Katalog

-I5AĞUSTOS2000SAU CUMHURİYET SAYFA EKONOMI / ekonomka cumhuriyetcom.tr 13 Domatesçirin eylemi ertelendi • KARACABEY (AA) - Bursa'nın Karacabey ilçesinde domates üreticılerinın, bugün Vatan Konserve Fa-brikası önünde yapacaklan eylemin ertelendiği bildirildi. Karacabey Ziraat Odası Başkanı Nuri Karaca, Vatan Konserve yetkililerinin eylem hazırlığını öğrenince harekete geçerek, pazarlık sonucu 3 ay vadeli bono vermeyi kabul ettiklerini bildirdi. Karbondioksit vergsi • TOKYO(AA)- Japonya'da iktidardaki . Liberal Demokrat Parti'ninenerjı politikasından sorumlu alt komitesi, karbondioksit emisyonunun azaltılması için benzin ve diğer fosil menşeli yakıtlara vergi getirilmesini önerdi. Karbondioksit vergisinin konulması halinde devlet, fosil menşeli yakıtlar ve nükleer eneıjiyle rekabet edebilecek. Hazine ihalesi • ANKARA(AA)- Hazine Müsteşarlığı bugün gerçekleştirdiği ağustos ayının ilk ihalesinde 3 ay vadeli borçlandı. Hazine'nin bu ıhalesine toplam 1 katrilyon 722.6 trilyon Izraük teklif geürken, ihalede nominal 897.1 trilyon liralık satış gerçekleşti. thaledeki net satış miktan ise 838 trilyon lıra oldu. Bono ihalesınde yıllık basit ortalama faiz yüzde 28.24, bileşik ortalama faiz yüzde 31.37 olarak gerçekleşti. îhalede basit faiz minimum yüzde 27.80, maksimum yüzde 28.52, bileşik minimum faiz yüzde 30.83, maksimum faiz de yüzde 31.72 oldu. SEK ve EBK'nin ardından şimdi de Türkiye Şeker Fabrikalan satışa çıkanldı Şekerin de tadı kaçıyor• Sektörde bugüne kadar yapılan 3 özelleştirme, ortaya hiç de iyi bir tablo koymuyor. PANKOBÎRLlK'in de ortağı olduğu Amasya fabrikasının ciddi ödeme güçlükleriyle karşı karşıya bulunduğu ve Hazine'den destek aldığı kaydediliyor. Özelleştirilen Konya ve Kayseri şeker fabrikalannın da çeşitli sıkıntılarla karşı karşıya bulunduğu ve devletten destek alarak ayakta kalmaya çalıştıkları öne sürülüyor. HAZALATEŞÇAKIR Enerji, demir-çelik, kâğıt, te- lekomünikasyon, limanlar, süt ve et başta olmak üzere birçok sektörde yapılan özelleştirme- lerle devletin en çok kâr geti- ren kurumlan bir bır satılırken şimdi de Türkiye Şeker Fabri- kalan'nael atıldı. Toplam 330 trilyon liralık üretimden satışla Türkiye'nin en büyük 500 sanayi kuruluşu ara- sında ilk on arasında yer alan şir- ketin 26 fabrikası bulunuyor. SEK ve Et ve Balık Kurumu'nun özelleştırilmesiyle et ve süt tü- keticıye yüksek fiyatlarla satıl- maya başlarken şekerde de ay- nı sorunlann gündeme gelece- ği vurgulanıyor. Üretici yönetime taKp Et ve Balık Kurumu kombı- nalannı "et fiyatian düşecek, yatinmlar artacak" savıyla bir bir satan listesinde, Türkiye'de hayvancılığın bitme noktasına geldiğini görmezden gelen sı- yasiler, şeker sektörünü de ay- nı sona hazırlıyorlar. Türkiye Şeker Fabrikalan'nın özelleştırılmesine ılişkin fizi- trilite çahşmalannın sürdüğü, hükümetin her zamankı gibi "çabşanlan da ortak edeceğiz" savıyla işlemleri hızlandırma- ya çalıştığı belirtiliyor. Türkiye genelinde yapımı sü- ren Kırşehir ve Sıvas fabrika- lan ile toplam 28 fabrikası bu- lunan Türkıye Şeker Fabrikala- n AŞ'nin satılmasıyla birlikte pancar üreticileri ve şeker tüke- ticilerinin ciddi sıkıntılarla kar- şı karşıya kalacağı vurguJanıyor. Şeker-lş Sendikası Başkanı ÖmerÇelik, çahşanlann ve pan- car ekicilerinin işletmelerin yö- | Dünyada 1 Kıta Adı 1 Avrupa 1 Amerika 1 Okyanusya 1 Afrika 1 Asya 1 Bilinmeyen T Dünya Toplamı ÎAB şeker üretim ve tüketimi Üretim 1000 Ton 25,922 44.591 5.736 7,918 40.351 403 124.921 16.772 TJ M 1—• ' % 21 36 5 6 32 0 100 13 Tüketim 1000 Ton 29.650 30.613 1.240 10.388 45.020 116.911 13.570 % 25 26 1 9 39 100 12 Türkiye Şeker Fabrikalan'nın tarihi cumhurryet devriminin ilk vulanna kadar uzamyor. C/ZELLEŞTtRME KAPSAMINA ALINDI, IİRETİM DÜŞTÜ Konya EBKsinek avltyor KONYA (AA) - Konya Et ve Balık Kurumu (EBK) Müdürü Emin Karabulut, artık ilın et ihtiyacının sadece yüzde 5 ya da 10'unu karşılayabildiklerini belirtti.KarabuIut, yaptığı açıklamada EBK'lerin özelleştirme kapsamına alınmasının ardından, alım kapasitelerinin yüzde 90'dan yüzde 10'a düştügünü dile getirerek "Konya'da piyasamn et ihtiyacını, arbk belediye tarafindan kurulan bir şirket karşıhyor. Kurumumoz ise piyasaya ayda 10 ton et sürüyor" dedi. Kurumda her gün 100 dolayında canlı hayvan alımı yapıldığını anlatan Karabulut, kesilen hayvanlann da et satış reyonlannda satıldığını kaydetti. netimine talıp olduğunu bildi- rirken bugün şeker fabrikala- nnda 32 binin üzerinde çalışa- nın endışelı bekleyışi sürüyor. tSO listesinde tstanbul Sanayi Odası'nın Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşu listesinde iÜc 10'da yer alan şeker fabrikalannın 756 trilyon 326 milyar tutanndanet aktifi, 21 trilyon 907 milyar da özsermayesi bulunuyor. Dev- lete ait fabrıkalann dışında Konya, Amasya ve Kayse- ri olmak üzere 3 özel fabrika bulu- nuyor. Özelleşen fabri- kaların sıkıntılı bir süreç yaşadıklan, devlet desteği ile ayakta durmaya ça- lıştıklan öne sürülü- yor. Türk Şeker'in Kayseri'de yüzde 10, Amas- ya'daki fabnkada da yüzde 15 hissesi bulunduğu kaydedili- yor. PANKOBlRLİK'in de or- tağı olduğu Amasya Fabrika- sı'nın cıddı ödeme güçlükle- riyle karşı karşıya bulunduğu ve Hazuıe'den destek aldığı kayde- diliyor. Kaçak dengeyi bozuyor 1998 yılına kadar yüzde 2.5- 3 dolayında yıllık tüketim artış Türkiye'de şeker üretim ve tüketimi 1000 Ton Yıllar Üretim H 1995 1996 1997 1998 1999 (*) Takvım yılı olarak 1290 1841 2014 2561 2314 TaleD f**) 1824 1900 1938 1910 1680 Kişi Başına Tüketim Kg 29.6 29.3 31,0 30.1 30.0 (***) (") Ithalat, Turk şeker, bağlı ortakhklar ve özel fabnkalar satış toplamı ("') Yasal olmayan yollardan gıren şeker dahıl edılmıştır. hızının gözlendiği Türkiye'de resmi veriler 1999 yılında şeker satışlannm yüzde 12 düşüşle 1680 bin ton olarak gerçekleş- tığini gösteriyor. Ancak, 1999 yılı değerlerinin farklıhğı, yasal olmayan yollarla yurtiçinde şe- ker dolaşımı nedeniyle resmi tüketim rakamlan aşağı çekilmiş göriinse de tüketim geçen yılla- nn scviyesinde gerçekleşti. 1995 yılında 1 milyon 290 ton şeker üretilirken 1999 yılın- da bu oran 2 milyon 314 bın tona çıktı. Dünya fiyatlannda- kı düşüş nedeniyle ithalat korumalan- run yetersiz kalma- sı, tercihli tanm an- laşmalan çerçeve- sinde ithalat kotası uygulamasının arz ve talepte dengesiz- liğe yol açtığı belir- tiliyor. AB'deşekene destekbüyük Avrupa Birliğı (AB) ülkelerinde şeker sektörüne yılda2 milyar dolarlık destek veriliyor. Dünyada 1999- 2000 döneminde beyaz şeker üretimınin bır önceki yıla göre yüzde 4.2 oranında artarak 125 milyon ton olarak gerçekleştiği kaydedildi. Dünyada, 1999 yılında toplam 124 milyon 921 bin ton şeker üretilirken, 116 milyon 911 bin ton tüketim gerçekleşti. Dünyada şekerin yaklaşık 120ülkede kamış ve pancardan üretildiği belirtilirken, üreticilere destek fonlan aynlıp veriliyor. Üretimde ABD ilk sırada Dünya şeker üretiminde 44 milyon 591 tonluk üretimle Amerika ilk sırada yer alırken, toplam tüketimi de 30 milyon 613 bin ton olarak saptandı. Asya ülkeleri de 40 milyon 351 bin tonla ikinci sırada yer alırken, tüketimin 45 milyon ile üretimden fazla olması dikkat çekiyor. Şeker sektörüne yılda 2 milyar dolar destek veren AB ••.* ülkelerinde de 25 milyon 922 bin ton üretime karşuı 29 miryon 650 bin tonluk bir tüketim söz konusu. Son yıllarda dünya şeker üretimi kamış şekeri lehine artış eğilimine girdi. Son birkaç yıldır üretim fazlalığı ile tüketimdeki düşüş bir araya gelince stoklar hızla artarak, dünya beyaz şeker fıyatlan uzun yıllar ortalamalaruun en düşük değerine ındı. DEPREMIN ARDINDAN EN BUYUK ACININ YILDONUMU • DEPREM HAFTASI BOYUNCA ÖZEL YAYINLAR CATT anlaşması. tiftik ve ya$ kozaya desteii önlüyor Üreticinin yaşam savaşmnANKARA (AA) - Ipek kozası ve tiftik üreOmıson lOyılda, yüzde 90avaranoran- larda azaldı ve 135-200 tonlara kadar ge- riledi. 5 Nisan 1994 ekonomik karariann- da destekleme kapsamında sayısı 3 ile sı- nırlandınlan ürünlerin arasında yer alma- yan tiftik ve ipeğin GATT Tanm Anlaş- ması "na göre doğrudan destekleme ahmı- nın mümkün olmadığı, ancak prim siste- mi ile desteğin sağlanabildiği belirtildi. Üretimin yok olmaması için devletten özel ilgi ve destek bekleyen tiftik üretici- si, prim kararnamesinin geç çıkması ne- deniyle bu yıl ürününü neredeyse yan fi- yatına tüccara satmak durumunda kalır- ken, bır kez daha mağdur oldu. Sanayi ve www.ntvmsnbc.com 14- 18AGUSTOS GÜN BOYU 4 Cep 'te dünya telefonu NEW YORK(AA)- Mo- / torolafirması, dünyanın her yerinde kullandabilen bir cep telefonunu piyasaya çı- kardı. Amerika'daNextel firması aracılı- ğıyla satılan "Nextel 2000" tipi yeni cep telefonu, dünyanın her yerinde aynı nu- marayı ve aynı telefonu kullanma imkâ- nı veriyor. 65 ülkede "duat-mode" sistemiyle ça- lışan telefon, Afrika, Asya, Avustralya, Avrupa, Ortadoğu ile Kuzey ve Güney Amerika'daki tüm dijıtal (sayısal) ve GSM şebekelerinde kullanılabiliyor. Nextel 2000"ın en büyük özelliği, bu- lunduğu ülkenin dijital şebekesine oto- matik olarak uyum sağlaması. Telefon aynca uluslararası kodlan daken- disi buluyor. Telefonun bir diğer cazip ya- nı da telefon sahibini ABD'den arayan ki- şınin sadece yerel konuşmaücreti ödeme- si. Buna karşılık telefon sahibi ABD dı- şından Amerika'yı anyorsa, bulunduğu yere göre ücret ödüyor. Ticaret Bakanlığı'nın verilerine göre 1990 yıhnda 1495 ton olan tiftik üretimi, geçen yıl 300 tona kadar geriledi. Bu yıl ise 200 ton üretim bekleniyor. TÎFTÎKBlRLtK, bu yıl geçen yılki bor- sa fıyatı olan 870 bin liradan bile alım ya- pamayacağını bildirdi. Aynca, kg başına 740 bin lira ile 259 bin lira arasında des- tekleme primi öngörüldü. Ödeme kararnamesi gecikti Buna göre ürününü TÎFTlKBlRLlK'e satacak üreticilerin eline, prim ile birlik- te, kg'da 1 milyon 350 bin lira geçecekti. Diğertaraftan destekleme priminin öden- mesini öngören kararnamenin gecikme- si nedeniyle, üretici, elindeki tıftıği ortalama 950 bin liraya satmak du- rumunda kaldı. Sanayi ve Ticaret BakanlığYnm de- ğerlendirmelerine göre ipeküretimi- nin azalmasında, Güneydoğu'da ya- şanan terör olaylan nedeniyle çift- çinin üretimden vazgeçmesi, zirai mücadele ilaçlannın olumsuz etki- si ve Rusya krizinden sonra Türîri- ye'ye çok düşük fiyatlarda kuru ko- za ve ham ipek girmesinin etkili ol- duğu belirtiliyor. 1981 yıhnda 2 bin 5 ton, 1990'da 2 bin 171 ton olan yaş ipekböceği kozası üretimi de, ge- çen yıl 135 tona kadar düştü. 1990- 1998 döneminde ipekböcekçüiği ile uğraşan aile sayısının 44 bin 541 'den 3 bin 115'e düştüğü kaydediliyor. Bakanlık uzmanlan, bir kg yaş kozanın maliyetini 2 milyon 650 bin lira olarak hesapladı. Bu yıl 650 bin lira dolayında açıklanan alım fiya- tına karşuı, üreticinin desteklenme- si için maliyet ile KOZABlRLİK'in alım gücü arasuıdaki fark, prim ola- rak üreticiye ödenecek. Ödenmesi öngörülen prim tutar- lanna karşm, üreticinin eline geçen fiyat, hesaplanan maliyet rakamla- nnın altında kalacak. İŞÇİMNEVRE3\İNDEN ŞÜKRAN SONER Arsız Çocuk Arsc çocuklar hep öyte yapariar. Ne zaman suçlu, cezalandınlmayı hak edecek konumda iseler bir ba- hane yaratıp gözyaşının akmadığı yaygarayı basariar. Etrafındakiler gürültülü yaygaranın mağduru çocuğu susturmak için genellikle istediğini yapmaya çalışırlar. Çocuğun gözünün yaşının akmadığını, canının yanma- dığını fark etseler bile, çoğunlukla yaygaradan kurtul- mak için pes ederler. Araz çocuk taktiğinin işe yara- dığını görerek, bunu bir alışkanlık, davranış biçimi ha- line getirir. Giderek daha fazla yaygaracı olup arsızla- ştr... Arsız çocuğun keşfettiği taktik, yaşamda bûyükler için de çok geçerlidir. Hele hele siyasette. En son yay- gara, Cumuhurbaşkanı'nın, memurlarla ilaili KHK'yi imzalaması için yapılan baskılardan bunalıp Istanbul'a kaçması, haftalık olağan görüşmeleri erteiemesi üze- rine. Hukuka aykın bir KHK'de dırenmek suç olmuyor, ama Cumhurbaşkanı'nın görüşmeden kaçınması bü- yük suç. Başbakanımız ve yardımcılannın pompalaması, ya- rattıklan hava ile medyamızın olağan görüşmenin er- telenmesinden, Cumhurbaşkanlığı makamı ile Baş- bakanlık, hükümet arasındaki ilişkilerin, iplerin koptu- ğu sonucuna nasıl ulaştıklannı anlamak güç. Başba- kan ve yardımcılannın "Imzalamazsa ne oluru düşün- mek dahiistemiyonız" dayatmalannı, içe sindirmek da- ha da güç. Yine de yaygarayı koparan hükümet ka- zançlı çıkmışa benziyor. Çünkü en akılcı çözüm ara- yanlar bile, "KHK hukuka aykın ama Cumhurbaşkanı imzalasın, sonraAnayasaMahkemesi'negitsın. Oara- da hükümet sağ göstenp sol vurabılır, asıl kamuda gö- revyapması gereken kadrolan bırkez daha darmada- ğın edebilir" demek zorunda kalıyorlar. Bizde birileri isterse her olağan görüş aynlığı; tartış- ma, kriz oluyor. Asıl tartışma, kriz konusu olması ge- rekenler ise hep gündemden düşüyor. Ecevit hüküme- tinin ekonomryi düze çıkarma adına yaptıklannın he- saplaşması içine girmemiz gereken günlerde, ekono- mi için çok kritik bir dönemeçte bir kaşık suda kopa- nlan yaygaranın esiri olduk gitik. Benzer bir gelişme Türk-lş, DİSK çatışması gibi gö- züken, geçen hafta yoğunlaşan tartışmalarda yaşanı- yor. Ecevit hükümeti süreklı bır şeyler kopardığı emek cephesinin, durmadan hak kaybetmekten kaynakla- nan öfke ve birikiminden ürküyor. Sendika liderlerinin şantajla uzun bırzamandan bu yana susturulmuş, sin- dirilmiş olmalan yeterli güvence olmuyor. Ne de olsa çok uzun bir zamandır çok ağır hak kayıplannın getir- diği çok büyük bir birikim var. Her an, hiç beklenmedik bır konuya ilişkin bir tepki, bir çatlak ses, sorunlann birbirine bağlanması ile hal- kalar oluşturabilir, büyük bir patlamaya dönüşebilir. Ecevit hükümetinin aklına yüzde on baraj şantajını dahaaçık, anlamlı kullanmakgeliyor. Bilindiği üzere te- levizyon kameralannın önünde açık açık söylendiği üzere, Ekonomik Sosyal Konsey'e gelmemiş ağırlıklı DlSK'e bağlı sendikalann istatistik oyunu ile sözleş- me yetkileri düşürülüyor. Bu noktada emek cephesinin birlikte hareket etme- si, şantaja boyun eğmemesı beklenır değıl mı? Hayır, tam tersi oluyor. Türk-lş'in Bayram Meral yönetimi, baraj kalkarsa sendika içi demokrasıyı kullanmayan, yönetımlerden bunalmış kadrolann ayn sendikalara geçebilecekleri kaygısı ile hükümet şantajını, barajın kalmasını çıkarlannadaha uygun gorüyor. Türk-lş'e bağ- lı sendikalann da şantajla istendiğınde yetkilerinin dü- şürüleceği bile bile baraj savunuluyor. Belki de Yol-lş'in sözteşmeli personeline kadro bulmak gibi küçük avan- tajlar, hesaplar da yapılarak en olmayacak bir durum- da hükümete arka çıkılıyor. Bayram Meral yönetimi ayıplı durumunu kapatma- nın telaşında, durup dururken DlSK'e çirkin suçlama- larla sataşıyor. Bir zamanlar 12 Eylül darbe yönetimi- nin başının, Kenan Evren'in yaptığı ayıbın aynısını ya- parak, asıl sahipleri dururken DİSK yöneticilerine ça- mur atarak kendi çamurlannın gizlenebıleceğini umu- yor. Görüntüde hükümet-emekçiler çelişkisinin örtül- meye çalışddığı bir Türk-Iş-DİSK kavgası yaratılıyor. Oysa tabanda böyle bir şey yok. Emekçiler, sade- ce işçiler de değil, kamu çalışanı, tanm emekçisi, zor durumda olan kitleler, kader ortaklıklannı, çaresizlik- terini görmüş konumdalar. Bakınız Türk-lş yönetiminin kavgada DlSK'i hedef gösterdiği günlerde, Türk-lş ve DlSK'e bağlı sendikalar, işkollanna, işyerlerine ilişkin bütün sorunlarda birlikte hareket ediyor, güçbirliği ya- pıyorlar.. Tekstil işkolunda başlayan sözleşmeler için Türk-lş'e baölı Teksif, DlSK'e bağlı Tekstil, Hak-lş'e bağlı Öz Ip- lik-Tş, sözleşme masasında birlikte hareket edecekle- rini, gerekjrse birlikte greve gidıp dıreneceklerini açık açık ilan ettiler. Belediyelerdeki uyuşmazlıklardan son- ra alınmış grev karaıian ile ilgili, Türk-lş'e bağlı Bele- diye-lş uyan direnişi, eylemi yaparken yanında DlSK'e bağlı Genel-lş vardı. Bütün iller ölçeğinde yapılan son bütün eylemlerde, etkinliklerde emek cephesi birlikte hareket ediyor. Konfederasyon, işçi, kamu çalışanı, diğer emekçiler aynmını hiç yapmıyorlar. Hafta sonu Çanakkale şenlikleri, etkinlikleri kapsa- mında KESK Şubeler Platfonmu'nun düzenlediği top- lanttya katıldım. Aynı kararlı birlikteliği orada da gör- düm. Sözün özü emek tabanı edepsizlerin yaygarası- nı artık pek yutmuyor... sukransoner@yahoo.com Alımlar 21 Ağustos'ta başlıyor Fındık taban fiyatlan açıklandı GİRESUN(AA)-Fın- dık Tanm Satış Koopa- retifleriBirliği(FtSKO- BlRLlK) tarafindan 2000 yılı ürüne uygulanacak alım fiyatı dün açıklan- dıFlSKOBlRLtKGenel Müdürü Cevat Aydın, ürün bedellerinın üreti- ciye ödenmesinde, gere- ken titizliğin gösterile- rek peşin ödemenin sağ- lanacağını behrtti. FlSKOBtRLtRLtK Genel Müdürlüğü'nden yapılan açıklamaya gö- re, 2000 yıh ürünü 50 randımanlı kabuklu tom- bul fındık 1 milyon 100 bin liradan ahnacak. Siv- ri ve kara fındığın alım fıyatı ise 1 milyon 20 bin üra olarakbelirlendi. Ge- çen yıl 50randımanlıka- buklu findık 1 milyon 20 bin liradan alınmaya baş- lanmış, daha sonra fıyat 1 milyon 70 bin liraya kadar çıkartılmıştı. Fındık alımlanyla ilgi- li yazılı bir açıklama ya- pan Cevat Aydın, FİS- KOBtRLtK tarafindan 2000 yılı ürüne uygula- nacak alım fiyannınkam- panya boyunca yeniden değerlendirileceğini be- lirtti. Aydın, fındık alım- lanna 21 Ağustos Pazar- tesı günü başlanacağını, birliğin 2000 yılı findık alım kampanyasını 49 bağlı kooperatif, 81 alım merkezinde, 88 alım eki- biyle yürüteceğini de bil- dirdı. FtSKOBlRLlK tara- findan açıklanan fiyat- lar ihracatçılar tarafin- dan olurrüu bulundu.