Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 3NİSAN1994PAZAR
OLAYLAR VE GORUŞLER
Su döşeli Boğaziçi caddesi!
METINERKSAN
B
oğaaçı. Istanbul şehn-
run anacaddesıdır Av-
rupa ve Asya anakarala-
n (kıtalan) ustunde ku-
rulu olan Istanbul şehn-
nın tam ortasından ge-
çen, Istanbul şehnnı ıkıye ayıran. Ka-
radenız ve Marmara Denıa'nı bırbın-
ne bağla>an Boğaziçi. Istanbul şehn-
nın anacaddesıdır Bo>uotuzbınmet-
re, enı uç bın yedı >uz ve beş >uz kırk
metre arasında değışen Boğaaçı,
İstanbul şehnnın anacaddesıdır
Boğaaçı anacaddesı. zemını parke
taşı >a da asfalt doşelı bır anacadde
değıldır Boğaaçı anacaddesı. zemını
ters vonlerde akan guçlu \e tehlıkelı
akıntı sulan ıle doşelı bır anacaddedır
_ Zemını akan su doşelı olan bu anacad-
dede. gunun yırmı dort saatı. hıç dur-
madan, bo>lamasına \e enlemesıne,
Türk \e yabana bınlerce gemı, motor.
kayık, mılyonlarca ınsan gıdışgelışı
vardır Boğaziçi anacaddesı. ulusal ve
uluslararası trafığı çok >oğun ve tehlı-
_ keh bır anacaddedır
Istanbul şehnnın anacaddesı olan
Boğaziçi. uluslararası bır suyolu ola-
rak duşunulemez Zemını şu doşelı
Boğaziçi anacaddesı geçışıne. ulusla-
rarası suyollan yasalannın uvgulan-
. ması olanaksızdır
Istanbul Boğazı'nın. ulusal \e ulus-
lararası geçış duzenının. on mılvon ın-
sanın yaşadığı İstanbul şehnnı tam or-
tasından ıkı>e bolen. ustunde bınlerce
denız araç ve gerecının. mıl>onldrca
ınsanın enlemesıne ve boylamasına.
gunduz v e gece v ırmı dort saat hıç dur-
madan gelış ve gıdış yaptığı. zemını su
doşelı bır anacaddenın trafığı olarak
_ duzenlenmesı. kesınlıkle zorunludur
Turk boğazlanndan geçış vontemı-
nı duzenleyen "Montreux Boğazlar
Sözleşmesi", Lozan Banş Konferansı
kapsamında ımzalanan "Boğazlar
SözJeşmesT'nın yenne geçrruştır
Montreux Boğazlar Sözleşmesi'nın
oncusu olan Boğazlar Sozleşmesf nı ve
' bu sozleşmenın ımzası sırasındakı ulu-
1
sal ve uluslararası sıyasal ve asken or-
tamı bır kez gozden geçırmekte yarar
" vardır Lozan Banş Konferansı kap-
r
samında. "Boğazlar" genel devışı ıle
? tanımlanan Ibtanbul Boğazı, Marma-
r
ra Denıa ve Çanakkale Boğazı'ndan
' oluşan uçluden. uluslararası denız ve
hava geçışını saptavan sozleşme. 24
Temmuz 1923 tanhınde ımzalanmış-
tır Anlaşmavı ımzalayan devletler
şunlardır Turkıye. İngıltere. Fransa,
İtalva. Japonya, Romanya, Bulgans-
tan, Rus>a, Ukrayna, Gurcıstan, Sırp-
Hırvat-Sloven devleü
Boğazlar Sozleşmesı'nın 1 , 2 mad-
delen. banşta ve savaşta tıcaret ve sa-
vaş gemılennın, tıcaret ve savaş uçak-
lannın Boğazlar bolgesınden geçış ku-
rallannı saptar
Boğazlar Sozleşmesı'nın 3 , 4 . 5 . 7 ,
8 maddelen gereğınce Turkıye, "Bo-
ğazlar bölgesinde" kara. hava. denız
bırlığı olarak hıçbır asken guç bulun-
duramayacak, ancak İstanbul, Beyoğ-
lu. Galata. Cskudar, Adalar bolgele-
nnde ve İstanbul şehnnın çevresınde,
şehnn gereksımmı ıçın en çok on ıkı
bın kışılık asken bır guç bulundura-
caktır
Boğazlar Sozleşmesrnın, 10 mad-
desı gereğınce "Türk boğazları"ndan
geçış kurallan. sozleşmeyı ımzalayan
devlet temsılcılennden oluşan "Boğaz-
lar Kurulu" tarafından uygulanacak-
tır
Boğazlar Sözleşmesi ımzalandığı sı-
rada. Sevr Anlaşması'nı imzalayan Os-
manlı padişahının ve İslamların hali-
fesinin kabul ettiği "Osmanlı devletli'
Yunanistan sınırı; Büvükçekmece Gölü
ile Terkos Gölü arasında uzanan bir
utanç duvarıdır. Adnvatık Denıa ku-
zevınden Hazar Denızı kuzeyıne uza-
nan bınlerce mıllık gorkemlı bır sınır
çızgısının ve vatan topraklannm Bu-
vukçekmece Golu ıle Terkos Golu
arasına kadar genlemesı. "Adriyatik
Denizi'nden Çin Seddi'ne uzanan Türk
dünvası" olgusunun, ulus, ülke >e dev-
let kutsallığı ile hiçbir ilgisi olma\ an
duzmece vatansever, bencil, fırsatçı, çı-
karcı. bir sözıi diğer sozunu doğrulama-
\an çağdaş demagog polıtikacılar elın-
de ne hale geleceğının tanhsel bır gos-
tergesıdır
Boğazlar Sözleşmesi ımzalandığı sı-
rada. Osmanlı padişahının ve İslamla-
rın halifesinin, Istanbul'da ve Osmanlı
devletine bırakılan bir avuç toprakta
"so>. dın. dıl aanlıklannın haklanna
durust bır bıçımde saygı gostermek"
koşulu ıle odunç olarak oturduğu İs-
tanbul şehn. İstanbul Boğaa. Çanak-
kale Boğaa. İngılız, Fransız, Italvan
kara. hava ve denız asken guçlennın
ışgalı altmdadır
Bır yandan "Sevr Anlasmasf'nın
ağır koşullan, ote yandan Anadolu
topraklan dışında Trakva'da ve Bo-
ğazlar bölgesinde askeri bir harekât vap-
ması olanaksız guç goruntüsu, Lozan
Banş Anlaşmasfnda, Turk tarafının
tum çabalanna karşın, Turk devleüne
Turk boğazlan ustunde tam egemen-
lıksağlayamamıştır
1936: Montreux Sözleşmesi
Turk boğazlanndan geçış kurallan-
nı ve Boğazlar bolgesının asken gu-
venlığını duzenleyen "Montreux Bo-
ğazlar Sözleşmesi" 20 Temmuz 1936
tanhınde ımzalanmıştır Bu sozleşme
24 Temmuz 1923 tanhınde Lozan Ba-
nş Anlaşması kapsamında ımzalanan
"Boğazlar Sdzleşmesi"nın yenne geç-
mıştır Montreux Sozleşmesı'nı ımza-
layan devletler şunlardır Turkıye.
İngıltere, Fransa, Sovyetler Bırlığı,
Romanya, Yugpslavya, Yunanistan,
(Japoya 1937), (İtalya" 1938)
1923 Lozan Banş Anlaşması kapsa-
mında bulunan "Boğazlar Sözleş-
mesT'nı Turkıye'ye "imzalatan" ulus-
lararası sıyasal ve asken dengeler yok
olup uluslararası yenı sıvasal ve asken
dengeler kurulunca, "Atatürk Türki-
vesi" yenı sıyasal ve asken dengelere.
Montreux BoğazlarSozleşmesfnı "im-
zalatmıştır".
Turk boğazlan, Montreux Boğazlar
Sozleşmesı'nden sonra uç kez daha
uluslararası sıyasal ve asken dengele-
nn gundemıne gelmıştır İngıltere,
Amenka, Sovyetler arasında yapılan
Potsdam Konferansı (17 Temmuz - 2
Ağustos 1945) sırasında, Sovyetler,
Turkıye'nın 2 Dunya Savaşı sırasında
Montreux Boğazlar Sozleşmesf ne uy-
madığı savı ıle Montreux Boğazlar
Sozleşmesf nın değıştınlmesını, Sov-
yetler'ın guvenhğını sağlamak ıçın
Turk boğazlannın savunmasına katıl-
mayı. Kars ve Ardahan"ı ıstemıştır
İngıltere ve Amenka. Sovyetler'ın bu
ısteklennc hayır deyıp 1936 Montreux
Boğazlar Sozleşmesfnde değışıklık
yapmak ıçın goruşmeye evet demışler-
se de Sovyetler, İngıltere ve Amenka'-
nın teklıfını kabul etmemış. 8 Ağustos
ve 24 Eylul 1946'da Turkıye'ye ıkı no-
ta vererek Turkıye'nın 2 Dunya Sa-
vaşfnda Montreux Boğazlar Sozleş-
mesf ne uymadığı savını ıkı kez daha
yıneleyıp Montreux Boğazlar Sozleş-
mesı'nın değıştınlmesını ve Sovyetler'-
ın guvenhğını sağlamak ıçın Turk bo-
ğazlannda asken kuruluşlar bulun-
durmak ıstemıştır Turkıye. Sovyet-
ler'ın bu ısteklennı sert ve İcararh tutu-
muyla kabul etmemıştır
Yıl 1994 1923, 1936, 1946'nın
uluslararası sıyasal ve asken dengelen
çoktan tanhe kanştı Dunyada yenı sı-
yasal ve asken dengeler kuruldu Ata-
turk ve Fatıh Boğaz koprülennın altı-
ndan çok sular aktı Sovyetler yok
oldu Montreux Boğazlar Sözleşmesi
ıle bınncı derecede ılgılı olan yenı Rus-
ya, tum atıp tutmalanna karşın kâğıt-
tan bır kaplan oldu Gemılenn buyuk-
luklen akıl almaz boyutlara ulaştı
Petrol taşımacılığı denız ulaştırmasın-
da bınncı sırayı aldı Turk boğazlann-
dan geçen gemı sayısı Montreux Soz-
leşmesı'nden bu yana yuz katı arttı
Bılmez (cahıl) ve aymaz (gâfıl) sıyaset-
cılenn tum yanlış tanımlamalanna
karşın bır Ortadoğu, Yakındoğu, Bal-
kan, Karadenız, Akdenız ulkesı olma-
yan, fakat bır dunya devletı olan Tur-
kıye, 1923,1936,1946 koşullan ıle asla
kıyaslanamayacak kadar guçlu ve
saygın. sıyasal ve asken bır konuma
geldı Yenı Rusya'nın eskı Sovyetler
varmış gıbı petrollenru once boru hat-
lan ıle Rusya'ya getırmek ve sonra
Turk boğazlanndan tankerler ıle ge-
çırmek ıstedığı Azerbaycan. Turkme-
nıstan. Kazakıstan, Sovyetler'den
aynlıp bağımsız bırer devlet oldu
Dunyada çok, pek çok, Turkıye'de az,
bıraz çevre bılıncı oluştu Ekolojık
denge sorunu gundeme geldı
Ellı sekız yaşındakı Montreux Bo-
ğazlar Sözleşmesi değışen dunya, değı-
şen koşullar, değışen teknolojı karşı-
sında ışlerhğını yıtıntnıştır Montreux
Boğazlar Sozleşmesı'nın artık bır kıy-
metı harbıyesı yoktur Turkıye, Mont-
reux Boğazlar Sozleşmesı'nı akla, du-
şunceye, bılıme uygun olarak değış-
tırecektır
Kendını dev aynasında gorup, eskı
gunlen anımsayıp kendını süper guç
sanan yenı Rusya, yanına ıstedığı ka-
dar super guç olan Amenka'yı alsın,
akla, duşunceye. bılıme, mantığa aykı-
n olarak Asya petrollennı Turk bo-
ğazlanndan tankerlerle gecıremez As-
ya'dan boru hattı ıle Rusya'ya getı-
nlen petrol, tankerlerle Zonguldak'a
getınlıp oradan gene boru hattı ıle
Turkıye'nın Akdenız hmanlanndan
bınne de akıtılamaz Bu da olanaksız,
ham bır hayal ve aslında yenı Rusya'-
nın ısteklenne bır tur boyun eğmedır
Bır ıç denız olan Karadenız'de bınler-
ce tonluk yuzlerce petrol tankennın
çalışması Karadenız'ı, Karadenız sa-
hıllennı ve Karadenız sulannın aktığı
Boğaaçı anacaddesını kısa zamanda
oldurur
Boğaaçı anacaddesı 541 yıldır
Turklenndır Boğaaçı anacaddesının
yabancılann elıne geçmemesı, Turk
olarak kalması ıçın Türk ulusu yuzler-
ce yıl, mılyonlarca şehıt vermıştır Bo-
ğaaçı anacaddesının tapusu, Boğa-
açı'nı duşmanlara vermemek ıçın olen
kutsal Turk şehıtlennındır Boğaaçı
anacaddesı, kıyılan, tepelen, vadılen,
derelen, kaynak sulan ıle bırlıkte Turk
ulusunun ortaklaşa makdır Boğaaçı
anacaddesı bır yalının yansını ıkı yuz
mılyar lıraya satın alanlann, yalılarda
yaşayanlann, Boğaz sırtlanna mılyar-
lık vıllalar ve çırkın gecekondular ya-
panlann değıldır İstanbul ustune ya-
ansal, duşunsel ve bılımsel guzelleme
yazanlar. resmı ve ozel sıfatlannın ko-
runağı, dokunulmazlığı ve guvencesı
ıçınde ovgusel bır açık arttırma ıle Bo-
ğaaçı'ndekı denıan rengını bır tur
mavıye, Boğaz kıyısının bıtkı ortusu-
nu bır tur yeşıle vardınp, Boğaz kıyı-
sındakı yalılan totem ve tabu yapma
teknığı ıle kutsallaştınp goz boyama-
da ve abarüda enşılmez yaatlar oluş-
turdular Bu masal ve uyutma edebı-
yatı, İstanbul şehnnın anacaddesı olan
Boğaaçı anacaddesını nesnel ve bılım-
sel olarak algılamamıa önledı Boğa-
ziçi anacaddesının yok olmaya yakın
penşan durumunun ve gunun bınnde
Istanbul şehnnı ortadan kaldıracak
olan denız kazalannın asıl suçlulan,
farelı köyun bu kavalcı, masalcı ve
mavalcılandır
Uluslararası sıyasal ve asken denge-
ler, Istanbul şehnnın anacaddesınden
bınlerce tonluk, yuz bınlerce tonluk
tankerler geçırmek ıstemekte ve Boğa-
açı anacaddesını sıradan bır suyolu
olarak tanımlamaktadır Turkıye'dekı
sıyasal asken, toplumsal, ekonomık ve
kulturel dengeler de, Boğaaçı anacad-
desını bın tur mavı, bın tur yeşıl. şu ta-
nhı yalı, bu tanhı yalı, mıly arlık yalılar
ve gecekondular olarak algılamakta,
tanımlamakta ve Boğaziçi anacad-
desının ıkı kıyısına var gûcu ıle yalılar,
vıllalar ve gecekondular yapmaktadır
ARADABIR
BEHZAT AY
AtatüPk'ün Milletvekillepi
Son kırk yıldan berı soylenebılecek değerlerı olmayan da-
hası yırmı yıldan bu yana yolsuzlukları yaptıkları vurgunları
ıletişım organlarında sergılenen sıyasacıları mılletvekıllerını
duşundukçeağlamaklıoluyor ınsan Açıkçası utanıyorum Bu
ruhsal durumumda sureklı Atatürk'un (Cumhunyet ın ılk do-
nemlerındekı) mılletvekıllerını duşunuyor, onlara saygım da-
ha da artıyor
Onlara nasıl saygı duymam bırçoğunun yapıtları kıtaplığım-
da çoğunun da ozverılerı usumda Uşenmedım küçuk bır
araştırma yaptım Atatürk un mılletvekıllerı hakkında Bır bolu-
munu, bu kısa yazımda sergılemek ıstıyorum Okuyanlar da
saygıyla anacaklardır sanırım
Cumhunyet gazetesının kurucusu Yunus Nadi (1880-1945)
ılkın izmır den sonra Muğladanmılletvekılıdır Turkıye Buyuk
Mıllet Meclısı ndekı olumlu çalışmalan Yenı Gun daha sonra
da Atatürk un adını verdığı Cumhunyet tekı yazıları unutulacak
gıbıdeğıl Her bın bırer namus belgesı Ankara nın Ilk Gunle-
rı ve obur yapıtlarını yenıden okurken saygım bır kat daha
artıyor
Saffet Arıkan (1887-1947) Kocaelı den (1923) Erzurum dan
(1927) mılletvekılı seçılerek TBMM de yerını alır ovulecek ça-
lışmalar yapar Mustafa Necati (1894-1929) Saruhan dan mıl-
letvekılı seçılır Mıllı Eğıtım Bakanlığı ndakı çalışmalan unutu-
lacak gıbı değıldır Genç yaşında olumuyle Atatürk u ağlatan
oğretmen dostu Mustafa Necati bugun bıle oğretmenlerın
sayrılanınca basvurdukları Vahdebağ Öğretmenler Sayrıevı -
nı oğretmenlere armağan eden bır değerdır Mahmut Esat
Bozkurt (1892-1943), 1920 den olduğu yıla değın İzmır Mılletve-
kıllığı yapar Adalet Bakanlığı suresınce hukuk duzenlemesı,
hukuk yenıleşmesı çağdaslasması çalışmalan cumhunyet
savcılanna oğutlen nasıl unutulabılir1
? Onuruyla ve çalışmala-
rıyla un yapan Dr Reşit Galip (1893-1934) Aydın dan mılletve-
kılı seçılır (1925) bır sure de Mıllı Eğıtım Bakanlığı yapar (1932-
1933) AyrıcaTurk Dıl Kurumu ıleTurkTarıh Kurumu ndacanla
başla çalışır Yıne buyuk dılcı ömer Asım Aksoy (1898-1993)
Gazıantep ten (1935) mılletvekılı seçılır TBMM dekı çalışmala-
rına kosut olarak dıl calısmalarını surdurur Ataturkçuluğun
Turkçe dekı uygulama ustasıydı O Buyuk oykucu Memduh
Şevket Esendal (1883-1952) Elaziğ (1930-32) daha sonra da
Bılecık ten mılletvekılı olur Buyuk romancımız, yazarımız sı-
yasacımız Yakup Kadri Karaosmanoğlu (1889-1974) Kurtuluş
Savaşımıza destek veren yazılarından sonra Atatürk un uste-
lemesıyle Mardın ın mılletvekılı olur Atatürk un kurduğu Turk
Dıl Kurumu nun (Turk Dılı Tetkık Cemıyetı (1932) kurulması ıçın
ılk dılekçe verenlerdendır Yazar Ahmet Rasim (1864-1932) yı-
ne Atatürk un çağrısıyla bır donem (1927-1932) Istanbul Mıllet-
vekıllığı yapar Hüseyin Rahmı Gurpınar (1864-1944) Istanbul'-
un mılletvekılı seçılır Yazar Falih Rıfkı Atay (1894-1971) Bolu
(1923) Ankara (1927) Mılletvekılıdır Yazarlığınıdasurdurerek
bu mılletvekıllığı gorevını 1950 yılına değın surdurur Sureklı
Atatürk un devrımlerının de savunuculuğunu yapar Aka Gün-
düz (1886-1958) Ankara Mılletvekılıdır 1932 yılından başlaya-
rak 1946'ya değın Dılcı-yazar Ahmet Cevat Emre (1887-1961)
Besıncı Donem de mılletvekılı olarak parlamentoya gırer Ya-
zar Celal Sahir Erozan (1883-1935) Zonguldak tan mılletvekılı
seçılerek TBMM ye gırer Turk Dıl Kurumu nadauye seçılerek
calısmalarını surdurur Zonguldak tan mılletvekılı olarak par-
lamentoya gırışı 1928 yılıdır Yazar-tarıhçı Ibrahim Alaettin
Gövsa (1889-1949) Sıvas (1927) Sınop (1931) Istanbul (1936)
mılletvekıllıklerını yapar Şaır Abdulhak Hamtt Tarhan (1852-
1937) Istanbul dan (1928) mılletvekılı seçılır Şaır Yahya Ke-
mal (1884-1958) Urfa dan mılletvekılı seçılır (1923-36) Kucuk
Paşa romanının yazarı Oktay Akbal ın dedesı Ebubekir Ha-
zım Tepeyran (1864-1947) Cumhunyet ten sonra uç donem
Nığde nın mılletvekılı seçılır Bu Tepeyran kı Mutareke done-
mınde ıkı kez dahılıye nazırlığı yapar bu gorevdeyken Kuvay-ı
Mıllıye ye yardım ettığı gerekçesıyle DamatFerft'ın buyruğuy-
la tutuklanarak Kurt Mustafa Dıvan-ı Harbı ne verılır, once
ıdam, sonra kurek cezasına mahkûm edılır (1920) ancak Tev-
flk Paşa'nın sadrazamlığı sırasında Asken Temyız kararı bo-
zunca hapıstençıkar Anadolu yageçer Sıvas ve Trabzon va-
lılıklerınde bulunduktan sonra ıse uç donem Nığde Mılletvekıl-
lığı yapar Yazar Ruşen Eşref Ünaydın (1892-1959) Afyonka-
rahısardan mılletvekılı seçılıp Meclıs e gırer ve Atatürk un
yanında yardımında olur sureklı HasanAIİYücel (1897-1961)
İzmır den mılletvekılı olarak seçılır ve 1938-1946 yıllan arasın-
da Mıllı Eğıtım Bakanlığı suresınce yaptıklarıyla gelıp geçmış
mıllı eğıtım bakanlarının en verımlısı olur Yazar-Turkçu-top-
lumbılımcı olarak un yapan Ziya Gökalp (1876-1924) Dıyarba-
kırdan mılletvekılı seçılır (1923) Önemlı tarıhçı-yazar Abdu-
rahman Şeref (1853-1926) Ikıncı Donem Istanbul dan mılletve-
kılı seçılır
Atatürk un yukardakı saydığım mılletvekıllerını anımsaya-
rak, bugun acı acı duşunmemek elde değıl
TARHŞMA
c
Ova demokrasisi'...
2
7Martyerel
seçımlen, gelecek
gunlenn gundemını
şımdıden haarlamış
gorunuyor Refah
Partisi'nın
tahmınlenn ustunde oy alışı.
solda bırlık aray ışlannın bır an
once çozume bağîanmasının
gereklılığı ve ana muhalefet
partısının mevcut konumunu
o>a donuşturememesı. aklıma
ılk gelen konular DYP-SHP
koalisvonu'nun geleceğı u/enne
deturlukurgularvar Ozellıkle
yerel seçımlen, ulkeyı erken
seçım ortamına taşıyacak ılk
adım olarak ortay a atan sıy ası
partının, umduğu sonuçlann
altında kalması. koalısyonun
geleceğı tartışmalannı şımdıhk
erteleyecekgıbı
TV ve radyolan başında seçım
sonuçlannı merakla, umutla
ızleyenler. dıkkatımı çeken bır
noktayı atlamamış olmalılar
Çeşıtlı TV kanallannda sureklı
yayımlanan açıkoturum ve
değerlendırmelerde. kımı
nesnellıkten uzak yorumlar
yapılmakta SHPdışındakı
paruler, seçmenlenne yengi
mesajlan venrken. takındıklan
tutumdan, seçımlerden tum
sıyası partılenn kazançlı çıktığı
gıbı bır tablo çıalıyor DY P'nın
aldığı o> lar. bır anlamda
Çiller'e ve polıükasına halktan
gelen bır onay olarak
yorumlanıp ıkna edıcı
bulunurken, dığer partılerce
D YP'nın ov lannın duştuğu dıle
getınlmıştır Muhalefette
olmanın av antajına sahıp
Anavatan Partisi'nın
tahmınlenn altında oy alışı. 28
Mart mantığıjla, paru ılen
gelenlennceyeterlı
gorulebılıyor MHPnm, RP
karşısında bır denge ve tercıh
unsuru olarak sunulmaya
çalışılması ıse MHP'nın
muhtemel o> alabıleceğı
bolgelenn dışına da
sıçramasına neden olmuştur
Solun hukumettekı temsılcısı
SHPnın aldığı oy ıse 89 yerel
seçımleny le kıyaslanamav acak
kadar azalmıştır SHP
vorumculanna gore bunun
nedenı. solun
bolunmuşluğudur
Ama gundemı kanımca en çok
oyalayacak konu, RP'nın,
med>a faktorunu karşısına
almasına rağmen umulanın
ustunde başan kazanması
Belkı aldığı oylar RP'ye bınncı
partı olma yolunu açmadı. ama
ozellıkle İç Anadolu, Doğu ve
Guneydoğu Anadolu'da
kazandığı buyukşehır beledıye
başkanlıklan ıle ıl bazında en
başanlı partı olma ozellığını de
sağladı Seçımlerden once RP
ıçın yazılıpçıalenlen şoyle bır
anımsayacak olursak,
medy ada en çok yer alan
konular arasında, RP'nın, tum
vitrin düzenleme ışlemlenne
karşın. antilaik, antikemalist ve
antidemokratik bır tablo çızışını
de unutmamak gerek Dahada
duşundurucü olan, imaj
tazeleme adı altında tum bu
ozellıklennı halktan^ızlemeye
çalışmış olmasıdır Ülkenm
ıçıne duştuğu ekonomık
darboğazı, şımdıye kadar
benımsedığı ınanç somurusu
yoluyla oy toplama taktığıyle
bırleştınp Adil Düzen
vaatlenyle halka sunuşudur
Hıçbır hukumet yoktur kı,
halkın ekonomık sonınlannı
çozememışken yenıden ıktıdara
gelebılsın Karnını
doyuramavan vatandaş,
demokratık ve sosyal bır getınsı
olup olamayacağına
aldınmadan. kendınce bır uyan
ya da denenmemışı deneme
mantığıyla.oyunuyakendıne
saklayacak veya çozum
olabıleceğını duşunduğu başka
partılereyonelecektır Turkıye
gıbı % 98'ının Musluman
olduğu dcmokratik bır ulkede
kapı kapı dolaşıp fıleler
dagıtarak. meydanlarda zarf
ıçınde halka ruşvet sunarak,
Kuran'a el bastınp >emın
ettırerek oy toplama yoluna
gıden bır partının, seçmenıne
gelecekte ne olçude
guvenebıleceğı de bır başka
konudur
Yunan antık çağının buyuk
duşunuru Aristoteles şoy le
dıyor "Tepe, monarşi ve
tiranlık; ova, demokrasi
içindir."(' )Monarşıve
tiranlık. başta bulunanlann tek
elden, çoğu zaman keyfı ve
antidemokratik şartlarla
ışbaşına geldıklen yonetım
bıçımlendır Kımı zaman
halkın ıçınden çıktıklan halde.
halkın guvenını ve desteğını
sureklı sağlayamadıklanndan
da, ıktıdarlannı korumak ıçın
tepelerde otururlar ve
çevrelenne topladıkları
şakşakçılanyla, kendilerini
halktan ay ıran surlarla
çevrelerler şatolannı Herkesle
her an savaşa gırebıleceklermış
gıbı huzursuzdurlar Kendı
fıkırlennı benımsemeyenlenn
çoğunlukta olmasından
korkarlar ve çeşıtlı yontemlerle,
kımı zaman zor kullanarak
yonettıklen kıtle uzennde
otonte ve baskı kurmaya
çalışırlar Bılındıgı gıbı her ıkı
ıdare bıçımı de çağdışıdır ve
halkın yarannı gozetmekten
çokuzaktır Anstoteles, "Ova,
demokrasi için uygundur"
derken, halkın kauhmınrn
sağlandığı çoğulcu
yonetımlerde, kımı farklı
duşuncelenn banş ortamında
tartışılabılıneceğını ve
demokrasının kendını
savunmak ıçın kalın suriara ve
savaşa ıhtıyacı olmadığını
soylemeyeçalışmıştır Tepe,
kendı ıç dınamığınden gelen
doğal bır korunma ortamı
sağlarken, ova, her taraftan
gelebılecek tehlıkelere açık
olduğu halde tercıh unsuru
olmuştur
Llkemıan yuksek rakımlı
ıllennde (Doğu ve Guneydoğu
Anadolu) çoğunluğu (9
)
sağladığını soyleyen RP'nın,
yıne seçım sıstemımızın
antidemokratik koşullan
nedenıy le Istanbul'da da başa
gureştığını duşunerek, yedi
tepeli kentlen başldyarak.
ulkenın yaran ve geleceğı ıçın
oncelıkle solda bırlığın
çarçabuk gerçekleşmesını ve
verdıklen odunlerden ellennde
kaldığınca yenıden yapılanması
gereken merkez sağ partılenn.
bır an once tuzuklennı gozden
geçırmelennı dılıyorum
Seda Cebeci
PENCERE
Mehmet Ali Birand'a...
S
ayınBırand, 14
Mart 1994 akşamı.
"ShowTV"de
yayımlanan
"ÇaprazAteş"
programındakı
tutumunuz. bızı.ya
"demokrasi" sozcuğunun > a
"uzlaşma" sozcuğunun
anlamını bılmedığınızı
duşunmek zorunda bırakıy or.
neyaakkı Anılan
programda. "çağdaş kadın"
kavramını açıklayan ve
savunanProf Dr Necla
Arat'ın karşısında. "şeriatçı"
kesımın temsılcılığını
ustlendığını ılen suren kara
çarşaflı bayan konuşmacı,
"Demokrasinin bir kısmını.
> önetimı ele geçirmek uzere
'seçılme' olgusunu kabul
ettiğini; ancak bir kez
secildiktensonra 'halkın değıl
hakkın yoneteceğınf (Bayanın
kendi sözleri)" açıkça ıfade
etmıştır Buıtırafı.herhalde
tum ızle>ıcı kıtlesıyle bırlıkte sız
deışıttınız SayınBırand.
demokrasi en valın tanımıyla
"halk egemenliği'dır
Demokrasıvı katletmek uzere.
demokratık duzenı araç olarak
kullandığını bıldıren kımsçlerle
'uzlaşma' mumkun mudur
9
Toplumumuzun a>dınlık
bılınçlı ınsanlanna duşcn.
demokrası duşmanlannı,
elbette demokrasi ıçınde ve
demokratık, yasal yontemlerle
polıtık erkten uzak bıraanhk
halınde tutmaktır. kalemımızle,
sozumuzle ve ov umuzla
Sızı vc sıan şahsınızda, tam bır
açıklık rejımı olan demokrasi
adına bulanıklık yaratmayı ış
v e alışkanlık halıne gelırmış
bulunan ozel TV kanallannı
sorumluluğa çağınyoruz
Çağdaş Yaşamı
Destekleme Derneği
Ankara Şubesi Eğitim
Komisvonu
DURSUNBEY KADASTRO
MAHKEMESİ'NDEN
1990 66
Davacı Dursunbev Durabe>ler kovunden Kenm Keleş tarafın-
dan davalılar Ze>nep Çamur mırascılan ale>hlenne açılan kadastro
tespttının ıptalı davasınm mahkememızde vapılan açık yargılaması
sonunda
Dava konusu Durabeyler koyu 716 parsel sayıh taşınmazın Ze>-
nep Çamur rrurasçılan olan Anf Çamur Ulker Çelık ve Mumse
Durna adlanna muştereken tapu>a kavıt \e tescıhne.
Karar kesınleştığınden dosyanın Tapu Sıal Mudurluğu ne devn-
ne, taraflann yokluğunda yasa >olu açık olmak uzere venlen karann
davdl'lar Gulsum Çıknkçıoğlu (Guner). Fatma Ozgur (Guner) Sun-
gur ve Hasıbe Guner e karar teblığı >enne kaım olmak uzere ılanen
teblıg olunur Basın 46930
İLAN
T.C.
ELAZIĞ1. ASLİYE HUKUK
HÂKİMLİĞİ'NDEN
1993 686
Davacı Hılmı Bayram tarafından davalılar Abdullah Ancı vs
alevhıne açılan tazmınat davasınm vapılan yargılaması sırasında da-
val'ı Abdullah Ana Akpınar Mahallesı Buzbağ Sokak Murat Apt
No 2 Elazıg adresınde bulunamamış vapılan aramalara rağmen de
adresı tespıt edılemedığınden davalı Abdullah Ancı 5 5 1994 gunu
saat 09 OO'dakı vargılamaya gelmez veya kendısını bır vekılle temsıl
ettırmedığı takdırde hakkındakı yargılamanın yokluğunda yapılıp
karar venlecegı teblıgat >enne kaım olmak uzere ılan olunur
Basın 46998
Türltiye, Cezayir Uıır mu?
Herkes kafayı takmış
- Turkıye, Cezayir olur mu?
Vakıt geçırmek ıçın bılmece ya da bulmaca cozer gıbı
bırbırımıze soruyoruz
Erbakan soruyu yanıtlıyor:
- Olmaz.
- Neden olmaz'
- Çunku bız akıllı davranıyoruz Ordu, bız seçimı ka-
zandık dıye sevındı
Necmettın Bey'ın açıklaması karın doyurmuyor, me-
rakları daha çok korükluyor, koyde, kentte, ışte, evde,
kahvede, otobuste, trende, uçakta soruluyor
- Turkıye Cezayır'e doner mı?
Kımısı kuşkulu, kımısı korkulu, kımısının gozu yaşlı, kı-
mısı tepkılı, kımısı tedırgın
Kımısı deofkelı
•
Cezayir'de ne olmuş9
Yerel seçımlen 'islamcı Selamet Cephesı'kazanınca
ordu yonetıme el koymuş
Şerıatçılar da şıddete başvurmuşlar.
Kan dokuluyor
Ben Kendımı bıldım bılelıTurkıye de "Kışlaya vecamı-
ye polıtıka sokmayalım" dıye uyarı yapılır, bır mılyar
nufuslu Islam dunyasının her yanında camı de kışla da
sıyasetın ıçıne boğazına kadar batmıştır.
Her yerde çata pata
Her yerde kan
Ya Turkıye'de'
Bızde teror evlere şenlık bıçımıyle yuruyor, yalnız et-
nık teror yok, şeriatçı teror de var, 'Hızbullah'ten başlı-
yor, 7öD/Â'yakadartezgâhlanıyor
Şerıatçılar, once kuçuk kentlerın yerel yonetımlerını
ele geçırdıler, sonunda buyuk metropollere dayandılar,
ama, herkes bırbırıne lyı nıyetle ve saflıkla soruyor
- Turkıye Cezayir olur mu?
Refahçı genç, şerıat uzerıne sıyasetın mılıtanı olarak
yetıştırılıyor
Nerede9
Hemde devlet okullarında1
Imam-hatıpler-
de yaklaşık 400 bın oğrencı var, dıploma almış olanlar
450 bın, tumunun beynını yıkayan oğretım ılkesı
"Hakıkate gıden yol, akıl yolu değıldır, şerıat yolu-
dur '
Turkıye Cumhurıyetı, şerıata yatırım yapıyor Imam
okulları, meslek okulları olmaktançıkmış, temel oğretım
kurumlarına donuşmuş
1
Islamda kadından imam ol-
maz, ımam okullarında yuz bınlerce kız oğrencı var'
Ve herkes bırbırıne saflıkla, lyı nıyetle az buçuk da
aptallıkla soruyor
- Turkıye, Cezayir olur mu?
Şeriatçı medyası guçludur televızyon, radyo, gazete,
dergı, şırket, holdıng Kuran kursu camı yaptırma der-
neği, vakıf, şeriatçı mılletvekılı, şeriatçı partı, şeriatçı
Meclıs grubu şeriatçı dış kaynaklarla ıç orgutlerı bırleş-
tıren ortaklıklar, bankalar pıtrak gıbı
'BaşkentAnkara' ıle 'PayıtahtIstanbul'şeriatçı beledı-
ye başkanlarının elıne geçmış
Enayıler soruyor
- Turkıye, Cezayir olur mu?
Şeriatçı, Şıvas taşaır, yazar romancı, sanatçı 37aydı-
nı dın dırı yakıyor, bız akıllılar, alevlerı ve dumanları te-
levızyonda seyrederek bırbırımıze soruyoruz
- Turkıye, Cezayir olur mu?
Şeriatçı adam olduruyor, otobusun yolunu kesıyor,
meydanlarda cezbeye gelıyor, metropollerın gecekon-
dulannı fethedıyor, bız soruyoruz
- Turkıye, Cezayir olur mu?.
#Refah gddL fyi oldu! Şbndi ozgıntdk
#Onyargılardan basmakalıp sozlerden,
beıı merkezlıhkten atflozkıklennden azgurteşme
1
Hadı hep beraber en baştan '
#Satun hemen her toon bu hafta Ejqpreaste
#Nuretüıı Sozenden vıünien kıııılık Orner
Laçuıerden asıl tehlıke Orhan Alk^adan
ıürallar #Kıaldeıc'ııin yıldonümunde:
Dun. bugun, yann... #E^q)ress
okur-vazarlan ııdaıı deııemeler vorumlar
uıcelemeler #Bubbo'nun kakminden uç
dcrste
#Avnca Ben bır eşeğm cunku
#Ve şok roportaj: SartreTa çok zok ozd:
BOmek, anlamak ve Ussetmek uzeıine:
Arb-değer luvraım, gnıflnr sınıf ntucadeleai
ve ozguıluk...
#Bır bonıba denıeç daha Bakunınden dın ve
atevnı Marx da daınu koşesuıden sesleıwor
Kııçuk bunuvalar
1
#"Arkadaşıma Dokunma" kamponyası...
#Kendisi ateşe veren Kurt mitttan... «Tolga
Yanııandan genllanuı oııur realıtesı ve bır kez
daha Baudnllaırl Zukıın "nyatrosu #EaİB
BaturTa "şiddet1
uzerinc: "Siz de kanms
#Clashuı son albunııı ve Hahl Turhanhdan
Puııkıuı stb&ı
#Yusuf Kurçenfi, son fifani tpozuhneler'İ
anlatıyoT... #Hanılete moruk muanıelesL
Express tıvatro caınıasını
bır kez dalıa sarsryor
#O fitaıboyle, şu fflm şoyle: Parası az,
zanıanı dar olanlara festrval tuyolan. #Aına
asıl fesüval başka verde Cehennem
Sınaııasında!
#Ve heızamanküer Kadm Çevresâ'nin
kabuıga kemiğl. Espressin Ovnak Kobtaau
Kasunpaşanm Reşafı...
Sahibinln sesl dcgll kendl sesl
Baynee tedcrki gdn. Express zcmfe terteye
geçtL Sckn kaçfmayn Bu Express t *
kaçasa, br daha bulunmaz...
ZIVERBEYKOŞKU
İlhan Selçuk
H bası50000(KD\ ıçınde)
Çagdaj Ya\ınlan TurkocağıCud 39-4! Cagaloglu-lsıanbul
Ödemeli gonderilmez