Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 4 EYLÜL 2000 PAZARTESİ
10 DIZI
Mektup seçmeler
C
umhuriyet'in sıradan günler-
deki olağan postasında ceza-
evlerinden ya da tutuklu ve hü-
kümlü yakınlanndan gelen
mektuplar önemlı bir yer tutar.
Gûnlerdir sürdürdüğümüz "Hapishanede v«
HastaL" dizisi başUdığından itibaren bu
mektuplar bir sağanaga dönüştü. Buna faks-
fauia, ekktronik postaylafletflenleride ekle-
yin. Tûmünü yayımlamak bir yana, okumak
bik ckkü bir zaman işL Bugün sözünü ettiği-
miz ve her biri laşisel bir tragedyanm ve top-
hımsal bir utanan vansıdıgı aa pğhkfauiyb
örfifanüş mektupbrdan kısa bir seçki sunu-
yoruz. Bir başka deyişle, kocaman bir dağdan
biricaç minik taş parçasmırifcriııbn»bmria-
yoraz.
Bir rapor ve sonucu
Bakırköy Ruh ve Smir Hastalıklan Has-
tanesı Baştabıpliği Adlı Sağlık Raporu'ndan:
" _ Bur» 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nin yazı-
a gereği Ergün Bürüner'in hastanemiz
tutuklu servisinde yapdan muayenesi ve 4 ki-
şük nöroteji, uöroşirurji kuruhınca yapdan
değerieiKtirihnesi sonucu demans (buna-
ma) tamsma vanlmıştır. Bu durumun geri
dönüşümsüz oiduğunu, fiziksel sekeOerinin
yanı sra züünsel kayıplan nedeniyle cezadan
bekleDengayoimüdrikbuhınmâdığLaynca
cezaevi koşuDanmn kişide hayati teİüikeye
yol açacak komptikasyonlara neden olaca-
ğmdan infazmın ertelenmesinin uv gun oidu-
ğunu biJdirir, sağhk kuruhı raporu oybirliği
fle verikti." Bu raporun altında dokuz uzman
hekimın ünzası var. Raporun tanhı 18 Mart
1998. Bir gün bile cezaevinde tutulmaması
gerektığı uzman hekimlerden oluşan Adlı
Sağlık Kurulu raporu ile saptanan Ergün Bü-
tüner, raporun üstûnden 29 ay (ıkı buçuk yıl)
geçmesıne rağmen şu anda ve hâlâ Bursa Ce-
zaevı'nde.
57 yaştn 17 yılı haplste
"-1992 yıhndan beri turukhryum. Daha
öncedel2Ey1ülyıUannda,l7>"aşnndatutuk-
buıarak9 yü cezaevinde kaldnn. Bunun üç y>
hnı hücrede geçirdim. Soouçta tüberkfikız te-
davisi gördüm. Eklem romatizmasına vaka-
Oystmz konusu obn bir insan ysşanu de-
d A b i ? "
Koğuşta biranne ve oğlu
Eyüphan Başar 1996 yazındaki açlık grevinin ardından hastaneye kal-
dınlarâk yaşama döndürüldü. Ancak geriye tıp dilinde *Wernicke-Kor-
sakofT" denen hastalık kaldı. Yani uzun sûrelı açlık sonunda aşın ölçii-
de B-l vitamini yoksunluğundan beyinciğin küçülmesi. Baş dönmesi,
yûksek ses duyunca bayılma, halüsinasyonlar (kanlı yüzler görüyor). peltek konuşma, hatta konuşamama, kişileri tanımama. bulunulan mekânı kavrayamama ve
özellikle ellerini kullanamama Eyüphan Başar'ın gönlük yaşamı. Görüşe giden kız kardeşi Gülmisal Başar. son görûş günü izlenimini anlatıyor: "_ Şn anda isedu-
rumu ağır. Son görüşte onu çok kötü gördüm. Doğru düzgün komışamryor, birkaç keümeden sonra birkaç dakika dinfcniyor, sonra devam edebiüyor. Ayakta duranu-
yor. Üzülmemem için bana hissertirmemeye çafaşarak bir yeriere tutunuyor ya da sûrekii otunıyordu™" Aile, Eyüphan Başar'ın bu koşullarda hapishanede tutulma-
sının gereği kalmadığı kanısında. Hukukçular da sağlık durumu böylesine bir mahkûmun tahliye edilmesinin yasal temeli oiduğunu savunuyorlar.
bndnn. Gttderim üeriderecedemiyopohnuş-
nı. Doğuştan tek böbrekfiyim. Açhk grevleri-
nin etidsryfe tek böbreğim de hastalandi-
Burdur Cezaevi'ndeyken 5 Temmuz'daki
çanşmada sol bacağnn dizalundan kmktı ve
aiçıya ahndL O sakat hafimle Bergama Ceza-
evi'ne nakledüdim. 18 gün sonra Bergama
Cezaevi'nde tünel vüzündeıı çıkan çaoşma-
da, koğuşa ablan simrgaa boaabalarnun ağır
etkisi altında zehiriendim. O banmizk Buca
Cezaevi'ne nakledildik. Buca'ya gefir geimez
hoş geldin dayağı ile karşüaşök. Ardmdan
sedyeyle taşuıma talebim reddedikliği için üç
kat merdneni alçdı kmk bacakla çtktnn. Mal-
tada dayanamayıp yere düştüm ve koğuşa sü-
rünerek ubşabfldnn—
Ayiu\pannaklanmdaınoranııa,sertfikve
ödem mevcut Bacağun sûrekii ağnyor. Dos-
yamda düzeni doktor kontrolünde bulun-
mamlaflgiBsevkimoiduğu hakfe bugüne dek
ne cezaevi doktonına çtkankhm ne de hasta-
neye götürüldünı. Ayağmıda ciddi kangren
tehfikesi var_"
AIi Mitil (Buca Cezaevı)
Tabll M ben lyl deölilm./
"Merhaba Aydın .\bi,
Nasıkın? Sağügm, moralin. işlerin- Lma-
run her acıdan iyÜir. Tabii ki ben iyi değilim.
Zaten iyi nhnaAgım için sana >ua>T)nım. Şu
anda eleründe karmcaianma ve uyuşmalar
başiadı >ine. Ancak her şe>e rağmen mektu-
bu tamamlay acağun.
Şu anda doktoriann da befirttiği gibi ba-
şucumdasüreki bir oksijen d tüpü buhuuna-
a geretdyor. Aksi takdirde bir gece kriz anın-
da öhıriîm. Koğuşa bir el tüpü (küçük, por-
tatif) verflmesi için hapishane idaresine duek-
çeyle >¥ söriü olarak basvurduk. Bu tüp ha-
len verümiş değü.
ve hasta/..
A Y D I N E N G I N M I H R I B A N C I C I
- Erdem "Ben Memduh Kılıç'm
annesrim- Ashnda cezaevlerinde buhınan
bütün vlemdub'Iann annesiyim. Ama ateş
düştüğu yeri yakar derler ya. işte o ateş şiın-
di beni vakryor. Kimbiür daha kaç annenin
yiireği M>r gcakhğmda yamyor-
Oğhım son üç yıkhr yakalandıgı 'dırençlı
tüberküloz' hB<^alıgnulaıı doiayi adeta can
çekişmfktedir. Çanlan Cezaevi'nde başia-
van. Çankın. Bursa ve Ulucanlar cezaevleri-
Bin eJverişsiz ko^uflan, bir müddet yabnhp
amefivat ediküği Ankara Sanatoryumu'ndâ-
ki flgishlik ve cezaevi koşuUanndâ tedavi ya-
pdamamasuıdan doiayı öhım snunna dayvn-
dL Öncr bir akciğerin üçte ikisi ahndL Has-
tahğm sjğ akciğere de y^yıkhğı anlaşümca bu
akciğerin de yansı ahnmak istendi Ama bu
durumds oğİunıun sohmum cihazuıa bağh
yaşama<ı kaçunlmaz oMuğundan vazgeçildi
ve Uaçia tedaviye karar verildL Hakn günde
otuza yakın ilaç almaktadır__ tlaçla tedavi
zorunhığu vücudun bağışıkfak sistemini al-
tüst ettiginden-.
Oğhım müebbed hapis cezasuu yükümhı
ohıp2022 \ıhna kadar hapistekahnasıgerek-
mektedir-
Oğhun 28 yaşında. Sizkrden yardun \e
katkı bekbyorum. Oğtum Memduh Kıbç
ildnci bir Murat Dıl ohnak üzere. Desteğiniz
oimazsa belki de Murat Dfl bile ohmayacak."
SKİıka Kibç (Hasta-hükümlü Memduh Kı-
lıç'ın annesı)
2031 yılında tahliye olacağım...
"_Benim sağhk meseleme gelecek olursak.
Dtşanda sıhhi teshatçıhk yapüğımdan ve iyi
beslenebildiğinMİen basbayağı saghklıydım.
1995 yıhnda gözahma alındıktan sonra 14
gün işkencede kakhm ve tutuklannı Buca Ha-
pishanesfne getirfldim. Beş a> sonra 22 Ey-
hll 1999 günü koğuşumuza bir sakün düzen-
lendL Özel tim. polis. gardiyanlar. gaz bom-
balan, itfaiyenin tazyikü suyu \ e demir sopa-
br. O otayda üç arkadaşun kafatasian
parçalanarak öMüruldüler. Ben de ağır y ara-
lananbr arasıııday dım. Altı gün komada kai-
dım. Yoğunbakımdançıkarçıkmaz,jan-
darma güvenlik alamıyorura gerekçesiyie ye-
niden hapishaneye getirdL Sonrasında hasta-
neye çıkmay a çok uğraştım ama her seferin-
de engeflendL Durumum ciddiydi. Kafamın
arka lasmı parçalanmışa. Vanm beyin kana-
masıoMuğumu söylediler. Amefiyatta sol ku-
lağnn kesiklL Ön dişlerim tümüyle döküldü.
Yürürken denge sağlayamıyordum. Arka-
da^annun yardnnı ile iyileşmeyeçaiqbma-
ma hastahgmıın kaha etkilerinden kurnıb-
mıyorum—
Bu nedenle ben haftanm en az üç günü bo-
yun. omuz, sırt ağnlan, kasıtma ve aşın baş
dönmesi ile yaşamaya çahşıyBrum. Art arda
gelen krizierin her biri öncekinden daha şid-
detU ve acı vericL Yaklaşık 36 yıl ceza akhm.
tnfazunı da yaknklan için 2031 yıimda çıka-
cağmL Bu şekilde ne kadar idare edebifirim,
sizsöy1e>in_
Sıvaş Kaya (Aydın Cezaevi)
Çanakkale hapishanesinde bulunan hasta tutuklu ve hükümlülerUlaş Göçmen: Vücudunda kurşun
var. Çanakkale Devlet Hastanesi'nde
çektinlen tomografiden teşhıs konula-
madı. llen tetkik için tstanbul Cerrah-
paşa Tıp Fakültesı Hastanesi'ne sevk
edildi.
Üker Babacan: Nefes darüğı çeki-
yor. Geceleri bu sorunu daha fazla ya-
şıyor. KBB servısinden bir sonuç alı-
namadı. Göğüs Hastalıklan Poliklini-
ği'ne sevk edildi. Henüz götürüunedi.
KBB uzmanının söylediğine göre bur-
nundan amelıyat olması gerekiyor.
Hüseyin Avşan Spastık kolon has-
taJığı var. Sürekli ilaç kullanmak zo-
runda kalıyor.
Yusuf Kenan Dinçen '96 Öliim
Orucu birinci ekibi'nden. Bu direnişin
sonuçlanndan kaynakh sürekü kullan-
dığı üaçlar var. Eskisı kadar olmasa-
da unutkanlık sorunu var.
Ruhi Uzunhasanoğlu: Mide ülseri
var. Nedeninı bilmedığinuz refleks so-
runu var. Hapishane doktorunun söy-
lediği "reflekslerin sınrlanmış" biçi-
mindedir.
Murat Bahçdi: Tansiyon düşüklü-
ğüvar.
Sibel Horasan: Tutuklanmadan ön-
ce nefrit tedavisi oluyor, hapishanede
de sık sık idrar yollanndakı enfeksi-
yon nedeniyle tedavi gördü. 25 Ekim
I999'da üroloji polikliniğine gitiğinde
kum döktüğü söylendi. 21 Nisan
20O0'de ultrasonografi çekildi, kum
dökmedigi ancak overlerde (yumur-
talıklannda) kıst oiduğu söylendi. He-
nüz sonuç alınamadı. Bunun dışında
bel ağnsı, bronşiyal astım gibi hasta-
lıklan var. Bel ağnsı kuynık sokumu
kemıği üzerindeki bir şişlığin artma-
sından dolayı oluyor, doktor yağ kit-
lesi olabileceğini söylemış, ancak he-
nüz sonuç alınamadı.
Kamüe Kaym Ölüm orucu direniş-
çisi.Sık sık halsizlik, güçsüzlük, kas
ağnsı, çok yorulduğunda denge prob-
Iemleri oluyor. Kolesterol değerlen
yüksek çıkıyor.
Sevgi Saymaz: Ölüm orucu direniş-
çisi. Çabuk yorulma, halsizlik, güç-
süzlük gibi şıkâyetlen oluyor. Bunun
dışında kalpte üfürüm oiduğu belirtıl-
mişti. '97 yılında tüberküloz geçirdi,
kontrolleh hâlâ devam ediyor, ilaç te-
davisi bitti. Doktorlar ölüm orucu di-
renişçilerinin şikâyetlen ile ilgili pek
bir şey yapmıyorlar. Bunlara yapacak
bir şey yok deniyor, kalıcı şikâyetler,
beslenmeye dikkat edin deniyor sade-
ce.
Gühunser Tosun: Ölüm orucu dire-
nışçısı. Halsizlik, çabuk yorulma, za-
man zaman çarpıntı, baş ağnsı, eklem
ağnlan vb. şikâyetleri var.
Türkan Ozen: Tutuklanmadan ön-
ce geçırdiği amelıyatta (guatr) paratı-
roid bezleri de aluuyor. Ameliyattan
sonra hipoparatiroıdi tanısıyla sürek-
li kalsiyum kullanmaya başladı. 2000
Nisan'ında ROCALTROL aduıdakı
ilacı kullanmaya başladı.Kalsiyum ek-
sikliğıne bağlı şıkâyetlen devam edi-
yor.
Leyla Alp: Ocak 20O0'de zatürree
geçirdi, tedavi oldu. Şu an idrar yolla-
n şikâyeleri var. Doktor teşhisi, kum
döküyor.
Yasemin Karadağ: Kronik piyelo
nefrit nedeniyle 1994'te sol böbrek alı-
nıyor. Sağ böbrekte sık sık enfeksıyon
tekrarhyor. 0nun için dekronik pıye-
lonefrit teşhisi konulmuş durumda.
Bol sıvı içmesi ve diyetine dikkat et-
mesi dışında doktoriann önerdiği bir-
şey yok. Üre, kreatin ve BUN yüksek
çıkıyor, pek çok doktor böyle devam
ederse diyalize bağlanacağı endişesi-
nı tekrarhyor. Sürekli monopril (yük-
sek tansiyon için) kullanıyor. Mıde şi-
kâyetleri var. Bel ağnsı şikâyetleri var.
Lumbalji denildi ve Sırdalud MR ile
Naprosyn Fort tablet venldi. Mide ve
böbrek şıkâyetlen nedeniyle ilaçlan
kullanamadı. Varis, taban çökmesi
yüksek tansiyon nedeniyle gözlerde-
kı damarlarda daralma var, alerjık as-
tım gibi hastalık ve şıkâyetlen de var.
Anemi var ancak böbreklen nedeniy-
le ilaç kullanamıyor.
HaticeÖğüfc 6 Mart 2000'den itiba-
ren tüberküoz tedavisi görüyor. Hâlâ
Verem Savaş Dispanseri tarafından
kontrol altında tutuluyor.
Çiğdem Yiğifc Aynı koğuşta birlik-
te kalan Hahce Öğüt'e tüberküloz teş-
hisi konduktan sonra yapılan kontrol-
lerde Verem Savaş Dıspansen tarafın-
dan izlemeye alındı. Henüz teşhıs ko-
nulmuş değil ancak tüberkülozlu bir
hastamn bulunduğu ortamda kaldığı
için Verem Savaş Dispanseri taraftn-
dan gözetim altında tutuhnaya devam
ediliyor.
Emd Şahanoğhı: Aynı koğuşta bır-
likte kalan Hatice Öğüt'e tüberküloz
teşhisi konduktan sonra yapılan kont-
rollerde Verem Savaş Dispanseri tara-
findan izlemeye alındı. Henüz teşhis
konulmuş değil ancak tüberkülozlu bir
hastamn bulunduğu ortamda kaldığı
için Verem Savaş Dispanseri tarafın-
dan gözetim altında tutulmaya devam
ediliyor.
Fidan Kalşen: Aynı koğuşta birlik-
te kalan Hatice Öğüt'e tüberküloz teş-
hisi konduktan sonra yapılan kontrol-
lerde Verem Savaş Dıspansen tarafın-
dan izlemeye alındı. Henüz teşhis ko-
nulmuş değil ancak tüberkülozlu bır
hastamn bulunduğu ortamda kaldığı
ıçın Verem Savaş Dispanseri tarafın-
dan gözetim altında tutulmaya devam
ediliyor.
Gülnihal Ydmaz: Aynı koğuşta bir-
likte kalan Hatice Öğüt'e tüberküloz
teşhisi konduktan sonra yapılan kont-
rollerde Verem Savaş Dispanseri tara-
fından izlemeye alındı. Henüz teşhis
konulmuş değU ancak tüberkülozlu bir
hastamn bulunduğu ortamda kaldığı
içın Verem Savaş Dispanseri tarafin-
dan gözetim altında tutulmaya devam
ediliyor.
llkay Özçeük: Alerjik astım var.
Hanım Hannan: Alerjik astım var.
Ayşen Yaaa: Hipertansiyon var.
Özgür Başkaya: Kronik bronşit var.
Şikâyetleri hemen hemen hiç geçmi-
yor. Süreldi ilaç kullanmak zorunda
ahyor. Şu anda da şikâyetleri devam
ediyor.
Rahşan Eren: Diz kapağı kıkırda-
ğında gehşım bozukluğu var. Hastane-
nin ortodepi polikliniği tarafından ve-
rilen ilaçlan kullandı Şikâyetleri de-
vam ediyor. Taban çökmesi de oidu-
ğu için zaman zaman şikâyetleri artı-
yor.
Hatice Demirer: Bel ağnsı nedeniy-
le beyın cerrahı bölümüne sevk edil-
di. Bel fitığı ve sıyank teşhisi konul-
du. Ağn arttığı zamanlarda ilaç kulla-
nıyor. Mıde ülseri nedeniyle gastro-
entoloji bölümüne sevk edildi.
Aysu Baykal: Kronik piyelo nefrit.
Ocak 2000'de üremi teşhisiyle dahili-
ye doktoru tarafindan diyet başlandı.
Diyetı devam ediyor. Şikâyetlerinde
düzelmeler olsa da enfeksiyon hâlâ
devam ediyor.
Ülker Karayel: Mide ülseri nede-
niyle daha önce dört defa kanama ge-
çirdi. Diyeti devam ediyor, şikâyetle-
Ceza ve tutukevlerindesağlıkproblemlerinin temelleri
YAVUZÖNEN*
Türkiye Insan Haklan Vakfi'mn (TTHV) 10 ydhk göz-
lemlerine göre, Türkiye'de tutuklu ve hükümlülerin sağlı-
ğına ilişkin problemler, birkaç temel politika tercihinden
kaynaklanıyor. Bu tercihlerin önemlı bir kısmı, Adalet Ba-
kanlığı, îçişleri Bakanlığı ve Sağhk Bakanlığı arasmda o-
cak ayında yapılan protokolde açıkça ortaya konmaktadır.
1. Işkence Türkiye'de halen sistematik bir uygulamadır
ve işkence gören kişiler, tedavi ve rehabilitasyon hizmet-
terine acilen gereksinimleri olmasına karşın, tutukevleri-
ne ve cezaevlerine konmaktadır. Bu durum, gerek fiziksel
sağlık sorunlannın ve gerekse travma sonrasındaki psişik
problemlerin ağııiaşmasuıa yol açmaktadır. Sağlık hakkı
bakımmdan, özellikle işkence gören kişimn yakm çevre-
sindentecnt edılmesı aynca bir ihlaldir ve yaşamhakkı ba-
kımından da işkencenin devamı olan bir uygulamadır.
tşkence gören kişiler için tutukluluk karan ahnamama-
sı ya da bu kişılerden hüküm gıyenlerin, gereklı tedavi ve
rehabilitasyon süresince cezaevine konmaması için gerek-
ü düzenlemeler yapılmalıdu:.
2. HekimJık uygulamalan ve insan haklan konusunda
eğirimi olmayan ceza ve tutukevi yöneticileri ve hükümet
yetküileri, tutuklu ve hükümlülerin sağlık hakkma ilişkin
olarak takdir yetkısine sahıptır. Hekımler ve dığer sağhk
görevlileri. cezaevi yöneticüerine bağımlıdır. Ceza ve tu-
tukevleri hekımlen, sosyal hızmet uzmanian, dığer sağlık
görevlileri ve eğıtim görevlilerinın idarî bakımdan cezaevi
yönerjmlerine bağh olması. meslek ilkelerinin uygulama-
lanna engel teşkıl edebildiğinden; söz konusu görevliler,
ceza ve tutukevlerinın yönetımıyle ilgüi, bir yargıç yöne-
timindeki yerel adlî kurumlara bağlı olarak çahşmalıdır.
Avrupa insan haklan standartlannda eğilim, tutuklu ve
hükümlülerin ulusal sağhk sisteminden yararlanmalan yö-
nündedir. Aynca, Avrupa Konseyi normlan açısından, tu-
tuklu ve hükümlüler için öngörüien sağlık hizmetlen, ulu-
sal sağhk hizmetierine denk olmak durumundadır.
3. Cezae\'lennde tedavisi mümkün olmayan ya da ceza-
evleri koşullannda ilerleyen hastalıklan ya da kalıcı sakat-
lıklan olan hükümlülerin durumunda, CMUK'un 399.
maddesi. bu laşılerin cezalannın infazuun ertelenmesi için
savctlıklara yetki vermektedir. Gerekli standartlann oluş-
turulması halinde bugünkü ciddi sağhk problemlerinin çö-
zümünde kısmen yarar sağlayabilecek bu düzenleme, özel-
likle Adli Tıp Kurumu'ndaki problemler nedeniyle sınırh
yarar sağlamaktadır. Savcılıklar, 399. maddenin uygulan-
ması bakurundan, Adlı Tıp Kurumu'nun görüşüne baş-
vurmaktadır. Adli Tıp Kurumu ise siyasal suçlar söz ko-
nusu olduğunda, ölümcül hastalığı olan kişılerin durunıun-
da bile, cezanın ertelenmesine karşı çıkabihnektedir. Ad-
li Tıp Kurumu, bu durumlarda tıbbî değil. ideolojik karar-
lar vennektedir.
19% ölüm oruçlanndan sonra, kanlmıcüarda yaygın
olarak Wernicke-Korsakoff (ilerleyici zihinsel ve fiziksel
ışlev kaybı) hastalığı teşhıs edümiştir. Bu hastalığa yaka-
lananlardan hükümlü olanlann cezalannın infazı,
CMUK'un 399. maddesinin öngördüğü olanağa rağmen
ertelenmemektedir. 1999 ve 2000 yıllannda CMUK'un
399. maddesinin bu hükümlülere uygulanmasuıda ilerle-
me görühnekle birlikte, TÎHV'nin tahminlerine göre ha-
len yaklaşık 30 tutuklu ve hükümlü bu durumdadır.
4. Tutuklu ve hükümlülerin sağhk kuruluşlarma sevkle-
ri geciktirümekte, sevkler sırasuıda onlara refakat eden
jandarmalann baskı yaptığı sıklıkla bildirilmektedu. İş-
kence kapsammda değerlendirUmesi gereken budurum, tu-
tuklu ve hükümlülerin sağhk sorunlannın çözümünün ge-
cikmesine de yol açabümektedir.
5. Ceza ve tutukevlerindeki sağlık sorunlan ve uygula-
malan konusunda, bu alanda yetkin olan meslek kuruluş-
lan ve uzmanlık kuruluşlan ile işbirlığınden kaçmümak-
ta; ceza ve tutukevleri yetennce denetlenmemektedir. Ce-
za ve tutukevlerinde insan haklanna dayalı bir düzenın ku-
rulması bakımmdan, her ildeki ceza ve tutukevlerinin, -bir
yargıç tarafmdan yönetılen bir kuruma bağlanmalarmın
yanı sıra- kuruhnası vakfonız tarafmdan uzun zamandır
önerilen Işkenceyı Önleme Ulusal Komitesi'nin. mesleki
ılgileri bakımmdan da başta baro ve tabip odalan ohnak
üzere ilgili meslek örgütlerinin denetımıne açık olması için
gereklı düzenlemeler yapümalıdff. Mevcut sağhk prob-
lemlerinin ve çözüm yollannın sistematik olarak saptan-
masj için, Türk Tabipleri Birhği, Adli Tıp Uzmanlan Der-
neği ve TÎHV ile ışbırliğı yapıhnalıdır.
"Türkive İnsan Haklan Vakfi (TÎHV) Yönetim Kurulu Baskam
rinde azalma var ancak tam olarak iyı-
leşmedi. Boyunda düzleşme oiduğu
için şiddetli ağnlan oluyor. Mitral ka-
pak prolapsusu nedeniyle çarpıntı olu-
yor. Hastanede doktor tarafindan du-
rumunun endişe venci olmadığı söy-
lendi. Şu an çok ciddi şikâyetlen yok.
Özellikle fiziksel yorgunluğun arttığı
durumlarda şikâyetleri de arüyor. Ay-
nca eklem romahzması var.
Bervin Tuğan: Kronik sıstit var. Me-
sane dar oiduğu için ıdrannı tutamı-
yor. tki yıla yakın rainirin kullandı,
uzun süre kullandığı için yan etkileri
ortaya çıktı. Şımdi çok zorunlu ohna-
dıkça mınırin kullanmıyor. Tedavıden
sonuç alınamadı. Belde ve boyunda
ağn var, tomografi sonuçlan normal
çıkü. Sinüzit tedavisi gördü ancak ağ-
nlan devam ediyor.
Odem Obekk: Çarpıntı var. Anka-
ra Numune Hastanesi'nde muayene
oluyor, ancak taşikardinin nedenleri
bulunamıyor. Dideral kullanıyor. Ayn-
ca eklem romatizması ve bel fitığı var.
Nurten HasçeBk: Kol kemiklerinde
uzama nedeniyle şiddetli ağnsı olu-
yor. Bunun içın sadece kas gevşetici
ve ağn kesici veriliyor. Böbreklerde
enfeksiyon var, kum döküyor. Halsiz-
lik, güçsüzlük, çabuk yorulma nede-
niyle doktor tarafından diyete başla-
ması söylendi.
HaticeYazgan: Tutuklanmadan ön-
ce bacaklan hnlıyor. Uzunca bir sü-
re platin ile kaldı, ameliyatla platmle-
ri çıkanldı. Diz ve bilek ekleminde ağ-
n oluyor. Her geçen gün ağnlan artı-
yor, doktoriann bu konuda tedavıye
yönelik bir müdahaleleri ohnadı.
Yıkhz Bağuç: Orta kulak enfeksiyo-
nu nedeniyle tedavi gördü. Ancak so-
nuç alınamadığı için hastaneye sevk
edildi. 24 Nisan 2000 tarihinde hasta-
neye gitti ancak askerin keyfı uygula-
malan nedeniyle muayene olamadı.
Mehdi Tannkulu: Ges problemleri.
Suhan San: Ges problemleri, Kr.
Akc. problemlen.
Ayşe Cabalak: Ges problemleri.
Raife KOÇ: Ges problemleri.
SafryeSEL: Bilgi almamadı.
ABRnaÇeük: Astım
Nuraj Gezka: Hepatit B endişesi.
Vann: CEBZE, AYDIN,
ANKARA Cezaevkri