Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
30 MART1994 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Kûrtsorunu
BA/I'ye
götöpülüyor
• ANKARA(Cumhuriyet
!Bürosu)-Fransa
Cumiurbaşkanı François
Mitterrand "ın eşi ve Fransa
Özgürlükler Vakfi Başkaru
Danielle Mitterrand 'ın,
Kürt sorununa siyasi çözüm
bulunması amacıyla
uluslararası bir banş'
kampanyası başlatacağı
bildinidi'. DEP
miUetvekillerinin
dokunulmazhklannın
kaldınlmasıyla birlikte
DEP'le ilişkilerini daha da
yoğunlaştıran Bayan
Mitterrand. Fransa
ÖzgüriükJer Vakfı Başkanı
sıfatıyla, Kürt sorununa
çözüm bulunması yönünde
yürüttüğü girişimlere bir
yenisini ekledi. DEP Genel
Merkezi'nce yapılan
açıkiamada. Madam
Mitterrand'ın, dün Nevv
York'ta bulunan BM Genel
Merkezi'nde Genel Sekreter
Butros Gali ile görüştüğü ve
Kürt sorununa siyasi çözüm
istediğ bildirildi.
Almanya, PKK'ya
formûlarıyor
• Haber IVferkezi - Belçika
Dışişlen Bakanı Willy Claes.
PKK terör örgütünün
ülkesindeki faaliyetleriru
yasaklamak konusunda yeşil
ışık yakmadı. Almanya, iç
düzenini bozan veçeşıtü
eylemlere katılan PKK
yandaşlannın ülkeden
sınırdışı edilmeleri için
formül anyor. Dışişlen
Bakaru Hikmet Çetın'in
konuğu olarak geldiği
Ankara'daki temaslannı
tamamlayan Claes,
örgütlerin kapatılmasının
gizli örgütleri ortaya
çıkaracağını ve bu örgütlerin
denetiminin çok zor
olacağını söyledi. Claes.
İstanbul'daTBMM Başkanı
Hüsamettin Cindoruk'la da
görüştü. Bu arada Almanya
Dışişlen Bakanı Klaus
Kinkel. yaptığı açıklamada
PKK'blann Türkiye'ye ıade
edilmeleri halinde idam
cezası ile
yargılanmayacaklan
konusunda Ankara ile bir
anlaşma yapılmasını
istediklerini söyledi.
Çarşamba
toplantılan
• Haber Merkezi - Prof. Dr.
Tank Zafer Tunaya anısına
düzenlenen "Çarşamba
Toplantilan"nda bugün
"Seçim Sonrası Türkiye"
tartışılacak. Toplantının
başkanlığını İÜ Siyasal
Bilgiler Fakültesi Ar. Gör.
Mehmet Ö. Alkan yapacak.
ı Turhan Erdem ve Osman
Ulagay'ın konuşmacı olarak
katıldıklantoplantı,
17.00-19.00 saatlen arasında
\ Tank Zafer Tunaya kültür
, Merkezi'nde yapılacak.
'Seçimler taban
desteksiz'
• İstanbul Haber Servisi -
' Seçım sırasında Doğu ve
• Güneydoğu Anadolu'da
< incelemelerde bulunan
yabana heyet üyelen.
bölgede seçim kazanan
partilerin taban desteğinin
olmadığını ileri sürdüler.
DEP'in çağrısı ile Doğu ve
Güneydoğu Anadolu'da
seçimleri izlemek için
Türkiye'ye gelen Almanya.
Ingiltere. Norveç. İsviçre ve
Belçika demokratik kitle
örgütleri temsilcileri ile
mi]let\ekillerinden oluşan
yaklaşık yüz kişilik he>et,
dün Tabip Odası İstanbul
Şubesi'nde basın toplantısı
düzenledi. Diyarbakır'da oy
kullanmayanlânn oranının
yüzde 51 olduğunu.
Tunceli'de ise halkın >üzde
80"inin seçime katılmadığını
öne süren heyet üyeleri.
seçime gidenlerin ise yüzde
"47'sinin geçersiz oy
"kullandığını iddia ettiler.
Heyet üyeleri. "Bu şartlarda
Diyarbakır'da yüzde dört
1
taban desteği ilegöreve gelen
Refah Paıtili yönetimin
meşruluğu yoktur" dediler.
'Gecekonduyu
belediye yıkar'
•ANKARA (ANKA)-
İçişleri Bakanı Nahit
•Menteşe. imarmevzuatına
-aykın yapılaşmaya fırsat
verilmemesi için belediyelere
genelge gönderdiklerini
.bildirdi. Içişleri Bakanı
: Menteşe. ANAP İstanbul
Milletvekili Aiaattin
Elmas'ın özellikle yerel
• secimler öncesinde büyük
- kentlerde artan ruhsatsız
inşaatlara ilişkin ne gibi
önlemler alındığı yolundaki
soru önergesini yanıtladı.
Nufus cüzdanımı ve ehlıyeünu
kaybetüm. Hükümsüzdür.
ÖZDENENGİS
SHPdeayrılık riizgarlaıı
Grup Başkanı Gürkan, dün grup yönetim kurulu toplantısmdan sonra
koaüsyonda kalıp kalmamayı tartışmak için PM ile GYK'nın toplanmasını istedi
ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - SHP. seçim venil-
gisinden sonra koalisyonda
kalıp kalmamayı tartışıyor.
Grup Başkanı Aydm Gü-
ven Gürkan. koalisyonda kalıp kalma-
mayı tartışmak için bu konuda karar
vermeye vetkili olan Parti Meclisi ile
Grup Yönetim Kurulu'nun Genel Baş-
kan tarafından toplantıya çağnlmasını
istedi. Gürkan. "hiçbir şey olmanuş gibi
devam edilemeyeceğini" vurgulavarak.
"İlk sorun hükümet içindeki v aruğınuz so-
mnu. DY Flilerdeki SHP oy kaybetti,
DYP'ye mahkumiyeti daha da arttı" al-
gılaması yanüş" dedi. Gürkan. Türkiye-
nin özel koşullan olmasaydı "doğal
olanm, SHP'nin hemen muhalefete geç-
mesi olduğuna" dikkat çekerken Genel
Başkan Murat Karayalcının da "çalışan
kesünkri ezecek bir paket"ı
onaylamayacağı. koalısyonun
geleceği konusundaki karann
verilmesinde istikrar paketinin
önem taşıyacağı belirtiliyor.
"Hesap soracağız"
SHP. seçim yenilgisini Mer-
kez Yüriitme Kurulu'nda
(MYK) tartışmayı dün de sür-
dürdü. Toplantıda. Ankara'run
da yitirilmesi moralleri iyice
bozdu. Sokaklarda RP'lilerin
zafer işaretlen vaparak dolaştı-
klan. Keçiören'de MHP'lilerin.
belediye çalışanlanna hakaret
ettikleri. sokaklarda 'bozkurt'
işareti yapıp "Hesap soracağız"
diye bâğararak dolaştıklan ak-
tanldı. MYK üyeleri Cezayir'-
deki gelişmelere dikkat çekerek.
kaygılannı ifade ederken gerc-
kirse hafta sonu toplanması
beklenen Parti Meciisi'nde
(PM) güvenoyu isteyebilecekle-
rini. çekilebileceklerini ifade etti-
ler. Grup Yönetim Kurulu, par-
tıli bakanlar ve MYK yann or-
tak bir toplantı vapacak. Hafta
İ: AyPllmaliyiZGurkan Türkiye'nin özel koşullan
olmasaydı, doğal olanı SHP'nin hemen muhalefete geçmesi
olurdu' derken, DYP'lilerin 'SHP oy kaybetti, bizimle hükümet
etmeye mahkum' anlayışının yanlış olduğunu söyledi. Genel
Başkan Yardımcısı Cevdet Selvi 'Halk sağ yönetim istiyor, bizim
ortakhğımızdan memnun değil, ortaklıktan aynlmalıyız' dedi
lanarak seçim sonuçlannı değerlendirdi.
Genel Başkan Murat Karayalçın bu top-
lantıya katılmadı. Gürkan. toplantıdan
sonra yapuğı açıklamada 'SHP'nin bü-
kümet içindeki vaıiığı, partinin aldığı so-
nucun yetmezliği ve solun, sosyal demok-
ratlarm gosterdiği yetmezliğin nasıl aşıla-
cağı sorunlanıun değertendirilmesi gerek-
tiğini' vurguladı.
Gürkan, bugün öncelikle TBMM gru-
bu toplanarak miUetvekillerinin koalis-
yon konusundaki eğilimlerinin alınaca-
neden olmak istemiyoruz, ilke olarak de-
vam etmekten yanayız" ya da "DYP'nin
çoğunluğu vardır. Çiller yeni bir hükümet
çıkartabilir, bunu denemelidir. Öyle bir
imkan görmüjorsa SHP ile yeniden gö-
rüşülebüİr" diye özetledi.
Gürkan. durumun, gerektirdiği ciddi-
yet içinde değerlendirilmesı gerektiğini
söyledi. Gürkan "Eh biraz oy kaybettik,
ama anlasılabilir nedenleri var. Hiçbir şey
olmamtş gibi devam edebüiriz yaklaşmuu
grup yönetim kurulu olarak doğru bulmu-
SHP Grupbaşkanvekili Karakaş, hiçbir şeyin sorgulama dtşı bırakılmayacağını so\ ledi
sonu ise PM "nın'toplanması bekleniyor.
Grup Başkanı Aydm Güven Gürkan
\e yandaşlan koalisyondan çekilmekten
>ana. Grup Başkamekili Ercan Karakaş
ise 'Sonuçlann aritmetik olarak koalisyo-
nun sürdürülrnesine engel olmadığını, an-
cak koalisyon sürecekse bunun koşul-
laruun net olarak belirlenmesi gerektiği'
görüşünü sa\unuyor. Parti içinde bir
grup ise, ülkeyı 'Miüiyetçi Cephelere' tes-
lım etmemek için koalisyondan çekilme-
mek gerektiği karusında.
SHP Grup Yönetim Kurulu, dün top-
ğınj, daha sonra da bu konuda karar ver-
meve yetkili olan PM ile Grup Yönetim
Kurulu'nun toplantıya çağnlmasını iste-
diklerini söyledi.
Gürkan "Bu organı toplantıya çağırma
\etkisi Genel Başkan'ındır. Biz, yönetinı
kurulu olarak bunu zorunlu göriiyonız"
dedi. Gürkan. yetkili organın alabileceği
kararlan, "Halk bize muhalefet görevi
verdi. hükümetteki çalışmalanmızı yeter-
si/ gördü. hükümetten çekilelim", u
Ciddi
kayıpiara uğradık, ama Türkive'nin için-
de bulunduğu koşullarda istikrarsızlığa
yonız" dedi. DYP kanadında bir yanlış
algılama olduğuna dikkat çeken Gür-
kan. sÖzlerini şöyle sürdürdü:
•'OnJar kendileri aç.'sından çok gerekli
ve yararlı saysalar da biz belki koaüsyo-
nun surmesini yararlı ve gerekli sa)ina-
vacağız. SHP oy kaybetti, DYPye mah-
kumiyeti daha da arttı algılaması yanlış.
Kişisel kanaatim, oy ka> betmiş bir parti-
nin alacağı en doğal karann. muhalefete
geçmek olduğudur. Ancak Türkive'nin
içinde bulunduğu koşullar bizi daha derin
düşünmeye zorhıyor. Türkive'nin özel ko-
şullan olmasaydı, doğaJ olanı SHP'nin
muhalefete geçmesi olurdu. Diri bir muha-
lefete ihtiyaç var. ANAP bu görevi yerine
getiremiyor. Yapay ve aldadcı muhalefet
odaldan oluşuyor."
Gazetecilerin "Liderlik tarrtşması var
mı" sorusu üzerine Gürkan, gülümseye-
rek "Bu konularda Ercan Bey cevap ver-
meye yetkili" dedi. Yanında oturan
Grup Başkanvekili Ercan Karakaş da,
"Diğer konular şimdi gûndemde değil.
Her şey konuşulabilir, hiçbir şey sorgula-
ma dtşı bırakılmavacaktır. Ortada bir ye-
nilgi vardır" dedi
SHP Genel Başkan Yardıması Cevdet
Sehi dün Cumhuriyet'e son gelişmeleri
değerlendirirken "Parti içinde ciddi bir
muhaJefet olrnadı. Zülfü Lıvaneli ve Yük-
sel Çakmur dışında muhalefet yapan yok-
tu. Türkiye gidiyor, herkes ayağını yere
basmalı ve ne gerekiyorsa yap»-
lmah"dedi.
Burjuva özentileri
Halkın özgür iradesine saygılı
olmak gerektiğini ifade eden
Selvi. sözlerini şöyle sürdürdü:
"Halk sağ yönetim istiyor, bi-
zim ortaklığımızdan memnun de-
ğil. OrtakJıktan ajnlmalıyız.
Halktan, gecekondudan kopmu-
şuz. Geniş kitleleri yafaıız
bn-akmışız. O>umuz çok düştü,
koaalisyon içindeki uygulamalar
ohunlu gitmedi. Şimdi halkı ezen
önkmJeri kabul edemeyiz. Burju-
va özentilerine girdik, diizenin
parçası olarak bir yere gelebile-
ceğimizi sandık, halk bize bunun
yanlış olduğunu hatırlattı. Şimdi
MYK çekilebilir, bakanlar istifa
edebilir. Bunlar önenüi değil,
önemli olan yeniden \aptlanma.
Türkiye düşünülerek bu yapı-
Imalı. Yalnız bıraktığımız kitle-
lerin yeniden güvenini almaya
çaltşmaJıyE."
Selvi. olağanüstü kurultayın
gündeme gelip gelmeyeceğine
ilişkin sorumuza da "Kunıftay çok önem-
li değil. Önemli olan sağlıklı değerlendir-
meler yapmak" karsılığını verdı. MYK
üyelerinden İstün Küsefoğlu, "Czüntii
içjndeyiz. Sonuçlar konuşuluyor, oysa ne-
denlere bakmalı. Gidisat belliydi. Eğitim
birü'ği bozuldu. Si> asetçilerin bunu gör-
memesini kavgıyla, Lsvanla karşılıyorum"
dedi. Küsefoğlu. koalısyonun da tartı-
şılması gerektiğini vurgulayarak "Koa-
lısyonun detamında yarar görmüyorum.
Parti içinde kendi işimize bakalım" gö-
rüşünü dilegetırdı.
Solda birlik
için acil çağn
ANKARA (Cumhtıriyet Bû-
rosu)- Sol partilenn 27 Mart ge-
nel yerel seçimlerinde uğra-
dıklan ağır yenılgı üzerine. Sol-
da Bütünleşme Komitesi olağa-
nüstü toplanüya çağnldı. Komi-
te Sözcüsü Erol Tuncer tarafı-
ndan yapılan çağn üzenne bu-
gün saat 16.30'da toplanacak
olan komite üyeleri. yerel seçim-
lerin birdeğerlendirmesinıyapa-
rak, yenilginin gerekçelerini ve
bundan sonra ızlenmesi gereken
stratejinin ana hatlannj görüşe-
cekler. Komitenin bugün vapa-
cağı toplantının sonuçlanması
halinde. yann kamuoyuna bir
açıklama yapılması bekleniyor.
Komitede bulunan ve büyük
çoğunluğu eski poütikacı olan
isimler şunlar:
"Erol Tuncer, Metin Somun-
cu, Hasan Güven, Memduh Ekşi,
Giiler Gürpınar. Şevket Köksal,
Mehmet \üceler, Yaşar Kemal
Yüksekli, Muzaffer Vıldıran,
Suphi Karaman. Kamil Karaveli-
oğlu, İlyas kıltç, İsmail Çalışkan,
Yahya İnantcı, Orhan Okay,
İlhan Işık, Abdülgani DemirkoL,
Nafiz Çubukçu, Altan ÖjTnen."
ÇİZMEDEN YUKARI / MUSA KART
OPTAGIMLA
KOLKOLA
Denlz Baykal
Sosyal
demokrasideğil,
SHPkaybetti
ANKARA (Cumhuriyet Bû-
rosu)- CHP Genel Başkanı De-
niz Baykal. seçım sonuçlannı.
"CHP'nin zaferi, SHP'nin hezi-
meti" olarak değerlendirdi. Se-
çimlerde sosyal demokrasinin
değil, SHP'nin kaybettiğinı bil-
diren Baykal. "Türkiye'de sos-
yal demokrasinin ölmediği orta-
ya çıktı. Sosyal demokrasinin
bû'yük yürüyüşümi başJatıyo-
ruz" dedi. Baykal. partisinin
yüzde 4.5 oranında ov almasını
ise "Muhteşem sonuç" olarak
niteledi. Baykal. dün düzenledi-
ği basın toplantısında. seçim so-
nuçlanyla ilgili değerlendirme-
sini açıkladı. Solun kaybettiği
değerlendirmelerine katılma-
yan Baykal. "Kaybeden sosyal
demokrasi değildir. Demokratik
sol değerler değildir. Kaybeden
SHP'dir" dedi. SHP'vi sosyal
demokrasiyle özdeşleştirme
>anlışından kurtulmak gerekti-
ğini bildiren Baykal. SHP'ye
hak etmediği desteklerin veril-
diğini. saygın insanlann kendi-
lerini feda ettiklerini ve sor.ucta
kaybettiklerini anlattı.
Yerel seçimlerden en karlı çıkan RP, başkanhk koltuklanna oturmanın çalışmasını başlattı
Seçimbitti, hesaplaşmalarbaşladı
YALÇTNÇAKIR
"Demokrasilerde çare tükenmez"
ama. 27 Mart pazar akşamı "seçimi
kaybettiklerini anlayanların". geç gelen
"usulsüzlük yapılıyor, sahtekarlık var"
türünden çığlıklanna çare bulunamadı.
Seçim geçti, gitti. Partiler kendı içlerin-
de ve birbirlerine karşı hesaplaşmalara
başladı. Seçimden en karlı çıkan RP.
başkanhk koltuklanna oturmanın çalış-
masını başlattı. Aslında aylar öncesin-
den başlayan bu maratonun ağırlıklı
galibi olan RP'nin galibiveti ardında
pek çok "tarttşma", "sağda solda bulu-
nan oy torbaları". "vakılmışoy pusulala-
n". "kaçınlmış sandık" ve "yırtıunış lis-
te" savlanyia ilan edildi. Bizİer de seçim
sabahına dönüp bu maratonun sıcağı sı-
cağına yaşadığımız geçmek bilmeyen
saatlerini not tuttuk. size özetliyoruz.
Pazar günü seçım sonuçlanna bakılır-
sa büyük çoğunluğun "Bismillah" dıye-
rek mübür bastığı gibi, biz de oyumuzu
terdhimize göre kullanıp parmaklan-
mızı boyattık. Oylama sakin geçiyordu.
Adaylar. partililer ve gazetecilerin yanı
sıra sandık görevlileri ile ilçc ve il seçim
• Seçimlerin ardından. RP'nin dışında umulmadık yenilgiyle
aynlan siyasi partiler, kendi aralannda hesaplaşmaya başladılar.
Refah hariç diğer partiler. hatta bazı sosyal demokrat adaylar ve
partililer, sayımın hemen ardından, sandık başlannda değil de
"ünlü" barlarda, "değerlendirme " yapıyorlardı.
İkinci gecikme nedeni ise sayımın İl
Genel Meclisi pusulalanndan başlama-
sı ve oy pusulalannın çok çeşitliliğinden
kaynaklandı. Bu nedenle ilk olarak oy-
lama aksarken, sayım da sürenin çok
uzamasına v ol açtı.Bir de itirazlar üzeri-
ne tekrar sayımlar yaşandı. Örneğin
Fatih'teki Taşmektep adlı okulda, İl
Genel Meclisi pusulalanndaki kanşık-
lık nedeniyle 45 oy tamı tamına 63 kez
sayıldı. Ardından san saman kağıtlann
geçersizlıği gündeme geldi. Bıkkın gö-
revlilere. sürekli taze kan olarak nöbet
değiştiren RP'li gönüllülerdestek(!)çık-
mayı>eğlediler.
Ve saatler 04.00'e geldiğınde sandık
görevlilerinden bazılan içki, bir kısmı
uykusuzluk ve yorgunluktan sızıp kal-
mış, kimisi beraberinde getirdiği içinde
oy bulunan çuvallann üstüne yatmış.
kimileri çuvallan bırakıp bir sigara içımı
kurulu görevlileri de -o ankı tahminleri-
mize göre-10-12 saat sürecek bir mara-
tona kendilerini hazırlamıştı. Sandık
başlannda siyasi partilerin bazılanndan
gönüllüler gözlem yapıyordu. Ancak
her sandıkta mutlaka bir RP'li bulunu-
yordu. RP'li sempatizanlar. önce bir
"Selamünaleyküm" çekivor ve "Abimi
öne alın. Acelesi var" diyerek size "kı-
yak" yapıyordu!
Gün böyle geçip gitti. Tahminlere gö-
re saat 23.30-24.00 sıralannda kaba da
olsa sonuçlar belirlenecek ve iş küçük
aynntılara kalacaktı. Ama öyle olma-
dı... Neden olmadı? Birincisı. sandık gö-
revlilerine aynntılı oy tasnif pusulası
verilmemişti. Görevliler de kendilerince
bir çözüm bulmuşlar ve bildiğimiz sarı
saman kağıtlara bildiğimiz silinebilen
kalemlerle sonuçlan yazmaya başlamış-
lardı.
sokağa çıkmış, kimi de çuvalı "satacak"
bir arkadaşını anyordu.
Sabahın ilk ışıklanyla gazetemizin
yolunu tutarken. "ilkelliğimize" üzül-
menin yanı sıra çok ciddi birgözlemimi-
zi aktarmadan edemedik:
"Sandık kurullarında, sonuçlar yüzde
70 belli olduktan sonra, özellikle sosyal
demokrat partilerin gözlemcileri ayrılı-
vorlar, RP dışındaki diğer partililer de
hemen hemen aynı şeyi yapıyordu. Veçu-
vallar. sandıklar, listeler ağırlıklı olarak
yorgun görolilerin "elleri" ile RP'lilerin
"gözlemlerine" bırakıldı. Hatta bazı
sosyal demokrat adaylarla partililen,
sayımın hemen ardından. sandık başla-
nnda değil de Ortaköy'de ve Beyoğlu'-
ndaki bazı "ünlü" barlarda. "değerlen-
dirme " yaparken görme fırsatını elde
ettik! Gazetede sızdığımız koltuğun üs-
tünden, "İstanbul RP'nin" anonsuyla
sıçrarken, oy verme işlemının üstünden
60 saatten fazla zaman gecmesine kar-
şm cami bahçelerinde, okul köşelerinde
bulunan oy çuvallannın içinden çıkan
SHP. DSP. CHP ve ANAP'ın üzerine
mühür vurulmuş o> pusulalan bulun-
duğu haberlerine sadece üzülüyoruz.
POLİTİKAGtJM>ÜĞÜ
HfKMET ÇETtSKAYA
Ders Aldılar mı?
DEP'in seçimlere katılmaması hangi partinin işine
yaradı? Hiç kuşkusuz Refah Partisi'nin. Refah, salt Gü-
neydoğu'daki DEP oylarını almadı; büyük kentlerde de
DEP oylarını topladı.
Refah'ın başta Güneydoğu olmak üzere Trabzon ve
Rize örneği Karadeniz illerinde, İç Anadolu yöresinde,
istanbul, Ankara gibi büyük kentlerde seçimi kazanması
değişik tartışmaları da beraberinde getirmiştir. Güney-
doğu, istanbul ve Ankara'da "Kürt kökenli yurttaşların
Refah 'a destek vermesi Kürt milliyetçileriyle, şeriatçı-
lann ortak sloganı olan 'resmi ideolojiye tepki' biçimin-
de değerlendirilmiştir.
RP'nin ve MHP'nin güçlenmesinde sosyal demok-
ratların, ANAP'ın, DYPnin büyük katkısı olmuştur. lleri-
de bu gerçek daha belirgin olarak ortaya çıkacak, ser-
mayenin güdümündeki siyasal partiler (ANAP ve DYP)
gıderek eriyecektir. Eğer sosyal demokratlar bu gerçeği
ğeç de olsa görüp, emekçi kesimleri kucaklar, siyasal
yapıyı kitlelere taşıyabilirlerse ayakta kalabilirler. Aksi
halde tıpkı ANAP ve DYP gibi yok olma tehlikesiyle karşı
karşıyadırlar.
27 Mart pazar günü yapılan seçimlerde iki siyasal par-
ti oy oranlarını yüzde 100 arttırdı. 1989 il genel meclisi
seçimlerinde yüzde 9.8 olan RP oyları, pazar günü yapı-
lan seçimlerde yüzde 18.6'ya çıktı. 1989'da MHP'nin yüz-
de 4.1 olan il genel meclisi oyları ise 27 Mart seçimleri
sonucunda yüzde 8.87 olarak gerçekleşti.
Eğer MHP'nin Refah kadar parasal gücü olsaydı iç ve
dış çevrelerden 'ekonomik destek' alsaydı durum daha
farklı olurdu. Yüzde 23 oranında olan DYP'nin oyları
(1989 yüzde 25.1, 1991 yüzde 27, 1994'te yüzde 22.64)
pazar günü yapılan yerel seçimlerde 3-4 puan daha ge-
riler, ANAP'ınkiler ise (1989'da yüzde 21.8,1991'de yüz-
de 24,1994'te yüzde 21.14) yüzde 15'lere inerdi.
MHP; Amasya, Çankırı, Erzincan, Kars, Kırşehir ve
Yozgat illeri dışında Ege'de üç önemli ilçede belediye
başkanlığı seçimini kazandı: Salihli, Turgutlu ve Ay-
valık...
Ege'nin gelişmiş bu üç ilçesi sosyal ve ekonomik ola-
rak benzerlik taşır. Salihli ve Turgutlu, Gediz Ovası'nın
üzerinde kurulmuştur. Üzüm, tütün, pamuk iki ilçenin
gelir kaynağıdır. Ayvalık isezeytincilik ve turizm ağırlıklı
bir kıyı ilçesidir.
Turgutlu ve Salihli'de SHP'Iİ yönetimler devrildi,
MHP'li başkanlar seçildi. Ayvalık'ta ise ANAP'lı başkan
gitti yerine MHP'li başkan geldi.
Neden?
Turgutlu ve Salihli'de Kürt kökenli yurttaşlar'ın
oturduğu mahallelerde oy kullanma oranı çok düşüktü.
Zaten 27 Mart'ta yapılan seçimlerde geçersiz sayılan
oylar yüzde beş. Basit bir hesapla bu oran bir milyon oy
demek.
Kürtkökenli yurttaşların oturduğu mahallelerdekilerin
bir bölümü ise RP'ye oy verdi. Ancak, ANAP'lı ve DYP'Iİ
seçmen MHP adaylarını destekledi. ülkücü ve milliyetçi
gelişimlere açık iki ilçedeki bu havanın benzeri Ayvalık'-
ta da yaşandı. Böylece MHP Salihli, Turgutlu ve Ay-
valık'ta yerel seçimleri kazandı. Teröre karşı tepki oy-
larının, sosyal ve ekonomik yapısı sağlam üç ilçede
MHP'yi güçlendirmesi bizce çok iyi değerlendirilmelidir.
Salihli'de SHP 10 bin 615, CHP bin 860, ANAP4 bin 234,
DYP9 bin 822, RP 2 bin 77; MHP ise 11 bin 967 oy almıştır.
Turgutlu'da SHP 10 bin 614 oy alırken MHP, 12 bin 21 oy
almıştır. Ayvalık'ta SHP 3 bin 150, DSP 4 bin 467, MHP 5
bin 410 oy sağlamıştır. Üç ilçede MHP'nin kazan-
masının, SHP oylarının DSP'ye kaymasının temel nede-
ni şudur:
"SHP, PKK ile işbirliği yapıyor..."
Askerlik çağındaki seçmen bu yüzden MHP'ye
kaymış, MHP'ye oy vermeyi içine sindiremeyen sosyal
demokrat seçmen ise DSP'yi desteklemiştir.
Olayın bir başka boyutu da SHP üst düzey yöneticileri-
dir. Elleri cebinde televizyon ekranına çıkan SHP Genel
Sekreteri Halil Çulhaoğlu bakın ne diyor:
"Biz hükumetten ayrılırsak 'Milliyetçi Cephe'gelir..."
Böyle bir gerekçeyle SHP nereye gidecek?
Önce SHP hükümetten çekilmeli, solda birlik' adına
koltuk sevdası'ndan ötede girişimlere başlanmalıdır.
Solda birlik ne pahasına olursa olsun gerçekleşmelidir.
SHP'nin koalisyonda kalmasının iç gerekçesi kal-
mamıştır. Asıl önemli olan birleşmenin sağlanmasıdır.
Herkes eteğindeki taşı dökmelidir. Sosyal demok-
ratların birleşmesiyle birlikte yeniden yapılanmaları zo-
runludur. Lumpen kadrolar arındırılmalı, çağdaş sosyal
demokrat ilkeler benimsenmelidir. Sosyal demokratlar
halka güven vermelidir.
Acaba sosyal demokratlar tüm bu anlattıklarımızı
yapabilirler mi?
Eğer 27 Mart seçimlerinden ders aldılarsa yaparlar,
almadılarsa devam ederler.
Kartal: Katılım kasten büyük gösterildi
DEP'e göre geçersiz
oy çokyüksek
• DEP Genel Başkanvekili Remzi Kartal, kullanılan oy
oranının medya ve yetkililerce çarpıtıldığinı söyledi. Kartal,
Diyarbakır'da güvenlik güçlerinin bile RP'ye oy verdiğini
ileri sürdü. Ahmet Türk'ün evinde saklandığı ve PKK
tetikçisi olduğu ileri süriilen Tahir Adal DGM'ce serbest
bırakıldı.
ANKARA
(Cumhuriyet
Bürosu) - DEP
Genel Başkan-
vekili Remzi
Kartal. Doğu ve Güneydoğu'-
da sandık başına gitmeme ve
geçersiz oy kullanma oranın
yüksek olduğunu öne sürdü.
Yetkililerin ve medyanın ger-
çeği yansıtmama çabası içinde
olduğunu savunan Kartal,
"Sandıktan çıkan sonuç, böl-
gede yerel yönetimleri azınlık
durumuna düşürmüştür" dedi.
DEP Mardin Milletvekili Ah-
met Türk'ün evinde bannan
ve "PKK tetikçisi" olduğu ge-
rekçesiyle gözaltına alınan
Tahir Adal, 12 gün sonra
çıkanldığı DGM Savcılığı'-
nca serbest bırakıldı.
DEP Genei Başkanvekili
Rezmi Kartal, dün düzenledi-
ği basın toplantısıyla seçim
sonuçlannı değerlendirdi.
Doğu ve Güneydoğu'da
sandık başına gitmeme ve ge-
çersiz oy kullanma konusuna
değinen Kartal, bu oranın
yüksek olduğunu öne sürdü.
Devletin bölgede RP'ye
yatınm yaptığını savunan
Kartal, Diyarbakır'da görev
yapan güvenlik güçlerinin bile
RP'ye oy verdiklerini bölge-
de. sandık başına gitmeme ve
geçersiz oy kullanma oranının
medya ve yetkililer tarafından
gizlenerek çarpıtıldığinı öne
sürdü.
Adal tetikçi değil
DEP miUetvekillerinin tu-
tuklandığı gün DGM
çıkışında güvenlik güçlcnnce
gözaltına alınan ve daha son-
ra Hürriyetgazetesindc"Mec-
lis lojmanlarında PKK tetikçi-
si" olarak tamtıian Tahir
Adal (50). 12 gün sonra
çıkanldığı DGM Savcılığı'-
nca serbest bırakıldı. Kartal'-
ın dün düzenlediği basın top-
latısına katılan Adal. gözaltı-
nda kaldığı süre içinde in-
sanlık dışı uygulamalara ma-
ruz kaldığını söyledi. Anka-
ra'ya tedavi olmak için geldi-
ğini belirten ve akrabası ol-
ması nedeniyle Türk'ün evin-
de kaldığını anımsatan Adal,
"Erkekljk organıma bile elekt-
rik verdiler. Hayatımda av tü-
feği bile elime almadmt, ben-
den nasıl tetikçi olur?" dedi.