Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 AĞUSTOS 2000 SALJ HABERLER Mesut Yılmaz Cölcükte 'En büyük felaket geleceğe ilişkin ümidi yitirmektir' GÖLCÜK (AA) - ANAP Genel Başkanı, devlet bakanı ve Başbakan Yardımcısı Me- sutYılmaz, devleti yönetenler olarak görev- lerinin insanlann depremin yol açtığı ka- yıplannı telafi etmek olduğunu bclırterek "Hükümetimiz,devletintümimkânJannıse- ferber ederek kayıplan telafi etmek kara- nndadır" dedi. Yılmaz, Kocaeli'nin Gölcük ilçesinde Fransa Batı Bölgesi Türk Birliği. Fransa'nın Nantes Belediyesi, Bakırköy ve Gölcük be- lediyelerinin katkılanyla yapılacak ilköğre- tim okulunun temel atma törenine katıldı. Törene FP Genel Başkanı RecaiKutan, Ça- hşma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan, millerv ekilleri, belediye başkan- lan, idari yetkihlerin yanı sıra Boğaziçi Üni- versitesi Kandilli Rasathanesi Deprem Araştınna Enstitüsü Müdürü Ahmet Mete Işıkara ve vatandaşlar da yer aldı. Türkiye'nin büyük ve derin yaralar açan bir afete maruz kaldığını ifade eden Yılmaz, devletin depremin ilk günlerinde yeterli ve hızlı müdahalede bulunamadığını kaydetti. Büyük sıkıntılar çekildiğini vuıgulayan Yıl- maz, sözlerini şöyle sürdürdü: "En büyük felaket, geleceğe ilişkin ümit- lerimizi, bekientilerimizi kay betmektir. Tür- Idye'yi böyle bir felakete sürüklemeye kim- senin hakİa yok. Bize, yani devleti yöneten- lere, yönetmekle sorumiu oianiara düşengö- rev; insanlanmızm depremiıı yol açtığı ka- yıptannı telafi etmektir. Hûkümetimiz dev- letin tüm imkânlanm seferber ederek kayn- lan telafi etmek karanndadır. Kayıplaıin kabcı olarak telafisi için bu böigenin topye- kûn kalkuıdınlması gerekmektedir" FP hderi Kutan, kalıcı konutlann bir an önce bitirilmesi, binalann onanmı için yar- dım yapılması, arsa üretilmesi, ekonomik meselelerin ele alınması gerektiğini ifade etti. Deprem bölgesinin önemli bir tanm bölgesi de olduğuna da ışaret eden Kutan, buradaki üreticilerin ürünlennin öncelikli ve peşin parayla alınmasını istedi. Yılmaz, Kocaeli'nin Körfez ilçesine bağ- h Hereke beldesinde Kocaeli Üniversitesi Borusan Kampusu Asım Kocabıyık Kız- Erkek Öğrenci Yurdu ve Asım Kocabıyık Meslek Yüksekokulu'nun temel atma töre- nine de katıldı. , Aydın'dan çözüm önerileri TMMOB, Avcılar Banş Manço Külrür Mer- kezTnde 'deprem fotoğraflan sergisi' acü. 'Sağlambina yapacak birikirnimiz var' İstanbul Haber Servisi-TürkMühendısve Mimar Odalan Bırlıği (TMMOB) Istanbul Ü Koordınasyon Kurulu Sekreten Münûr Aydm,Türkiye'de varolan deprem biliminin düzeyinin ve mühendıshk birikiminin, daya- nıklı yapılann yapımına olanak sağlayacak yeterliliğe sahip olduğunu belirtti. Aydm, " Yeter ki bu bilim adamlannın ve mühendis- fik alanlannın önüne engel çıkanlmasm" di- ye konuştu. Aydm, afet komitesinın düzenlediği "17 Ağustos Etküüikleri" kapsamında Kadıköy Belediyesi'nde basın toplantısı düzenledi. Aydm, depremle birlikte sadece binalann değil, sağîam temeller üzerine oturmayan planlama anlayışmın, rant anlayışı ile kuru- lan imar düzeninin ve siyasal çıkarlar uğru- na halkın geleceği ile oynayan tüm yönetim politikalannın çöktüğünü söyledi. Aydın, Türkiye'de 1948 yılından bu yana çıkanlan 15 imar affiyla plansız ve kaçak yapılaşma- run teşvik edılmesınin, depremin yıkımınm büyümesine neden olduğunu savundu, II ko- ordinasyon kurulunun olası bir depreme kar- şı sunduğu çözüm önerileri şöyle: • îmar planı hazırlanırken yapılırken po- litikacılann ve çıkar çevrelennın etkilerinin yaşanmayacağı süreçler gehştırilmeli. • Yapı denetimlerinde kamusal denetim e- sas alınmah. • Toprak ve konut politıkalan toplum ya- ranna düzenlenmeli. • Bılimsel çahşmalara kaynak aynlmah. • Kente karşı işlenen suçlar cezasız kal- mamah, ceza yasasına bu konuda madde ek- lenmeli. • Toplu ulaşım geliştinlmeli. Kadıköy Belediye Başkanlığı fuayesinde deprem fotoğraflan sergisi açıldı. TMMOB, Avcılar Banş Manço Kültür Merkezi 'nde de "deprem fotoğraflan sergisi'' açtı. TMMOB Mimarlar Odası, hazırladığı raporla 17 Ağustos depreminin 1. yılını değerlendirdi 'Olumhı bir achm aülmadfIstanbul Haber Servia - TMMOB Mimarlar Odası Merkez Yönetim Kurulu'nun 17 Ağustos depreminin binnci yıldönümü nedeniyle hazır- ladığı değerlendirme raporunda, Türkiye'yi özellikle 1950'lerden sonra tutsak alan "sanayOeşmede ve kentleşmede plansız yer seçimT sü- reci ve buna bağlı olarak 1980'lerden sonra donığa çıkan "arsa ve arazi ranüna endeksli imar ve yapdaşma kararian"nın 17 Ağustos ve 12 Ka- sım depremlerinde yaşanan büyük yıkımın ve can kaybı- nın "temel nedenleri" olduğu belirtildi. Raporda, "herşeyin eskisi gibi olmayacağı- m" vurgulayan ilk dö- nemlerdeki iyi niyetli beklentinin gerçekleş- medıği, hatta tam tersi- ne bırçok konuda "es- ktsinden daha yanbş ve riskB noktalara" gelin- diği vurgulandı. TMMOB Mimarlar Odası Merkez Yöne- tim Kurulu, 17 Ağus- tos depreminin birinci yıldönümü ve bundan sonra yapılması gere- kenleri hazırladığı ra- porda değerlendirdi. Temel nedenler • Mesleki eğitimde yetersizlik • Deprem sonrasında bilinçsizlik Ülkedeki tüm yapılann sadece "betonarme-karkas" sistemde inşa edilir olmasınm, yıkımlann ve can kaybının artmasında temel nedenler arasmda yer aldığının belirtildiği ra- porda, "betonarme-karkas" sistemın ancak tüm aynntılan, teknığine ve buna dayalı projesine uygun olacak şekilde uzmanlan tarafmdan "denet- lenebildiğT takdirde, öngörülen dep- rem riskini bir ölçüde göğüslediğine dikkat çekildi. Raporda şu saptamalara yer veril- di: 'Kat yükseldlkçe rlsk artar' "Bunun dışında, yeteri hassasiyette ve yine inşa sürecindeki tüm aynno- larinda özenli ve doğru bir denetimi içerme>en betonarme-karkas binala- nn kat yükseklikleri artûkça riskleri çoğalmakta \e 2 - 3 kaon üstündeki- ler depremle birlikte çökmektedirter. Betonarmenin bu özeffiği, genel plan- sohkvedenetimsizlîk sürecindeki 'ku- rallara aykın yapılaşma salgınıyla' da bütünleşince, onbinlerce insanımız 'ağır tablıyeler ya da kinşler altında ezilerek' yaşamİarmı yitirmiştir.'' Mevcut olan mimarlık ve mühen- dislik eğitimi sisteminin betonarme- nin tüm yapılaşmaya egemen olma- sında ve dayamklı yapı kültüründen uzaklaşılmasındaki temel etmenler- den olduğunun belirtildiği raporda aynca 17 Ağustos depremindeki kur- Mimarlar Odası'nm raporunda "depremi felakete dönüştüren te- mel nedenler" şöyle sı- ralandı: • Planlamada plan- sızlık • Yaptınmsız dene- tim • "RiskH" yapı sis- temi nrdmdan fntn&raflar GazetemkçahsaıuSmanŞaııoer'iııl7Ağustosvel2Kasımdeprem- UlUiriUUn JUlUgruJlur ierfaikonualan"Herşeyeİnat^ataDe^''adMoto^ sergisi dün Basın Müzesi'nde açüdı. Sergmin açıhşuıda konuşan gazetemiz Genel Yayın Yönetmeni Orhan Erinç, deprem bölgesindeki üetişhn organlannın, felaketin ilk günûnden itibaren görevini yerine getirdiğmi vurguIadL 17 Ağustos günü Yalova'da başladığı cekünlere 1 yü boyunca deprem bölgelerinde devam eden Şanher ise "Fotoğraflanma konu olan kişUerden sadece özûr dikyebi- tirim. Hayatta, keşke denilen zaman çok azdır. Ben de keşke çekmeseydim. daha farklı bir sergide buluşsaydık diyebinyorunı'' dedL Şanber'in 15. sergisine pek çok gazeted, yabana konsolosluk temsilcikri ve gönullü kuruiuşlann üyeleri kaüldL tarma ve yardım çalışmalanndaki olumsuzluklaradadeğinildi. Deprem bölgesine gönderilen gıda, giyecek, ilaç gibi yardun malzemelerinin ger- çek ıhtiyaç sahiplerine dengelı olarak dağıtımının yapılamadığmm vurgu- landığı raporda, kimi insanlann ise "stokçuhık" yaptığı kaydedildi. Ra- pora şöyle devam edildi: Toplumsal ya$am yok* "Siyasiler ve hükümet, ûzerlerine düşen görevi sadece 'para ve bina yardı- mıyla' suurhgördülde- rinden,çeşitlinedenler- le de 'kaynak yetersiz- lığıni' gerekçegösterip bu konuda da ashnda tatmin edici bir düzeyi sağlayamadüdarmdaıı, devletin topluma karşı asü görevi olmaa gere- ken 'sosyal, kültürel ve ekonomik yaşamın canlandınlması ve güçlendınlmesi' konu- sunda hemen hiçbir olumlu adım adlama- nuşûr. O kadar ki ara- dan bir yıl geçmesine rağmen başta Gölcük, Adapazan gibi en ağır darbeleri yiyen yerleş- meler ofanak üzere bir- çokflçeve bekfc merke- zinde tophımsal y^şam 'yok' gibidir ve bora- lar adeta 'ölü kent' gö- rünûmünû konımak- tadniar." Deprem bölgesinde çalışan sivil toplum kuruluşlan, geniş katılımla bir araya gelme karan aldılar Ağustos'tan ders alamadık 9 tstanbul Haber Servisi - Deprem bölgesinde çalışan sivil toplum kuruluşlannca (STK) yayımlanan ortak bildiride, "Deviet, yerd yönetimler, biümsel araşürma ve uygulama kuruluşlan olarak geride bırakDğnnız dönemde, 17 Ağustos depreminin hazırhksız yakalanılan bir felaket olmasından yeterli sonuçlan çıkarabilmiş oMuğumuz kanısında değüiz" görüşüne yer verildi. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı tarafindan yüriitülen ve deprem sonrası bölgede çalışma yapan sivil toplum örgütlerinin deneyunlerim paylaştığı "STK'ler ve Deprem Forumu" adlı bılduıde, 17 Ağustos depreminin her yıldönümünde daha genış katılımla bir araya gelme karan alındığı duyuruldu. Bildiride, deprem bölgesindeki önemli sorunlar, "Başta kadnı, çocuk ve yaşklann koşullan olmak üzere, birçok alanda aksamalann devam etmesi, STK'lere karşı dışlayıa tutumlann yeniden canlanması ve yeni depremlere yönelik hazuiığm kabul ediİemez dûşüklûkte kalması'" şeklinde sıralandı. Bildiride, deprem riski büyük yerleşim alanlannda zeminlenn deprem açıstndan sınıflandınlması, konut stokunun deprem güvenliğine göre gruplara aynlması, yasal ya da teknik nedenlerle sakıncalı olan binalann yıkımının da hızla planlamp uygulanması gerektiğine işaret edildi. Yurttaşlara, kendı mahalle veya semtlerinde yerel girişim kurma veya bu tür organizasyonlara katılma çağnsının yapıldığı bildiride, devlet ve özel kuruluşlara da çeşitli görevler düştüğü ifade edüdi. l ÜPRAŞ YANGINÎSONUCUNDAIZMİTKÖRFEZTNDEN825 TONPETROL, 10BİNTONDAMOLOZTOPIANDI Deprem çevre felaketi de yarattı MUTLUSEREIİ ANKARA - Çevre Ba- kanlığı'nın 17 Ağustos depreminden sonra tzmit Körfezi'nde yapılan çalış- malar sonucu TÜPRAŞ yangını nedeniyle körfeze akan yaklaşık 825 ton pet- rol, kâğıt, tahta, poşet, am- balaj malzemelerinden oluşan yaklaşık 10 bin ton moloz toplandı. Çe\Te Bakanlığı'nın Iz- mit Körfezi'nde deprem- den sonra oluşan kirlilik ile ilgili raporunda, "Bugün itibanyla denizde skim- mer'lar ve emicilerle çeki- lecek rütelikte petrol ve tü- revleri mevcut değildir. Körfezin kendine has knü- Bkkarakteristiği devam et- mektedir'' denildi. Çevre Bakanlığı, 17 Ağustos depreminden son- ra bölgede çeşitli etkenler- le oluşan çevre kirliliğine ilişkin bir rapor hazırladı. Bakanlık Kriz Merke- zi'nin çeşitli alanlardan uz- manlarla birlikte deprem- den sonra yaptığı çahşma- lar doğrultusunda hazırla- nan raporda, TÜPRAŞ yangınrnın, denize akan petrol ve türev- leri nedeniyle körfezde ciddi kirliliğe neden olduğu kaydedildi. Raporda ana başlıklanyla şu saptamalara yer verildi: TÜPRAŞ: Depremin neden olduğu TÜPRAŞ tesislerindeki yangın sonucu, körfeze petrol boşalmış, bakanlığımız ve Istanbul Üniversitesi Deniz Bilimle- ri ve îşletmeciliği Enstitüsü bilim adam- lannca Arar Gemisi ile yapılan araştır- ma sonucu Lzmit Körfezi 'nin büyük bö- lümünde, orta ve iç körfezde, kıyılarda petrol kirliliği tespit edilmiş, dış kör- fezde ise deniz yüzeyinde tabakalar ha- linde petrol kirliliğine rastlanmıştır. l s t a n b u l Büvükşehir Belediyesi Afet Koordi- j a s y o n M e ı i i e d (AKOM)dûntörenleaçıku. Fatih ttfaiye Daire Başkanlığı binasmda oluşturulan merkezin açıhşına kaülan tstanbul Bfiyfikşehir Belediye Başkanı AB Mfiüt Gürtuna konuşmasında ahyapı çahşmalannı hızlandırdıklannı. otomatik vana sistemi ve her binaya depreme duyarh cihaz yerleştirme karan aldıklannı kaydettL Betedryeje yeni bir telsiz kanah tah- sis edildiğini büdiren Gürtuna, 500'ü aktif, 2500'ü destek olmak üzere kurtarma birükleri yetiştirikugini, u- bşun acü eytem planı çıkanldığmı ve 4000 IdşOik ekipleriyle bir yddan beri çanşüklarmı sözlerine ekledL Körfezin her iki yakasmda da kirliliğe maruz kalmış sahalarm sayısı ve yüzey- sel dağılımda artma ve yoğunlaşma be- lirlenmiştir. Rüzgâr ve akmtılann yön ve şiddeti, kirliliğin daha geniş alanla- ra seyrelerek dağılmasmda etkin rol oy- namıştır. Yanma sonucu oluşan madde- lerin etkin biçimde topaklaşması ve yağlı tabakalann çözülerek suya kanş- ması çevresel açılardan önemli zararlar meydana getirmiştir. Sahillerin önemli bir bölümüne pet- rolün bulaştığı, deniz yüzeyinde kâğıt. tahta, poşet, ambalaj malzemeleri, özel- likle Gölcük ve Derince yakınlannda kanalizasyon sisteminin tahrip olması sonucu kanalizasyon atıklanmn yüzdü- ğü tespit edilmiştir. Çalışmalar sonucu, denizden 825 ton petrol, 10 bin ton moloz toplanmıştır. Bugün denizde emicilerle çekilecek ni- telikte petrol ve türevleri yoktur, körfe- zin kendine has kirlilik karakteristiği devam etmektedir. Deniz yüzeyinden toplanan petrol, TÜPRAŞ'm geri kaza- nnn tesislerine geri gönderilmiştir. Sa- hil şeridüıde taşlar üzerinde ve kıyıda- ki kumlar üzerinde kalan petrolün te- mizleme çalışmalan sürmektedir. Bu- nun dışmda denizde petrol kirliliği kal- mamıştrr. AKSAAkrüonmilTesis- leri: Deprem sonucu mey- dana gelen hasarlarda tak- riben 6 bin 400 ton akrilo- nitril hammaddesinin ha- vaya, denize ve toprağa kaybedildiği tespit edil- miştir. Bu miktann bir bö- lümü buharlaşarak ve ha- vada fotooksidasyona uğ- rayarak dağılmış, bir bölü- mü denize sızarak biyolo- j ik parçalanmaya uğramış, bir kısmı toprak tarafmdan emilmiş, bir bölümü ise yeraltı sulanna kanşmıştır. Fabrika halen yüzde 65 kapasite ile çalışmaktadır. AKSA fabrikasmm deniz ve yeraltı suyuna, toprağa, havaya, sebze ve meyvele- re olası etkilerini belirle- mek üzere yapılan incele- melerde bir olumsuzluk tespit edilmemiştir. Çöp ve molozlar: Dep- rem sonrası ortaya çıkan çöp ve molozlar bir diğer önemli sorunu oluşturmuş- tur. Depremin ardından çöp ve molozlann denize, akarsulara yakın yerlere döküldüğü tespit edilmiş ve bunun için başlatılan ça- lışmayla çöp ve molozlann dökülebil- mesi için uygun yerler belirlenmiştir. İZAYDAŞ: Deprem sonrası geniş bir alanda yoğun biçimde tıbbi atık ve ce- setlerin taşınması sırasmda enfekte ol- muş battaniye gibi malzemeler ortaya çıkmış ve bu tür malzemenin usulüne uygun olarak ortadan kaldınlması da ayn bir sorun olmuştur. İZAYDAŞ Tehlikeli ve Tıbbi Atık Yakma Tesisi'nin geçici olarak acil du- rum süresince çahşması kararlaştrnlmış olup bu tesiste yapısal hasar tespitinin sonuçlanmasından sonra yakma işlemı- ne başlanmıştır. 'Plansızlıkta ısrar edlHyor* Mimarlar Odası'nın raporunda süregelen yanlışlar ve eksıklıkler de değerlendirildi. Plansızlıkta ısrar edil- diğinin belirtildiği ra- porda hükümetin "ym- uş yer seçimli sanayüeş- meyi* özendirm^i ve desteklemeyi sürdür- düğü kaydedildi. Bu ıs- rarlı tutumun deprem sonrasında donığa çık- tığının anlatıldığı ra- porda "17 Ağustos ve 12 Kasım'da aynı ne- denle yıküan il, Uçe ve beldelerdeki 'kalıcı ko- nutlar" ve 'yeni yerleş- me alanlan" da yine befli bir bö^esel ya da çevresel planlama di- siplininden uzak, adeta 'rasgele' yerlerdebelir- lemyor" denildi. 'Aymazlık sürüyor' Yapı denetiminde ye- ni rant pazan oluşturul- duğu, mesleki eğitim düzeyinin yeterli ohna- dığının belirtildiği ra- porda deprem sonrası yapılaşma ve aymaz- lıklann devam ettiği vurgulandı. Raporda şu saptamalara yer verü- dı: "Plansızvebflimdı- şı uygulamalara koşnt olarak özellikle tstan- bul gibi yakın gelecekte büyük deprem bekle- nen metropoMe 'depre- me hazırlık' konusu- nun 'depreme karşı gü- venli bir imar ve yapı- laşma düzeni' bağla- mında değil, olası dep- rem sonrasındaki 'en- kaz kaldırma, ınsan kurtarma ve ölüleri ça- buk gömme' hazırhğı Qe sınıriı bir program şeklinde ele ahnması bu kent ve bu toplum için talihsizliktir." şûra düzenlenmeli' Hükümetin, toplum yarannm ve ülke çıkar- larının öngördüğü tu- tum ve politikalara ka- vuşmak için "deprem ve kenderin yeniden iman" konusunda ge- niş katılımlı bir şûra düzenlemesi gerektiği- nin kaydedildiğı rapor- da şûrada alınacak ka- rarlann, bılimsel ve uz- man çevrelerin katı- lımlanyla üretilecek yeni politikalara rehber kılınacağı güvence- sinin verilmesi gerekti- ği vurgulandı.