Katalog

SAYFA CUMHURlYET 12ŞUBAT1995PAZAR 8 PAZAR KONUKLARI Erkek, 'Beynim döndü, dayanamadım vurdumAeyince herşey bitiyor LEYLA TAVŞANOĞLU - Siz,feminist hareket içindeki bir kişi olarak ortaöğretimde Milli Eğüim Bakanltğı karanyla bekâret kontrolü uygulamasını nasıl karşıladınız? Sizce insanlar neden böyle kararlar almayolunu seçiyorlar? KOÇALt - Tabii ki çok büyük tepki duydum. Ama bu yeni bir şey değil. Zaten okullarda yasasız uygulanıyordu. Hatırlarsanız çok genç insanlar bu nedenle öldüler. Arkadaşıyla pikniğe gitti diye bekâret kontrolüne uğrayan insanlar öldüler. Ölen bir kızın cesedine otopsi yapüdığında babası, "tşte, gördünüz. Kızım tertemizmiş'' dedi. Burada Milli Eğitim Bakanhğı müthiş suçlu. Bu karar, var olan zihniyeti pekiştiriyor. Ölen kızının cesedine otopsi yaptıran baba da kızı ihbar eden müdûr de ihbarcı müdûr hakkında göstermelik soruşturma açıp ardından hiçbir şey yapmayan öbür yetkililer de kadın başbakan da; herkes suçlu. Bunu vahşet olarak görmeyen, bütün bu geleneklerin, yasalann degişmesi için mücadele etmeyen herkes suçlu. Allahtan iyi bir tepki oluştu. Bekâret kontrolü yüzünden intihar eden kızlann durumu için kadınlar ayağa FİLtZ KOÇALİ: lstanbul 1958 doğumlu. Ortaöğrenimini Çamlıca Kız Lisesi, yükseköğrenimini Marmara Cniversitesi Gazetecilik ve Halkla tUşîdler Yüksek Okulu'nda yapü. '80'H ydlarda gazeteciliğe başladı. Bu arada feminist hareketle ilgiiendL Pek çok feminist kampanyada yer aldı. SUNUŞ: Son bir hafta on gündür Türkiye, üst üste çahşan iki olayla sarsûdı. Birincisi "Ağır Roman " adlı kitabıyla tamnan Metin Kaçan 'la spiker Alp Buğdaycı 'nın yahn arkadaşları G. adlı genç kadını hastanelik olana kadar dövdükten sonra ona tecavüz edişleri ve G.'nin, başına gelenleri kamuoyuna açıklamasıydı. Daha bunun yanhları sönmeden ikinci olay patlak verdi. Milli Eğitim Bakanhğı, ortaokul ve liselere gönderdiği genelgede hz öğrencilerin bekâret kontmlünden geçirilmelerinin yolunu açıyordu. Toplumda kadınların uğradıklan erkek kaynaklı bu davranışlara erkekleri iten nedenler neydi? Bu iki çarpıcı olayı Türkfye'deki feminist hareketin önde gelen isimlerinden yazar Filiz Koçali'yle konuştuk. olaylar çok oluyor. En efendi gördüğünüz, en yumuşak görünümlü erkeğin gece kansına tecavüz edip etmediğini bilmiyoruz. Türkiye'de en yaygın tecavüz zaten aile içi tecavüz. - Kadınlar da korkulanndan seslerini çıkaramtyorlar mı? KOÇALİ - Çıkaramıyorlar, çünkü öncelikle kendilerinin suçlanacagını biliyorlar. G.'ye tecavüz olayında hafîfletici bir neden gibi, Metin ve Alp'in uyuşturucu aldıklan savı ortaya atıldı. Ama uyuşturucu almadıklan da ortaya çıktı. Bütün tecavüz olaylannın öznelerinin patolojik hastalar olmadıklannı biliyoruz. Erkeklerin kadınlara karşı şiddet kullanmalan için uyuşturucu almış olmalan gerekmiyor. Bunlar tamamen bilinçleri yerinde olarak bu işi yapmışlar. Bu anlaşıldı. Tecavüz etmeyi kendinde hak görüyor bir erkek. Bu olay, bir erkeğin bir kadına tecavüz etmesi için uyuşturucuya, alkole, eğitımsizliğe gerek olmadığını gösterdi. Her erkek bunu yapabilir. Benim için çarpıcı bir yanı da bu iki insanın benim gittiğim mekânlara gitmeleri, oraralarda bulunmalan oldu. Kişi olarak söylüyorum. Tehlike gerçekten çok yakınımızda. Potansiyel olarak her erkek tecavüz edebilir diye düşünmek 'TiMdye,ncunııscinayetleıiülkesVkalkmasalardı, biz ikide bir yaap çizmeseydik, toplum bu işin kötü olduğuna böylesine hazırlanmasaydı belki bu kadar tepki olmazdı. Bugün, yapılanlann bir işe yaradığını görüyorum. Çünkü bakanlık bir anlamda geri adım attı. - Sizce bir genç kızın iffetli, namuslu, ahlakiı olması ille de bâkir olmasına mı bağhdır? KOÇALİ-Tabii ki değil. Ülkemizde her şeyde çifte standart olduğu gibi kadınlanmız cinsellikte de bu çifte standardı yaşıyorlar. Ülkemizde zaten kadınların namusundan erkekler sorumlu. O namus zaten kadınlann değil, erkeklerin oluyor. - Yani bekâretin önemi bu namusa mı bağlı? KOÇALİ-Tabii. Baba, kızına el değmesin istiyor, koca, el değmemiş birisiyle evlenmek istiyor. Ashnda bekâret, erkeklerin talep ettiği, kontrol ettiği bir şey. Bence namus çok görece bir kavram. Herkesin namus anlayışı değişik. Fakat gerçekten burada erkeklerin bu çifte standarttan vazgeçmeleri lazım. Kendileri için hak olan her şey kadınlar için suç. Zaten daha doğuştan başlayarak cinselliklerimiz farkh geliştiriliyor. Ashnda neyi ne kadar doğal yaşadığımızı bilmiyoruz. Size bir ömek vereyim. Bebekken kız çocuklann hiç cinsel organlan açıkta resimleri çekilmez. Ama pek çok erkek çocuğunun bu türden fotoğraflan vardır. Kız çocuklanna "Eteğini ört* diye telkin yapılır, ama daha küçücükken erkek çocuklann penis boylan ölçülür. Babalar alır, erkek çocuklannı geneleve götürür. Dolayısıyla bu zihniyet, Milli Eğitim Bakanlığı'mn bir karanna sıkışmış değil. Ama belki bu tepkiler sayesinde bekâret, günün birinde artık insanlann öldürülmelerine neden olan bir şey olmaktan çıkacak. Bunu umut ediyoruz. Bir sürü kadın bu nedenle ölüyor. Zaten bu, hafifletici neden. Türkiye, namus cinayetleri ülkesidir. Erkek. "Beynim döndü, davanamadım, vurdum" deyince her şey bitiyor. Sevmediği bir kadın bile olsa namusuna zarar gelecek diye o tepkiyi gösteriyor. - Milli Eğitim Bakam Nevzat Ayaz, tepkiler üzerinegeri adım atıp karann düzeltileceğini söytedi. Ama "Geçen yıl sımfîa bir öğrenci doğum yaptı. Bu tür olaylan da önlemek lazım dedLİyi de, öğrencisinin dokuz ay hamile gezdiğini anlayamayan öğretmenlerin bu i§te hiç mi kusuru yok? KOÇALİ - Ya da anne-babalann. Genç birisinin sınıfta doğum yapmasma da namus olarak bakılıyor. Oysa o sırada yaşadıklan, dokuz ay on gün hamileliğini saklarken çektiği sıkmtılar... Yani insanlar intihar edince mi üzüleceğiz? Dikili'de geçen yıl hamile kalan bir kızcağız intihar etmişti. "Hay Allah, bunun için ölmeye değer miydi?'' diye o zaman mı söyleyeceğiz? Gencecik insanlan "iftetiiler, iffetsizkr''diye daha en baştan bölüyorlar. Flört etmeyi seven kızlarla belki derslerine daha düşkün kızlan daha küçücuk yaştan ayınyorlar. Buna karşı çok uyanık olmak lazım. Dikkat çekmek istediğim bir nokta var: Velilerden de bu bekâret 'Koca, el değmemiş birini istiyor 5 Ashnda bekâret, erkeklerin talep ettiği, kontrol ettiği bir şey. Bence namus çok görece bir kavram. Herkesin namus anlayışı değişik. Fakat gerçekten burada erkeklerin bu çifte standarttan vazgeçmeleri lazım. kontrolü karanna "Hakbdır'' biçiminde hiçbir tepki gelmedi. Oysa bu zihniyet velilerin namus anlayışının arkasına sığınmaya çalışıyordu. - Sizce hatıgi anne-baba, kızlannın bekâret kontrolünden geçmesini ister? KOÇALİ - Tabii. Gerçekten bütün bunlan düşüncesizce söylemekte bir "tuzu kuru"luk var. Ya Nevzat Ayaz'm kızı yoktur ya çok büyürnüştür ya da kendisi bakan olduğu için kızının başına böyle birşey gelmeyeceğini düşünüyordur: Üstelik kendisi genç kız değil; erkek. Bir genç kızın masaya yatınlıp bacaklannın iki yana açılarak bâkıre olup olmadığının İcontrol edilmesinin ne olduğunu anlayamaz. Aynca bu, bir anayasa suçu da... Anayasada özel hayatın gizliliği diye bir şey var. Bekâret kontrolü sadece mağdurun talebi üzerine yapılabilir: Yani bir kadın, cinsel tecavüze uğradığı zaman bunun kanıtlanması için kontrol gerekir. Tecavüze uğrayan kadına bu kontrol, kendisi isterse yapılabilir. Onun dışında, hatta veliler dahil hiç kimsenin bunu yaptırma yetkisi yok. Türkiye'de kadınların bu haklannı fark etmelerini istiyorum. Başına böyle bir şey gelen insanın haklannı sonuna kadar kullanması gerekir. Doktorlar da artık bu konuda çok bilinçlendi. Türk Tabipleri Birliği bekâret kontrolünün meslek onuruna aykın olduğunu kabul etti; bu karannı da bütün şubelerine gönderdi. - Ortaokulya da lisede okuyan bir kız öğrencinin cinsellikle tanışmasının sizce ne gibi sakıncalan olabilir? KOÇALİ - Valla, bence bir sakıncası yok. Dediğim gibi, cinsellik doğal yaşanmıyor. Biz cinsel dürtülerimizin ne zaman gelişriğini, nelere ilgi duymaya başladığımızın bile tam olarak farkında değiliz. Biz erkeklerden çok farklı yaşıyoruz. Bizim için cinsellik yasak ve ayıp bir şey. Bir insan kaç yaşında olursa olsun, kendi nzası olduktan sonra sevişmesinin, öpüşmesinin hiç kimseye bir zaran olamaz. Bu, tamamen o insanın karar vereceği bir şey. Ama kadınlann cinselliği, kendilerine "yakm" olan erkekleri bağîadığı ve bu o erkeklerin "nannısu" olduğu için tabii ki sakıncalı görülüyor. Burada ciddi bir çifte standart var. Kızlara bekâret kontrolü yapılıyor. Ya erkeklere? Kızlar kendi baslanna sevişmiyorlar ya... Onlarla sevişen erkekler var, ama onlara hiçbir yaptınm yok. Iffet denilince hep kızlar akla geliyor. Zaten "iffet", bir kadın adı. Kadın iffetli olur, ama erkekte iffet diye bir şey yok. Bu, kaduılar için müthiş bir eşitsizlik ve haksızlık. - Bu tabular, bu çifte standartlar nasıl aşılır? KOÇALİ - Olaylann üstüne gidilerek aşılır. Bir kere cesur insanlara ihtiyaç var. Gerçekten bütün bunların çok açık tartışüması lazım. Ama ben hiçbir sorunun diğer sorunlardan bağımsız olarak çözülebileceğini sanmıyorum. Her şeyin, yasalann, geleneklerin, kafalann, kadınların, erkeklerin değişmesi gerekiyor. Bizim gerçek anlamda özgür ve eşit olabümemiz için her şeyin altüst olması gerekiyor diye düşünüyorum. Fakat, bu arada görece iyileşmeler de sağlanabilir. Batı'da da kadınlann çok fazla sorunlan var. ama bekâret sorunu bir miktar aşılabilmiş. Yılmadan, usanmadan bunun üstüne gitmek lazım. Cinselliğin ayıp ve günah olmadığı ilan edilmeli. Cinseüikten, başka konulardan söz eder gibi rahat söz edilebilmeli. Bakın, dilimizde sadece cinsel organlanmızın adı yok. Varsa bile bunlar ya küfûr çerçevesinde kullanılan ayıp sözcükler ya da yabancı kökenli kelimeler. Yani cinsel organlanmızdan burnumuz gibi söz edemiyoruz. Bu kadar geri bir noktadayız. Cinselliğimiz sankı bizim dışımızda, bir yerlere asılı... Feminist çizgideki kadın dergilerinin cinsellik konusunda çok haksızlığa uğradıklannı düşünüyorum. Feminizm, cinsel özgürlükle özdeşleşti. Şimdi de başka bir versiyonu lezbiyenlikle özdeşleştiriliyor. Bence bütün bu çamur atmalar gerçekten ne istediğimizi görememekten kaynaklanıyor. Bunu da yapanlar tuzu kuru insanlar. Hayatta böyle sorunlan yoksa bizim güzelliğimizle, çirkinliğimizle, makyaj yapmamamızla uğraşıyorlar. Ama ne dediğimizle uğraştıklan yok. Cinselliğin konuşulmadığı bir ülkede biz cinselliği konuştuk. Bu gerçekten zor, cesaret isteyen bir şeydir. Ama dediğim gibi, bu yapuklanmızla ilgilenmek yerine, saçımız yağlı mı değil mi, hangi şampuanı kullanıyonız, bununla ilgilenmeyi tercih ettiler. - 1yi de,feministin güzeli de makyajyapanı da var... KOÇALİ -Genelgeçer güzellik anlayışlanndan söz ediyorsak bugünün güzellik ölçülerine uyanlar manken oluyor. Biz feministler sokaktaki insandan farklı değiliz. Sanki kadınlar çirkin olduklan için feminist oluyorlar diye tanıtılmak isteniyor. Ama hayır. Kadınlar haksızlığı fark ettıkleri için feminist oluyorlar. Örneğin kilo derdi kadınlara aittir. Ama erkeklerin hiç öyle bir şişmanlık sorunlan yoktur. O koca göbekleriyle kendilerini dünyamn en yakışıklısı sanabilirler. Zaten şöyle bir inanç da toplumumuzda yerleşiktir. «Erkekte güzellik değfl, karakter aranır." - Bu son hafta iki olay birbiriyle çakıştu Okullarda bekâret kontrolü genelgesi tartışmalan yapüırken, biri tanınmış yazar Metin Kaçan, diğeri de spiker Alp Buğdaycı adlı iki erkeğin, arkadaşları olan bir genç kadını dövdükten sonra ona tecavüz ettikleri haberi ortalığı ayağa kaldırdu Sizce erkekleri bu tür davranışlara iten nedenler ne olabilir? KOÇALİ - Valla, herhalde erkek olmalan... Toplumda erkek olmak öyle öğretiliyor. Erkek, kadına tecavüz eder. Erkek ideolojisi buna çok açık. "Kadınlar tecavüze uğruyor. ezüiyor" dediğimiz zaman bir sürü erkek "Hakhsuıız'' diyor. Ama biz bunun öznesini koyup "Erkekler tecavüz eder" dediğimiz zaman erkekler isyan ediyor. Özne erkekler. Kimse bunu inkâr edemez. Toplumda kadınlan ezen de erkekler, kadınlara tecavüz edenler de... Entelektüel çevrelerin "maganda" diye tanımladığı erkeklere her yerde küfür edebilirsiniz. Bir erkeğe "Otobüste magnndanın teki bana çimdik attı" derseniz o, sizden fazla o erkeğe küfreder. Ama bütün erkekleri genelleyen bir laf söylediğinizde isyan ederler. Kendilerini entelektüel olarak tanımlayan erkekler kendilerini diğer erkeklerden daha farklı tutarlar. Bu son olay, bu tür tecavüzlerin o 'Erkek, tecavüz etmeyi bir hak olarak görüyor' G.'ye tecavüz olayında hafifletici bir neden gibi, Metin ve Alp'in uyuşturucu aldıklan savı ortaya atıldı. Ama uyuşturucu almadıklan da ortaya çıktı. Bütün tecavüz olaylanmn öznelerinin patolojik hastalar olmadıklannı biliyoruz. entelektüel çevrelerde de olduğunu bize gösterdi. Tıpkı dayak gibi... Sanki dayak sadece eğitimsiz çevrelerin bir olgusu... Biz bunu bir türlü anlatamadık. Çok okumuş yazmış erkekler de kadınlara dayak atabilirler. Bu olayuı çarpıcıhğı, tecavüze uğrayan G.'nin konuşması, başma gelenleri anlatması. Bu tür tecavüz olaylan başına pek yansımaz, insanlar baslanna geleni ailelerine bile anlatamazlar. Şimdi belli bir çevrede Alp Buğdaycı ve Metin KaçaıTın aklanması için büyük çaba harcamyor. G., çok cesur bir kadın. Aslında kendisine gelebilecek saldınyı da göze alarak başuıa gelenleri anlattı. Ama bu hiç de abartılı bir düşünce değil. - Size, Türk toplumunda çok yaygın olan erkekçe söylemle bir soru sormak istiyorum. Metin Kaçan ve Alp Buğdaycı yaptıklannı inkâr ederierse bu, erkeküğe sığar mı? KOÇALİ - Erkeküğe sığıp sıgmadığını bilmiyorum, ama onların raconuna göre sığmamalı. Ben, şunu da bekliyorum. Duruşmalarda, "Ben değil. o yapö" diye birbirlerinin üzerine de atabilirler. Biliyorsunuz, "Erkekliğin onda dokuzu kaçmak, biri hiç durmamaktır" diye bir söz de vardır. Bu da önemli değil. Benim vicdanımda Metin ve Alp suçlu; bir kadına tecavüz ettiler. Erkek, bir kadının acı çekmesinden haz alabiliyor; ereksiyon oluyor, boşalıyor. Ben bunu anlayamıyorum. Bu nasıl erkekliktir? İnsanlann bu yanlan nasıl kışkırtılıyor? Gerçekten şaşınyorum. Ama bunun adı sapıkhk filan değil. Öğretilen, giydirilen erkeklik bu... tşte bunun değişmesi lazım. Çok çarpıcı iki olayı üst üste ^Sşıyoruz. Bütün bunlann üzerine gidecek yerde bizimle ugraşıyorlar. Ahmet Kaya, Bedri Baykam'ı, Hürya Avşar'ı karşısına almış. Feministler çirkin mi güzel mi, bunu tartışıyorlar. Hıncal Uluç, "Hale Soygad feminist otmadan daha güzeldL Şimdi makyaj yaptmyor. Çirkinleşb" diye durmadan yazıyor. Bunlar uğraşılacak şeyler değil. Ben onlardan övgü beklemiyorum. Ama yaptıklanmızı görmelerini istiyorum. Feministler, Türkiye'de bekâret kontrolüyle ılgili çok şeyler yaptılar. Tecavüzle ilgili çalışmalanmız sayesinde toplumda bir bilinç oluştu. Belki G.'nin böylesine cesurca çıkıp konuşmasmın altında "Bana birUeri sahip çıkacakûr" güveni vardı. Nitekim sahip çıkıldı da. Feministler Türkiye'de çok şey yaptı. Ama bir şey olduğunda Hıncal Uluç, köşesinden "Bütün bunlar oluyor da siz nerdesiniz ey feministJer?'' diye yazabiliyor. Biz buradayız da siz nerdesiniz? Siz bizi ne zaman anlayacaksınız? Artık bu, tatlı bir sürtüşmenin ötesine geçti diye düşünüyorum. Feminizmi de en iyi erkekler biliyor, feministlere de akıl öğretecek olan onlar... Bizdeki olumlu yanlan görmek yerine saçunızla başımızla uğraşanlara artık çok gülüyorum. Çünkü hayat bizi doğruluyor. Onlar bize tecavüz ediyorlar. Çünkü bilek güçleri bizimkinden üstün. Onlara ancak kendi hemcinsleri tecavüz ediyor. İLAN T.C. İZMtR BtRİNCİ ASLİYE HIJKUK MAHKEMESİ'NDEN Davacı Harun Canbaytarafından Davalı Jonela Canbay (Gcorge) aleyhine açılan boşanma davasının yapüan açık duruşması sonunda: Davalı, tebliğe ragmen bulunamamış, dava dilekçesi ve duruşma günü ılanen tebliğ edilmiş, davalı duruşmaya gelmemiş ve bir cevap vermemiştır. Mahkememizin 1993/417 Esas, 1994/1024 Karar, 27.12.1994 günlü hükmüne göre Izmir Bomo- va Kazımdınk Mah. C: 003/13 S: 1 K: 1394'te kayıtlı 23.9.1964 D.lu Osman ve Mesküre'den doğma Harun Canbay ıle 27.2.1968 D.lu Cırsteol ve Elena'dan doğma lonela Canbay'ın boşanmalanna, bakiye 41.000 TL. harcın davahdantahstline, davacı tarafından yapılan 457.000 TL. yargılama gtderi ıle davacı vekilı için 650.000 TL. maktu ücreti vekâletın davahdan alınarak davacıya venlmesine dair Yargıtay yolu açık olmak üzere verilcn iş bu hükmün davalıfa tebligat yerine kaim olmak üzere tebliğı 15 gün içinde temyiz edilmedigi takdirde hükmün kesinleştırilecegi hususu ılanen tebliğ olunur. 31.1.994. Basın: 5599 KURUCAŞtLE KADASTRO MAHKEMESİ'NDEN Hâkim: Hayri Demir 29361 - Katıp. Osman Gençulus 204 EsasNo: 1994/46 Davacı Mehmet Tomruk vekıh Av. Hamıt Göktepe davalılar Hance Naımi Gökyar ve arkadaşlan aleyhine tespıte itiraz davası ikame edilmiş olup mahkememizde yapılan açık yargılama sırasmda davalı Hatıce Naime Gökyar için ilanen tebligat yapılmasına karar verilmiştir. Karar gereğınce Kurucaşile Nefsışile Mahallesı nüfusuna kayıtlı Hüseyin ve Ayşe'den olma 1318 doğumluHatice Naıme Gökyar, tüm aıamalararagmen adresi bulunamadığı anlaşıldığından, davalınrn duruşma gün ve saatinde hazır bulunması, tebligat tanhınden itibaren duruşmaya kadar dava ile il- gili itiraz sebepleri ve delillerinizi dılekçe ile mahkemeye bildırmenız, ilk duruşmaya kadar dava se- bep ve delillerinizi bıldırmeniz, bildirmediğınız takdirde ve duruşmaya gelmediğiniz takdirde veya kendinizi vekillc temsil ettirmediginiz takdirde Kadastro Kanunu'nun 23. maddesı gereğince ihtar olunup yokluğunuzda hüküm kurulup karar venleceği ve mahkememizin 22.03.1995 günü saat 09.10'daki duruşmada hazır bulunması hususu tebliğ olunarak ilan olunur. 10.01.1995 Basın: 2786 AVANOS ASLÎYE HUKUK HÂKÎMLİĞt'NDEN 1994/254-1994/353 Davacı Ismail Özmen veküi Av. llhan Tok tarafından davalı Pamuk Özmen aleyhine mahkememıze açılan terk nedeni ile boşanma davasının yapılan açık yargılaması sonunda: Nevşehır ili Avanos ilçesi Sanlar kasabası kütük sıra no: 84'te kayıtlı davacı tsmail Özmen ile yıne aynı yerde nüfusa kayıtlı Pa- muk özmen'ın boşandıklanna dair karann davalının adresüıi terk ederek gitmesi ve adına çıkanlan davetiyenin bila tebliğ iade edilmesı nedeni ıle ilanen tebliğe karar verilmış olmakla: Davacı tsmail özmen ıle davalı Pamuk Özmen'in Avanos Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 5.10.1994 tarih ve 1994/254 E., 1994/353 K. sayılı karan gereğince terk nedeni ile boşandıklanna dair karann 7201 sayılı yasa hükümleri gereğince davalı Pamuk Özmen'e tebliği ıle ilandan itibaren 15 gün içinde karann kesin- leşeceğı ilanen tebliğ olunur. Basın: 6041