayahan'la Tamer Çıray'ın yazdığı parçalardan öyle kolayhkla hit olabılecek bir örnek yok lıstede; ancak albümün bütünlüğü için olumlu bir gelişme bu. Sanat musıkisine yönelen sound'la üretılmiş ve ilk kez bu derece kendıne özgü dokusu olan bir albüm Gönül Sayfam... Bır not daha: Müzık camıasının deprem felaketıne duyarhlığı albümler yoluyla yansımaya başladı. Kayahan'ın bu çahşmasında 17 Ağustos (Ağıt) adlı bir parça da yer alıyor. Cumhur Canbazoğlu ıMUZIK Bir ara psikolojik sorunlan nedeniyle ortalık- tan yok olan Mina, son yıllarda bol bol albüm yayımlamaya başladı; yeni çalışması ise dinle- yenleri içın tam bir sürpriz olacak. Onlü Italyan yorumcu, son albümü DallaTer- ra'da (Topraktan) popu, günlük olaylan bırakıp ilk kez ruhani müzikle buluşuyor. Daha önce Mina çeşitlı şapkalar giyerek caz- dan bluesa, napolitenlerden Latin Amerika ez- gilerine, poptan ozan müziğine dek birçok sa- hada bayrak dalgalandırdı; ancak ilk kez bu ka- dar kritik bir kulvarda ilerliyor. Nedeni de şu; projeyi Hıristiyan dünyanın 2000 yılı kutlamalanna denk düşürmesi laik ke- sim tarafından dikkat çekıci bulundu; kuşkucu bir bölüm eleştirmen ise son dönemde dini mü- zikler modasma Mina'mn da kapılmasım şık bır davranış olarak değerlendirmedi. Tabii bu suçlamalara en iyi yamtı Mina vere- bilirdı, amayine ortalıkta görünmeyerek savun- mayı oğlu Massimiliano Pani'ye bıraktı. Yaban- cı basından okuduğumuza göre, daha önceki al- bümlenn yapımcılığını yüklenen, Dalta Terra'da ise artistik koordinasyonu gerçekleştiren Pani, gazetelere bu yapıtın yıl sonunda çıküğını, 20001e bir alakası olmadığıiu, dine bağlı insanlara Mi- na 'dan bir armağan olduğunu açıklamış. Bizce Dalla Terra, 'okullu oimayan' Mina'nın ruhani müzikte ortaya koyduğu yeni bir gövde gösterisi. Şu ana kadar ruhani müziktekı yorum- lar g^nelde bir kişilik göstermekten uzak. gele- neksele bağlı, ürkek ürünlerdi. Mina ise önce- likle bunu yıkarak ve klasiklerle yeni özgün bes- teleri bir arada Latince ve Ispanyolca yorumla- yarak adeta damgasını vuruyor dini müzik pi- yasasına. Düzenlemeleri Gianni Ferrio'ya ait 12 parça var Dalla Turra'da. Din adarru MarcoFrisina'nın Incil'den aldığı dızeler üzerine yazdığı Magni- ficat'la açılan albümde aynca Gregoryan müzi- ğinin sımge yapıtlanndan Veni Creator Spritus. Mina, uzun sûredir kameralann önüne çıkmadan, dinleyicikrine arbiimlerie ulaşmayı sürdürüyor. anonim yapıtlar, Ave Maria (Charles Gounod), PiantoDeDaMadonna (Claudio Monteverdi), Qu- ando Corpus Morietur (Giovanni Battısta) gibi çok bildik kompozisyonlar yer alıyor. ilk bakışta ümıt, acı, gizem, sadakate doğru ruhsal bir yolculuk izlenimi veren yapıtın fazla tecimsel bir kaygısı yok gibi gözüküyor; ancak yıne de Mina hayranlanrun klasikle popun iç içe geçtiği bu yorumu nasıl karşılayacağı meç- hul. tki taze haber daha var Mina cephesinden; bi- rincisi, kasım aymın ortasında açtığı internet si- tesi minamizziiu.com. 2600 sayfadan oluşan bu dev sıtede ünlü yorumcunun TV programlann- dan görüntüleri, filmlerinden parçalan, 250 al- büme sığmış 880 parçasıyla ilgili bilgileri bul- mak ve bunlann 383 tanesinin birer dakikalık bö- lümlerini dinlemek olası. Aynca yine aynı site aracıhğıyla başlatılan Minamarket'te yayımlanmamış yapıtlar, özel basımlar da satışa çıkanlmış durumda. Ikinci haber ise ünlü yorumcunun ılkbaharda yayım- lamayı planladığı yeni albümüyle ilgili; Mina bu kez Domenico Modugno'nun sesiyle sevilmiş parçalan yonımlayacak ve bu albüme iki de ye- ni parça koyacak... Mina'mn dev diskografisini kısıtlı yerimizde yayımlamak olası değil, ama şu anda piyasada bir bölümü bulunabilen yapıtlan arasında en ıyı seçimlerin Stud» Uno (1965), Sabato Sera(1967), Ewrgreens (1974). Mina Quasi Jannacd (1977), Mina Uve'78 (1978), Su Buana (1486). Ridi Pag- liaccio (1988), Cremona (1996), Mina Celenta- no (1998) albümleri olduğunu söyleyebilıriz. Voflenweider 9 m zengin tarüıiııdeıı 42 telli elektronik arpın en gözde, popüler yorumculanndan Andreas Vollenweider'ın The Essential adını verdiği toplama albüm geçen hafta Türkiye'de pazara sürüldü. Isviçreli arpçı, albümde yirmi yıl boyunca cazdan folka geniş bir sahada yaptığı çalışmalan. etnık arayışlan. klasikçi yanıyla değerlendırip yazdıklannı, zengin kariyerini süslemiş parçalan, kendince en iyilerini bir araya getirmiş albümde. Bizce listenin, başta Pyramid olmak üzere on parçası sağlam; diğer altı tanesi ise ustanın en iyilerine yakışacak düzeyde değil, özellikle de Fight Feet&Root Hands. Geçen yaz 7. Uluslararası Istanbul Caz Festivali'ne katılıp organızasyonun en ilgiyle karşılanan konserlerinden birini veren, sekız milyonluk albüm tirajı, new age, doğaçlama caz ve dünya müziği türlerinde ürettiği örneklerle tam 20 yıldır Avrupa müzik pazannın en önemlı isimlerinden olan Vollen- vveider'ın toplamasında şu parçalar var: 1981 tarihli Behind The Gardens» albümünden Pyramid, Behind The Gardens Behind The Wall, Under The Tree, 1984 albümü Whhe VVinds'ten FKght Feet&Root Hands, The Play Of The Rve Balls, 1982 tarihli Caverna Magica'dan Belladonna. Angoh, 1989 albümü Dancing With The Lion'dan Pears&Tears, See My Love~, Moon Dance, Dancing With The Lion, 1991 albümü BookOf Roses'tan PassageTo Promise, 1997 tarihli Kryptos albümünden VVanja The Wanderer, 1986 albümü Down The Moon'dan Night Fire Dance, 1999 tarihli Cosmopory'den Stefla ve Cor Do Amor. YENt ALBÜME RENAISSANCE ADINI VERDİ Richie de değişti Dans ettiremiyorsan, lafi iyi söyle • Altmışlı yaşlanna gelen ünlü ozan, yeni albümü You're The One'da, etnikten uzaklaşıp Graceland öncesi yaptıklanna benzer bir sound tutturmuş. Yapıtta fazla bir yenilik yok, ama düzenlemeler çok iyi. PaulSirnon'ın son stüdyo albümü The Rhythm Of The Sairrts'ın yayurundan bu yana on yıl geçti. Bu süre içinde Si- mon, Central Park'ta 750 bin kişiye kon- ser verdi; Teksash ozan EddieBrickeB'le evlendi; üç çocuğu oldu, Broadway'e fıyaskoyla sonuçlanan The Capeman adh bir müzikal yazdı, bunun albümü- nü yayımladı, Bob Dylan'la tume yaptı Paul Simon'm 11. sok) albümü (44 dakika) iki hafta önce piyasaya sûrûldû. ve adına iki saygı albümü çıkanldı. Aynca da onun yeniden doğmasını sağlayan Graceland projesinin popüler- liğiyle günbegün yerini sağlamlaşnrarak tüm zamanlann en iyi ozanlan arasına adını yazdlrmayı bildi. Bugün altmışlı yaşlann eteğinde Pa- ul Simon; tüm bu kazanımlan daha da ileri taşıyacak 11. solo albümü You're The One'la yeniden yola koyuluyor. 44 dakikalık albümün en önemli özel- liği etniğe yer vermemesi ve Simon'ın geçmışteki sound'unu anımsatan bir ya- pıya sahip ohnası. Aslında Simon için böyle bir akıllı operasyon gerekiyordu; çünkü bir daha etniğin üzerine abanırsa dinlenmeme riskini yaşayacağını herkesten iyi kesti- rebüiyordu ünlü ozan... Albüme gelince; You're The One öy- le kahplann dışına taşmış, büyük yeni- likler getirmiş sıra dışı bir çalışma de- ğil. Ancak estetik açıdan son derece ra- fıne, düzenlemeleri akıllıca yazılmış, genel yapısı yumuşak, kınlgan, anlattık- lanyla da bir bakıma otobiyografik sa- yılabilecek bir çalışma. Repertuvann yansı çok iyi; Hoş bal- lad That' Where I Belong, Darking Lor- raine, albümün en ritmik yapıtı Old, Se- norita With A Necklace OfTears, Pig She- ep&Wolwes melodik açıdan hayli zen- gin parçalar. Paul Simon bu albümde bir formülü çok iyi oturtmuş: "İnsanlan dansettire- cek parcalann yoksa, o zaman kendini dinletecek sözJer yazmafasıa" Doksanlı yıllar Lionel Richie içın pek parlak geçmedi. önce babasını yıtirdi, ardından eşınden aynldı ve 1992'de ürettiği Do It Me adlı parça dışında bu uzun dönemde doğru dürüst zirvelık parça bulamadı. Commodores'in efsanevi solisti, sekscnli yıllarda 'sırt roketiyJe uçan adam'la birlikte 1984 Los Angeles Yaz Olimpiyatlan açılış gecesinin yıldızı, Lady, Endless Love, .411 Night Long, Hello, Say You Say Me, We Are The Worid gıbı pop tarihine geçen hitlerin sahibı Richie, aynı sürede ünlü plak şirketi Motown'la da kontratını yenileyememişti. 1996'da bir ara Louder Than VV'ords adlı, melodik yanı güçlü albümle bu kötü gıdişe son vermeyi denedı, ama yıne olmadı. Şimdi sıra Richie'nin Renaissance albümünde; ancak yine ünlü yorumcunun cephesinde olumlu bir gelişme yok, hatta parça kalıtesinin daha da aşağılara indiği söylenebilir. 13 parçalık albümde sözler yine iyi kalpli oğlan, melek kız, acı çeken âşık motifleriyle gitse de müzikal yapı çok zayıf; kulakta kalabilecek, geleceğe akacak melodi sayısı yok derecede az. Özetle, albüme Türkçe karşılığıyla 'rönesans' diyecek bir Lionel Richie eski günkrini öztüyor. değişim, yenilik bulmak olası değil projede. 'Esas Richie'nin şöyle beş dakika fılan yakalanabildiği yapıttaki 'dance' dokusu fazla yüzeysel ve Richie'nin dokusuna hiç mi hiç uymamış. Richie'nin hannna bir kez, hadi hadi iki kez dinlenebilir bu düz akan çalışma; ama ondan sonrası içın aynı sabrı gösterecek müzıksever sayısı az olacaktır. 2. YAPITTA DA AKOMMLERİYORUMLUYOR Koç bu kez 'Isimsiz'Bir buçuk yıl önce yayımladığı Anado- hı Yakası adlı albüm- le. türküleri kentli ku- laklara daha modern bir soundla ulaştır- ma çabasına katılan Cansu Koç yeni yıla tsimsizadh çalışma- sıyla girdı. Genç şarkıcının Anadolu Yakası yapı- tım tanıtırken yeni parçalarla çıkış yap- ma yerine sesine ve birikimine güvenip halk müziğimizin Cansu Koç 'çizgisini' buldu. Hüseyin Demirel'in Akşamlar, Bertuğ Sağmç'ın Bana Sen Gelmesin, Haüt Ka- kınç'ın Bana Bir Mutluluk Ver adlı bestelerine yer veri- yor. Bir de Metin Al- tıok'un dizelerine yazdığı Umut Sakla adh bestesi var Koç'un, İsimsız'de. Albüm yine tipik ritmik 'Koç soundu' üzerine insa edılmış. Ahmet Koç, diğer türlerde olan bitene klasiklerini kendince yorumlamayı kulaklan en açık düzenlemeciler- tercih ettiğini, böylelikle daha kolay bır yolu seçtığini söylemiştik. Aynı formülü Isimsiz'de de sürdü- rüyor Koç; reperruvannda bu kez Neşet Ertaş'tan Doyulur mu ve Ni- y^e Çattın Kaşlanm adh yapıtlara, AşıkMahzuniŞerif ten Yalanasın'a, çok sevilenlerden Makaram Sarı Bağlar, Krrmızı Buğday, Nargile, Osman Ağa, Huma Kuşu'na, Hasan den biri; buralardan edindiği yoru- mu, birikimi halk müziğine getirip deneylere girişmeyi çok sevıyor. Bu deneyler kardeşinin albümünde da- ha da belirginleşmiş ve Anadolu folkta 'sert' elektro gitar ilk kez bu kadar bir bayan vokalle uyuşabıl- miş... Baştan sona dinlenebilen, 'çizgi- si' olan albümlerden biri... G O R Ü Ş ANDAK 2000den Tablo "Milenyum" sözcüğüyle günümüze kadar dilimize doladığımız 2000 yılını geride bırakıp 2001 'e girdiğimiz yeni yı- lın bu ilk günlerinde kültür ve sanat ala- nında hangi olumlu ve hangi olumsuz et- kinlikleri anımsamaktan vazgeçemiyo- aım. Bu "Görüş" köşemizde sanat açı- sından 2000'in bilançosunu ve 2001 'den beklentileri sıralayacak değilim. Zaten bu köşenin sınırı elvermez. Aynca, kültür ve sanat alanının dışına çıkıldığında ise Türkiye birbiri arkasına çeşitli ekono- mik, politik, toplumsal, hukuksal ve sağ- lık sonjnlan ile karşı karşıya. Güncelli- ğini koruyan olaylara sadece bir göz atacak olursak, görünen tabloda sosyal dengesizlikle birlikte geçim koşulları, deprem ve diğer doğal afetler, değişik acılar ve dertler ağır basmakta. Görü- nen o ki, çoğunlukça karamsar, ama az da olsa umut ve aydınlık veren bir tab- lo var... Umut veren, ışık saçan ufuk ise sanat yönünden geiiyor. Ama yanılgiya düşmeyelim: "Gerçek Sanat"ı kastedi- yorum! Evet, sanat deyimi üzerinde dikkatli- ce duralım ve "aydınlığın ışıldadığı ger- çek sanat" alanına öyle girelim: Üzücü olan ve sanat deyimini kullanamayaca- ğımız "sanat dışı" bir durum pervasız- ca kol geziyor?! Bu durum ne yazık ki, ülkemizdetoplum, kamuoyu, izleyici ve dinleyici ile en yakın temasta olan ve adına medya dediğimiz genel antamda yayın sektörü. Yani, üzülerek dilimin söy- lemeye zor vardığı (benim de az çok içinde bulunduğum) basın, TV ve rad- yo alanı. Genellikle ve çoğunlukla baş- tan aşağı magazin dediğimiz nitelikteki olaylan ve kişileri soluk almadan yayına sürmekteve "ratingyanşı" yapmakta- lar... Bu olumsuz durumun dışındaolan- lar yok mu? Var, ama azınlıkta. Özellik- le yılbaşı gecesinin programlannda (ad- lannı reklam olmasın diye venmeyece- ğim) bir iki TV yayınını, sadece "evren- sel ve çoksesli sanata" ilgi duyan bir iz- leyici olarak kutluyorum. Şimdi, yukanda belirttiğim "karamsar tab/o"nun dışında kalan, "aydınlık içe- ren" bazı gerçek sanat olaylannı, sade- ce başlık adlannı vererek 2000 yılının ocak ayından aralık sonuna kadar sıra- layacağım. Bu etkinlikler ile aynı değer- de olup, ancak bu köşede anımsayama- dıklanm beni affetsinler. Bu sıralama sa- dece bir örnek: TRT Müzik Dairesi CD ve Yayınlan, Istanbul Kuartet, Borusan- Cemal Reşit Rey, Ist. Devlet Senfoni Or- kestrası, Akbank-Enka Sinfonietta, Kur- talan Ekspres ve Banş Manço'yu Anma, Yunus Nadi'yi Anma, Altın Güvercin, Nâzım Hikmet'i Anma, Ist. DevletOpe- ra ve Balesi, Genç Pamukbank, Mydo- nose Shovvland, Vaksa-Kültür Bak. Halk Danslan, Sevda Cenap And Müzik Vak- fı, Bülent Tarcan'ın Süit No: 3, Ferit Tü- zün'e ödül, Idil Btret, Ayşegul Sanca, Em- re Elivar, Fazıl Say, Semiha Berksoy, Iz- mir Devlet Opera ve Balesi, Avni Dilligil Tiyatro ödülleri, Avusturya Kültür Ofisi, Ist. B.Ş. Belediyesi Ergüder Yoldaş İçin Açıkoturum, Ist. Kültür ve Sanat Vakfı, Babylon, Mersin ve Antalya Devlet Ope- ra ve Balesi, Bursa Senfoni Orkestrası ve diğer tüm etkinlikler, konserier, otu- rumlar, yanşmalar, hepsi Aydınlık Tab- lo'da... Yerli popta Kayahan yeni albümü Gönül Sayfam'la lısteye bırinci sıradan giriş yaptı. Sezen Aksu üç kaset- CD'lik Klasikler adlı albümüyle ikinci olurken, Athena üçüncü yapıtı Tam 7amanı Şimdi'yle üçüncülüktc kaldı. Sanat müzığınde liste yıne aynı: Muazzez Ersoy Nostalji 10-11-12 ile birinci, Sibel Can yeni albümü tşte T.S.M. Işte Sibel Can'la ıkinci, Emel Saym, Ah Bu Şarkılar albümüyle üçüncü. Halk müziğinde YavuzBingöl Üşüdüm Biraz'la 1 numara, Onur Akın Ey Hayat'la ikinci, Grup Yorum Seçmeler albümüyle üçüncü. Yabancı müzikte Anna Vissi Re adlı albümüyle birinci, toplama albüm Power Hits 9 ikinci, Leny Kravilz Greatest Hits'le üçüncü. yeniler- Mi Vıda Es Cantar - Celia Cruz - Cuba, Mi Amor! - Various - Desde Un Principk) - Marc Anthony - Bliss - Vanessa Paradise -1 Find You Very Attractive - Touch AndGo - The Most FabuJous Clas, Christmas Ever - Various - Backstage At Gran - Vanous - Betieve: A Christmas Collectkm - Vanous - Tom McRea - Tom McRea - Renaissance - Lionel Richie - Sympathique - Pink Martini - DJ Kicks - Stereo Mc's - Born To Fry - Sara Evans - Bhıes MDes - Miles Davis - Chivi, Best Of Alternative- Various - Mydonose Hhs VoL2 - Various - Isimsiz - Cansu Koç - Gönül Sayfam - Kayahan - Banş Mancho - Banş Manço - Sen GHtikten Sonra - Ankaralı ûırgut