Katalog

SAYFA CUMHURIYET 2 30 MART1994 ÇARŞAMBA Marangozluk sürgün vermiş dükkandan, don yemezse... Birelçevirir, öbürütahtayacanverir IŞIKK4NSU KOÎNY4 - Yonga uçup. tozlu ye- rekuş tu>ugıbıkonu>or Ardından bın. bin daha Dulckan 90 yıllıkmış öyle oldu- funu so>lıi>or İsmail Işıkçeviren Torna tezgahı vızırdıyor Kafamızı, tavandan sarkan tahtaya çarpıyo- ruz Sakarlık, bebekeğlencesıoyun- cağı oğretıyor bıze Sapı \ar. uztınca Sapın ucunda ıkı uzun yay. yaylar yme bır sapa takılmış. rengarenk bır "külof'a bağlı "Taze" bebeğı oturtuyorsun kulota. Üsttekı sopadan tutuyor- sun Haydı. hoppaak. gokte var gok boncuk Konya'da kaşıkçı arayınca, bu dukkan gozumuze ılışıvermıştı Ne- rede o unlu kaşıkçılık7 K.almamış kı Kanyah Konyakaşıkhavasını. Antalya'dan gelenlerle şıkırdatır ol- muş Dededen kalma dukkanda. eskı- den el kemanısı ıle çahşılırmış Elle çevnhrmış Bırelçevınr, oburel tah- taya can venrmış Torunu>la adaş dede İsmail. daha ne oyuncaklar >a- ürgenin, meşenin gözünü seveyim de, kilosu almış yürümüş, neredeyse ulu çınar boyu. Kavağa kalmış sanat. Kavak yumuşak, kınlgan. Ama olsun; yine de, el işi, gönül işi. Takozu da, nevaleyi de kullanıyoruz. Çorbanın acısı çeşnisidir; ağzımızı yakmıyor, tahta kaşık. parmış tahtadan. kok boya suslu Bayram sabahı. Arnavut kaldın- mında surukledın mu ben gelsm mahallenın yumurcaklan Gazoz kapağj takarmış tekerieklennc. dondukçe "şak, şak" ede Sıs kapla- mış geçmışı Havan tokmağıdır bu- gune gelen. soğan, sarmısak, hele de cevızeze Tahta maşalar. oklavalar. ığretı bebek beşıklen Tespıhler, azman çocuk bovu Çekmeye kalksan. uç parmak yetmez Şımdılerde "öriimcek" dıyorlar. tahta yuruteçkenarda kuskun "Pi- yasadakilerden daha i\i bunlar" dı- yor, marangoz ustası ismail Işıkçe- vıren. "Bebe, duşmüyor hiç olmazsa orava burava takılıp. Eli kolu daha da güçlü olu>or, ister istemez..." Gurgenın. meşenin gozunu seve- yım de. kilosu almış yurumuş. nere- deyse ulu çınar boyu Kdvdğa kal- mış sanat Kavak yumuşak, kınl- gan Ama olsun, yınede.el ışı. gonül ışı Takozu da. nevaleyı de kullanı- yoruz Çorbanın aası çeşnisidir; ağzımızı yakmıyor. tahta kaşık Kapıyı kapatıyoruz. "Hoşçakal" dıye Menteşenın sikı sıkıya bağlan- dığı tahta gıcırdıyor Dışandan son bır bakış Tozlu pencereden dallar uzanı>or, geçmış baharlardan, gele- cek guzlere Marangozluk surgun vermışduk- kandan. don >emezse 'Doğa Bilimleri Mîizesi kurulmalı' ADAN A (AA) - Dunyanın en onemlı ıkı gen merkezının çakıştığı v er olan Turkıye de. \ abanı bıtkı ve hay v an orneklennın yeralacağj "Doğa Bilimleri Vlüzesf'nın kurulamadığını bununda ekonomık veekolojık gelecek ıçın buyuk bıreksıklık olduğu bıldınldı Ankara Ünıversıtesı Fen Fakultesı Bıyolojı Bolumu oğretım uyesı Doç Dr Barbaros Çetin, bıraraştırmasında. çok sayıda gelışmış ulkede temeh 150-200 yıl once hazırianan doğa bılımlen muzelennın gelecek ıçın yapılmış en buyuk yatınmlar olduğunu belırttı Yabanı bitkı turlen veçeşıtlılığı bakımından Turkıye'nın. bırçok Avrupa ulkesıneoranlaçok zengın olduğunu ıfadeeden Doç Dr Çetın, ınsan elıy le her geçen gun bıraz daha azalan bı> olojık değerlen korumak ıçın gereklı çalışmalann bır an once başlatılması gerektığını kaydettı Turkıye'nın florasında mevcut 10 bın bıtkıden 3 bınının. Turkıye'ye ozgu olduğunu belırten Doç Dr Çetın, şunlan kaydettı "İs>eç'te2bin, \İmanva'da2bin 700 bitki tiirû var. Tüm Av- rupa'daki toplam 11 bin 500 bitki türüne karşıjık. uikemizde 10 bin rür mevcut. Lstelik uikemizde algler, karayosunları, ciğcrotları, likenler >e mantar florası henuz \azılmamıştır. Bholojikzenginliklerınulke kaikınmasında kııllanılabılmesi ve ekonomik potansivel olarak harekete geçirilebilmesi için, oncelikie bu zengınlıkler bakımından ne durıımda olduğumuzu belirlememiz gerekir. L Ikemizitı flora ve faunasına ait rürlerin env anterieri tam olarak çıkanlamamıştır." Turkıye"nınçokyakıngelecekte cıddı açlık sorunuyla kar- şılaşabıleceğını ıfadeeden Doç Dr Çetın. "Türkiveartık, dünvada kendini besleyebilen 7 ülkeden biri değildir. Herkes bu gerçeği kabul etmelidir"dedı Llkenufusunun hızla artarak kalkınmava sekte v uracak hale geldığını. her geçen gun artan beslenme ıhtıy acı nedenıvleson lOyılıçındeyuzlerce çeşıt tanm ılacı kullanılmak zorunda kalındığını belırten Doç Dr Çetın. bu nedenle venmlı top- raklann çoraklaştığını, venmsız halegeldığını kaydettı Gözleraynasıdıryüreğin tki > anı keskin bir bıçak sanki gozleri. Ve gozlerinde istediğin anlamı > akala: öfke ve kin dışarıda kalsm ama... Evvela vaşama sevindni gör; biraz endişe sonrasında. Gozlernevinaynasıdır, vüregin. \maa>na>abakargibibakmaçocuğungözlerine... Kendini gonirsun. Kendini unut. çocuğun gözleri\ le bak y aşama. Marakeş renklerini bulursun her bir tarafta ve son söz çocukla ilgili... Mutluluğu bulursun... (Fotoğraf: İZZET KERİBAR) Homeros sorunu" 3000 yıldır çözülemedi GÜRHANTÜMER Kımı yazarlar. kımı vapıtlar var- dır kı. onlardan tek bır satır okuma- mış olanlar bıle bılırjer onlann adla- nnı ve ıçenklennı Örneğın Shakes- peare boyle bır yazardır. Don Kışot bovle bır yapıttır Yanılmıyorsam eğer, bır de Homeros ve destanlan Ilvada ıle Odvsseıa boyledır Ve bunlann uzennde. 3000 yıldır bır turlu doğru durust kaldınlama- >an bır sıs perdesı vardır Bır "Ho- meros sorunu" vardır vanı Daha doğrusu, bır değıl, bana sorarsanız, bırden fazladır Homeros sorunlan- nın sayısı Şoyle kı Bınncısı ontolojıktır.yanıdoğru- dan doğru>a. Homeros'un varolup olmadığına ılışkındır Yaşamış mıdır bo>le bır ınsan, boyle bır ozan. yoksa hıç gelmcmış mıdır bu dunyava 0 İlyada'vı ve Od- ysscıa'yı yazan o mudur, yoksa bır- çok kışının kalemınden mıçıkmıştır o guzelım destanlar 0 Homeros bır gerçek mıdır, bır soylence mıdır9 Ikıncısı, bu ozan. bırçoklannın ılen surduğu gibı kor mudur17 Yok- sa. "Homeros'a kördiyenlerin kendi- leri kördflr, çünkıi kafadan sakattır- lar" dıye yazan Proklos mu haklı- dır9 Nerede doğmuştu? Sonra. eğer varolmuşsa. yaşamış- sa, kımılennın soyledığı gıbı. I O 9 ya da 8 yuzyılda. demck oluyor kı. bundan şoyle boyle 3000 yıl once, nercdc doğmuştur' Ionya"da. yanı Batı Anadolu'da. bızım buralarda mı. yoksa Yunanıstan'da mı' Ncrc- dc, hangı kcnttc0 Argos ta mı. Atı- na'da mı, Pylos'ta mı, Kolophon"da mı. KhıosU mı. İos'ta mı, Kvmc'dc mı'' Yoksa I/mır"dc mı' Bu son olasılığa şans tanıyanlann Eskiden, bu ozanı daha bir sahiplenirmiş İzmir, övünürmüş onun anayurdu olmakla. Amasya doğumlu StrabonJ.Ö. 1. yuzyılda, bu kentte 'Hemereiorf adı verilen bir tunç sikkenin basıldığını yazar. !*ı>ısı hıç dc a/ dcğıl Homeros un. nlcrının dansetnklcn sovlenen Mc- Izmır dc Hjlkapınar d.ıkı bugun lcs Çayı'nm yanıbdşında doğduğu- kırlı mı kırlı, ığrcnt mı ıgrcnc, olan. na ınananlarçok drru bır zamdnlar. kcndrında su pc- Bu Homeros sorunlan hakkında kımsclcnn kcsın bır şcv bıldığı \ok Bırgun bırunncrsıtcprofcsoru Az- ra Erhat a "Homeros sorunu mu? 40 bin cilt kitap!" dcmış Bu sozun uzenndcn vıllargeçtı O gundcn bu gunc. Homeros kıtapla nnın savısı. bclkı dc 50 bınc. 60 bınc çıktı ama Homcros"un ncrclı oldu- ğu sorunu avdınldtılamadı Tunç sikke Eskıdcn. bu bu> uk ozanı daha bır sdhıplcnırmış Izmır. ovunurmuş onun cinavurdu olmakla Amasv<ı doğumlu Strabon, I O I vuzvılda, bu kcnttc 'Hemereion' adı venlcn bır porlık bulunduğunu \e a\nı adı ta- şıvan bır lunç sıkkcnın basıldığını vazar Bırakın o Zıimanldrı. daha geçen vuzvıldd bıle. İzmır cgclcnkımıge/- gınlcr Homcros'un doğduğu kcntı gormejc gclırlerdı Orneğın. unlu Frdnsız ozan Lamanınc (kı lsıan- bul"d dd gelmıştır \e adını orada bır sokaea vcrmıştır) bunlardan bıny- dı Bugun dc Izmır dc 'Homeros hemşerimİ7dir" dıvenler var Daha vakın zamanlara kadar. bu kenlte. 'Homeros'adını uşıvjn vejdlnızca Turkçc değıl. bırçok dılde Ingılızce. Fransızca. Arapça şıırler vavımla- \dn bır dcrgı çıkardı Elınden tutan olmadığı ıçın kdp\ındıgıtıı Ovsa bugun bu buvuk ozanın mcmleketı olduğunu ıdd'ıa edcn \er- lcrdcn bın olan Sakız Adası nda 'Homereion'dıve bır kultur merkezı bır dc. Homeros un uzcnne çıkıp konu^tuğu sovlenen kocdrridn bır kavavar ^ıtdba 'büvuklcrimiz'. 'resmileri- mi7*, orneğın Kultur Bakanlıgı Iz- mır Buvukşchır Bclcdıvcsı. nclcrdu- $unu_\orlar bu konudd' Sulak alanlan tehlike bekliyor ANTALYA (AA)- Su kuşlan ıçın yaşamsal onem taşıyan Anadolu'dakı sulak alanlan bekleven tehlıkelenn, her geçen gun arttığı bıldınldı Bırleşmış MılletlerÇevre Programı'nın (L N EP) vayın organı Med Waves*de vavımlanan bıraraştırmada, Turkı> e'de 250 sulak alan olduğu ve bunlann yuzde 75'ının. toprak uzennde toplam lOOhektaralanı olduğu belırtılerek gerek su kuşlan gerekseekolojık denge açısından. son derece onem taşıyan sulak alanlan bekleyen tehiıkeleredıkkatçekılıyor Araştırmav a gore sulak alanlan bekleyen en cıddı tehlike, bunlann kurutulması Lzunvıllar.sulak alanlann doğal denge ve bıyolojık çeşıthlığı korumadakı fonksıy onun y eterı kadar bılınmemesı nedenıyle. buralara hıçbır değen olma> an v e hastalık v ay an alanlar olardk bakıldı ve kurutulmdya başlandı Bunun y anı sırd pek çok sulak alan tanm alanıeldeetmek ıçın kurutuldu Ancak kurutulan sulak alanlar. ekolojık dengenın bozulmasına neden olurken tanmsal alan dd beklenen \drdn sdğlamadı ^rdştırmdda Turkıye"dekısuldk dlanlan bekleyen dığer bır onemlı tehlıkenın dc kırlılık olduğu bıldınldı Endustnleşmevekentleşme sonucu bırçok sulak alan, atıkldnn dokulduğu hdv uzldr hdlınegeldı Tdnmdakımsdyal gubre v e pebtısıtlenn y aygın olarak kullanılmaya başlanmasıvla da kırlılık cıddı boyutldra ulaştı Illegal avcılık balıkçılığın yavgınlaşması ve bu alanlann çevresındetunstık tesısveyazlık c\ lcnn \apilmdsi, su kuşlannın v atanlannı tehdıt eden dığer unsurlarolarak kaydedılıyor Paralı sekste AIDS tehlikesi \NK\RA(ANKA)-AIDSın genellıkle paralı seksyapan kadınlardan bulaştığı yonunde butun duny ada y avgıp bır kanı bulunmastna karşın İngıltere"de yapılan bıraraştırmada fahışelerle ılışkıde bulunan bır grup erkeğın ancak 2"sınde v ıruse rastlandı Lzmanlar vırusbulaşan erkeklenn tahışelerdışında. "erkeklerle" de ılışkı kurduklannın saptandığını rapor ettıler Tıpalanındakı gelışmelerveçeşıth ulkelerde yapılan araştırma sonuçlannınveraldığı Lıteratur dergısındevavımlanan bır drdştırnidnın sonuçlan "fahişelerle cinsel ilişkide bulunan erkeklerinHIV enfcksiyonu açısından tek nsklennin bu rur ilişkiler olduğunun duşunulmemesi gerektiği"nı gosterdı Araştırmaya kdtılanerkeklerarasındd test yaptırmay ı kabul eden 40 erkekte 2"sındeHIV"erastIanırken.94 erkekten 34 u erkeklerle de ılışkı kurduğunuaçıkladı Araştırmaya katılan IO5erkek uyuşturucu kullandığınıbıldınrken 108 kışıden44 uvabdncı ulkelerde fahışelerle cinsel ılışkıde bulundukldnnı belırttıler Geçmış • bır v ıl ıçınde bır fahışe ıle ılışkı ıçın para odedığını büdıren 55 erkekten 45 ınınhersefennde prezenatıt kullandığını açıklarken fahışelerleduygusal beraberlığı bulunan erkeklenn sadece2 sının prezervatıf kullandığı belırlendı Uzmanldrdraştırma sonuçlannı değerlendınrken. homoseksuel ılışkının fahışelerle ılışkıden daha buvuk oranda nsklı bırdavranış olduğunu belırterek. fahışelenn erkek arkadaşlannın ılışkı sırasında prezervatıf kullanma dav ranışının "bireysel risk faktörü açısından değil. girilen ilişki fahişelerle olduğu için" benımsendığını bıldırdıler Mutlu olmak için aile gerek BONN(ANKA)-Yapılan araştırmalar. bırey lenn mutlu olmak ıçın bır aıleye gereksınım duvduklannaınandıklannıortaya koydu AImanya"dakı doğum oranmdakı duşuş ve y üksek boşanma oranı. kalabdlık aılelenn azlığına neden olardkgostenlıvor Öteyandan. Bırleşmış Mılletler tarafından uluslararası aıleyılı ılan edılcn 1994 v ılının bu olguy la ters duştuğu de belırtılıy or