Katalog

fuSAYFA CUMHURİYET 4 EYLÜL 2000 PAZARTESİ • • •• O L A Y L A R V E G O R U Ş L E R [email protected] Zorunlu Eğitİm Amacına Ulaştınlmadı Prof. Dr. MahniUt ASEMAnkara Ünı Eğıtım Bıhmlen Fakultesı nlabflır Buna üışkmgerçek sayı, Ekrnı 2000 tanhınde yapüacak genel nufus sayımı so- nuçlanyla daha belırgınleşecektır 4) bdm ve ubşun durumu etvcrişü oi- duğu haide güvenlık sonmu buhınaa kü- çük yerieşim bo-müerindeki çocuidanmı- zada YaOhllkoğretim B&& OiaıOan (Yt- BO) veya Pansh^nkı Üköğretim OkuHa- n'nda (PİO) öğrenimofaraağı sağJamak ve bmüann tûm masrafiannı karşüamak: 1999-2000 öğretım yılında toplam 10 053 123 ılkögretım öğrencısınden 102 388'ı (yüzde l'ı) Yatılı llköğretıın Bölge Okulu'nda, 80 550'sı (bınde 8'ı) de Pansıyonlu tlköğrebm Okuİlan'nda öğ- renım göıüyorlardı (2) Bu oranlardan bu konularda da hedefe ulaşüdığını söyle- mek olanaksızdır Çünkü hedef, taşımah eğıtımın uygulanmasının yanı sıra YÎ- BO'lar ıle PlOTan vaygınlaştnarak bırleş- tınlmış sınıf uygulamasını aşamalı olarak kaldırmakıdı 5) flkögretm kurnmlarmda bflgBayar bboratuvarlan kunnak, bu Uboratuvar- hrda Bigisayar DestekH Eğfömm (BDE) yanı snn tüm öğrencüere bOgianv kulb- mmını öğretmek: Okullanrnızdakı ders araç-gereçlenmn dûzeyının toprakla bır olduğu, bu alanda yetışmış oğretmen bu- lunmadığı bıhndığıne gore bu hedefe ula- şılıp ulaşılamadığını tartışmaya gerek var 4 306 sayüı yasanın uzun bır adı var(l) Bununla bırhkte "Sekiz Yıllık Kesmtisiz Zonmhı İlköğ- retim YasasT demek, yanlış ol- maz kanısındayım Bu yasa, 16 Ağustos 1997 tanhınde TBMM'ce kabul edılmış ve 18 Ağustos 1997 tanhınde yu- rüriuğe gırmıştır Üç yıldır uygulanmakta olan bu yasa- nın hedeflen nelerdı, bu hedeflere ne öl- çüde ulaşüdı"7 Bu sorunun yanıtı ulusal egıtım sıyasası açısındançok buyuk onem taşımaktadır Çunku 4306 sayüı yasa her şeyden once bır planlama yasasıdır Öy- leyse yasada öngorulen hedefler gerçek- leştımı9 l)İkffiöğretimesoDvmnek: 1999-2000 öğretım yılında Türkıye genehnde 4639 kent ılkoğretun okulunda 5 156 552 öğ- rencı ıkılı öğrenim gönıyordu Bu sayı kentlerde öğrenim goren 7 017 233 oğ- rencının yüzde 73 48'ıdır Anılan öğretım yüında 2 bın 788 köy ılköğreüm okulun- da 610 563 öğrencı ıkıh ogrenım goru- yordu Bu sayı bu kesımdekı toplam 2 613 333 oğrencuun yüzde 23 36'sıdır (2) Buna gore üç yüda bır arpa boyu yol alınmış, belırlenen hedefîn çok gensınde kalınmışnr 2) Smıf mevcurJannı 2000 yrima kadar aşamab olarak 30'a çekmek: Yıne aynı kaynağa göre 1999-2000 öğretım yılında Hakkân ılınde bır dershğe duşen ortala- ma oğrencı sayısı 70, aynı rakam Şırnak'ta ve Şanlıurfa'da 67, lstanbul'da 64, Dıyar- bakır, Gazıantep'te 62, Batman'da 61, Van'da60,AdanaveKocaeh'de59'dur Bu- na karşılık bır sınıfa duşen ortalama öğ- rencı sayısı Burdur'da 18, Gumuşhane ve Rıze'de 20, Bayburt'ta 21, Isparta'dave Gı- resun'da 22'dır (2) Doğal olarak Burdur ya da Rıze'dekı fazla derslıkten, lstan- bul'da yararlanma olanağı bulunmamak- tadn- Bu konuda da hedefîn çok gensın- de kalınmıştır 3) tkfim ve ubşun durumu eJverişi ve güvenfik sorunu otmayan küçükyerleşhn birimfcnııdeki öğrendleri, merkea ko- numdaki okuDara taşryarak kendflerine nitefikü eğibm oianağısağbunak, buöğren- cüere taşmdıkbın merkezfenk oğfc yeme- ği vermek: Bu hedefe de tam ulaşüdığını soylemek olanaksız Çünkü son yüJarda bırtür "öğrencitaşnna mafyas" turedığın- den, kımı ülerdetaşınan oğrencüerehıç oğ- le yemeğı verümedığınden şıkâyet edümek- tedır 1999-2000 oğreüm yılında, çoğun- luğu 6,7 ve 8 sınıflarda öğrenim gören- ler olmak uzere 621 986 öğrencı taşın- mışnr Bu sayı toplam 10 053 123olanöğ- rencınm yuzde 6 19'udur (2) Buradan, henuz taşınamadığı ıçın sekız yıllık kesın- tısız zorunlu eğıtım çağında olup da okul- lastınlamayan nufus olduğu sonucu çıka- mı' 6)Çocuklanmızaifcöğrennık»denıes»- de en az bir vabana dfl öğreame oianağı sağbunak: Başkenttekı ılkögretım okul- lanna yabancı dıl öğretmenı bulunmadı- ğına göre Şırnak'ta, Bayburt'ta, Iğdır'da, Küıs'te vb bu ne detüı olanakh9 Tüm bu hedeflerie amaçlanan şu ıdı «AlatoveDOmsdbıryaldapmböğremne- nın voDannı öğrenen ve sorgubyan birey veüşnrmek yohıyta, 'oğrenen toplum' oİ- manm gereği obn en öoemli koşuhı yeri- negetirmek." Bu nasıl gerçekleşecek'' lyı yetışınış, nıtelıklı, demokrat, laık anlayışta ogretmen- Ierle Ogretmenlenn nıtelıklı yetışmelen ıçın, oğretmen yenştıren eğıüm fakultele- rmm, yeterlı sayıda venıteukteöğretımuye- sıne sahıp olrnalan gerekmektedır Böyle mı*' Değıl' Özellıkle YÖK donenunde "Türk-ıslanı sentezri" kadrolann en yo- ğun olduklan yuksekogretım kunımlan, eğıtım fakültelendır Çunku 12 Eytül 1980 oncesının bu eskı eğıtun ensntülen yo- ğunlukla ülkücülenn "kurtanhm} bö^ge- len" ıdı Nıtelığe gehnce, örneğın Çaye- lı'ndekı Rıze Eğıtım Fakultesf nde halen bır yardımcı doçent bulunmaktadır O da dekanvekılıdrr Sınıf öğretmenı yenşüren bu fakültede gorevlı dığer öğretım ele- manlan, ya yenı mezun araşürma görev- hlen ya da ortaokul-lıse oğretmenlendır Daha açık bır deyışle bu öğretun eleman- lan, hıçbırek öğremm görmeden, herhan- gı bır akademık unvana sahıp olmadan mezun olduklan fakültede derse gırebü- mekteduier Budurumgenellenecekolur- sa, ükoğreümı bınrenler, hıçbır ek oğre- nun görmeden üköğretıme, ortaöğretımı bınrenler ortaoğreüme oğretmen olabüır- ler demeknr Böyle bu- oğretmenhk anla- yısı, dünyarun hıçbır ülkesınde görülme- mıştır Bu oğretmen yenşbrme düzerun- de, nıtelüdı oğretmen yeüşu- mı'' Yeüşnnlen öğretmenlerdemokrat ve la- ık mı9 Jandarma Genel Komutanlığı'nın "Hbhnltah Tfrör Orgiitıı VP Ra^ka frtirai FaaMyetler" adlı raporunda Fethuflah Gü- len cemaanne ılışkın şu saptama yapıl- mıştır "BeK bir ™n»na kadar cemaatin ana taedefi eğıtım' olduğu içm hep oğretmen yedşarmeye çahşnuşlaniır. Ceinaat büyü- dükçe bu ihtiyaç yerini öbürierme bınk- nuş,bugünsanatçîsmdanmâİM«Saııeka- dartoptumunherkesiminiyed^tirnıegav- retiıçıııdedirler.Amaağırfckhâ|â eğitim ve öğretmen uzerindedü*. Çünkü gençleıie buhışantekmeslekgrubuoğretımiıliktin" Büındığı gıbı Hızbullah terör örgûtune yoneük UMUToperasyonunda 27 7 2000 tanhı ınbanyla 535 karnu görevlısı gozal- ona alınmış, bunlardan 378'ı tutuklanmış- or TutuklananJann 18l'ı oğretmen, 69'u ımam, 128'ı dığer kamugörevhlendır-kı bunlararasmdahâknn,beiedıyebaşkan yar- dımcısL, doktor, mühendıs vb bulunmak- tadır- Tutuklananlann buyük çoğunluğu (yüzde 47 88) öğretmen olup, onu ımam- lar (yüzde 18 25) ızlemektedır Bu bağlam- da ogretmenlenn dallara (branşlara) gore dağüımı ve hangı ortaoğreüm kunımu mezunu olduklan da büyük önem taşı- maktadır tmam kokenlı öğretmenler ço- ğunlukta mı7 Şöyle kı Bır araşürmaya göre (4) 1997 ÖYS ve- nlen ıncelendığınde, anılan yüda Türk- çe/Türk Düı ve Edebıyan öğretmenı ye- oşnren yükseköğreom programlarma yer- leşen oğrencılenn yüzde 62 48'ı genel lı- se, yüzde 19'u ımam hatıp lısesı mezunu- dur Felsefe grubu öğretmenı yenştıren programlar ıçın bu oranlar sırasıyla yüz- de 77 56 ve yüzde 10 02, tanh/mülı tanh öğretmenlığı ıçın aynı oranlar sırasıyla yüzde 63 42 (lıse),yuzde 1901 (unam-ha- tıp), coğrafya- mıllı coğrafya öğretmenlı- ğı ıçın ıse yuzde 63 4'ü (lıse), yuzde 15 02 (ımam-hatıp), sosyal bügıler öğretmenlı- ğınde bu oranlar sırasıyla yuzde 60 09 ve yuzde 12 68 vb olup tüm dal oğretmenı yeüşüren yükseköğretım programlanna yerieşen öğrencüenn yüzde 70 32'st lıse, yuzde 14 81'ı ımam-hatıp hsesı mezunu- dur Her yü lıseden mezun olanlann 500 bın, ımam-hatıp lısesı mezunlannın 50 bın dolayında olduğu dıkkate aknırsa, du- rumun ne denlı vahun olduğu daha ıyı an- laşılacaktır Bır başka araştırmaya göre (5) -Tûrldye'dedBedayahpartaerinvar- hğılafliikakesinİ2Edeleınez''görûşûnü, 1- 10yühk kıdeme sahıp okul yöneticüen be- nnnserken 11-20 yühk okul yöneöcüen- nın bu gorüşü hıç benunsemedüden orta- ya çüanıstır Aynı sonuç oğretmenler ıçın de geçerlıdır Genelde Kuran kurslan ve ımam-hatıp okullan dıncı bır parünın "arka bahçesi'' olduğuna gore, laık, demokrat, çağdaş öğ- retmen böyle mı yeüştırüıyor9 Oysa Cum- hunyet'ın kuruluşu ıle bırhkte Türiaye la- üc düşunceh bıreyler yeoştırmeyı hedef- lemışü TBMHOğreomBııiığıYasası'nı bu amaca ulaşmak ıçın kabul etmedı mı9 7) Üköğretiınin son ders yrimm Udnd yansmda öğrendiere, ortaöğnetimde de- vam edflebflecek okul ve prognunlann bangjmtatekkrinvotunııaçabaeceğivebu mesfekkrmkendOeriMsağlayacağtyaşanı standardı konusunda tanıoa bflgOer ver- mek üzere rehberBk servisierince gerekli çahynabr yapıhn Yasanın kabul edüdığı 1997 yüında, 12-15 bın rehber öğretme- ne gereksınme duyuluyordu. Oysa 1999- 2000 öğretım yüında yalnızca 568 (2) reh- ber oğretmen hızmet vermekte ıdı Dola- yısıylayasada öngörülmûş olan rehberük hızmen hemen hemen hıç sunulamamak- tadır ÖteyandanyasatasansınınTBMM'de görüşülmesı sırasında 4 madde (kı bu maddede ılkoğretunde 5 yılını tamamla- yan öğrencüenn yaz tatüınde ısterlerse Kuran kursuna gıdebıleceklen öngörülü- yordu) reddedılmıştı Ancak yasanın ya- yunlanmasından ıkı gün sonra 55. Hükü- met Kuran kursu yönetmehğuun 2 mad- desını şöyle değışurmıştır "OkuDarm Utfl olduğu hafta sootarm- da veya yaz aybumda ilköğretknin S. y*- nı tamamhyn ngrpnrüpr i^m lf«ımı^ trm. sflcâerinin istemine bağh olarak Knnuu- kerim'ivenıealiniöğrenebiknekrivedmi rjflgflerimgelişt^baınderiaınaayfaıkurs- br düzenlenn:" Bır oğrencı veusuun (V%- E Gökdden) başvurusu uzenne Danıştay 27 1 1998 tanhh karan ıle anüan yönct- melık değışüdığı konusunda yürütmeyı durdurmuştur (6) Bu kez, Dıyanet lşlen Başkanlığı'ncayayımlanan29 5 1998 ta- nhh bırgenelge üe *K)ncekivıUardaoktu- ğu gjbı bu yü da Kuran kurslan yöoetme- Hğınm9.maddeagereğınceyaşsBunanuı- maks&mcaınienkKunnöğretınihimıet- lenne devam edüeceği 11 duyunümuştur Ancak Ege Çağdaş Eğıüm \4kfi, hem anı- lan yonetmehğın 9 maddesının, hem ge- nelgenın ıptalı ıçın Danıştay'a dava aç- mışnr Danıştay, 2 Arahk 1998 tanhınde, "Sekiz yıfldc eğitimi tamamlamayajı öğ- rencaernıdebukursiarakaübbieceğiaD- bunı taymğıiMİan açüiça bukuka aykm oianveııygubımıasbafade^derlmesiai»- naksz (teiafisi güç) zarariar doğuracağı splaylan yönetmefiğİD 9/2. maddesmde behriâen -yaş snun aranmaz- hükmunün ve buna dayahgendgenın yürûtülmwBiın dunhıruimasma" karar vermışür Ancak 18 Nısan 1999 genel seçımlenn- den sonra kurulan 57. Hûkümet, daha ön- ceTBMM'cereddedılen, Danıştay cauy- gun gönümeyen, 5 sınıfi tamamlayan ıl- kögretım öğrencılenrun Kuran kursuna gıdebümelen konusundayasal düzenleme- yı gerçekleştırmışar Böylece zorunlu ke- sınüsız ılkoğretun kesıntıye uğranlmış, 8 yüın ıkıncı yanyüı ıçm öngorulen yön- lendırme, daha başmdan ters yönde ışle- tümeye başlanmıştır Çunku 5 sınıfin so- nunda Kuran kursuna gıden çocuklann, unam-hanp lıselenne yönlendınhneye- ceklennın guvencesını kım verebılır9 Bu ıse yasanın özüne ve sözüne ters duşmek- tedır Sonuç Yasada beluienen hedeflere kesınkes ulaşıkTjası ıçın, 4306 sayılı yasa ıle getı- nlen katia pavianna değm süre mutlakauza- tılmaliffar Öte yandan Hızbullah, İBDA-C vb te- rör orgütlenne yönelüc UMUT operas- yonlannda gozaJtma alınan 5 bının uzenn- dekı rruhtanm çok buyuk bır bolumünün okumaz-yazmaz, ükokul mezunu olmala- n da açücçakanıtlanmaktadır kı, sekız yü- hk kesıntısız zorunlu ılkögretım, Türkıye ıçuıbırbaşlangıçtır(mılatnr) Bunun mut- laka kısa surede en az 11 yıla çıkarüması gerekmektedır Aynca oğretmenhk mes- leğındekı şenatçı kadrolaşmayı önlemek ıçın, kımı sıyasal partılenn "arka bahçe- si" olan ımam-hatıp lıselennın orta kısım- lannınkaldırümasıdaçokyenndedır Bun- dan boyle "hnam-öğreönen'" yeüşmesı kesınlıkle onlenmelıdır Çünku genelde, "Tûrk-tslam sentezd" kadrolaşmada, oğ- retmenhk mesleğı, o kesunın temel hede- fıdır (1) Ükögrenm ve Egınm Kanunu, Mülı Eğı- tun Temel Kanunu, Çıraklık ve Meslek Egı- omı Kanunu, Mıllı Eğıtun Bakanlıgı nın Teş- lolatveGörevlenHaJdandaKanunıle243 1988 tanhlı ve 3418 sayılı Kanunda Degışıklık Ya- pdması ve Bazı Kâgı! ve lşlemlerden Eğıtıroe Katkı Payı Alınması Hakkında Kanun (2)TC Mıllı Eğıtun Bakanlıgı, APKKBaş- kanlıgı, Mülı Eğıtun, Sayısal Venler, Anka- ra,2000 (3) Vurad Savas, Irtıca ve Bolûcûlere Kar- sı Mılıtan Demokrası, Bılgı Yayınevı, Anka- ra, Temmuz, 2000, (tkıact Basım), s 31 (4) Gokhan Tuzcu, tlk ve Ortaögretımde Dal Öğretmenı Yenşanlmesuun Planlanma- sı, (Yayımlanmamış Yüksek Lısans Tezı), AÜ SBE Eğibm Yönetnnı ve Platdaması ABD, An- kara, 1998, s 38-111 (5) Çagatay Oktay, Eğıomde Laıklik Konu- sunda Yönetıcı ve ogretmenlenn Görüşlen, (Yayımlanmamış Yuksek Lısans Tea), AÜ SBE Eğıtun Yönetmn ve Planlaması ABD, An- kara, 2000, s 48 ve devamı (6) Mustafa Gazalcı, Aydınlık Içın Laık Egîtım, Ankaıa, 1996, s 235-247 CUMHUKİYFTTEN OKURLARA ORHANERİNÇ Gel de Yazmal rurkıye'nın onca sorunu varken geçen haftanın bır bölumunu, "Cumhunyet satıldı" safsatasını gundeme getıren ve anında dallanıp budaklanan b«r yalantn yalanlanmasına ayırmak zorunda bıra- kıtdık Haben hazırtayan ve sonra grubunun havuzuna atan da ne yazık kı Mıllıyet gazetesı oldu Turkıye'nın hem yayın grubuna özgu "Doğan Medya Grubu Meslek llkelen" hem de bu ılkele- nn uygulanmasını sağlamak uzere kurulmuş "Do- ğan Yayın Konseyı" olan, ustelık destektedığı Ba- sın Konseyı'nın belırlediğı "Mıllıyet, Basın Meslek llkelen'ne uymaya söz vermıştır" ıbaresını kunye- sının altına koyan bır gazetenın yonetımı, boyle btr yayına neden gerek duydu? sorusuna yanıt ara- mak bızım ışımız değıl Ama konunun etık yönu hem Cumhunyet'ın bır yönetıcısı hem de gazetecı olarak bızı ılgılendın- yor. Doğan Medya Grubu Meslek llkelen 20 madde halınde duzenlenmış (Radıkal, 1 Aralık 1999). ilk madde şoyle* "Gazetecılıkte temelışlev, ger- çekteri bulup bozmadan, abartmadan ^e hıç- tnrbaskının etktsı aitında kalmadan, en kısa zaman- da ve edinilebilen tam bilgiyle kamuoyuna ıht- mektır" 7'ncı maddede "Kışılen ve kunıluşlan eleştın sı- nırian ötesınde küçük düşüren, aşağılayan veya ittira (elektronıkyayıncılık da soz konusu olduğun- dan herialde telefon da bu kapsamdadır) nıtelığı taşıyan ıfadeler kullanılamaz" denılıyor 10'uncu madde ıse evrensel bır ılkeyı vurgulu- yor "Soruşturulması gazetecılık olanaklan ıçınde bulunan haberier sonjştunjlmaksızın ve bundan ne sonuç alındığı belırtılmeksızın ve/veya doğru- luğundan emın olunmakstzın yayımlanamaz " Söz konusu habenn yukanda alıntıladtğım ılke- lere uyup uymadığının değeriendınlmesı elbette Grup'un ıç ışt Benı ılgılendıren, habere havuzdan ulaşan grubun ınlı ufaklı gazetelen (özenle vurgu- layaytm kı Humyet hanç) ıle radyo ve televızyonu da tşın ıçıne gınnce kopan gurultu Ertesı gun de dığer gruplann gazete, dergı ve te- levızyonlan ışlenne geldıgı ıçın mal bulrnuş mağn- bı gıbı habenn ustune atladılar Kımı haben kendı bulmuş gıbı verdı, kımı "Mıllıyet gazetesının yaz- dığına" göre dıye başlayıp haben okudu Bu ara- da haben değerlendıren yorumcular da Cumhun- yet'ın yonetmı ıle yetınmeyıp okurlanna da haka- ret etme becensı gosterdıler Cumhunyet saldınlara alışıktır Kimq şenatçılık ve boluculuk yenne, laıklığı ve Ulu- sal Andı savunduğu ıçın kızar Kımı, Yenı Dunya Duzenı tezgâhının sonuçlannı yazarak cahıllıklen ve kullanıldıklan yuzlenne vu- rukjuğu tçın kızar • Arkosı 6. Soyfoda [email protected] f: BBC Filarmoni konserinin genç yıldızını Türkiye İş Bankası seçiyor. V. 3 Aralık 2000 Pazar gunu saat 19 30'da BBC Filarmoni Orkestrası, İş Bankası'nın Istanbul'dakı yenı sanat merkezınde bır konser verecek Bu konsenn genç solıstı sız olabılırsınız • Seçmeler 25-26 Eylul'de pıyano, keman ve vtyolonsel dallannda yapılacak ve tek solıst seçılecek. • Ad Soyad Doğum tanhı Enstruman Eser Eşlıkçının adı • Seçmelere 1970 ve sonrası doğumlu T C vatandaşlan katılabılecek • Çalmacak konçerto, Beethoven ve sonrası doneme aıt olacak • Adaylar seçtıklen konçertonun tamamını ezbere seslendırecek • Adaylar kendı seçtklen eşlıkçılerle seçmelere katılacak Bu koşullara hazırsanız, hemen aşağıdakı formu ozgeçmışınızle bırtıkte bıze göndenn Adres Tel Mobıl Faks E-posta Başvuru formunu ragflçmipnfrta tnrtıkte 15 09 2000 tarihme kadar 90 212 316 09 15 noiu faksa veya yesm [email protected] tr adresme gondennc DeğışıMık hakkı saMıdır TÜRKİYE ^ BANKASI