Katalog

3 OCAK 2001 ÇARŞAMBA CUMHURfYET EKONOMİ / SAYFA ekonomi@cumhuriyetcom.tr 13 Keseye göre cep telefonu • KAYSERİ(AA)-Hızlı teknolojik değişimi yansıtan Kayseri sokaklannda her bütçeye uygun ikinci el cep telefonu bulunuyor. fldnci el cep telefonu alım satımı yapılan yaklaşık 20 seyyar tezgâhta, piyasaya ilk çıkan cep telefonlan 1.5 milyon liradan başlayan fîyatlarla satılırken çok az kullanılmış ve oldukça kapsamlı cihazlar 350 milyon liraya varan fıyatlarla alıcı buluyor. Pazar esnafi, teknolojinin çok hızlı gelişmesinin kendilerine yaradığını belirtiyor. Otomotivcllep işbaşında • BURSA (AA)- Bayram nedeniyle üretime ara verilen TOFAŞ'ta4bin800 işçiden 4 bıni dün işbaşı yaparken OYAK Renault Otomobil Fabrikalan AŞ'deise3bin219 işçiden 2 bini bugün üretime başhyor. Mali kriz nedeniyle tüketim talebinin düsmesi karşısında personelini 11 Aralık 2000-7 Ocak 2001 tarihleri arasında izne çıkaran TOFAŞ'ın 800 çalışanının 8 Ocak'ta işbaşı yapması bekleniyor. G-20 Tüpkiye'de toplamyor • ANKARA (ANKA)- Türkiye'nin de aralannda bulunduğu ve dünya hasılasının yüzde 65'ini temsil eden G-20 platformuna üye ülkelerin bakan ve guv«rnör , ^~ yardımcılan toplantılannın 4'ûncüsû Tûrkiye'de yapılacaJc. Maliye BakanlığVndan edinilen bilgıye göre, şubat ayında Istanbul 'da gerçekleştirilecek toplantı, bakanlar ile Merkez Bankası başkanlan düzeyindeki toplantılara hazırlık amacını taşıyor. Bektriğe zam • ANKARA (AA)- Elektriğin kilovatsaat fiyatına, 1 Ocak 2001 'den geçerli olmak üzere yüzde 1 oranında zam yapıldı. TEDAŞ'tan yapılan açıklamaya göre, yeni ayarlama sonrası konutlarda tüketilen elektrik enerjısüıın birim fıyatı 52 bin 60 liradan 52 bin 580 liraya, Kalkınmada öncelikli Yöreler(KÖY) kapsamındaki illerde ise 47 bin 520 liradan 48 bin liraya çıkanldı. Halküank'm yenînotu • ANKARA (AA)- Kredi derecelendirme kuruluşlanndan Fitch IBCA, Halk Bankası AŞ'ye, döviz cinsinden uzun vadede BB(-), yerel para birimi cinsinden BB notlan vererek bankanın kredi notunu Türkiye'nin genel kredi notu düzeyine getirdi. Halkbank'tan yapılan açüdamada, raporda, bankanın sektördekı ikinci büyük banka olduğu, aktıf toplamı bakımından kamu bankalan arasında yaklaşık yüzde 30 payının bulunduğunun ifade edildiği de belirtildi. Devtenten çevreci jşbirfîği • TOKYO(AA)- Dünyanın en büyük petrol şirketlerinden Exxon Mobil'in petrol türevi yakıtlar yerine ıtmosfere daha az zarar /eren yakıt hücreleriyle ;alışan motorlar ;eliştirmek için otomotiv levleri General Motors r e Toyota ile işbirliğine jdeceği bildirildi. Liderler bugün ekonomiyi masaya yatıracak. IMF'nin talimatlan ise ilk sıralarda KritikdönembaşladıANKARA (CumhuriyetBürosu)- Ka- sun ayında yaşanan bunalımın ardından sorgulanmaya başlanan IMF'yle yürütü- len ekonomikprogramın "kritik olarak" nitelendirilen zor yılı başladı. Hükümet, denetimlen sıklaştıran IMF'nin gelme- sinden önce bu ay içın verdiği sözleri ye- rine getirmeye çalışacak. Enflasyondan büyümeye kadar 2001 yılı ıçin konulan temel hedefler daha baştan inandıncılı- ğını yiririrken bugün toplanacak liderler zirvesinde IMF'nin verdiği ev ödevleri- ne ilişkin kararlar alınacak. Hazine Müsteşan Selçuk DemiraJp. dün Başbakanlık'ta bugün yapılacak ekonomiyle ilgili liderler zirvesi öncesin- deki hazırlık çalışmaJanna katıldı. IMF heyetinin temaslanyla ilgili kesın bir ta- rihin henüz belli olmadığını söyleyen Demiralp, kamu bankalannın görev za- rarlannm kamu kâğıtlanyla kapatılması • Enflasyondan büyümeye kadar 2001 yılı için konulan hedefler daha baştan inandıncılığını yitirirken bugün toplanacak liderler zirvesinde IMF'nin verdiği ev ödevlerine ilişkin kararlar alınacak. üzerinde çalıştıklannı, yalnızca dövize endeksli değil, normal, özel tertip devlet tahvili de vereceklerini açıkladı. Koalisyonu oluşturan 3 parti liderinin gerçekleştireceği zirveye, ekonomiden sorumlu bakanlarile bürokratlann da ka- tılabileceği belirtiliyor. Zirvede, özellik- le IMF'nin ocak ayı içerisinde yerine ge- tirilmesini istediği düzenlemeler ele alı- nacak. TBMM'nin iradesini de yok sa- yan biçimde IMF'ye sunulan 3. ek niyet mektubuna göre, hükümetın ekonomi- deki yüklü gündem maddelennın bazıla- n şöyle: • Maliye Bakanlığı, bu ay yayımlaya- cağı bir tebliğle faiz dışında tüm ödenek- len yüzde 2 oranında azaltacak. • TL mevduatlar için aynlan yüzde 6'lık munzam karşılık oranı 12 Ocak 2001 'den itibaren yüzde 4'e indirilecek. Böylece piyasaya nakit kullanım olana- ğı getirilecek. • Bankalann yurtdışı kredilenne sağ- lanacak garantinin kapsamı, içeriği ve hukuki çerçevesi oluşturulacak. • Bankacılık Düzenleme ve Denetle- me Kurulu, ihale sürecini başlattığı fon- daki 8 bankayla ilgili ön elemeden geçen yaünmcılardan, 15 Ocak 2001 tarihine kadar hangi banka ya da bankalan satın almak istediklerini öğrenecek. Ardından 20 Ocak 2001 tarihine kadar hangi ban- kalan satacağını ya da nasıl çözüme ka- vuşturacağını belirleyecek. • Bank Kapital ile Etıbank'm satışına ilişkin aynntıh planJar da Ocak 2001 so- nuna kadar açıklanacak. • Bankacılık iç risk yönetim sistem- leri ve sermaye yeterlilik koşullannın pi- yasa riskini yansıtacak biçimde ayarlan- masına ilişkin yeni düzenleme bu ay so- nuna kadarkabul edilecek, ancak 1 Ocak 2002'den itibaren geçerli olacak. • BDDK, ocak ayı sonuna kadar ban- ka hissedarlanna dolayiı kredi verilme- sini yeniden tanımlayan bir düzenleme çıkaracak. • Bu ay sonuna kadarKlT'lere ilişkin 233 sayılı yasa gücünde kararname de- ğiştirilecek. Böylece TEAŞ'ın 3'e bö- lünmesine ilişkin yasal engel ortadan kaldınlacak. Değişikliğin ardından yine ay sonuna kadar yapılmak üzere TE- AŞ'ın 3'e bölünmesine ilişkin yeniden yapılandmna karamamesi çıkanlacak. TEFE YÜZDE 35, TOFE YÜZDE 40 Enflasyonda düşüş beklentisi ANKARA (ANKA) - Ge- çen yıl mart ayında başlayan düşüş eğilimini sürdüren yıl- lık enflasyon. bugün acıkla- nacak aralık ayı oranlanyla bırlikte bir plato daha aşağı inecek. Yıllık enflasyonun 2000 sonu itibanyla toptan eş- yada yüzde 35'in. tüketıcıde ise yüzde 40'ın altına düşme- si bekleniyor. Hesaplamalara göre, toptan eşya Fıyatlanndakı yıllık artı- şın yüzde 35-40 platosundan yüzde 30-35 platosuna ınebil- mesi için endekstekı aralık ayı artışının 3.6'yı aşmaması ge- rekıyor. Eğer oran yüzde 3.6'da kalırsa kasım sonunda yüzde 39.1 'e kadar gerileyen TEFE'deki yıllık artış yüzde 34.9'a kadar düşebılecek. "• 'TEFE'deki aylık- artış^ir önceki ay yüzde 2.4 olarak gerçekleşmişti. Aralık artışı da bu noktada kalırsa yıllık enflasyon yüzde 33.3 'e kadar da düşebilecek. Tüketici fıyatlannın yüzde 40-45 platosundan yüzde 35- 40 platosuna inmesi ise aralık ayındaki artışm yüzde 3.1 'de kalmasına bağlı bulunuyor. Artış oranının yüzde 3.1 ol- ması durumunda kasım sonun- da yüzde 43.8'e kadar inen TÜFE'deki yıllıkamş 2000 so- nunda yüzde 39.9 olabilecek. 1999 yılı aralık ayında yüz- de 5.8 gibi yüksek bir oranda artan TÜFE'nin bu yıl da yüz- de 3'ün altına inmeyeceği bekleniyor. Bunun temel ne- denıni de TÜFE'de eylül ve ekim aylannda yüzde 3.1 ve • kasımda yüzde 3.7 oranlann- da artışlar yaşanması oluştu- ruyor. KEJYF KONSEYİINİN GÜNDEMtlVDE Merinos sorunlar yumağı olchı LEVENTGENCELLİ BURSA - Özelleştırme Yüksek Kurulu (ÖYK) tara- findan Bursa Büyükşehır Be- lediyesı'ne bedelsiz devredi- len Merinos'un geleceğıyle il- gili tartışmada Bursa kamu- oyu ayağa kalktı. Günlerdir fabrika ıçinde eylem yapan Merinos çalışanlan. uzun bay- ram ve yılbaşı tatilinde de fab- rikalannı kapattırmayacakla- nnı simgesel nöbetlerle vur- guladılar. Taröşmaiar sürûyor Merinos'ungeleceği ile ilgi- li tartışmalar devam ederken DSP'li Büyükşehır Beledıye Başkanı Erdoğan Bilenser, iş- letmenin kapatılacağını ve or- ganize sanayi bölgesinde bir yerde rantabl olması koşuluy- la yeniden açılacağını, Men- nos arazisinin de Bursa'ya ka- zandınlacağinı savunurken DSP Bursa Milletvekili AK Arabacı bu görüşe karşı çıkı- yor. Arabacı, işçilen ziyaretin- de. "Merinos yıllann deneyi- miyieTürkekonomisinebüyük katia sağnyor. Atatürk' ün kur- duğu buişletınekapatdırsa baş- ka yerde yaşayamaz ve arazisi ranrjyenin eline gecer. Yanbş özeUeştirme uygulamabn ne- deniyledeğerierimiz peşkeş çe- küjyor" dıye konuştu. Merinos, 5 Ocak Cuma gü- nü Bursa Kent Konseyi'nde de tartışılacak. Konsey Yürütme Kurulu'nun aldığı karara göre taraflar saat 14.00'te başlaya- cak toplantıda Merinos'un ge- leceğını masaya yatıracaklar. BiLGİ Mermercilikte cılız atak MAHMUTORAL DİY4RBAKIR - Terör ortamımn sona ermesi ve yatınmcılann kırsal alanda faaliyet göstermelerinin olanaklı hale gelmesi, Diyarbakır'da mermercilik sektöründe önemli ilerlemeler sağlanmasma yol açö. Ancak sektörün sorunlan hâlâ çok fazla. Kentte 1992 yıünda mermer arama ve işletme ruhsatı alan firma sayısı 66 iken, bu sayı 2000 yılı sonunda 4.5 kat artışla 303'e yükseldi. Blok mermer üretimi ise 3 bin 500 metreküpten 55 bin 900'e çıktı. Bölgede yaönm yapacak girişüncilere bilgi ve danışmanlıİc hizmeti veren Başbakanlık GAP Bölge Kalkmma Idaresi Başkanlığı'na bağlı olarak faaliyet yürüten GAP-GlDEM (Girişimci Destekleme ve Yönlendirme Merkezi) ile Dicle Oniversitesi tarafindan birlikte yapılan araştırmaya göre; Tûrkiye'de mermercilik sektöründe yaşanan genel sorunlann yam sıra bölgenin olumsuz koşullan nedeniyle sektörde birtakım sorunlar yaşanıyor. Araştirmayla ortaya çıkan saptamalara göre; mermercilik sektöründe dünyada ilk sıralarda gelen Italya'da ocak ve fabrika işletmesı suasında toplam üretim kaybı yüzde 4'ü ancak bulurken, Türkiye genelinde ocaklarda yaşanan üretim kaybı yüzde 50'yi, fabrikalarda ise yüzde 30'u aşıyor. Bölgede ise üretim kayıplan bunun çok üzerine çıkıyor. Bir başka deyişle ocaktan çıkanlan 100 metreküplük mermerin ancak 35 metreküpü ürün olarak değerlendirilebiliyor. Yönetici ve ara eleman sıkıntısı yaşayan sektörde, örgütlenme eksikliği ve fırmalann kalite kontrol ünitelerinin bulunmaması nedeniyle pazarlama suasında ciddi sorunlar ortaya çıkıyor. ÇİFTÇİ DOSTU SADULLAH USUMt Yazanmız Sadulları Usumi sağlık kontrolleri ne- deniyle yazılanna kısa bir süre ara verecektir. Isviçre haskılara karşı hâlâ cennet • Baskılara karşın Isviçre, vergi kaçakçılan ve kara para aklayıcılannın cenneti olmaya devam ediyor. CENEVRE (AA) - ma cezai bir suç sayıl- mıyor. Baldwin. "Ban- kacıhkta gizlilik ilkesi- nin tüm dünya genetin- Ekonomik Işbirlifi ve Kalkınma Teşkilatı (OECD), Uluslararası Şeffafhk Örgütü ile mağdur ülkeler ve çok sayıda sivil toplum ku- ruluşunun baskılanna karşın Isviçre, vergi ka- çakçılan ve kara para aklayıcılannın cenneti olmaya devam ediyor. Isviçre'deki bankala- nn 1999 yılı sonu ıtiba- nyle portfoyündeki ve idaresindeki 3 trilyon 52 milyar Isviçre Frangı (2.1 trilyon do- lar) tutanndaki paranın yansın- dan fazlası ya- bancı mudilere ve müşterilere ait bulunuyor. Bu ülkenin gizlüik ilke- si altında çalışmasıyla ünlü bankalan. Afrikalı diktatörler ve Asyalı nü- fuz sahiplen gibi karan- lık müşterileriyle bozu- lan imajlannı düzeltme- ye çalıştılarsa da vergi kaçırmayla mücadele edilmedi. Süçdep Florida Üniversitesi Levin Hukuk Fakültesi öğretım üyesi Prof. FTetcher N. Baldwin'e göre, bazı suçlarla mü- cadelede Isviçre banka- lan, uluslararası düzen- leyicı kuruluşlann ku- rallan uyannca geçen 10-12 yılda epey mesa- fe kaydettiler. Ancak kendi ülkelerinde vergi kaçıran yabancı mudile- re koruma ve kimlikleri- ni saklı tutma uygula- ması hâlâ geçerli. Çün- kü Isviçre'de vergi kaçır- de tehdit altında oldu- ğundan hiç şüpbem yok* diyor. ÂBDveAB bastmyor ABD ile Avrupa Bir- liği (AB) yetkilileri, Is- viçre ve kara paralann aklandığı diğer ülkelere, vergi kaçıranlara ve ver- gi suçlulanna koruma ve sığınma tanınmaması içın sürekli baskı yapıyor ve özel- likle ABD, Isviç- re'den tavizlerko- partabiliyor. Isviçre'deki ban- kalar, Amerikan Dahili Gelirler Servisi (IRS) için kalifiye ara- bulucular olmalannı ön- gören anlasmalara imza attılar. Böylece, Ameri- kan menkul kıymetler alım-satımlannda aşın kâr ve zenginleşmeden alınan, yeni yılda yürür- lüğe giren agır vergi ce- zalanndan kurtuldu. Anlaşmalar uyannca, Isviçre sermayeli ya da Isviçre'de faaliyet göste- ren bankalar, ABD'de vergı toplama yetkisini haiz IRS'ye kimliğini bıldirmeyen, yani vergi kaçıran Amerikan vergi mükelleflerine menkul kıymet araçlan satama- yacak. AB üyesi ülkeler de aralannda imzaladık- lan anlaşmayla, AB üye- si ülkelerde ikamet eden şahıslann banka hesapla- nnı bir başka ülkeye transfer ederek vergiden kaçuunalannı zorlaştndı. Sabancı'dan ıştirak satışı Ekonomi Servisi - H.Ö. Sabancı Holding AŞ, Dusa Dupont Sabancı Brasil SA ve Dusa Dupont Sabancı Argentina SA'ya ait iştirak hisselerini Hollanda'da bulunan Sabancı Industrial Nylon Yarn and Tire Cord Fabric BV'ye sattı. Şirket açddaması Sabancı Holding AŞ'den borsaya gönderilen açıklamaya göre şirketin iştirakler portföyünde bulunan Dusa Dupont Sabancı Brasil SA'ya ait 1 trilyon 573.5 milyar lira nominal değerli hisselerin tamamı 6.8 milyon dolar ve Dusa Dupont Sabancı Argentina SA'ya ait 2 trilyon 477.8 milyar liralık nominal değerli hisselerin tamamı 8 milyon dolara satıldı. Hisselerin satışı 29 Arahk'ta gerçekJeştirildi. Satış bedeli olan toplam 14.8 milyon dolar (yaklaşık 10 trilyon lira) şirket hesabına geçti. Söz konusu satışlardan doğan 3 trilyon 576 milyar liralık kazancın sermayeye ekleneceği bildirildi. TOPLUMUNA DOGRU /ÖZLEMYÜZAK ozlemyu@yahoo.com Büyük zorluklar içinde küçük değişimler... Yeni bir yıl, yeni bir yüzyıl, yeni bir bin yıl... Bembeyaz sayfalann açılmasını haklı kılan güzel bir başlangıç sü- reci. fçinde bulunduğumuz koşul- lar bizi zorlasa, umutsuzluğun umudu boğduğu ortamlargiderek çoğalsada... 2001 'i, ölüm oruçlanyla, gelir da- ğılımında dev uçurumlarla karşıla- yan Türkiye, yıl boyu küçülecek olan ekonomisi, yeni işsizlerordu- su ile zorlu sürecin ıçine de adım atmış oldu. Amansız bir uluslara- rası rekabetin yaşandığı, ışık hızın- da değişimlerin gerçekleştiği bir ortamda, Türkiye'nin hâlâ kağnı hı- zı ile yol almaya çalışmasına ve viz- yonsuzluğuna seyirci olmak acı verici olsa da, toplumun farklı kat- manlannda küçük değişim rüzgâr- lannı hissedebilmek yine de cılız bile olsa bir umutışığı... Örneğin, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun en ücra kentlerine bi- le "intemet cafe "lerin girmesi. Bu- gün, bu bölge/erde, en fazla açılan işyerlerinin başında internet cafe- ler geliyor. Bilgisayar başına otu- ran gençler internet bağlantısı için 'oğudaki kentlerde, batıdaki varoşlarda kendilerine bir çıkış yolu arayan gençler, önümüzdeki dönemde ekonomik küçülmenin iyice körükleyeceği sosyal patlama ile daha büyük, tüm topluma mal olabilecek sorunlann parçası haline gelecekler. bir saatte yaklaşık ödedikleri 350- 450 bin lira ile değişik ülkelere, farklı insanlara farklı düşünce ya- pılanna kendilerini açıyoriar. Yok denecek kadaraz olan fngifizcele- rini ilerletmek için büyük çabalar sarfediyorlar. Şanlıurfa'da garson- luk yapan 17 yaşındaki Ibrahim işten arta kalan zamanının büyük bir bölümünü intemet cafede ge- çirdiğini, kendi yaşrtı bir Ingiliz kız- ia chatleştiğini ve hayattaki en bü- yük emelinin yurtdışında kuracağı bir yaşam olduğunu gözleri parla- yarak anlatıyor. Birdigeri, Uşak'ta bir kırtasiyecide çalışan 16 yaşın- daki Hasan; biryandan intemette kendisine bir site oluşturmaya ça- lıştığını söylüyor. Ailesi Diyarba- kır'da yaşayan, kendisi Şanlıur- fa'da bir lisede eğitmenlik yapan 22 yaşındaki Gönül ise en çok ay sonunda öğretmen maaşından geriye biriktirecek bir şey kalma- masından yakınıyor. Üç beş lirayı bir araya getirebilse alacağı ilk eş- ya bilgisayar olacak. "Birdeinter- nete bağlandım mı, işte o zaman bütûn dünyayı bir kûçücûk ekra- nın içine sığdırabilirim" diyor, tek başına sinemaya gitmenin bile olay haline geldiği kentte. Gönül öğretmen ve diğer genç kızlar, ka- dınlar için yalnızca 350 bin lira ve- rerek dünyaya açılan pencereden bakabilmek bugün için yalnızca güzel bir hayal. Çünkü günümüz Türkiyesi'nde özellikle doğu illerin- de ne yazık ki internet cafelerden yarariananlar yalnızca erkekler. Bunlar küçük bireysel arayışlar. Yeterii mi? Asla değil. Doğudaki kentlerde, batıdaki varoşlarda ken- dilerine bir çıkış yolu arayan genç- ler, önümüzdeki dönemde ekono- mik küçülmenin iyice körükleye- ceği sosyal patlama ile daha bü- yük, tüm topluma mal olabilecek sorunlann parçası haline gelecek- ler. Güney Afrika'dân örnek Vereceğimiz örnek Güney Afri- ka'da başkent Cape Tovvn'un va- roşlanndandan Savveto semtinden. Bir mityon insanın yaşadığı, bunla- nn yansının işsiz olduğu, şiddet olaylannın gün geçtikçe arttığı, AIDS vakalannın sıklıkla ortaya çık- tığı, ırk ayınmcılığının en dehşetli ömeklerinin yaşandığı Savveto'dan. Böyle bir ortamın içinde yaratılan "dijitalbirköy'yakiaştk üç seneden beri Saweto sakinlerine hizmet ve- riyor. Intemet erişimli 35 bilgisayar, dijital kamera, yazıcı ve faks cihaz- lanndan oluşan dijital köyün içinde her gün sınrflarda temel bilgisayar dersleri, Windows Word ve Excel programlan anlatılıyor. Köyde semt sakinlerinin iş girişimlerini destek- lemek amacıyla bir birim de oluş- turulmuş durumda. Burada grafik dizaynlan, dijital kamera ile yapılan çekimlerilegerçekleştirilen üretim- ler değerlendiriliyor. Köyde yalnız- ca işletme giderlerinin karşılanma- sı için çok düşük bir ücret alınıyor. Köyün projesiAfricareadında mer- kezi VVashington'da bulunan bir si- vil toplum kuruluşu tarafindan ya- pılmış. 28 Afrika ülkesine yönelik bir programın bir parçası. Ancak kuruluş yerel örgütlerle yakın işbir- liği içinde olarak gerçekleştirilmiş. Bürokratik engelteretakılmasına ve başta hevesle başlayan yerel yöne- ticilerin kısa sürede projeden so- ğuyup uzaklaşmalanna karşın dağ gibi sorunlann arasından sıynlıp or- taya çıkmış dijital köy. Özel sektö- rün de büyük desteği alınmış. Mic- rosoft, Hevvlett-Packard, Inte), Ko- dak, Debeers yalnızca makine ya da para bağışı değil, uzun süreli teknik destek de vermişler. Bugün Saweto'da yoksulluk, şiddet, sokak çeteteri, ayınmcılık hâlâ sürüyor. Ancak içlerinden ki- mileri, kendilerine farklı bir yol çiz- mek isteyenter sunulan bu fırsatı değertendirebiliyoriar. ÖzeÜe, bü- yük zorluklar içinde küçük deği- şimler yaşamlan, farklı noktalara yönlendirebiliyor....