Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
İmtivaz Sahibi: Berin Nadi
Genel Yavın Yönetmenı Orhan Erinç
• Genel Yayın Koordınatönı HikmetÇe-
rinka>a • Yazıışlen Muduru İbrahim
Yıldız • Sorumlu Mudur Fikret Ilku
0 Haber Merkezı Muduru Hakan Kara
0 Görsel Yönetmen Fikret Eser
Di!> HaKılcr Şinasi Danışoğlu • Istıhbarat Cengiz
Vıldınm 9 Ekonomı Mehmel Saraç • KuJtur
Handan Şenköken A Spor Abdûlkadir Y ücebnan
• Makakler Sami Karaören • Duzehmc Abdullah
V a/ıcı • f otograf Erdoğan köseoğlu •Bıla-Betge
Edibe Buğra • Yurt Haberlen Vlehmet Faraç
Ya>ın Kurulu İlhan SeEçuk
(Başkan). Orhan Erinç, Oktav
kurlböke. Hikmet Çelınka>a.
Şükran Soner. Ergnn Balcı.
İbrahim Yıldız. Orhan Btırralı,
Mustafa BaJba>, Hakan Kara.
AnkaraTemsılcisi Mustafa Balbav Ataturk Bulvarı No.
l25,Kar4,BakanlıkIar-AnkaraTel 4195O2O(7hat). Faks
4195027 • İzmır Temsılcısı Serdar Kızık, H Zıya
Blv 1352 S 2 3Tel 4411220. Fak> 4419117»Adaiıa
TemsılcısrÇetinYiğenoğhı. JnonüCd 119 S Noi Kat:l.
Tel:363 12 ll.Faks. 363 12 15
Mues^ese Muduru C'stün Akmtn •
Koordmator Ahmet Korulsan #
Muhasebe Büfent Yener^ldare Hisevin
Gürer • Işletme Önder Çelik • Bılgı-
Işlem Naıl İnal 0 Bıfgısa\ar Sıstem
Mürüıel Çiler• Satış hanki Kuza
MED\ \ C: • Yonetım Kur
Bâşkanı - Genel Mudur Güll
Erduran # koordmator Re
Işıtman • Oenel Mudur \ ardımc
SeıdaÇoban Tel 514 01 5
>ayımlayan ve Basan: Yenı tiun Haber Ajansı. Basın ve Ya\ıncılık A Ş
TurkocağıCad 39 41 Cagaio^iu 34334 !st PK 246 lslanbul fel (0 212i 512 05 05 120 hatl Faks 10 212)513 85 I4AĞUSTOS 1998 tmsak: 4.26 Güneş. 6.05 Öğle: 13.16 Jkindi: 17.04 Akşam: 20.13 Yatsı: 21.46 www.cumhurivet.com.
Soluk kesen
prova
• Haber Merkezi -
İskocya'nın başkenti
Edinburgh'ta her yıl
düzenlenen festivale
katılan Etiyopya Sirkj
üyelerinin açılış günü için
yaptiklan provalar,
izJeyenlerin soluğunu
kesti. Dünyaca ünlü
Etiyopya Sirki'nin
gösterisi, geleneksel
Edinburgh Festivali'ne
katılmak üzere bölgeye
gelen binlerce kişi
tarafından merakla
bekleniyor.
ÖYS sonnçları
postalanıyon
• ANKARA (AA)-
Öğrenci Yerleştirme Sınavı
(ÖYS) sonuçlan, yanndan
itibaren adaylann
adreslerine postalanmaya
başlanacak. ÖYS'yi
kazananlara. Sınav Sonuç
Belgesi "nde, yurda
yerleşip yerleşemedikleri
bilgısi de verilecek.
Adaylara aynca,
üniversitelere kesin kayıt
işlemleriyle ilgili broşür ve
Yükseköğretim
Kurulu'nca "öğrencilerin
teröre karşı uyanık
olmalan" ve
"ünıversitelerde kılık-
kıyafet kurallanna
uymalan" konusunda
hazırlanan bir mektup da
gönderilecek: "
r
-""
Çifte diploma
olanağı
• SAKARYA(AA)-
Sakarya Üniversitesi'nde
öğrenim gören öğrencıler.
isteciklen takdirde. fark
derserini vererek aynı
fakütenin ikinci bir
bölimünden de diploma
alablecekler. Rektör Prof.
Dr. lsmail Çallı.
öğreıcilenn çifte diploma
alrmsını sağlayacak
uygılamanın 1998-1999
öğreim döneminde
başhtılacağını bildirdi.
Uygilamadan. 5'li not
sistenınde ortalaması en az
3 olaılann
faycalanabilecegini belirtti.
De*s kitabı
ysarları
• /NKARA (AA) - Mılli
Eğiım Bakanlıgı Talim \e
Tertiye Kurulu Başkanhgı.
derikıtaplannda ıçerik ve
öğntim tnetotlan
açısndan uluslararası
starlartlann yakalanması
içirıders kitabı
yazrlannın "ufkunu
gens.letmek" amacıyla,
kurİ bûıyesinde, çeşıtlı
ülkderin ders kitaplannın
serjlendıgi bir bırim
olururdu. ABD. Ingiltere,
Alranya. Avusturya başta
olmk üzere çeşitü
üllderden getirilen ilk ve
ortdgrft'm kitaplanvla
der programlan, Türk
yat2rlann incelemesine
sunluvor.
Mış'a faküJte
• NKARA (AA) -
Baanlsr Kurulu karanyla
Mı'ta, Fırat
Üırersıtesi'ne bağlı
oUnk Eğitim Fakültesi
kuıldu
Oid'ften blues
knserleri
• JVKVRA (AA) - Rock
v e ue> »anatçısıLarry
O ' e i l l Tuborg MUMC
Clı \*m Yaz Konserlen
kaıarrtnda Türkıye
tUKsiıeçıkacak Türkıve
ç a n d a 5 merkezde
geeLlfjtinlecek olan
tui;. >Alan\a'da
baı\a:ak ve Antalva.
ICaer, Marmaris.
Btnıra. Mılas. Didım,
ICudası ve Çeşme'de
d e r a cdecek.
Bakanlar Kurulu, öğrenci harçlanna yüzde 60 oranında zam yapılmasını kararlaştırdı
Oğrenci harçlanna zamANKARA (AA) - Bakanlar Kurulu, öğ-
renci katkı paylanna (harç) yüzde 60 ora-
nında zam yapılmasını kararlaştırdı. Yük-
sekögretim Kurulu (YÖK) tarafından ha-
zırlanan teklif dogrultusunda alınan zam
karan, Resmi Gazete'de yayımlanarak
yürürlüğe girdi.
1998-1999 öğretim yılında, tıp fakül-
tesi \e Devlet Konservatuvan öğrencıle-
ri 74 milyon lira, diş hekımliğı ve ecza-
cılık fakülteleri öğrencileri 61 milyon lı-
ra, veterinerlik fakültesi öğrencileri 42 mil-
yon lira, mühendislik, mimarlık. mühen-
dislik-mimarlık. mühendislik ve tekno-
loji, inşaat, makine, maden. elektrik elekt-
ronik, kimya metalürji. ucak ve uzay bı-
limleri, ziraat ve orman fakülteleri öğren-
cileri 48 milyon, tıbbi bıyolojik, fizik ve
tedavi rehabilitasyon programlan. teknık
eğitim, eğitim bilimleri, eğitim. fen ve fen-
edebiyat fakültesi, DTCF, ilahiyat. mes-
leki eğitim endüstriyel sanat eğitımı. tı-
caret turizm eğitımi. mesleki yaygın eği-
tim, edebiyat, sağlık eğıtimi. ıletişım bi-
limleri ve iletişim fakültesi öğrencileri
• 1998-1999 öğretim yılında, tıp fakültesi ve Devlet
Konservatuvan öğrencileri 74 milyon lira, diş hekimliği ve
eczacılık fakülteleri öğrencileri 61 milyon lira, veterinerlik
fakültesi öğrencileri 42 milyon lira ödeyecekler.
35 milyon lira, gemi inşaatı ve deniz bi-
limleri. su ürünleri, denizcilik, güzel sa-
natlar. hukuk, iktisat, ışletme. siyasal bil-
giler ile iktisadi ve ıdari bilimler fakül-
tesi öğrencileri 38 milyon lira ödeyecek-
ler.
Açıköğretim Fakültesi öğrencileri
Açıkögretım Fakültesi öğrencılennin
ödeyeceğı miktar 7.5 milyon lira olarak
belirlenirken sivıl havacılık yüksekoku-
luöğrencilennden 59 milyon lıra. yaban-
cı dılleryüksekokuluöğrencilennden 50
milyon lira, mesleki teknoloji, tütün eks-
perliği ve e\ ekonomısı öğrencilennden
29 milyon. bankacılık. uygulamalı bilim-
ler. ilahiyat. sağlık. hayvan sağlıgı. endüst-
nyel sanatlar. beden eğitımi ve spor. spor
bilimleri. fizik tedavi ve rehabilitasyon.
sağlık teknolojısı, hemşirelık, sosyal hiz-
metler. sağlık idaresı. engelliler entegre.
tapu kadastro, deniz işletmeciliği ve yö-
netimi, adalet yüksekokullan ile sağlık hiz-
metleri, sivil havacılık, turizm ve otelci-
lik, sosyal bilimler. teknik bilimler ve ye-
rel yönetimler meslek yüksekokullan öğ-
rencilennden 24 milyon lira, lisansüstü
öğrencilennden 32 milyon lira alınacak.
Ikınci öğretim yapacak öğrencilerden
devlete maliyetlerinin yansı oranında üc-
ret tahsil edilecek.
Buna göre diş hekimliği ve eczacılık
fakülteleri öğrencileri 400 milyon lira.
veteriner, tıbbi biyolojik ile fizik ve te-
davi rehabilitasyon programlan öğren-
cileri 300 milyon lira, mühendislik, mi-
marlık, mühendislik-mimarlık. mühen-
dislik ve teknoloji, inşaat, makine. ma-
den. elektnk elektronik. kimya metalür-
ji, uçak ve uzay bilimleri, ziraat ve or-
man fakültelen öğrencileri 216 milyon
lira. gemı inşaatı ve deniz bılımleri, su
ürünlen. denizcilik, güzel sanatlar 270
milyon lıra. eğitim bilimleri, fen ve fen
edebiyat fakültesi öğrencilen 180 mil-
yon lıra. hukuk. iktisat, işletme. siyasal
bilgüer ile iktisadi ve ıdan bilimler fa-
kültesi öğrencilen 162 milyon lıra, dil ta-
nh ve coğrafya fakültesi. ilahiyat. eği-
tim. mesleki eğitim. endüstriyel sanat
eğitimi. ticaret tunzm eğitımi, mesleki
yaygın eğitim, edebiyat v e sağlık eğitim
fakültesi öğrencileri 144 milyon lira, ile-
tışım fakülteleri öğrencilen 135 milyon
lira ödeyecekler.
Bir öğrencınin devlete en yüksek ma-
lıyetı tıp fakültelennde 2 mılyar200 mil-
yon, Devlet Konservatuvan ve sivil ha-
vacılık yüksekokulunda I milyar200 mil-
yon. yabancı diller vüksekokulunda 1
milyar 680 milyon, diş hekimliği ve ec-
zacılık fakültelennde ise 800 milyon li-
ra olarak belirlendı. Devlete en düşük
malıyetı olanlar ıse 15 milyon lırayla,
Açıköğretim Fakültesi öğrencileri.
Lise 2'lilere
yeni sistem
haksızlığı
Modamnşık
vedişiçizgisi
Çeviri Servisi -
Avrupa'nın en büyük
modaevlerinden biri olan
Escada, 2000'li yıllara
kendinden emin. dişi ve şık
çizgisinı sürdürerek
gıriyor. Escada zarif, sade
ve kullanışlı modelleri ile
birçok ünlü kişinin
gardırobunu oluşturuyor.
Jern HalL Katherine Witt,
Angela Basscrt gıbı ısımler
neredeyse sadece Escada
giyerken Kim Bassinger'ın
bu yılın Oscar törenlerinde
Escada marka bir gece
giysisi tercih ettiği de
gözden kaçmadı. Prenses
Diana da sık sık Escada
giyen isimlerarasındaydı.
Buyıl 20. jübilesini
kutlayan Escada firmasının
sahibi VVoMgang Ley, moda
dünyasında yaşanan
dalgalanmalardan
etkilenmediklerini \e
rakipsiz gördüğü
çizgilerini sürdüreceklerini
söylüyor.
Escada'nın en büyük
özelliğinın özgün ve sade
çızgılere sahıp olması
olduğunu belirten Ley.
stilıstlerinın yarattıklan her
modelın "kullanılabilir'
olmasının da öneminı
vurguluyor. Ley'e göre
moda dünyasında isim
yapmış olan herkesı stılist
kategonsıne sokmak
mümkün degil. Stılistin
özgün çızgiler
yaratabilmesinin yanı sıra
yükselecek moda trendini
önceden sezmek gibı bir
vasfı da bulunmalı. En
beğendiği moda ustasının
Yves Saint Laurent
olduğunu söyleyen Ley,
umut gördüğü kişiler
arasında Ingiliz Galliano
ve \fcqueen ile Rıfat
Ozbek'i gösteriyor.
YÖK ile MEB arasındaki karmaşa öğretmen adaylannı mağdur etti
Sertifika anlaşmazhğı
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
34 bin 213 öğretmen alınacağını du-
yuran Millı Eğitim Bakanlıgı. hazır-
lanan "Oğretmenlik Başvuru Kılav u-
zu"ndakı çelışkıler nedenı\le büyük
karmaşav'a neden oldu. Öğretmen aday-
lannca topa tutuian bakanlık. genel-
gesıyle ters düşerek. 21 kredılik öğret-
menlik belgesini kabul etmedi. Dün
ikinci kez genelge yayımlayan bakan-
lık. bu kez de en az 33 kredilik sınıf
öğretmenliği sertifikası ıstedi. Yükse-
kögretim Kurulu (YÖK) ıse bu yıl anı
kararla tüm pedagojık formasyon kur-
suna katılanlara "sınıf öğretmenliği
sertifikası" venlmesıni kararlaştırma-
sına karşın, birçok sertıfıkanın denk-
liğını kabul etmedi. Başvurulan kabul
edilmeyen bırgrup üniversıte mezu-
nu, yürütmeyı durdurma talebiyle Da-
nıştay'adavaaçtı.
YÖK ve Milli Eğitim Bakanlıgı ara-
sındaki "sertifika" anlaşmazhğı bin-
lerce öğretmen adayının mağduriye-
tine yol açtı. Önceki günden bu yana
bakanlık önünde toplanan adaylar. ba-
kanlık ve YÖK'ün çelişkili uvgula-
malannı protesto etti.
Öğretmenhk Başvuru Kılavuzu'nda
eğitim fakültesi mezunlanndan "pe-
dagojik formasyon belgesi" ıstenme-
yeceğıni duyuran bakanlık. başvuru-
lar sırasında bu belgeleri istedi. Eği-
tim fakültesi eğitim yönetimi ve plan-
lamasından mezun olanlann başvu-
rularını kabul etmeyen MEB. 21 kre-
dılık öğretmenlık belgelerini ise red-
dettı. Bakanlık. karara YÖK'ün 33
kredilik sertifika istemesini gerekçe
gösterdı.
• Dün ikinci kez genelge
yaytmlayan bakanhk, en az
33 kredilik sınıf öğretmenliği
sertifikası istedi. YÖK ise
tüm pedagojik formasyon
kursuna katılanlara "sınıf
öğretmenliği sertifikası"
verilmesini kararlaştırmasına
karşın, birçok sertifikanın
denkliğini kabul etmedi.
Ancak mevcut sistemde eğitim fa-
kültelerinin 21 kredi üzerinden belge
verdığinı dıkkate almayan YÖK, ge-
lecek yıl uvgulamaya geçecek 33 kre-
dilik formasvon belgelerinin kabul
edılmesını öngördü. YÖK, bu karany-
la henüz u>gulamayageçmeyen siste-
mın kredilerını ısteyerek bir ilke da-
ha ımza atarken, eğitim fakültesi kurs-
lanna katılarak "70-100 mUvon lira"
ücret ödeyip formasyon sertifikası
alan adaylann mağduriyetine yol aç-
tı.
Kılavuzda, "Oğreönen ada>lan, pe-
dagojik formasyona sahip olduklannı
öğretmenlik st'rtifi kası ya da 21 kredi-
lik öğretmenlik meslek bilgisi dersleri
aldıklanna dair belge ile belgelendire-
ceklerdir" denilırken, dün va>ımla-
nan genelgeyle çelişkiye düşüldü. Ba-
kanlık, dünkü genelgesınde. sınıf öğ-
retmenliği kontenjanınm dolmaması
halinde "21 kredilik pedagojik formas-
yon sertifikastna ek olarak en az 18
kredilik sınıf öğretmenliği sertifıkası-
na sahip olanlar ya da her iki sertifi-
kayı kapsar nitelikte olan 33 kredilik
sınıföğretmenliği sertifikası bulunan-
lann" sınıfögretmenliğıne başvıırabi-
leceğinı duyurdu.
Yaşanan kargaşada topu YÖK'e atan
MEB. genelgesınde şunlan öngördü:
"Sınıf öğretmenliği sertifikası prog-
ramlannın sadece eğitim fakültelerin-
ceyürütülmesiöngörülmüştür. Bune-
denleeğitim fakülteleri dışmdaki fakül-
telerce düzenlenen sertifikalara göre
başvuru kabul edilmeyecektir. Öğret-
menlik pedagojik formasyon sertifi-
kasının, ilköğretim öğretmenlik serti-
fikasma denkliğini beiirleme yetkisi
YÖK'e aittir."
e-posta : tan (a prizma. net. tr
ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu)-Gelecekyı! öğren-
cilerin Ögrencı Seçme Sı-
nav ı'na (OSS) göre yükse-
kögretim programlanna yer-
leştirilmesini kararlaştıran
Yüksekögretim Kurulu
(YÖK). kamu yönetimi ve
hukuk bölümlerinın de sos-
yal puan türünden eşit ağır-
İıkh (EA) (Türkçe- Mate-
matık) puan türüne geçışını
öngören düzenlemeden ge-
ri adım atmayacağını açık-
ladı. Lise 2'de sosyal bölü-
mü seçen öğrencılenn hu-
kuk ya da kamu yönetimi
programlannı tercih etmesi
halinde ek puandan yarar-
lanamayacağını görmezden
gelen \r
ÖK. bunun "kazand-
mış hak" yaratmayacağını
sav undu.
Oğrencinin
mağduriyeti
Sınav sıstemiyle birlikte
birçok yüksekögretım prog-
ramının puan türünü değış-
tıren YOK. geçen >ıl alan
tercihi yapan öğrencilerin
uğrayacağı mağduriyeti dik-
kate almadı. YÖK. lisedeki
alan türüne koşut üniversıte
seçeneğı yapan öğrencilerin
ortaöğretim başan puanının
0.5; dığerlennin 0.2 ile çar-
pılmasını kararlaştınrken:
geçiş sürecindeki öğrenci-
lenn "kazamlnuşhakka" sa-
hip olamayacağını bildirdi.
YÖK Başkanvekilı Prof.
Dr. lsmail Tosun, konuyu
hukukçulara sorduklarını,
geçiş sürecinde olan öğren-
cilerin hiçbırkazanılmışhak-
ka sahıp olamayacağı yanı-
tını aldıklannı söyledi. Şu
yükseköğretim programla-
nnın puan türü değiştinldı:
• Liselerin Türkçe- mate-
matık bölümünden mezun
olan öğrenciler aktürya, ana-
okulu öğretmenliği. banka-
cılık, bankacılık ve finans, bi-
lim tarihi, çalışma ekono-
mısi, denizcilik işletmele
yönetimi, ekonometri, er
formatik, ev ekonomisi, fe
sefe, hukuk. işletme, iktısa
kamu yönetimi, konaklam
işletmeciliği, maliye. muha
sebe. okul öncesı öğretmen
lıgi, psikoloji. sağlık eğitim
sağlık idaresi, sağlık kurum
lan işletmeciliği, sağlık yö
netimı. sermaye piyasası, sı
nıf öğretmenliği, sıgortacı
lık. sıyaset bilımi. kamu yö
netimı. uluslararası ilışkileı
sosyolojı, tunzm ışletmecı
lığı. tunzm veotelcilik, ulus
larası finans. yönetım bilışın
sıstemlenni tercih edebile
cek.
• Lıselenn yabancı dil ala
nından mezun olan öğrenci
siyaset bilimı ve uluslarara-
sı ılişkıler, tunzm işletmecı-
liği. uluslararası finans, tu-
rizmde büro yönetimi ve
uluslararas! ticaret program-
lannı tercih edebilecek.
• Sosyal bilimler. edebi-
yat ve genel kültür bölüm-
lerinden mezun öğrenciler:
arkeoloji. arşiv cilik. coğraf-
ya. çağdaş Türk lehçelen.
etnoloji, eskıçağ dılleri, ev
idaresı, gazetecılık. halk bı-
limi, halkla ilişkıler. hitito-
loji. ilahiyat. iletişim. kla-
sik arkeoloji. kütüphanecilik.
medya ve iletişim sanatian.
radyo. televızyon ve sıne-
ma, rehberlık ve psıkolojik
danışmanlık. sanat tarihi, si-
nema v e televızyon. sinema
TV. sosyal hizmetler. sosyal
antropoloji, tarih. sümero-
loji, Türk dili ve edebiyatı
Türk halk bilimı, Türkçe öğ-
retmenliği ve zihınsel engel-
lıler öğretmenliğini tercih
edecek.
• Anadolu imam-hatip
ımam hatip Iisesi ve imam-
hatip okulu mezunlan. ilahi-
yat \e ilköğretim din kültü-
rü ve ahlak bilgisi ögretmen-
lığini tercih ederse, ek puar
alabılecek.
SÖYLEŞİ ATTİLÂ İLHAN
'Kemalist' Refleks!..
O nce, 'orta vâde tahmın uzmanı' Mr. Graham Ful-
ler'in, dilinin altından çıkardığı baklayı, bir hatırla-
yalım: "ABD, Türkiye'den, genel olarak dünyadaki
ABD polrtikalanna uyan, 'istikrarlı' bir 'müttefik' ol-
masını ister. ABD'nin tercihi budur!" (Zaman, 23 Ma-
yıs1998).
Arkasından VVashington'ın, handiyse yanm yüzyıl-
dır, Türkiye'den şıkâyetının ne olduğunu bir görelim:
"...Türk gelişme stratejisinin esası, çabuk bir ka-
mu sanayileşmesine dayanmaktadır. 1950'den bu
yana, Atlantik'çi güçlerin lyânı 'Sıstem 'ın. yânı ABD'nın)
Türkiye'nin geleneksel tanm ürünlerine dayanan bir
gelişme stratejisini benimsemesi için çaba sarf et-
tikleri; veya, -hiç olmazsa- (buraya dıkkat) sanayi-
leşmeyi emek/yoğun alanlara kaydınp, yozlaştırma-
yı gözetttkleri anlaşılmaktadır. Türkiye ise, kamu ön-
cülüğünde ağır sanayie yönelmek, bu şekilde yok-
sulluk ve geri kalmtşlıktan kurtulmak için ısrar et-
miştir..." (Executıve Intellıgence Revıevv. 'Hizmete Özel'
gızli Raporu, 1975).
Türkiye, 12 Mart ve 12 Eylül 'favullerine' rağmen,
'muassırmedeniyet sevıyesıne ulaşmak' için, bu 'Ke-
malist' direnişi devam ettirmiştir; anlaşılıyor ki, Was-
hington'ın ısrar -ve baskısı- onu hoşnut edecek mer-
tebe etkili olamamış. O kadar ki, aynı Mr. Fuller, aynı
konuşmasında, 'Büyük Müttefik'in şikâyetini dile geti-
riyor "Türkiye 'Kürt meselesi'ni ve 'siyasette Islâm'
sorununu, 'demokratik yollardan' çözmeli; şu an-
da her iki konu da olumsuz yönde gidiyor, bunla-
nn çözülmemesi Türkiye'nin iç ve özellikle diş po-
litikasını bozacaktır."
_ 'Buyük Muttefık'm 'şikâyeti', gerçekte, 'Prezidan
Özal'ın ardına takılmış, 'pupa yelken' gidebileceğini
sananlann, gittikçe ağııîaşan 'sükût-u hayalini' ifâde et-
miyor mu?
Bir ibret1
ki. ne ibret'L.
Peki, 'olumsuzluğa gidişin'sebeb-i aslisi nedir? Mr.
Graham Fuller, -hatırlayacaksınız- onun da ceva-
bım vermişti: Türkiye Sılâhlı Kuvvetleri! Evet, o!
"...Türk Ordusu, Modern bir Türkiye'nin oluştu-
rulmasında, anahtar bir rol oynadı ve çok uzun sü-
re boyunca, çok zor dönemferde ülkeyi bir arada
tuttu. Modern çağda Türk milliyetçiliğinin ilk ve ori-
jinal kaynağı oldu... fakat Türkiye daha olgun bir de-
mokrasiye doğru tekâmül ediyor, Türk demokra-
sisinin, bağımsız ve özgürce tekâmülüne izin veril-
mezse, hiçbir zaman gelişemeyecektir. Bence Or-
du'nun son yıllardaki politikaları daha olumsuz ol-
du. VVashington'da birçokları, son aylarda ordu-
nun Refah Partisi'ne (yânı 'sıyası Islâm'a) ve diğer-
lerine (yâni, 'Kürtsorunu'na) karşı eylemlerinin, mak-
sadın tersine hizmet ettiğini düşünüyor..." (Zaman,
22Mayıs1998).
Işte tam bu sırada, Mr. Fuller'in -ve kuşkusuz, 'Pre-
zidan' Özal'ın eski 'kapı yoldaşlannın'- çok canını sı-
kacak yeni bir gelişme oluyor: 'Büyük Müttefik'in 'irti-
ca' ve 'bölücülük' konusundaki telkinlerine, kulak as-
mayan Çihet-i Askeriye; 'Sistem'in adeta üzerine tit-
rediği, 'Özelleştirme' konusunda da, ağırlığını koyup,
açıkça 'olumsuz' bir tavır takınıyor.
Ülkeyi 'yönettiğini' zanneden siyasi kadrolann, tam
tersine bir tutum ve icraat içinde olduklan, düşünülür-
se; bu yeni gelişme, ABD'nin, Avrasya 'modeli' Tür-
kiye açısından, 'mûcıb-i endışe' bırgelişmedir. Çünkü
bakın... Tuğgeneral Servet Cömert (E) tarafından ha-
zırlanıp, Harp Akademılen Komutanlığı tarafından ya-
yımlanan; Orgeneral Necati Özgen'in iakdım ettiği'
"Özelleşfrme ve Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK)" baş-
lıklı rapor neler ıçerıyor?
Bir 'ıbret' kı, ne 'ıbret'L.
Özelleşme1
mi, 'tekelleşme' mi?
"...1/ Özelleştirme, Batılı ülkeler veya bunlann
etkin olduklan uluslararası sermaye tarafından, ge-
lişmekte olan ülkelere telkin edilmekte, (buraya dık-
kat) hatta 'dayatılmaktadır'."
"...2/ Bu dayatmanın nedeni, uluslararası serma-
yenin bu ülkelere girmesi ve özellikle (buraya dık-
kat) üretim ünrtelerine girmenin koşullannı yaratmak-
tır"
"...3/ Özelleştirme, günümüzde, Özel Kesim'e
kaynak aktanmı politikalarına dönüşmüştür..."
"...4/ Özelleştirme ile kamu tekelinden çok daha
vahim sonuçlar doğuracak olan özel tekelier yara-
tılır Arjantin, Meksika ve Şili örneğinde görüldüğü
gibi, ülke ekonomisi az sayıda holdinge teslim edil-
miş olur..."
"...5/ Latin Amerika ülkelerinde, özelleştirme, te-
mel ekonomik sorunları çözmemiş, aksine gelir
dağılımının bozulmasına, toplumun büyük çoğun-
luğunun önemli sorunlar yaşamasına yol açmıştar...
"...6/ Devtetin küçülmesi teziyte, (buraya dıkkat) sos-
yal devlet olgusu budanacak; bu da, gelir dağılımı-
nın, daha da bozulmasına ve çok ciddi sosyal pat-
lamalara neden olacaktır..."
"...7/ Özelleştirme, tüm ekonomik sorunlan çö-
zecek sihirli bir değnek ve ulaşılacak nihai bir amaç
degildir..." (Mıllıyet, 29 Temmuz 1998).
BunlarRapofun 'Sonuçlar' bölümünden, 'çarpta'ijnem
de, ne kadar!) özetler; aynca "...özelleştirmenin, öl-
ke ekonomisinin koşullan ve KİT'lerin nitelikleri
dikkate alınmadan, amacın kendisi yerine konul-
duğunda, toplumsal yarara aykın sonuçlar doğu-
racağı" belırtılmış: "...ülkemiz için, stratejik önem ta-
şıyan ve kamu hizmeti veren, üstelik tekel durumun-
da olan kamu kuruluşlannın yönetimini de elden çı-
karacak şekilde özelleştirilmesi, faydadan çok za-
rar doğurabilir" denılmış; pekı, bu kadar mı, hayır!
"Piyasa ekonomisinin, 'özel tekelleşme' demek ol-
madığı" vurgulanan raporda, şu noktanın da altı çızi-
liyor: "...piyasa ekonomisi istismarın, vurgunun,
soygunun, vergi kaçırmanın, dolandıncılığın boy
gösterdiği; insanın canavarlaştığı bir ekonomi de-
mek degildir." (Millıyet, 29 Temmuz 1998).
Cihet-i Askeriye'nın bu 'Kemalist' 'refleksi', 'Pre-
zidan', Özal'ın 'kapı kulları' için, hiç de iç açıcı sayıl-
maz, öyle mı?
MERAKLISI İÇİN NOT: Mezuniyet, lisans, lisans/üs-
tü, hatta doktora tezi olarak, bu satırların yazannı seçip
onu onurlandıran gençlerden, çeşıtlı bılgı ve belge talep-
leri oluyor; hepsine tek tek cevap verebılmek mümkün
değil. aradıklannı bulabileceklerı önceki iki çalışmaya (a/
'Yalnız Şövalye' Bılgı Yayınevı, Ank.; b/ 'Büyük Yolla-
nn Haydudu'/ Sel Yayınevı, İst.); Atatürk Ûniversite-
si'nden Dr. Yakup Çelik'ın hazırladığı. bıryenısı katıldı:
(c/ 'Şubat Yolcusu/ Attilâ llhan'ın Şiiri', Akçağ Ba-
sım/Yayım, Ankara, Tlf. 0312 432 17 98. llgılenenlerın,
bilgisine...
http:// www. prizma.net. tr/ A İLHAN
http://www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htlm