Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24 TEMMUZ1994 PAZAR OLAYLAR VE GORUŞLER Tarihsel bir anıt: Lozan BanşAntlaşması TurkıveCumhurıyetf nın geçerhlığını kanıtlayan Lozan barış güneşı, sıyasal ve hukuksal bır anıt nıtelığıyle ulusumuzun yucelığının ev rensel belgesıdır YEKTA GÜNGÖR ÖZDEN Anayasa Mahkemesi Başkanı sı>le Turklenn bağımsızlık ve ozgur- luk tutkusu, Ulusal Kurtuluş Savaşı utkusunu geürmıştır 19 Mayıs yuru- yuşunun bılınçh, odunsuz ve onurlu âdımlan Amasya Genelgesı, Erzurum ve Sıvas kongrelennın ulusal ıstencı vansıtan kararlan, TBMM'nın kuru- İuşu ve 20 Ocak 1920'de İstanbul Mec- lıs-ı Mebusan'ınca kabul edılen Mı- sak-ı Mıllı (Ulusal Ant), atıbmlan bıa doruğa ulaştırmıştır İşgale olanak ve- ren 30 Ekım 1918 gunlu Mondros Ateşkesı'nden sonra 10 Ağustos 1920"de Yunanlılarla Scvr'ı ımzalayan Osmanlı yonetırru. boylece ulkemıa yabancı guçlenn paylaşımına sunmuş- tur 'Kurtuluş Savaşı utkusu'nun sağla- dığı olumlu sıyasal sonuçlann ılkj, o sırada İzmır'de bulunan Atatörk'e 23 Eylul 1922"de bır nota gunderen ya- bancı guçlenn banş koşullannı goru- şecek bır konferans onermelendır Trakya'yı gen aldığımız 3-11 Ekım 1922 Mudanya Konferansı'ndan son- ra Fransa, Ingıltere ve Ilalya konfe- rans onenlennı 27 Ekım 1922'deyıne- lemışlerdır A taturk'un onderlığındekı Turk devnmının unutul- maz aşamalanndan bın- sı de Lozan Barış Antlaş- ması'dır Sa\aştan ban- şa karanlıktanavdınlığa geçışın bu anlamlı olgusu. gunumuzde dınsel veetnık avnmcılığı kışkırtıp tır- mandıran sozde ılencı. yıkıcı. gencı ve çıkarcı. mandacı anla>ışın tum karala- malanna karşın onurlu yennde değe- nnı korumaktadır Yıllardırdeğıştınl- meden yururlukte kalmasi. gerçekçılı- ğının ve sağlam temellere oıurduğu- nun kanıtıdır Bolucu terorun cumhunvet ve Ataturk duşmanı ışbır- hkçılerle davatmaya çalıştığı ovunlar, halkın temsılcısı TBMM tarafından asla ılgı gormeven, >ırtıljp atılan Sev r'ı çağnştırmaktadır Yandaşlannın al- çaklığmı utanç vazıtı olarak tanhın belleğıne bırakan Sevr ozlemı Lozan karşıtlığıyla açıklanmaktadır Devlet- ten, hukuktan, demokrasıden. bağım- sızlıktan. kışıhkten ahlak ve erdem- den gıderek uzaklaşan koşullanmış kımı kalemlerle onvargılı kımı ağızlar, sakıncalı bır hoşgoruden yararlanarak yıkım çabalanna Lozan ^ntlaşmasf- na yonelık bıJgısızJık ve kotu amaç urunu suçlamalanru da katrruşlardır Hıçbır olçuve sığmayan hayınlıklannı hergun yenı bırçırkınlıkledeğışık sav- nlıklar batağında sergılemektedırler İnsanlıkla bağdaşmavan gerçek dışı anlatımlar, gulunecek vorumlar bo- zukluk belırtısı eylemler. uçtan uca at- layışın çelışkılı orneklen vurtseverlen bır kez daha duşundurmelıdır Değer- ler, ılkeler ve kurumlar yeıennce ko- runmakta mıdır 11 Banşın guvencelen nedır 0 Dın devletı gınşımlenne karşı gerekh onlemler alınmakta rrudır 1 Bo- luculer ayn devlet mı okul ve TV mı ıstıyor. ıyı bılınmekte mıdır 9 Tutkudan utkuv a Inonu. Sakarva, Dumlupınar dızı- Ataturk"un onensı doğrultusunda TBMM, 26 Ekım 1922'de Ismet tnönü'yu Dışışlen Bakanlığı'na getır- mıştır Saltanatın kaldınlması, Abdul- mecıt'ın halıfe ılan edılmesıyle Bafılda- nn konferansa katılmalarını istedikleri İstanbul vönetimi dışlanmıs, İnonu'- nun başkanlığında delegeler Sağlık Bakarıı Dr Rıza Nıır ıle oncekı Malıv e bakanlanndan Hasan Saka'dan olu- şan, aralannda seçkın mılletvekılı ve bılım adamlanyla basın danışmaru, çevırmen ve yazmanlar bulunan 36 kı- şılık bır kurul, 'Ankara hükümeti'nı temsıl etmıştır lsviçre'run Lozan kentındekj Mont Benon Gazınosu'nda 20 Ekım 1920'- de başlayan goruşmeler, tanhsel ko- nuşmalar ve tartışmalarla geçmış, Turk delegasyonunun unutulmaz uğ- raşlanna karşın 4 Şubat 1923'te kesıl- mış, 23 Nısan 1923'te yenıden bır araya gelen yanlann bırleştığı gerçek- ler, 24 Temmuz 1923'te antlaşmanın ımzalanmasıyla banşı kazandırmıştır Inonu'nun anlatımıyla başlangıçta "Ulusal avaklanmamızın kesin ve mut- lu sonucundan sonra bağımsızlığımızı savunmak uğrunda katlandığımız son- suz ozverilere ve ulkemizin vaşadığı ağır yıkıma karşın barış koşullarımız, tarihimizin en karanhk gunlerınde sozü edllen, >azgeçilmesi olanaksız koşulla- rın tümuyle ajnıdır. Turk ulusu siyasal, adalete ilişkin, ekonomik, hukuksal iliş- kileri uluslararası kurallara ve karşJık- lılık ilkesine göre kesin biçimde belirle- mek kararındadır" bıçımınde ozetle- nen durum, Turkıye Cumhunyetı'nın uluslaraılesının onurlu bır uyesı olma- sıyla sonuçlanmıştır 'Ulusal ant'la çı- alen sınırlan (guney dışında) kesınlık kazanmış, bağımsızlık. ozgurluk ve egemenlığımız belgeyle guvenceye bağlanmış, 'aydınlanma'nın ve 'çağ- daşlasma'nın banş ortamında surdu- rulmesı evresı başlamıştır Ataturk, TBMM Başkanı ve Başkomutan ola- rak İnonu'ye gonderdığı kutlama telg- rafında gorevı başanyla bıtırdığını. yararlı hızmetlere geçen omrunu tanh- sel bır başanyla taçlandırdığını bıldır- mıştır TBMM. 23 Ağustos 1923'te 227 uyeden 213'unun oyuyla antlaş- mayı onamıştır Ertesı gun istanbul ve boğazlardan çekılmesı ıstenen yabancı guçler, kısa surede ulkemızden avrıl- mışlardır Ismet înonu'nun TBMM göruşmelen sırasında 4 saat suren ko- nuşması, eleştınlenn yanıtlanması yanında kımı kavramlar, kurumlar ve ılkelerle sırurlar, azınlıkla kapıtulas- yonlar. akçalı durum borçlar, savaş odencesı, ayncalıklar ve obur konu- larda aynntılı açıklamalarla doludur Ataturk'e şükranı da içeren bu anlamlı konuşma. tanhsel hazınelenmızden bı- ndır Ataturk de Buyuk Soylev ınde Lozan Antlaşması'na gereken yen ve- rerek İnonu ve arkadaşlannj ovmuş, sınırlar konusunda yaptığı karşılaştır- maylabaşanyıvurgulamıştır Gerçek- ten Lozan Banş Antlaşması tanrumı- zın altın savfalanna ve ulusumuzun bılıncıne ışlemış kıvanç ve onur duy- duğumuz gorkemlı bır başannın sıya- sal ve hukuksal belgesıdır Fransızlarla ımzalanan Ankara Antiaşması'nda gostenlen guney sınır- lan kabul edılırken Irak sınınnın Ingıl- tere'yle dostça çozumu ongorulmuş, bunun dışında Turkıye'nın amacı bu- yuk ağırlıkla gerçekleşmıştır 143 maddelık asıl metne kımı konularda ayn duzenlemeler eklenmış, Bntanva Imparatorluğu, Fransa. Itaîva, Japon- ya Yunanıstan, Romanva, Sırp-Hır- \at-Sloven devletlennın ımza koydu- ğu metnı Turkıye adına Ismet Inonu, Rıza Nur ve Hasan Saka ımzalamış- lardır Sonra Belçıka ve Portekız de antlaşmaya ımza koymuşlardır Lozan Barış Antlaşması, Trakya'nın Yunanıstan sınırlan ıçınde kalmasını, Istanbul'un uluslararası yonetıme bı- rakılmasını, sağhktan eğıtıme, adalet- ten bayındırlığa değın tum yonetımın. boğazlann denetımının, sınırlanmızın korunmasının yabancılann elınde ol- masını, Batı Anadolu'nun Yunanlıla- ra. Antalya'run Italyanlara, Adana'- run FransızJara, Batı Anadolu'nun Yunanlılara, Doğu Anadolu'nun Er- menılere, egemenlığımızın yabancı buyruğuna kalmasını onlemış. bağım- sızlık ve ozgurluk benımsenmıştır Ordusuz. donanmasız kalmamız acılı- ğı yaşanmamıştır Hukuksal, sıyasal bırlık, ulke tumluğune u>gun bıçımde hepımızı gonendırmıştır Ulusal bırlık, yıkılmaz yapısıyla tanhsel duzeyıne kavuşmuştur Lozan Banş Antlaşma- sı oimasaydı, Sev r gerçekleşecek, ozet- le belırtılen kazanımlann yennı ağır ve oldurucuyıtıkleralacaktı Baştadınve vıcdan ozgurluğu olmak uzere hıçbır hak ve ozgurluk soz konusu olmava- cak, yabana boyundumğunda kolelık yaşamı surup gıdecektı Şımdılerdedış desteklı kalkışmalarla Turkıye duş- manlığına soyunanlar etnık ve dınsel yapay bahanelere sığınan kımı kukla- lar, Kıbns. Azerbaycan. Saraybosna uvgulamalanvla celışkılennı ve ıkı- lemlennı ortava ko>an sozde ınsan haklan savunucusu Batılılar, ne ya- parlarsa yapsınlar banş, hoşgonı, uy- garlık, us, bılım çızgısı 'Lozan anıtr\İa yukselerek sonsuza değın ışık saçacak- tır Antlaşmanın yadsınmaz >aşamsal değen açıktır Kımı sıyasal nedenlerle, kımı çağdışı goruş ve duşuncelerle, an- lamsız karşıtlık, umursamazlık ve aymazlıkla bır yere vanlamaz Lo- zan da başta yargı bağımsızlığı olmak uzere tam bağımsızlık ıçın venlen uğ- raşlarla gunumuzde 'herkese kendi hukuku1 kandırmacasıv la kapıtulas- yonlara yapılan çağnyı her şeyımız hepımızınken "Azınlıklara tanınan haklan bizoeriniz, >eter"çarpıklığını topraksız ve devletsız bırakan Scvr yandaşlığını "Laiklikle komünizm bir- dir" ve "Anavasa Mahkemesi kaldırıl- malıdır" sozlenyle belıren bağnazlığı karşılaştırmak nerede ve nasıl oldu- ğumuzu saptamak ıçın yeterlıdır 71 vıl once bağımsız yargıyı bağımsız devletın koşulu sayan soylu anlayışa karşı gunumuzde yanlan değışse de konusu değışmeyen olaylarda aynı ka- ran veren mahkemelen değışık goz- dağlanyla etkı altında tutmak ısteyen ılkellığın varlığı. sı>asal çıkarlann ku- ruluş ve kışılen ne duzeye ındırgedığı- nı. nedurumlaraduşurduğunugoster- mektedır Lozan ruhu, Lozan bılıncı daha ıyı anlaşılmaktadır Sıyasal, eko- nomik ve savaş konusundakı tum bas- kı ve gozdağlanna yureklı. kararlı ve >ığıtçe dırenerek haklılığı ve doğrulu- ğu egemen kılmak, "ulusal ermeni yurdu"na Anadolu'da yer vermemek gucu Sonuç Lozan bır bağımsızlık destanı sayı- lır Yurttaşlığın bırleştıncı, tumleyıcı ve guçlendıncı ozellığı gozetılerek, "Y urtta banş, dünyada barış" ılkesı ıç- tenlıkle ızlenerek ulusal varlığımız sonsuza değın korunabılır Bu yönde duyarlılık ve ozenle çabalara İco>ul- malı, Turk devnmı ılkelennde ve Ata- turk'te bırleşılmelıdır Aldatmaca, kotuleme karalama ve değışık turde saldınlarla karşıtlık ve a>nmahkla ancak duşmanlanmızı sevındınnz AGIK'ın ve kımı uluslararası kuruluş- lann Batı çıkarlannı gozeten tutumu. Lozan'dakı savaşım ornek alınarak karşılanabılır Odunlerle, ekonomik bağımlılık edılgınlığıvle sorunlar ço- zumlenemez Turkıyemızı cephelerde ve banş çalışmalannda kazanan yuce Ataturk'le demokrasıye geçışın oncu- su, Lozan ın ustası Ismet Inonu vle arkadaşlannı 'banş antlaşması'nın bu- gunku 71 yıldonumunde anılan onunde savgıyla eğılerek vurekten anı>orum ARADABIR SEKDAR KARAKAYA Kültürel Kiplenme ve 'Mediamania' 80 lı yılların ıkıncı yarısında hızla tureyen ozel TV ka- nalları ve radyolar varolankulturerozyonunaakılalmaz bır ıvme katarak genış alanlı bır medya kuşatması baş- lattılar Seyırcıyı aptal yerıne koyan, adı-sıradan beğenılerın tuketıcısı olarak goren bu kuruluşlar yaptıkları pespaye eğlence programlarıyla, sozde haber programlarıyla ' realıty shovvlarıyla (kı bu yapımların prototıplen Batı kaynaklıdır) ucuzluğun ve basıtlığın otesıne geçeme- mektedırler Televızyonun. teknık anlamda tum coğraf- yaya ulaşabılmesıne karşın enınde sonunda bır "kent kulturu aracı olduğu unutulmamalıdır Bu denetımsız medyatık patlama beraberınde dıl kır- lenmesını de taşırken Turk ınsanının gundelık yaşam gerçeğme oturmayan uyduruk bır jargon turedı Gozu- nu kazanc burumuş medya patronları, kulturu, estetık beğenıyı bılımı ve bılgıyı bır yana bırakıp yozlaşma, du- zeysızlık ve curumuşluk pompaladılar ekranlardan Bır grup sozumona aydın , toplumun başına çoreklenen bu kultur çozulmesıne kırık dokuk, cılız bır muhalefet gosterse de ekmeğını yedığı medyasına asla radıkal eleştırıler getırmeyıp akıllarınca ıhanet' etmedı Tam tersı urettıklerı abuk sabuk programlarla kokuşmaya katkıda bulundu Buradan medyaya medyatık olgulara tumuyle karşı olduğum sonucuna varılması yanlış olur Medya kacınılmazbıcımdeolacaktır McLuhanınde- yışıyle 'buyuk bır koye donusen 'dunyada medyadan kacacak yerınız yoktur Ancak utopık gıbı gorunse de ıs- tenen ozlenen medya ınsanı merkez alan, kazançtan once kulturu estetığı ve bılgı akışını eksenınde tutan bır medyadır Bu tumuyle uzak bır duş değıldır Turk toplu- mu ıçın Çunku Turk toplumu ağır bır 'nevrotıksarsıntı'- dan gecmekte olsa da tedavı sansını henuz yıtırmemış bır toplam öır Evet dızgı yanlışı yok Turkıye çağcıl anlamda toplumsal orgutlenmesını tamamlamamış bır ' toplam dır Medya ozlenen bu orgutlenmenın ıcınde sağlıklı bır yapılanmayla yerını alırsa çağcıl demokratık ve uygar yasamın her dusuncenın ılerı toplumun ortak payda- sında hak ettığı yorungeye oturacaktır Tersı durumda bu 'mediamania' surup gıdecektır Korleşmıs urlaşmıs ınsan toplamlan bırakarak TARTTŞMA İçişleri Bakanı'nın bir ödünü mü? 2 0 temmuz çarşamba gunu Cumhunyet gazetesının 11 sayfasında ıkı sutunluk "Menteşe'denşeriat kampına Lzin" başlıklı haben dehşetleokudum SayınBakan bu konuda hemen bır açıklama yapmalıydı Yınede beklıyoruz Uzun yıllardan ben hemen her yaz bu tur kamplara aıt yazı ve resımler yalnızca Cumhunyet gazetesınde yayımlanıyordu Btz saf aydınlar da bu haberler uzenne ılgıb valı ve kaymakamlann. kolluk guçlennın hemen harekete geçıp bunlan kapatüklannı sanarak gaflet uykumuzu surdüruyorduk Ama hıçbır resmı makamın ılgılenmedığını. sağa ıktıdarlann odunculuğune uyduklannı şımdılerde fark ettık Kampın kumcusu Anadolu Kultur-Bılım Vakfı İzmır Temsılcısı Mevlut Evren'ın "İçişleri Bakanı bizzat kendisi izin »erdi. Gençlik ve Spor'dan da gerekli izin alındı. 2 av lık yaz kampı olarak sürecek. Ronem dönem öğrencileri getıreceğiz. Her dönem, v aklaşık 70-80 öğrenci kampta eğitinı gorecek" dıye konuşması, şenat >anlılannın artık devleü tumuyle elegecırdıklenrun tartışılmaz bır karutı değıl mıdır 9 bınnde bov lesıne su yuzune çıkacağını akiımıza bıle getırmıyorduk Iyı nıyetımızın ve aymazlığımıan bedelınj çok pahalı odememekıçın "Zarann neresinden donulse kârdır" dıye. zaman vıtırmeden butun Bu gunlere bırdenbıre gelmedık, her şey şeytanca bir >eraltı örgıitlenmesiyle, sinsice ve yavaş yavaş oldu Devnmlenn gucune ve gen dönülmezbğme oylesıne ınanmıştık kı, şenatın gunun gucumuzle sav aşmay a başlamazsak, yann çok geç olacaktır Hepımız suçluyuz, onumüzde yumurtadançıkıpvavaş yavaş buyuyen 'Şeriat Canavan'nı zamanında fark etmedığımız ATATÜRKÇÜ GENÇLİĞİN DERGİSİ Bu cumtaunyet ^ r>* sahipsiz cfeğU. . 9. SAYI ÇIKTI BU CUMHURİYET SAHİPSİZ DEĞİL ADİL DÜZEN SAFSATASI YEREL YÖNETİMLER; YA ÖZGÜRLÜK! YA KULLUK! İLHAN ARSEL • SEMIH BALCIOGLU • SEMIH POROY • AHMET TANER KIŞLALI • NACI KEPKEP • ADNAN TONEL • ESEN OZMAN • SADIK ASLANKARA • SER- KAN ŞAH1N • SEDAT SE2GEN • KAMIL BOZOĞLU • SIBEL YAĞCI • MELIS GOKPINAR • TOLGA SUYOLCU- OCLU • SERVET GUREL • ALPTEKÎN GUNDUZ • KADİR AKTAY • RESUL BAŞTUG Iletışım Adresı P K 650 80075 Beyoğlu/ İSTANBUL Tel-Fax (212)235 77 75 İŞTE BU HAFTANIN > « > I 1 * U ! BÖYlf BUYURDU AMERİKA! CIA'in hazırladığı "Kürdistan Haritası" Amerikan Kongre üyelerine dağıtılıp, Konare kütüphanesine de "kaynak" belae olarak alındı. Uzmanlar, "Bu, Ameıika'nın son teklifi" diyorlar. Türk Dışişleri'nin yorumu ise, ''Görmedik, duymadık, bilmiyoruz..." • Erkeklere evde icısıriık festi: Belçika'dan Türkiye'ye ithal edilen tes- tİe, erkekler kısır olup olmadıklarını artık kendi kendilerine öğrenebilecekler. • Çalınan surat bulundul Yön'ün yaptışı "Katilin çaldığı surat" naberı, bi i i d l li çğ , bir cinayeti aydınlattı. Meclis'ten forpillî doktorfar: Aralarında TBMM Başkan Vekili ve Danıştay Başkanı'nın çocuklarının da olduğu pek çok "ayrıcalıklı" doktora forpiJli uzmanlık. • "'Anadolu Ajansı igfal edildir Birdenbire ekranların vazgeçilmez "bilirkışisi" haline aelen Yıldırım Aktuna, Anadolu Ajansı'na miıyarlara panıyor. H E R P A Z A R B A Y I N I Z D E ıçın Soldakı polıtıkacılardan artık umudumuzu kestığımıze gore partı ayınmı gozetmeden butun sağduyulu vatandaşlann en kısa zamanda orgutlenerek ımam-hatıp lıselennın gerekli meslek okullanna donuştunılmesını (Hastanelenmızde yoğun bakım servıslen de dahıl olmak uzere korkunç bır eleman eksığı var Öburyandan geçen vaz, yalnızca 45 oğrencı alacak bır sağlık meslek lısesıne başvuran 950 ada>dan 905'ı. 25 oğrencı alacak bır başkasmın sınavlanna gıren 750 oğrenaden 725'ının açıkta kaldıklan benım rastlantı sonucu gorduklenm Gerektığınde ev lenmızdekı onanmlar ıçın veteneklı bır usta bulamıyoruz ). her gun bıraz daha çoğalan Kuran kurslannda oyunçağındakı çocuklanmızın beyınlennın yıkanmasını engellemek ıçın gınşımde bulunulması. Kıyafet Kanunu'na herkesın uyması sağlanmalıdır Cumhunyet savcılan gorev lennı sav saklamasın 20 temmuz gunlu Cumhun>et"ın ıkıncı sayfasında yayımlanan Sav ın Vehbi Hacıkadiroğlu'nun 'Şeriat Duzenine Doğru' başlıklı yazısındakışucumle. nerelerden nerelere geldığımızı en kısa ve en açık bıçımde ozetlıyor "Artık Turkive'de dinsel inanç ozgurluğu, başka her turlu inancı zincire \urma ozgurluğu biçımıni almak uzeredir." Fatma Kethüdaoğlu İstanbul öğretmenden Fransızca Tel: (0212) 525 73 57 Romdnlarınızve Ansıklopedılerınız yennızdenalınır Tel: 554 08 04 btıler dekı daıreye sıgara ıçmeyen bayan ev arkadaşı arıyorum Tel: 263 37 98 SATILIK Karamursel desatılık daıre Tel: 338 85 71 YOLKESEN IR3IAK HıfzıV.VeUdedeoğlu 50 000(lvD\ ıçınde) Ödemelı gondenlmez PENCERE Dayak ve Hapis... Anton Çehov'un dedesı koleymış Toprak kolesı Efendı kolesını ıstedığı gıbı dover, 19'uncuyuzyıl Rus- yası, Avrupa'dan çok gerıdedır, kolelık duzenı Batı da tarıhe karışmış Çarlık yonetımınde geçerlı Çehov un babası Pol Egoroviç'ı Çehov un dedesı kı- yasıya dovermış Toprak sahıbı efendı, Çehov'un dedesını dovuyor, Çe- hov'un dedesı oğlu Pol Egorovıç ı dovuyor Pol Egorovıç de oğlu Çehov'u dovuyor Dayak hem bır hak Hem terbıye aracı Baba Pol Egorovıç hem aşırı sofu hem acımasızmış, daha beş yaşına basmayan Anton Çehov u 'eğıtmek ıçın dovmeye başlıyor Kuçuk Anton un anası araya gı- rınce Pol Egorovıç, karısına yontemın yararını açıklıyor "Ben de boyle yetıştım, goruyorsun kı yedığım dayak- lar hıç de boşa gıtmemış " Çehov dıyor kı "Buyuklerımızden bıze neler geçmedı kı1 Ne sınırler, ne huylar Toprak kolesının torunu elbette ata mırasının ağırlığı- nı sırtındataşıyacak • Ulkemızde bugun dayak geçerlı Atasozu "Dayak cennetten çıkmadır' ' "Allah yarattı demeden vur vurabıldığınce çocuğu karıyı dovmek sankı bır hak Denebılır kı "Çehov da dayakla yetışmış " Dayakla yetışıp de yıtıp gıden mılyonlarca kışı arasın- da Çehov, okuma olanaklannı buluyor Taganrog Lı- sesı nı bıtırıyor sonra doktor oluyor yazarlığa başlıyor Avrupa ya ılk gıttığınde şaşıyor, Vıyana ya uğradığında aklı başından gıdıyor sılındır şapkalı fayton suruculerı muşten beklerken gazete okuyorlar her sokakta bır kı- tapçı dukkânı var, mağazalar ınsanı çılgın ruyalaraçağı- rıyorlar Çehov, bızım Ziya Paşa gıbı gozlemını aruza dokmuyor "Dıyar-ı kufru gezdım beldeler kâşâneler gordum Dolaştım mulk-u Islamı butun vıraneler gordum Çunku Rusya 'mulk-u Islam değıl Avrupa Rusyaıçın dıyar-ı kufr değıl ama Parıs e vardığında yazar daha çokçarpılıyor Çehov dıyor kı "Insanı şaşırtan şu Burada ınsan her şeyı okuyabılı- yor ve serbestçe konuşabılıyor Turkıye de ıse bugun bıle ınsan her şeyı okuyamıyor serbestçe konuşamıyor cezaevierı fıkır suçlularıyla do- lu bu nedenleaçılandavalar artıyor Cocuğa dayak duşunceye hapıs suruyor • Batılılaşma dedığımız sureç, yalnız Turkıye de ve Is- lam coğrafyasında geçerlı değıldır uygarlığı bır butun sayarsak her yanda ınsanlık çağdaşlığı yakalamayaça- lışmıştır, bu sureç durmadı, 21 ıncı yuzyılda da durma- yacak Çehov 1891 de Parıs tedır meydanlarda caddelerde, lokantalarda kahvelerde unıformalıların azlığına baka- raksaşırıyor Burada askere subaya rastlanmıyor Oysa Turkıye gıbı Rusya da da buyuk kentlerın gozde yerlerınde o donemde unıformadan geçılmıyor Bır toprak kolesının torunu Çehov oyunlan bugun bu- tun dunya tıyatrolarında sahnelenıyor Çehov Batılılaş- manın urunudur Rusya da Batılılaşma Deli Petro'da tutkuya donuşmuştu devrımcı çar toprak ağalarını ba- loya çağırır, yere tukurmemelerı ıçın başlarına gozcu dıkerdı Turkıye de Batılılaşma bır oykunme gıbı başladı, 1923 le bırlıkte gerçek bır aydınlanma devnmı ne do- nuştu bu zoruniu bır sureçtır Daha o surecın ıçındeyız Bızım edebıyatımızın en parlak yazarları da -Rusya - dakı gıbı- aydınlanma devnmı nın urunudurler AGAH HÜN Seni özlüyoruz. ZEYNEP - AHMET (CUMALJ) SonatGülerisi Karma Resim Sergisi 15 Temmuz-15 Ağustos 1994 Yaprak Berkan Mehmet Güler Yöshie Maruyama Selçuk Toğul Aylıan Türker Turgut Uzunömeroğlu Metin Ünsal Şakayık Sok. 45/3 Teşviklye Tel: 0212 248 31 65