Katalog

SAYFA CUMHURİYET 23ŞUBAT1996CUMA 10 DIZIYAZI Kıbns'ta Türkiye'ninüs kurma• • "t •• w •• guçluguıbns uvuşmazlığı. 1950 vıllanndan ben Turkdış polıtikasımn önemli konulanndan bın olmuş ve olmakta devam eden bır sorundur Lyuşmazlık Kıbns'ta yaşayan Rumlar'ın adavı Yunanistaıı"la bırlestırme (ENOSlS), Turklenn ıse Turkıve nın guvenlığını ve Turk cemaatının varlığmı korumak ıçm bu bırleşmevı karşı koymalarından çıkmiştır Turkıve, II Dunva Savaşı'ndan sonra Sovyetler Bırlıgı nın toprak ve us ısteklen ıle karşılaşmıştır Moskova, 19 Mart 194S unhınde "Turk-Rus Dostluk ve Saldırmazbk Paktı"na son vermış, arkasından asken üs kurmak ıstemıştır Türkıye varlığmı tehdıl eden bu ısteklen goğüslemeye çalışırken on ıkı adalann geleceğıne ılgı gostermemıştır Bu yüzden 1947 Italvan Banş Andlaşması göruşmelenne katılmamış ve hatta Turkıve've çok yakın bazı adalann kendısıne venlebıleceğı duyumlanna kulaklannı tıkamıştır Turkıye 1947- 1953 yıllarında Batı ıle ıttıfaka ve NATO dayanışmasına onı.elık \ermış, Kıbns'ta su üstune çıkan ENOSlS ısteklennın bu oncelık ıçmde çozumleneceğını umıt etmıştır Kıbns uyuşmazlığı 1954yılında Yunanıstan tarafından Bırleşmış Mılletler e goturulunce Turkıve de uyuşmazhğa başlıca taraf devlet olarak katılmıştır 19S3 vılında Stalin'm olumunden sonra Sovyetler Bırlığı Turkıve den ısteklennden vazgeçmışse de Onadogu ya ve ozellıkle Irak ve Sunye'ye sızmaja devam etmış, bu memleketlere sılah vermıştır Sonunda 1957 vılında Sunve bunalımı patlamıştır Bu gelışmeler ıçınde Turkı>e, kendı guvenlığı ve Ortadogu guvenlığı ıçın Kıbns ın geleceğının belırlenmesmde aktıf bır rol oynama>a başlamıştır Stratejık bakımdan Turkı>e'nın Kıbns'ta bır sav unma ussune sahıp olmava en a/ Ingıltere kadar hakkı vardır Turkı>e var kuvvetı ıle ENOSlS e karşı çıkmıştır Turkıye vı Kı'ons uvuşmazlığı ıçıne çeken dıger onemlı bır unsur Kıbnslı Rumlar'ın Turklen vok etme hedetlennın ortava çıkmasıdır 1955 yılı vazında Rumların Turklen toptan oldureceklen yolunda duyumlar alınmıştır Turkıve Başbakanı Adnan Menderes, agustos a> ı sonunda çok sert bır tepkı gostermıştır Ingıltere hukumetı adada sıkı tedbırler almış, katlıamı anlamiştır Ancak 1955 yılından sonra adada tedhış başlamış ve Turkler oldurulmuştur Turkıve ılk once hava kuvvetlennın uvan uçuşlan, sonra bombalarnası ve nıhayet adaya asken bırlık gondererek Turk toplumunun yok olraasının onune geçebılmıştır Rumlar. Turklen temızleme emellennden vazgeçmedıkçe Turk kuvvetının adadan çekılmesı mümkün değıldır Turkıye yı Kıbns uvuşmazhğına taraf yapan bu ınsanlık unsuru onemını korumaktadır Yunanıstan, 1947'den sonra ılk onte el altından sonra açıkça ENOStS ısteğmı desteklemıştır Yunanıstan, başlarda Kıbns'ı onıkı adalar gıbı kolaylıkla alabıleceğını zannetmıştır Adada tedhış ,ve kamuovunun baskısı ıle Ingıltere'nın Kıbns'ta vazeçeceğını duşunmuştur Turkıye'nın karşı ko>acağını hıç hesaplamamıştır Kıbns ta başlattığı tedhış. Turklere de zarar vermeye başlavınca Turkıye ıle ılışkılen bozulmus. tstanbul dakı Rum cemaatı enmeye başlamıştır Bu gıdışattan kaygılanmıştır Tek ENOSlS yenne çıfte FNOSlS'ı (taksım) veya ortaklığı (garantı edılmış bağımsızlığı) duşunme>e başlamıştır Sonunda Zunh Anlaşması ıle ortaklığı kabul etmıştır Kıbns a 1914 yılında egemen olan lngıitere Kıbns'ı somurge rejımı ıle yonetmıştır ENOStS ısteklen uzenne adaya "Hînster". "Radelifle" tasanlan ve "Macnullan™ planı ıle dahılı muhtarıvet vermevı denemıştır Bu gınşımlerı ıle ENOStS ısteklennı yatıştıramamıştır Hındıstan'ın bağımsızlığını tanıdıktan ve Ortadoğu dakı uslennı kapattıktan sonra Türkıve ıle Yunanıstan'ın hazırladığı Zunh anlaşmasını kabul ederek Kıbns'takı us belgelen hancınde kalan bolgeler uzenndekı egemenlıgını Kıbns Cumhunvetı ne dev ır etmıştır Halen asken uslen uzennde egemenlığı devam etmektedır Bu uslerden ABD'yı de vararlandırdığı so>lenmektedır Ingıltere, 1956 yıllannda ABD vı Kıbns uyuşmazlıgına bulaştırmıştır ABD Türkıye ve >unanıstan a taksım \e ENOStS ten vazgeçmelen ıçın baskı yaparak Ingıltere \e vardım etmeye çalışmıştır Daha sonra lngıltere'ye de Makanob u serbest bırakması ıçın baskı yapmıştır Sonradan pışman olmuştur Makanos un duşmesıne seyırcı kalmıştır Şımdı de Kıbns uyuşmazlıgına federal bır çozumu kabul etmelerı ıçın Kıbrıs Turklenne ve Rumlanna baskı yapmaktadır Artık ABD nın Kıbns uyuşmazlıgına taraf olmadığını soylemek guçtur Ingıltere ENOSlS ısteğını ılk once Kıbns a muhtanyet vererek karşılamak ıstedı Kıbns'a muhtanyet venlınce ada halkı ıç yonetıme katılacaktı Rumlar. bu kısıtlı hakkı yetersız buldular Kısıtsız hak, yanı ENOSİS ıstedıler Bu yuzden muhtanyet çaiışmalannı sabote ettıler Ama ENOSlS'ı de gerçekleştıremedıler ıngıltere'nın Kıbns'a muhtanyet (self govemment) vemıe çalışmalan gerçekte Turk toplumuna varadı Bu toplumun varlığmı belgeledı Ingılız hukukçulan tarafından hazırlanan tasanlarda adayı yonetmek ıçın kurulacak orgutlerde Rum ve Turklenn katılımı bır çoğunluk- azmlık sıstemı ıçınde değıl, ıkı ayn toplumun temsılı bıçımınde ongorûldu Orneğın VVınster tasansında yasama meclısı ve yurütme konseyınde Turk toplumunun temsılı ongörulmüş ve bu temsılcılen toplumun seçecegı belırtılmıştır Radelıffe tasansında da aynı sıstem daha gelıştınlerek devam ettınlmıştır Yasama medısınde Turklenn toplum olarak temsılcılen ongorulmuşrur Hukumette bır Turk ışlen bakanı bulunacak, mahkemeler Rum ve Turk hakımlerden oluşacaktı Türk ışlen yasama meclısınde ayn bır oylama yontemıne bağlanmıştı Aynca Turk toplumuna karşı avırt edıcı ışlemlen onlemek ıçın bır "garantiler mahkemesT kurulması duşunulmuştu Boylelıkle muhtanyet ıçınde Turkler ıçm etnık bır muhtanvet tanınmıştı Macmıllan planında Turk toplumunun ayn kışıhğı daha belırgın hale gelmıştır Muhtanyet bır ortaklık rejımı olarak ongonılmuştur Türk ve Rum toplumlan kendı ışlennı "toplum mecüsleri" aracılığı ıle goreceklerdı Valının başkanlığındakı konseve de dort Rum, ıkı Turk bakan kalılacaklı Muhtarıyetı Kıbnsh Rumlar ENOSlS ı engellevecek ve Turk toplumunun varlığı kabul edılecek dıye reddettıler Halbukı bırbınnı ızleyen muhtanvet rejımlennde Turklenn varlığının kokleştığını gorup uzlasma >olu ıle kendılen yonetımde daha buyuk bır pava sahıp olabılırlerdı Hatalannı goremedıler Kendı goruşjennı zorla tedhış yolu ıle Jngılız ve Turklere kabul ettırmeye çalıştılar Başanlı olamadılar Yunanıstan ve Kı6nslı Rumlar ENOSlS'ın gerçekleşmesı ıçın Bırleşmış Mılletler'e büyuk umıt bağladılar Bu kuruluşun karan ıle Kıbns Rumlanna (self-detemıınatıon) hakkının venleceğını ve bu kararla ENOSlS yolunun açılmas nı bekledıler Kuruluşun ıçınde 1954- 1958 yıllan boyunca Kıbns uyuşmazlığı sıyası komısyonda ve genel kurulda tartışıldı Yunanıstan'ın bekledığı karar çıkmadı BM, uyuşmazlığm ozune değınmeden taraf devletler uyuşmazlığı aralannda gorüşup çozumlesınler bıçımınde yonteme ılışkın kararlar verdı Bu durumda Turkıye'nın uyuşmazlıga taraf olduğunu ve Kıbns'ın geleceğı uzennde alınacak bır kararda soz sahıbı olacağını kabul etmek gerekıyordu Umıt kapılan kapanınca Yunanıstan, Turkıye'nın gırışımı ıle Kıbns ıçın ıkılı göruşmelen kabul ettı Kıbns, 1950'lerden başlayarak Türk dtş politika$ının en onemli somnu olmuştur. Rumlann adav ı Nunanıstan'la birleştırme planlanna (ENOSİS) karşı çıkan Turki- ye, Turk ccmaatini korumak istiyordu. Donemin Başbakanı Adnan Menderes 'ti. Dışişleri Bakanı Farin Rustiı Zorlu (buv uk reson) ve Yunan meslektaşı AverofTıle bır- çok kez Kıbns sorununu mu/akereetmiş- ti. kıbns Cumhurnaşkanı Makarios'un art niyetli çabalan, olâylara göz v umma- sı türk tarafinın tepkisine yoi açmıştı. Turk ve Yunan Dışışlen Bakanlan Zorlu ve Averoff BM NATO gıbı kuruluşlann toplantılanna katılmalanndan yararlanarak Kıbns'ın ana>asa ve mılletlerarası statüsune ılışkın konulan goruştuler Anayasanın ılkelen uzennde bır guçlûk çıkmadı Rum ve Turk toplumlanna dayanan bır cumhunyet kurulacaktı Toplumlar kendılerıne ılışkın ahvalı şuhsiye, eğıtım ve dın gıbı ışlen kendı cemaat meclisleri ıçınde goreceklerdı Ortak ışler ıçın bır yasama mediü, bır bakanlar kurulu ve karma bır vargı ongörulmüştu Ortak ışler ıçın örgütlenme ortaklık ılkesıne ve oranına göre saptanmıştı Yasama gorevını goren temsılcıler meclısınde vurutme gorevını yapan bakanlar kurulunda. kamu oranında temsıl edıleceklerdı \anı ortaklık payı yuzde vetmış ve otuz oUrak saptanmıştı Turklenn varlıginı ve Turkıye nın guvenlığını korumak ıçın veto hakkı bıçjmınde garantıler v , ongörulmüştu Temsılcıler meclısınde bazı kanunların kabulu ozel bır oylama sıstemıne bağlanmıştı Yurutme ıçın de özcl bır başkanlık rejımı dûşünulmuştû Cumhurbaşkanı Rum, cumhurbaşkanı yardımcısı Turk olataktı Rejıme o/el dememızın nedenı başkan yardımcısına çok genış yetkıler tanınmış olrnasından ılen gelıyor Başkan yardımcısı gerçekte ıkıncı başkan ıdı Kendısıne Turk toplumun varlığmı koruyabılmesı ıçın yetkıler tanınmıştı Turk başkan yardımcısı bazı kanun ve ışlemlen veto cdebılıvorve ayırt edıcı ışlemler ıçın anavasa mahkemesıne başvurabılıyordu Turk başkan vardımcısına Kıbrıs Cumhunyetı'nın Turkıye'nın güvenlığıne aykın bır polıtıka gütmesını onlemek ıçın dış polıtıka. savunma ve guvenlık konulannda veto hakkı tanınmıştı Bu yuzden cumhurbaşkanı ve yardımcısı gerçekte de bırbırlenne yapışık ıkı başkan ıdıler Zurıch anlaşmasının goruşulmesınde cn buvuk guçluk Turkıye'nın "Kıbns'ta üs Kurma ve asker bulundurma" ısteğınden doğmuştur Çetın gorüşmelerden sonra bu ısteklerdolaylı olarak karşılanmıştır Kıbrıs'ın Turkıye'nın guvenlığını tehlıkeye duşunnemesı ıçın cumharbaşkanı Turk yardımcısına veto hakkı tanınmıştır Bu hakkın yetersız kalma hallerı ıçın Garantı Antlaşması'nın 4 ncu maddesı ıle Turkıye've müdahale hakkı venlmıştir Turkıve'nın Kıbns'ta asker bulundurma ıstegı ıçın ıttıfak antlaşmasına eklenen 1 sayılı protokolde karargâhta Yunanıstan'ın 950 Türkıye'nın ıse 650 subay v e er bulundurmalan ongonılmuştur \anlan anlaşnıa Yunanıstan Başbakanı Karamanlıs ve Turkıye Başbakanı Menderes tarafından Zunh te 11 Şubat 1959 tanhınde ımza edıldı Zunch Anlaşması ıle Kıbns'ta ıkı toplumun, Turk ve Rum toplumun ortaklığına davanan ve Turkıve ve Yunanıstan la ışbırlığı yapacak bağımsızlığı garantı edılmış bır çeşıt federal (ıkı toplumlu) bır cumhunyet kurulmuştur Garantı edılmış bağımsızlık, yasaklı bır bağımsızlıktır Garantı Antlaşması'nın l'ıncı maddesıne gore Kıbns Cumhunyetı bağımsızlığının ulke butünluğunun ve guvenlığının devamını ve anavasasına savgı sağlayacaktır Hıçbırdcvletle sıyası veva ekonomık bır bırlığe kısmen veya tamamen katılmayaı.aktır Bırdevletle doğrudan doğnıya veya dolav lı olarak bırleşmeyı veya adanın taksımım destekle>en her hareketı yasak ılan edetektır Zunch Anlaşması, Turkıye, Yunanıstan Ingıltere ve Kıbns Turk ve Rum cemaatlen lıderlennın katılması ıle toplanan II nci Londra Konferansında, Makanos un (,ıkdrmj>açalıştığı guçluklere ragmen 19 Şubat 1959 tanhınde onayladı ve 2İ Şubat 1959 tanhınde Ankara, Aüna ve Londra'da - aynı zamanda açıklandı Anlaşmalann yururluğe konması ıçın Londra ve Lefkoşa'da komısyonlar kunıldu Komısyonlar çaiışmalannı yaklaşık bır yıldabıtırdıler Kıbrıs ta, Ingıltere ye bırakılacak uslenn yüzölçumu konusunda çetın pazarlıklar yapıldı Bu yüzden Kıbns'ta ancak 16 Ağustos 1960 tanhınde curnhunyet ılan edılebıldı Yarın: Gerçek dışı federasyon Kıbrıs Cumhuri^gğg yıktınlmaCumhunyetm omrû uzun olmadı Makanos'a Zunch Anlaşması göruşmelennın her toplantısından sonra bılgı venlraesıne ve bır anlaşmaya vanlınca bunu kabul ettığım AOna'da gazetecılere yazıh olarak açıklamasına ragmen Londra Konferansı nda bunu ınkâr edıp Zünch Anlaşması'nı değıştırmeyı denemışttr Yunanıstan başta olmak üzere konferansa katılan devletlenn sert tepkısı ıle karşilasmı$tır Anlaşmayı ımza etmezse "MacMiDan Planı'nuı u\ gulanmasına devam edUeceğj" bıldınimıştır Makano"; bır gun gecıkme ıle anlaşmayı Londra'da ımza etmtştır Makano>, Zünch Anlaşması yürürlüğe konduktan ıkı yıl sonra anayasının uygulanmasınm guç olduğunu söyleyerek anavasanm değışmesını ıstedı Gene Yunanıstan ve Turkıye, Zunch anlaşmasının değıştınlmesını kabul etmeyeceklermı açıkladılar Karamanlıs, ıktıdardan çekıldıkten sonra Makanos kendisinı serbest sayıp anayasanın değıştınlmesını 30 Kasım 1%3'te resmen önerdı 13 tnaddelık önensı kabul edılırse Turkıye'nın guvenlığı ve Kjbns Türklennın varlığı tehlıkeye gırecektı Örneğın cumhurbaşkanı yardımcısının veto hakkının kaldınlması onenlmışrı Dış polıtıka konulannda veto engelı kalkınca Makanos, Türkıye aleyhıne bır dış polıtıka uygulamakta serbest kalacaktı Gene orneğın temsıfcıler mechsının seçım kanununu kabulünde Turk uyelermın oylannın çoğunluğunun da bulunması Kıbns'ta 21 Aralık 1963'te kanlıNod<>laylanile Tiirkkresakblar başladL Turkler direnince stiahhçat^oıalarçıklı. şartının kaldınlması onenlmıştı Seçım kanunu sadece Rum üyelertrun oylan ıle değıştınlebılırse Turk toplumunun ortakbğı son bulacaL Kıbns. Rum çoğunluğu Turk azınhğı ılkesıne gore yönetılecektı Makanos yaptığı önenler ıle Zunch Anlaşmasrnı temelınden değıştırmek istiyordu jÖnenlen Turkıye ve Kıbns Turk toplumu reddettıler Önenlen reddedılen Makanos bundan sonra en buvuk hatasını ışledı Önenlennı zorla kabul ettırmeye kalkıştı 21 Aralık 1%3 kanlı Noel ola>lan ıle Turklere saldırdan başlattı. Turkler dırenınce toplumlararası sılahlı çaüşmalar çıktı. Çaüsma çıkınca Turkler yönetımden elendıler Turklen adadan sılecck "Akritas Planı''nı uygulatmak ıstedı Türkıye Hava Kuvvetlen, uyan uçuştanna başladı. Makanos. Turklen adadan sılme polıtıkasına ölünceye kadar devam ettı Lefkoşa'da anayasa avnntılı ve sıstemh olarak kaleme ahnırken Makanos benden Turklenn hakknnın anayasaya konmamastnı ıstetnıştı O zaman kendısme Kıbns'ı. Türkıye'ye ve Kıbns Türklenne karşı vonetemeyecegmı söyiedım Uyanmı anlamadı Averoff'un yaptığı uyanlan da gözardı ettı Yayımlanan belgeler Makanos'un Zünch Anlaşmasrnı ENOStS'e gıdecek yolun ılk merhalesı olarak art nıyetle ımzaladığını onaya çıkardı Art nıyetm uygulanması Kıbns cumhunyetını yıkü Yıkana baba- oğul Papandreu'lann da yardım ettıklenm soylemek gerekır Tanık olduğum olaylar. belgeler ve okuduğum Yunan yazdriannın hıçbınsı Zünch Aniaşması'ru Turklenn bozduğunu ıddıa etmemektedır Bu gerçeğı buraya kayit etmeyı yararlı buldum ÇALIŞANLARIN SORULARI / SORUNLARI YILMAZ ŞIPAL Yurtdışında maden ocaklaruıda çahşıyorum SORL: 1975-1980 yıllan arasında 5 \ıl Turkive'de maden ocaklannda si- gortalı çalıştıktan sonra 1981 ydında vurtdışına cahşmava gittim. Ha- len yurtdışında maden ocaklannda çauşıyorum. Turkıye'de maden ocaklannda çauşırken erken emeklilik soz konusu idi. \unla don- duğumde yurtdışında maden ocaklannda çalısüğım süreler, Turkı- ye'de emekh olurken goz onune annır mı? (S.O.) YA N1T: Turkıye Cumhunyetı ıle Federal Almanya Cumhunyetı arasın- da Sosyal Guvenlık Hakkında Sözleşme'nın 29 maddesıne gore "Turk Sosyal Sıgorta mercıı ıçm aşağıdakı hususlar geçerlıdır (1) Alman mev zuatına gore maden ışletmelennde >er altında geçen pnm odeme surelen. sözleşmenın 27"mcı maddesı hukümlen çerçevesi dahı- lınde Turk mev zuatına gore erken yaşlılık aylığının bağlanması ıçın ge- reklı şartlann mevcut olup olmadığı hussunda tahkıkınde, Turkı>e de ma- den ışlermelennde yer altında geçen surelerle eşdeğerlı kabul edılır Sosyal Sıgortalar Yasası'nın 60 B a maddesı uyannca, 50 yaşını dol- durmamış olan ve "en az 20 yıldan ben sıgortalı olarak Sosyal Guvenlık ve Çalışma Bakanlıklannca tespıt edılen maden ışyerlen veraltı ışyerle- nnde sureklı çahşan ve bu ışlerde en az 5000 gun malulluk, vaşlılık ve ölum sıgortalan pnnıı odeven sıgortalılara yazılı taleplen uzenne yaşlı- lık aylıği bağlanır Oncelıkle "Maden yeraltı ışlerlen kapsamına, hangı ışyerlen gırmek- tedır" sorusunun yanıtı bulunmalıdır Bu sorunun yanıtı, Sosyal Sıgorta- lar Kurumu Genel Müdurluğü'nun 10 12 1986günlü 12 sayılıgenelgesı- nın 54 sayfasmda "Maden Yeraltı Işyerlen" başlığı ıle venlmıştir "6 10 1979 tanhlı Resmı Gazete'de yayımlanan tanfte aynen "6309 sa- yılı Maden Kanunu nun 1 ve 2 maddesınde belırtılen madenlenn aran- ması, hazırlanması ve ışletılmesı ıle ılgılı olarak arar ruhsatlı ışletme hak- kı taleplı. ışletme ruhsatlı veya ışletme ımtıyazlı maden ışyerlennde, ve- rustündeyeraltına veyayeraltından sürûlen düzveeğıkgalenler kuyular, kömur ve cevher ıçensinde surulen her turlü yollar üretım sahalan ma- dendekı faalıyetın devamı ıle ılgılı her turlü yeraltı açıklıklan, >eralnnda bulunan yardımcı tesısler. yeraltı ışlen sayılır" denılmektedır Bu ışyerlennde çahşan sıgortalılardan a) 50 yaşmı doldurmamış olmakla beraber en az 20 yıldan ben sıgor- talı olarak Çalışma ve Sosyal Guvenlık Bakanlığınca tespıt edılen maden ışvennın yeraltı ışlennde çalışılan (süreklı kelımesı kesmtısız anlamında olmayıp maden ışyerlennın yeraltı ışlennde süreklı çahşan naklıyatçı tah- kımatçı ambarcı şef başçavuş çavuş ve benzerlennı ıfade etmektedır) ışlerde en az 5000 gun malulluk vaşlılık ve ölum sıgortalan pnmı ode- yen sıgortalılara yazıh taleplen halınde yaşlılık aylığı bağlanır" Yurtdışında ve maden ışyerlennın yeraltında ışlennde çalışanlarla ılgı- lı Yargıtay 10 Hukuk Daıresı 10 5 1983 günlu, 1993/1909 esas ve 1983/2488 sayılı karan şu yorumu getırmıştır Maden yeraltı ışyerlennde "( )çalışanlann erken emekhlıkten yarar- lanabılmelen ıçm çalıştıklan yenn, Sosval Guvenlık ve Çalışma Bakan- lığınca tespıt edılen maden ışyerlennın veraltı ışlennden sayılması gerek- mektedır Itıban hızmet zammının venlışındekı amaç, ozendırme düşun- cesıyle bırlık bu gıbı yerlerde çalışanlann her an olüm tehlıkesıyle karşı karşıya bulunmalanna, bedence ve>a ruhı anzava uğrama olasılığının yüksek oluşuna ve benzen nedenlere dayanmaktadır Gerçekten. Belçı- ka'da aynı nıtelıktekı ışyerlennde çahşan sıgortalılara da bu hakkın tanın- ması yenndedır Zıra, sosyal guvenlık hukukunun, aynı koşullara sahıp şahıslara eşıt bır bıçımde u>gulanması bu hukuk dalının temel ılkelenn- dendır( ) Yurtdışında maden ışyerlennın yeraltı ışlennde çalışıp Tûrkı- ye'de erken emeklı olabılmek ıçın 1) Sıgortaya gınş tanhının üzennden 20 tam yıl geçmış olması, 2) Bu 20 yıllık sure ıçınde tumunun de maden ışverlennın yeraltı ışle- nnde en az S 000 gun malulluk yaşlıtık ve olum sigortası pnmı odemek, gerekmektedır ANKARA...ANKA... MÜŞERBEF HEKtMOĞLU Bayram Söyleşileri Bayram gunlen evımızde yoğun trafık olur; gelen- ler, telefonlar, koylerden kentlerden seslenenler, be- nım seslendıklenmle sevgıyt, dostluğu, ınsan ılışkıle- nndekı sıcaklığı, guzellığı hıssederım Koruyabıldığı- mız guzellıklerın sevıncıyle gulumsenm Bırkaç soz- cuk, ama ıçten bır seslenışı, yıllar geçse de eskıme- yen, dahası gıderek guzelleşen bırlıktelığı hıssetmek bana soluk verır her zaman Soluğumu kesen olay- lara dırenme gucumu yenıler Korfezlı dostlanm "Bademlerçıçekaçtr, dryorte- lefonda Ida eteklennde pembe bır bulut canlanıyor gozumde Doğada her şey yenılenırken bahara, gu- neşe yonelırken bız nasıl genye, karanhğa gıderız dı- ye bır tartışma başlıyor telefonda Bır dıplomat dos- tum, ogullannın yuzune utanarak baktığını soyluyor Babalarımızın verdığını çocuklanmıza bırakamama- nın ezıklığıyle konuşuyor Dış polıtıkadakı gelışmeler, terslıkler, çelışkıler dıplomat babalara kaygu verecek boyutlara varıyor gerçekten Aslında çok kışı bu ezık- lık ıçınde, sıyasal sahnede oluşan tablonun sorum- luluğunu hıssederek ozunu suçlar gıbı konuşuyor Yıllardır ulkemızde yaşayan iranlı bır doktorun Tah- ran'a donmeye hazıriandığını anlatıyor bır arkada- şım Refah Partısı Başkanı Necmettin Erbakan'ın fran ıle ılgılı sozlennden sonra yaşanıyor bu olay "Ben buraya demokratık, laık bır ülke dıye geldım, laıklığı dışlayan bır polıtıka egemen olacaksa gelış nedenım ortadan kalkar, ben de doğduğum topraklara done- nm" dıyor Oysa bız boyle konuşamayız değıl mı"? Burada doğduk, burada oleceğız Yasama sevıncımız de bu topraklarda yeşenr ancak Önce toprağın doğasına kavuşması gerekıyor Solukluğu, yozluğu oluşturan tohumlardan arınması, ozune, butunluğune ulaşma- sı gerekıyor Anadolu'muzun ozunde Kurtuluş Savaşı var değıl mı' Onurlu bır savaştan sonra kuruluyor cumhunye- tımız, başta laıklık Atatürk devnmıyle gelışıyor O devnmler doğrultusunda bır aydınlanma surecınde oluşuyor demokrasımız llkelerden sapınca sancılar başlıyor, tıkanıklık yaşanıyor, aydınlanma surecı ke- sıntıye uğruyor Kımı dostlanm ulkemızde okuldan çok camı, oğretmenden çok ımam-hatıp olmasından sızlandı bayram soyleşılennde Pekıy, hangı polıtıka- larla oluştu bu tablo, hangı partılenn, hangı partı baş- kanlannın, yonetıcılennın verdığı odunlerle 9 Refah'ı sıstemın ıçıne almak zorunluğu one suruyor şımdı 1 Bellı pazarîıklarla cumhunyetımızın ılkelennden odun venlmemesı ıstenıyor Amagerçekçı bıryaklaşım de- ğıl bence Yaşayarak bılıyoruz, devlet yonetımınde şu bakanlık onemlı, laıklığı dışlamayı amaçlayanlara Dı- yanet Işlen Başkanlığı bırakılamaz, Mıllı Eğıtım bıra- kılamaz turu onyargılar da geçerlı değıl doğrusu Mıl- lı Eğıtım Bakanlığı'nın ANAP'ta olduğu donemlerde, dahası 12 Eylul donemınde de neler yaşandı, nasıl bır orgutlenme gerçekleştı bılıyoruz Bakanlıklar arasın- da bır aynm yapmak, şu onemlı, bu onemsız dıye sı- ralamak da devlet yonetımıne ters bır olay Gerçek terslığı, cumhunyetımızın temel ılkelenne karşıtlığı gı- dermek onemlı her şeyden once Bu amaçla oluşan bır ortaklık ulkeye çıkar sağlar Yaşayarak bılıyoruz, sozler de guvence değıl Doğrusu kışıler de Sayın Mesut Yılmaz'ın seçım kampanyası boyunca şenat karşıtı, laıklık yanlısı bır sozünu duymadık değıl mı' Mıllı Eğıtım'ı Refah'a vemneyeceklennı soyleyenler ılk eğıtımın sekız yıl olmasını gerçekleştırebılecekler mı dıye soruyor dostlanm Ekonomık onlemlenn once- lığı var da başka sorunlann oncelığı yok m u ' Hangı ulke sorunu onemlı dıye bır aynm yapılabılır mı' Ya- pılırsa devlet parsellenmez, demokrası bu parselle- meye araç olmaz mı acaba' ••• Şu anda telefon çaldı, kuçuk bır kız seslendı Istan- bui'dan, kardeşımın torunu, ıpek gıbı guzel, parlak bır çocuk, bır armağan gondermekten soz ettı bana Ar- mağanı gozlenmı yaşarttı Bır resım yapıyormuş Ne resmı bılıyor musunuz' Öpucuk resmı, mınık ellerle nasıl bıçımlenıyor, renklenıyor kımbılır Telefonu kapadım, dostlarıma aktardım opucuk resmını Sevgıyle gulumsedıler, aynca huzunlendıler Babalanmızın bıze bıraktığını çocuklanmıza, torunla- nmıza btrakmamak ınsana huzun venyor elbet Ama opucuk resmı doğaçlama bır armağan bence En genç kuşaklardan bır çağn hepımıze Olaylann uya- nsını lyı algılamak, gorev ve sorumluluğumuzun bı- lıncını yasama geçırmek gerekıyor artık Aynca unutmayalım, ıktıdarda ya da muhalefette Refah Partısı'nın aldığı oylar yuzde 21 5'e ulaşıyor, ancak gen kalanlar bızım Çoğaltmak da bıze bağlı, azaltmak da BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 2 3 4 5 SOLDANSAĞA: 1/ Istanbul'da ku- rulu, Turkıye'nın en eskı tersanesı 1 2/ Güney Anado- p lu'da yaşayan Türkmenler ara- 3 sında yaygın tellı bır çalgı Antı- ^ mon elementınm 5 sımgesı 3/ Çöl or- tasmda bıtkılı 6 alan Şaşma be- j lırten bır ünlem 4/ Bır renk Hükü- 8 met gücünün gev - Q şedığı bır yerde düzerun yenıden kurulması- na kadar geçen süre 5/Deni2 teknelennı karaya çekmek ıçın bunlann altına sünjlen yuvarlakağaç 6/ltalyanRad- yo-Telev ızyon Kurumu'nun sımgesı Nazılenn polıtıka- sında Gennen ırkından kım- selere yakıştınlan ad 7/Atlas Okyanusu'nun batısındakı denıze ve buradakı adalara venlen ad Şarap mahzenı 8/ Bır tür halk çalgısı 9/ Pınnç saplanndan örulen ve judo gıbı sporlarda mınder olarak kullanılan kalın halı Dobna yapmak ıçın hazırlanan kanşun YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/Gemının baş tara f ından havaya doğru bıraz kalkık olarak uzaülmış bulunan dırek 21 "Çalma, hu^ızhk" anlamındaar- gosözcük "—gıbı tutarsa da âfâkı nanumız / Zevkı ke- derde mıhnetı rahatta gormuşüz" (Şeyh Galıp) 3/ Büyük çıvı Ödeşme, razı olma 4/Görecelı Vapma, etme 5/Fe- rit E^lgû'nün bır öykü kıtabı "Atma bu taşlan ben yaralı- yım — al gıymış ben karalıyun" (Turku) dl Komür ya da su taşımakta kullanılan vagon ya da salapurya Bır so- ru ekı 7/ Öküzgozü de denılen, papatyayı andınr çıçek 8/ Sahıp llave Kars'mdoğusundakıunlüantıkkent 9/Kü- çuk gemı tkı uç yaşındakı erkek koyun Romanlannız ve ansıklopedılennız yennızden alınır Tel.: 554 08 04