Katalog

SHTFA CUMHURtYET 17 ŞUBAT 1997 PAZARTESİ 12 HABERLER Çin Büyükelçisi Wu Keming, Sincan'da tırmanan gerginliği Cumhuriyet 'e değerlendirdi 'İçişleıiıııize karışaıı milletvekilleri varLALE SARIİBRAHİMOGLU ANKARA-Çin'in Ankara Büyükelçisi Wu Keming. Tüıkıye'de bazı milletvekillerinin Sincan-Uygur özerk bölgesinde kargaşa çıkartmak isteyen kesimler arasında yer aldığını beürterek "Çin aleyhtarhğı yapanlan hükümet kontrol edemiyor. Çok yazık. Türkiye'de Sincan içis kışkırtma yapan çevreler bizi rahatsız etmesinkr" dedi. Büyükelçi Wu Keming, Uygur Türklerinin yaşadığı Sincan özerk bölgesinde Müslüman gençlerin idam edildiği yolundaki haberler özerine büyükelçilik ve tstanbul'daki ba$.konsolosluklan önünde gösteriler dûzenlenmesi ve bayraJdann yakılması ile gelışen olaylar konusunda Cumhuriyefin sorulannı yanıtladı. Çin Büvükelçiliğı önünde yapılan gösteri sırasında bâ>Taklannın yakıldığını ve bıtişik binadaki şantiyeden iki el ateş açıldığını belirten Büyükelçi Keming, Türkiye'yi Sincan-Uygur bölgesine yönelik ülke içindeki faaliyetler konusunda defalarca uyardıklannı, ancak ıneydana gelen son olaylann, hükümetin yeterli önlemleri almadığını ortaya koyduğunu söyledi. Büyükelçi Keming, bununla birlikte Dışişleri Bakanlığı ıle Curnhurbaşkanı Sükyman Demirel'ın Çin'in toprak bütünlüğü ve egemenüğine Türkiye'nin saygı duyduğunu defalarca dile getirmelerinin kendilenni memnun ettiğine işaret ederek şöyle dedı: "Buna göre hareket edilirse aranuzda sorun olmaz. Sincan Çin"in içişleridir ve sonınlar varsa Çin'in büyük bir devlet olarak çözmeye gücü yeter. Hiç kimsenin şüphesi olmasın." Keming, bitişik şantiyeden açılan ateş sonucu bir mermınin elçilik penceresine isabet ettığını ve Büyük Birlik Partisi (BBP) Genel Başkan Yardımcısı Orhan Kavuncu'nun elçilik binasının önüne siyah çelenk bıraktığını söyledi. Keming, göstericilerin Istanbul'daki konsolosluklannm direğine bağlı Çin bayrağını yakmalannın suç olduğuna işaret ederek "Sizde bav rağı indirenler için idam cezası istendi. Dolayısıjla Çin bayrağını indirip yakan da suçlu" dedi. tt Bir avuç sözüm ona Türidstanlı" Büyükelçi Keming, Türkiye'de "bir avuç sözüm ona Doğu Türkistanir olarak nitelendirdığı bir grup ile bunlan destekleyen güçler olarak tanımladığı Ülkü Ocakları ve BBP'nin, Sincan-Uygur özerk bölgesinin bağımsızhğını sağlamayı asla başaramayacaklannı belirterek şunları söyledi: "Sincan-Uygur özerk bölgesinde kışkırtma yapanlar boşuna bir çaba içindeler. Asla bu bölgenin bağımsı/lığını sağlayamazlar. Türkiye olsun. Çin olsun bir ülkenin toprak bütünlüğünün korunması çok hayati bir Büyükelçi Wu Keming, "Sizde bayrak indirenin idamı isteniyor. Bizim bayrağınuzı yakülar" diyor. konudur. Çin toprağı da kopanlamaz." Türk hükümetini Çin aleyhtan ve Uygur bölgesini kışkırtıcı Türkiye'deki faaliyetler konusunda defalarca uyardıklannı belirten Büyükelçi Keming, Ankara'nın. daha önce yaptıklan talepler çerçevesinde Çin aleyhtan faaliyet gösteren dernek ve vakıflann çahşmalannın sınırlandınlması gerektiğini söyledi. Keming, "Vakıf kisvesi alünda Çin aleyhtan kampanya yürütülmemelidir. Ama maalesef yapıyorlar. Bizi çok rahatsız ediyorlar, rahat bıraksınlar. Türk hükümeti bize yönelik karalama kampanyalan ve kışkırtmajara karşı ne yapması gerektiğini çok iyi biliyor. İnşallah yapar" dedı. "Milletvekilleri yanltş yapıyor" Türkiye'de bazı güçler. bazı partililer ve birkaç milletvekilinin Türk hükümetinin Çin'in toprak bütünlüğüne saygı gösteren politikasma aykın hareket ettiklerini savunan Keming, "Sözüm ona Doğu Türkistan'ın kışkırtılmasınj kabul edemeyiz. Bu millervekillerinin adlaruıı \ermeyeyim. onlar kendilenni çok iyi biHrler. Hükümet bunlan kontrol edemiyor. çok yazık" dedı. Sincan özerk bölgesinde yaşayanları "Türk değU, Uygur kökenli Çin vatandaşlan" olarak tanıdıklannı belirten Büyükelçi Keming, Çin'in resmen tanımadığı Sincan için kullanılan Doğu Türkistan tanımlamasının kabul edilemez olduğunu kaydettı. Keming. '•BizTürkrye Cumhuriyeti'nin kabul ettiği isimleri geçerii sayıvoruz. Günevdoğu'nuzda geçmişte kullanılan isiinler var biz onlan kullanmıyoruz. tstanbul'a Constantinople de demiyonız" şeklinde konuştu. Dünya basmının yazdıklannın tersine Uygur bölgesinde durumun sakin olduğunu savunan Büyükelçi Keming, bölgede tüm Çin genelinde olduğu gibi ekonomik kalkınma yaşandığını ve bazı çevrelerin bu durumdan rahatsız olabileceklerini savundu. Büyükelçi Keming, elınde. Jandarma Genel KomutanlığTna bağlı Jandarma lstihbarat ve Terörle Mücadele (JİTEM) Birimi'nin Amerikan Merkezi Haberalma Örgütü (CIA( ve BBP'nin uzantısı Nizam-ı Âlem Ocaklan'nın desteğinde Uygur bölgesini karıştırmak için bir operasyon hazırhğı içinde olduğu yolundaki haberleri dogrulayacak kanıt bulunmadığını söyledi. "ABD rahatsız" Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Ahmet Çörekçi'nin bugün Çin'e yapacağı zıyaretı de yorumlayan Keming, iki ülke arasında her alanda olduğu gıbı asken alanda da ılişkılerin geliştiğine işaret ederek, bir soru üzerine Asya'nın iki ucunda yer alan iki büyük ülke Türkiye ve Çin arasmdaki askeri ışbirliğınden ABD'nin rahatsız olmasırun normal ve doğal olduğunu belirtti. Keming u Aksi oba şaşınrdım" dedi. Keming, Çin'in hızlı ekonomik kalkınma ile birlikte güçlenmesinden dünya üzerinde tek '""> ' süper güç olarak kalmak isteyen ABD'nin "korktuğunu ve rahatsız olduğunu" belirtti. ABD'nin "dünya jandarması ve polisliği" rolünü sürdürmesinin zor olduğunu belınen Çin Büyükelçisi Keming. "Şûndiki dünya arük çok kutuplu olmau. Çin, Japonya, Rusya ve diğer ülkeler... Hepsi ayn birer kutup olmab. Böylece ülkeler arasında normal iliskiler olabilir" diye konuştu. ABD'ye Refah Partisi çıkarmasına hazırlanan Devlet Bakanı Abdullah Gül'ün Sincan'daki tank yorumu "Taııklanıı havadan gıdecek hali yok'ANKARA (Cumhuriyet) - Koalisyon hükümetinin büyük ortağı Refah Parti- si'nin (RP) tamtımının ön plana çıkacağı ABD çıkar- masına kalabalık bir heyet- le birlikte hazırlanan Devlet Bakanı Abdullah GüL şen- at çağnlannın yapıldığı Sin- can sokaklanndan bir süre önce tanklann geçmesini "Karargâhlanna havadan gklecek, paraşütle de atlaya- cak hali yok" dıyerek yo- rumladı. Milli Savunma Bakanı Turhan Tayan, çok sayıda askeri yetkili ve işadamı ile birlikte yann ABD'ye gide- cek olan \ e "gölge Dışişleri Bakanı" olarak da adlandı- nlan Devlet Bakanı Abdul- lah Gül, Cumhuriyet'in so- rulannı yanıtladı. Gül. Sincan Belediye Başkanlığfndan alınarak tutuklanan Bekir Yıldız'ın şeriat propagandası yaptığı Kudüs Gecesi toplantısmın ardından Türk Silahlı Kuv- vetleri'nin, tank ve zırhlı araçlannın güzergâhını de- ğiştirerek Mürted (Akıncı- lar) üssüne Sincan'ın ana caddesi üzerinden geçmesi- ni nasıl yorumladığı soru- suna şu yanıtı verdi: "Bunu siz daha iyi biliyor- sunuz. Başbakan, 'Her za- man Cumhuriyet bayramla- nnda çok tank yürüyor' de- di. AskerlerimJz de açıkla- ma yapO. Orada merke/Jeri var. karargâhlan var. Ka- rargâhından eğitim yerine havadan gidecek hali yok, paraşütle de atlayacak hali yok. Onlar zaten zaman za- man değişen yollar, aynı yer." Gül, yoğun tepkilere ve Curnhurbaşkanı Süleyman Demirel'in eleştirel tavnna karşın Ankara'dan ayrılma- yan lran Büyükelçisi Bag- heri ile şeriat çağnsı yapan Iran'ın Istanbul'daki Baş- konsolosu Muhammet Rj- za Raşit'in, Türkiye'nin iç sorunlanna müdahale etme- leri karşısında RP'nin yak- laşımı konusunda şu açıkla- mayı yaptı: "Biz şuna önem veriyo- ruz. Türkiye ve İran'ın dost olması her iki ülkenin çıka- ruıadır. Her ülkenin kendi iç meselesi kendisine aittir, herkesin kendi idari şekli, sistemi, rejimi kendisine ait- tir. Ama bürün bunlar ınu- hafaza olmak şartıyla her i- ki ülkenin dostluğundan hem iki ülkeye, hem bölgeye hem de dünyaya fayda var- dır. İkisi birbirinin işine ka- nşmamalı, kimse birbirinin iç meselesine girmemeli. Herkesin kendi düzeni i\i. • Gül, tutuklanan RP'li Bekir Yıldız yönetimindeki Sincan Belediyesi'nin düzenlediği gecede İran'ın Ankara Büyükelçisi Muhammed Rıza Bagheri'nin şeriat çağnsı yapmasıyla ilgili olarak, Türkiye'nin İran ile dostluğa önem verdiğini, ancak her iki ülkenin iç sorunlannın da kendilerine ait olduğunu belirtti. kötü o ayn bir mevzudur. Herkesin kendisine has bir stili vardır. Onlannki kendi- lerine aittir. Ama Türki- ye'nin bürün komşulanyla; Yunanistan, İran, Rusya, hepsi dahil güveni oluştur- ması Türkiye'nin de, bu ül- kelerin de, bölgenin de lehi- nedir." Gül. bu sözleriyle. tran Büyükelçisi Bagheri'nin şe- riat çağnsı içeren konuşma- ları ile Türkiye'nin içişlen- ne kanşır bir tutum sergile- diğini mi ima ettiği yolun- daki soru üzerine de şöyle dedi: "Bir şey söylemek iste- miyorum. Tabii Dışişleri Ba- kanüğı bazen dikkat çeker, haklıdır(Bagberi'ye yapılan sözlü protesto notası). Her- kesin kendine göre bir stili vardır. Ben Dışişleri Bakanı değüim tabii. Devletin bir orgam yapnysa, şüphesiz ki devlet adına yapmışûr. Dev- let bir dernek değildir şüp- hesiz." RP'nin radikal kana- dını temsil eden ekonomik işlerden sorumlu Devlet Ba- kanı Fehim Adak'ın geçen ay ABD'yı zıyaretinin ar- dından bu kez siyasi ağır- lıklı görüşmeler yapmak üzere yann ABD'ye gitme- ye hazırlanan Abdullah Gül. Türk-Amerikan ilışkilennin daha ileri düzeye ulaşması- nı istediklerini söyledi. Türkiye'den son yıllarda ilk kez bir gezide bu kadar kalabalık bir heyetin ABD'yi ziyaret edeceğine dikkat çekiliyor. Gül'ün yanı sıra Was- hington ve New York'u kap- sayacak ABD ziyaretinde Milli Savunma Bakanı Tur- han Tayan Mılli Eğitim Ba- kanı Mehmet Sağlam, Ta- nm Bakanı Musa Demirci de yer alacak. tşadamlan Sakıp Saban- cı ve Rahmi Koç'un da bu- Devlet Bakanı ve beraberindekiler bugün New York'a hareket ediyor Abdullah GüVün ABDprogramı belli oldu FUATKOZLUKLU VVASHINGTON - REFAHYOL hükümeti ile ABD yönetimi arasındaki "siyasi konulan" ele al- maya hazırlanaH Devlet Bakim Abdullah Gül'ün aylardan beri üzerinde çalışılan programı belli ol- du. Devlet Bakanı Gül'ün yann çıkacağı ABD gezisinde, REFAHYOL hükümetinin dış ilişki- lere bakışını en yetkili isimlerle ele alacağı, bu- nun yanı sıra RP'nin Türk siyasi yaşamında ar- tık göz ardı edilemeyecek bir güç olduğunu ve bu noktadan hareketle iki ülke ilişkilerinin "geçn%- teldlerden farkh bir zemine oturtulması gerekti- ğini" anlatacağı bildirildi. Gül'ün arzusu çerçevesinde ele ahnan gezi programında da daha çok Amerikan medyasırun REFAHYOL'a ilişkin yaklaşımına "etid etaıe- niıı'' hedeflendiği dikkat çekiyor. Cıunhuriyet'in çeşitli kaynaklardan derlediği bilgilere göre Gül'ün programı şöyle: Gül ve be- raberindekiler, yann THY'ye ait tarifeli uçakla tstanbul'dan New York'a hareket edecek. Daha sonra Washington'a geçecek. Gül, 19 şubat gü- nü sabah 08.00'de Amerikalı gazetecilerle kah- valtı yapacak ve sorulan yanıtlayacak. Ardından ülkeninetkili gazetelerinden Wasbington Post'un yay tn kurulu ile görüşecek. Bakan, aynı gün Tür- kish Daily News tarafından verilecek yemekte konuşacak. Gül, çarşamba ve perşembe günleri de ABD'nin önde gelen düşünce (think-tank) kuru- luşlanndan Brookings Enstitü ve Carnegie En- dowment For interaatıonal'da birer konuşma ya- parak sorulan yanıtlayacak. Gül, 20 şubat günü Amerikan-Türk Konieyi'nin yıllık konferansı- nın açılış konuşmasını yapacak. Buradan Türki- ye'nin Washington Büyükelçiliği'ne geçerek Amerikan - Müslüman Konseyi üyeleriyîe görü- şecek. Gül'ün ABD gezisinin Washington durağında- ki "en önemli randevusu" perşembe günü Beyaz Saray'da. Devlet Bakanı Gül. beraberinde Büyü- kelçi Nüzhet Kandemir ve öteki dışişleri görev- Hleriyle ABD Başkanı Bfll CKnton'ın ulusal gü- venlıkdanışmanı Sandy BergerlcbİT arayage- lecek. Aynı günün akşamı. Sahir Eruzan adlı bir Tür- kün ışlettiği VV'ashıngton'ın ünlü restoranlann- dan biri olan Cities'te düzenlenen Türk Gece- si'nede katılacak. Gül, biryıla yakındır Türkiye için lobicilik yapan ve 2 milyon dolan aşkın ala- cağını tahsil edemeyen lobi şirketlerinin yöneti- cüeriyle toplantı yapacak. Wasbington Post. Washington Tünes ve Lx>s Angeles Times gazetelerinin yayın kurullanyla da görüşecek olan Gül, Time dergıstne ve CNN televizyonuna da demeç verecek. Gül, 22 şubat- ta New York'a geçerek burada para piyasalan ile ekonomi değerlendinne kuruluşlannın üst dü- zey yöneticileriyle görüşecek. Gül, 26 şubatta Türkiye'ye dönecek. Siyasi gözlemcilerie diplomatik çevTeler, laik- liğin güvencesi olarak demokrarik kurumlan ve eğer güç durumda kahnırsa da silahlı kuvvetieri gören Clinton yönetiminin, son günlerde "laik- Mktemefinde demokratik Türkiye arzusunu" sık sık vurguladığını hatırlatarak Abdullah Gül'ün ABD'deki temaslan süresince Refahlı bakana bu yöndeki kararlılığın dile getirileceğini söylediler. lunacağı Türk heyetinin ABD'ye ziyareti ıle aynı ta- rihe rastlayan Türk-Ameri- kan lş Konseyi toplantısına, Genelkurmay tkınci Başka- nı Orgeneral ÇevikBir, Mil- li Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri Korgeneral Ühan Kıhç ile Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri NecdetSeç- kinöz de katılacak. Diplomatik kaynaklar si- yasi, askeri ve ekonomik ağırlıklı ziyaret sırasında, Washıngton yönetiminin ambargo uyguladığı lran ile hükümetin imzaladığı do- ğal gaz anlaşmasmdan vaz- geçilmesi karşılığında Türk tarafına çeşitli alternatif öneriler sunulmasının bek- lendiğine işaret ettiler. Gül, Cumhuriyet ıle söy- leşisinde Başbakan Erba- kan'ın Yunanistan'ı ziyaret etmesi için henüz bir irade- nin ortaya konmadığmı. an- cak Başbakan'ın Türk-Yu- nan dostluğuna çok önem verdiğini belirtti. Gül, Yunanistan'da geçen yıl başbakan seçilen Kostas Simitis'i ılk kutlayan yaban- cı liderin Erbakan olduğunu anımsatarak. şu görüşleri dile getirdi. "Ondan sonra devamlı hep banş çağnla- ruıda bulundu. Geçen gün Rahmi Koç kendisini ziya- ret ettiğinde çok açık şekilde 'Türk ve Yunan halkmın birbirinı sevdiğini, ancak bazılannın kışkırttığını' söyledi. Doiayısryla böyle bir iyi niyet ve yaklaşun söz ko- nusudur. Tabii aradaki gü- ven \« dostluğun oluşması için ne gereldrse onu yapabi- lir Başbakan. Şu anda bu ül- keye bir ziyaret düşünmü- yor. Ama Türk-Yunan dost- luğuna ve güvenine inandı- ğı için Başbakan gereken her şeyi yapabilir." POLİTtKA VE ÖTESİ MEHMED KEMAL Geçmiş Zamanlarda... llhan Koman'ın çevresi aydın ve seçkindir. Ay- dınların çoğuna ait öyküleri vardır. Önce Fikret Mu- alla ile ilgili olanını anlatalım. Fikret'ten dinleyen çoktur. işgal dönemi. Paris'te parasızlık Fikret'in canına tak ediyor. Ne yapsın, düşünüyor taşınıyor, sonurv da guvaşlarından birini alıp Picasso'ya gidiyor. "Üstat", diyor, "Sen de ressamsın, ben de res- samım. Üç gündür yemek yemedim. Sana bir re- sim getirdim. Bunu satın alacaksın!" Picasso resme bakıyor, çok beğeniyor. "Ben para verip resim almam. Ama istersen de- ğişelim." Resimlerinin arasından nefis bir yağlıboya vermiş. Fikret nefts yağlıboyayı hemen dışanda paraya çevirmiş. • llhan, Abidin'e de resimlerine de hayrandır. Abi- din'in kişiliğıni belirten küçük bir öykü anlatır. Şükrü Kaya zamanın içışleri bakanıdır. Bir kış günü Moskova'dan yeni dönmüştür. Üstat Tak- sim'de Çallı Ibrahim'e rastlar. Üstünde astragan kürk yakalı şık bir palto vardır. Çalh'ya şakayla ka- rışık bir dille: "Çallı, paltoya bak, paltoya..." der. Çallı da lafın altında kalır mı, ceketinin altından gömleğinin düğmelerini kopanrcasına açar, göğ- süne yumruğuyla vurur: "Şükrü, adama bak, adama..." der. Dönemin içiş- leri bakanına bunu söylemek için yürek ister. Abi- din'in-anlattığına göre bu yürek Çallı'da vardır. • llhan'ı bir de Demir Özlü anlatır, şöyle: "Paris, baharın yaza dönûştüğü geceler. Select kahvesinin bulvardan yan sokağa karanlığın vurdu- ğu Vavin Sokağı... Çeşitli yaşlarda uğuldayan bu sanat metropolüne bu alanda ne olup bittiğini kav- ramak için gelmiş biryığın yazarla ressam, heykel- tıraş var. Şimdi hayatta olmayan Mübin, Kuzgun, Güner Sümer orada. Sanınm Can Yücel de Lond- ra'dan gelmiş. Sonraki dönem görüşmelerimizi, onun üstüne bildiklerinizi anlatmayacağım. Şimdi yıkılmış Park Otel'in balkonundaki. Krepen Pasajı'ndaki canlı gö- rünen anılar." Burada araya giren anılar, llhan'ın Akdeniz hey- keli Zincirlikuyu'da bir sigorta şirketinin tabelası önünde çakılıdır. Kimler vardır, sayalım: Doğan Avcıoğlu, Selim Turan, Avni Arbaş, Ne- jat Devrim, Şükriye Dikmen, Tıraje Dikmen, Can Yücel, Sadi Çalık, Gaye Baykal, Sencer Divitçi- oğlu, Nedim Günsur, Turan Güneş... Mahmut Makal'ın "Bizim Koy"ünün dillerde çalkandığı gün- ler. Herifçioğlu Saint Michel'de Koyvermiş sakalı Netsin Bizim Köy'ü Netsin Mahmut Makal'ı Bir gençlik halısı yayılmış gidiyordu. Anılar anıla- n kovalıyor. , ^ t ,.,r > ! W . Işıklar, ışıklar.. . '...-,.„"ls ' ' \'"]'.'-,KV j Yanıyor, sönüyor... B U L M A C A SEDAT YAŞAYAN 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 SOLDANSAĞA: 1/ Osmanlı ordu- sunda yüzbaşı ile bınbaşı arasında yer alan rütbe. 2/ Algılanan nesne- lerin temel özellı- ğı... Asker. 3/ Bal peteği... Arap abe- cesindebirharf.4/ Hububat tozu... Tokat'ınbirilçesi. 5/ Doğu Anado- lu'da çift sürülür- ken hep bir ağız- dan söylenen tür- kü. 6/ Anlama yeteneği... Yasal olmayan cmsel ilış- ^ kı. II Soysuz, dejenere... Ahmet Adnan Saygun'un üç perdelik operası. 8/ 3 Kendinı beğeruniş kimse- 4 ler için kullanılan bir alay g sözü... Bırsorueki.9/"0ç melek gördüm elınde üç - ° --" (Süleyman Çelebi)... 7 Sevınçli. neşelı. g \UKARIDAN AŞAĞIYA: g 1/ Padışah ve devlet ılen gelenlerinin seferden dönmeleri ya da bir yere gelişleri do- layısıyla yazılan kaside. 2/Halk şain... Büyük balıklan tut- makta kullanılan ucu ığnelı kurşun parçası. 3/ Bir süs taşı... Ali Ozgentürk'ün bir fılmı. 4/ In yan, güçlü kuvvetli ve er- keksı kadın .. Benlyum elementının simgesi. 5/ Pasak... RudyardKipüng'ın birromanı. 6/Yiyecek bulamayan, yok- sul kimse... Küçük bir alan üzerine odaklanmış yoğun ışık kaynağı. II Afyon ilinde bir baraj. 8/Karakter... Halk dilin- de tohumluk buğdaya venlen ad. 9/Koroner damarlan geniş- letici ilaç. ÇAĞDAŞ YAYINLARI İLHAN SELÇUK YÜZBAŞI SELAHATTİN'İN ROMANI (2 cilt) Yüzbaşı Selahattin'in Romanı 800.000 TL(KDVdahıi) Romanlannız ye ansiklopedileriniz yerinizden alınır. Tel:554 08 04