Katalog

Cumhuriyet 70. YILSAYI26004 S A N A T K Ü L T Ü R M A G A Z J N T E L E V İ Z Y O N 23MMT1994ÇARŞAMM Bazı özel kuruluşlar röntgen makinelerini sağlık koşullanna uygunsuz biçimde çalıştınyor Röntgen SERAP DtKMEN İZMİR Çalışanları vc çcvrclcri için gcrckli önlemleri almayan özel rönlgcn lubnralııvarlan, tehlike saçjyor. Röntgen cihazlarıyla birlikte çalışan pcrsoncl için, radyasyondan korunmaları amacıyla alınması gerckcn birçok önlcm, özcl kuruluşlarca dikkate alınmıyor. İl sağlık müdürlüklerinin yaptığı denetimlerde, birçok özcl kuruluşun, röntgen makinelerini sağlık koşullanna uygunsuz biçimde çalıştirdığı saptandı. özellikle büyük kentlerde nıantar gibi türeyen özel sağlık laboratuvarları, denetimlcr de göstcrmelik yapılınca bir dizi sakıncalara yol açıyorlar. Yönetmeliklere göre röntgen çekilen yerlerde bazı fiziksel önlenılcrin alınması gcrckiyor. Buna görc çckim yapılan odaların kurşunla izolesi zorunlu sayılıyor. Röntgen teknisyeninin çekımin yapıldığı odanın dışında, işlcmi uzaktan kumandacdcrck gcrçcklcştirmcsi gcrckiyor. R radyasyon yayıyorlar söyleycrck, bunlann apartman gibi yerlerde duvar vc tabanlarına kurşun lcvhalan kaplatmayarak halk sağlığını da lchdil cltiğini bclirtli. Röntgcnlc çalışan personclin nc kadar radyasyon aldığını belirleycn bir dozometrcnin yakalarına takılması gerektiğini vurgulayan Güzeloğlu, pcrsoncl için alınan önlemlcri şöylc sıraladı: "Takılan bu dozomctrc, Atom lcrinin yoğun olarak kullanıldığı, vcrem savaş dispanserlcrini örnck Enerjisi Kurumu'na gönderilir. Kişigöstcrerek devlct kurumlarında, bu nin aldığı radyasyon miktarı saptacihazla birlikte çalışan personclin nır. Alınacak tedhirler, çalışılan üniradyasyondan korunması için yo teye, dolayısıyla alınan radyasyon oranına görc değişiklik göstcriyor. ğun önlemlcr alındığını söyledi. Yoğun çalışılan ycrlerde, bir röntgen teknisyeninin günde 5 saat çalışması Sağlığı tehdit ediyor gerekir, 1 giin nöbet tutan 2 gün istiGüzeloğlu, özel polikliniklcrdc ve rahat edcr. 1 aylık senelik iznin yanı röntgen laboratuvarlarında bu ön sıra, 1 aylık da şua izııi verilir. Erkcn lemlerin ahnmadtğının gözlcndiğini emeklilik sağlanır. Özellikle bu önlentler, özel işletmclerde alınmıyor. Devlet kurumlarında, bunlann yerine getirilmesi için bakanlık da zorlama yapıyor. Radyasyondan kuruıunak için kurşun önliik kullanılır. Röntgenden yayılan radyasyonu emmesi için kuvvctli bir aspiratör kullanılır. Bu, radyasyon ağır olduğu için zemin koduna konulur. Röntgen odasından radyasyonun yayılmaması için mutlaka duvarlarının kurşun levhalarla kaplanması gerekir.11 Özcl kuruluşlardaki röntgen lcknisyenlcri de gündc 12 saatc dcğin uzanan mcsailcrlcçoğunlukla asgari ücrctlc çalıştmldıklannı, resmi hastanelerde teknisyenlerin fazla doza maruz kalmamaları için rotasyonla çalıştığını söylüyorlar. Tcknisycnlcr ne kadar doz aldıklannı göstercn bir dozometrcdcn bilc yoksun kaldıklannı belirtiyorlar. öntgen teknisyeninin çekimin yapıldığı odanın dışında, işlemi uzaktan kumandayla gerçekleştirmesi, çekim yapılan odaların kurşunla izole edilmesi gerekiyor. Sürekli radyasyon Buna karşın birçok özel kuruluş, bu yaptırımlara uymııyor. Apartmaıılanıı gcnelliklc all katlannda çalışan özel kuruluşlar, böylece üst katlarda oturanlann sürekli radyasyon almalarına yol açıyorlar. Yetkililer, röntgen aracı bulunduran özel işlctmelerin, Atom Enerjisi Kurumu'ndan ruhsat aldıklan sonra, sağlık koşullanna ııymayı ihmal cttiklerini bclirtiyorlar. İzmir II Sağlık Müdürlüğü'nün, röntgeni buiunan 84 özel kuruluşta kasım ayında yap ması gereken önlemlcri ihmal ettiğitığı denetimde, 38'inin halkın veça ni bclirtcrck, "Bu kuruluşlann bazılışanlarının sağlığını tehdit ettiği ve ları, çalışanlarını düşünmiiyorlar ne Atom Enerjisi Kurumu'ndan ruh yazık ki. Sağlık ucaklarımız 10 günsat almadan çalıştığını saptadı. Bu de bir, bölgclcrindc buluııan özcl sağkuruluşlar daha sonra mühürlendi. lık kuruluşlarında dcnctim yaparak, Bu özel kuruluşlann yarattığı di bize bir rapor veriyorlar. Kapor değer bir sakınca da kcndi çalışanları ğerlcndirildikten sonra, gerekli görüna yönelik. İl Sağlık Müdürü Gür lürsc, ckibinıiı dc gidip, gcrekli işkıııi Ustaoğlu, bu tip yerlerin Atom yapıyor" dcdi. Enerjisi Kurumu'ndan ruhsat aldıkVerem Savaş 5. Grup Başkanı tan sonra, çalışanına yönelik alın Kudret Güzeloğlu, röntgen makine Parmaklanıı üzerindeki zariflik: Bale FİGEN ATALAY Girdikleri lıer orlaıudu iııce bedenleri, parmaklarının ü/.erindc yürümclcri, harckellcnnin /arifliğiyle hcmcn kcndilcrini bclli ediyorlar. Beden yapılan ve yetcnekleri. yıllar süren çok disiplinli çalışmaylu pekişincc orlaya sanatın cn gü/cl dallarından biri çıkıyor: Balc. Çok özverili bir çalışma ve disiplinli bir yaşamı gcrcktircn bale sanatı, sorunlarla dolıı. Özcrk bir bale okulunun hala açılmamış olması, devlet konservatuvarlaımdaki balc eğitiminin u/unluğu, Devlet Opera ve Balesi yönetiminin polilikadan ctkilcnmcsı, yakınılan konııların başıııda geliyor. Miınar Sinaıı Üniversitesi Salıııe Sunatları Bölümü'nc bağlı Bale Ana Sanat Dalı Başkanı Merall unalıılc Türkıye'dc ve dünyadakı halc cğılımi üzcrinc konuştuk.Mimar Sinan Üniversitesi Bale Bölümü'ne öğrenciler, iki aşamalı sınavla alınıyor. Sekiz yaşından itibarcn öğrcncilcrin kabul edildiği bölümde, ilkokııl boyuııca yarı zamanlı, daha sonra tam zumunlı eğilim veriliyor. Tunah'nın anlattıklarına göre, dünyanın hcr ycrınde klasik balc cğilimi, bulıındukları şehirlcrin balc gruplarına bağlı olarak çalışan bale okullarında veriliyor. Buokullardaki tüm derslcr balcci cğitiminc yönelik. Türkiye'dckinin lersine, bir müzikçi ile bilc aynı sınıf'ı paylaşmak mümkün değil. Bale gıuplanyla ükullar birlikte çalışıyor. Bu yöntcmın çok verımli olduğuna dikkat çckcn Mcral 1 unalı'nın iistünde cn çok durduğu ııokialardan biri, bale okullarııuıı yalılı olması gerekliği. "Çünkü" diyor Tunalı, "Böylece çocuğa daha çok sahip olabiliyorsunuz. Gıdasından dinlenmesine, otıırmasına, kalkmasına kadar her açıdan disiplinli olmusını daha kolay sağlayabiliyorsunuz." Tunalı, Türkıye'de klasik balc okullarının üniversitcyc bağlı olmasının çok büyük sakıncalan olduğunu vurguluyor. 11 yaşında üniversitc bünyesinde baleye başlayan bir öğrencinın 21 yaşında me/.un oldıığıınu hatırlatan Tunalı, bunıın baleci için geç bir yaş olduğunu bclirtcrck, şöyle devam ediyor: "En geç 17 yaşında nıczun olunmalı. Balerinlerin ortalama 3536 yaşına kadar dans ettiği göz öniine ahnırsa iiniversite eğitimi dans edebilccck 1820 yıllık siircyi 4 yıl kısaltıyor. Bir başka sakıncası orta birinci sınıf öğrencisi ile iiniversite öğrencisinin bir arada eğitim ve öğrenim görüyor olması. Müfredat sckiz yıllık. Burada 10 yıllık bale eğitimi var. İlniversitede ne mekan ne dc diğcr koşullar bale eğitimi için uygun. Bunlar dans saııatı için büyük bir kayıp. Elimizdcn gcleni yapmaya çalışıyoruz. Ve bütiin bu elverişsiz koşullara Dünyanın enünlü kurbağası STOCKIIOLM (Cumhuriyet) Guiness RekorlarKitabı'nın 1992'deki baskısının kapağına bütün haşmetiylc ycrlcşcn 3.7 kg'lık kıırbağa Prens, 1987'den beri yaşadığı Akers Styekebruk'ta ölerckçevresini üzüntüye boğdu. Aynı zamanda en az 12 yaşında olduğundan, kurbağalararası uzunyaşama rekorudakırmıştı. Kurbağanın sahibi olan Haokan Forsberg Prens'in ölümündcn dcrin üzüntü duyduğunu, birlikle 2 yıl süreyle çeşitli yerlerde gösteri yapmak için anlaşmalan olduğunu ve bu anı ölüm üzerine çaresiz kaldığını hasına açıkladı. Özel yüzme havtızu Prens, Forsberg ailcsinin cvinde serbcst dolaşıyor, kcndı özcl banyosundaki küvelteserinliyordu. önümüzdcki yaz, bahçeyc onun için yinc özel bir de yüzme havuzu yapılacaktı. Prens, kendini Guiness'in kitabına sokan kilolarını, gcce gündüz çifllcşen 12 çift farenin yavrularını yıycrck kazanmıştı. Prens, Isvcç vc yabaneı ülkclerdesayısız gezilere kalılmışlı. Uçak yoleuluklarında. sahibinin yanında, bılctli koliuğu olıırdu. Yakın akrabaları Bir kromo7om yanlışlığından öliirü böylesine irileşen Prens'in cn yakın akrabaları. Güncy Amerika'daki "Agakurbağalan" idi. Ölüm haberınin onlara hcniiz ulaşmadığı sanılıyor Haokan Forsberg, Prens'i scvindirmek için önümüzdcki yaz, akrabalardan 4'ünün getmlmcsinin tasarlanmış olduğunu da açıklayarak üzüntüsünü şu sözlerle belirtti: "Prens benim için bir hayvan değil, yakın arkadaştı." Prens'in ölmeden önce kıısmaya başlaması üzerine yalınldığı hayvan haslanesindekı vetcrinerler, kurbağanın aşırı yaşlılıktan dolayı öldiiğüııü bildirdiler. Baledc başarılı olabilmek için her şcydcn ünce balcyi 24 saat sürekli düşünmck gerekiyor. rağmen iyi bir seviyedeyiz. Ocak ayında Lozan Bale Yarışmasrna götürdüğümüz iki öğrcncimiz, yarışılan beş kategoride üçüncü kategoriye kadar çıktılar. 'Dünyada bi/ dc vurız' diycbiliyoruz. Dünyanın her ycrinde bale desteklenirken bizde tam tersi oluyor. Turkuaz dans grubu kapaıımak zorunda kalıyor. Yalılı devlet bale okullarının açılması lazım. 30 yıl önce tatbikat sahnemiz vardı. Şimdi yok. Bale piyanisti yetişmiyor. Devlet hiç ilgilenmiyor." eılennın dc dcğışlığını. yenı gelen yönetıcilcrin kcndı adamlannı yerlcştirdiğini. her dcğışimin bale sanatını geriye götürdüğiinü söylüyor. Balenin, dünyanın hiçbir yerinde opcraeı taralından yönetılnıediğinı vurgıılayan Tunalı, "Türk Balesi özerk olamadı. Devlet Opera vc Balesi'ndc haftamn bir tek gecesi baleye ayrılırsa Türk Balesi ııasıl ilerleyecek?" diyc soruyor. Dcvlcl üpera ve Balesi ılc ortak çalışılmasının şart olduğunu kaydcden Tunalı, konscrvatuvaıda eğitim gören öğrcncilcrin son iki yıllık eğiBalcyc politika girmesin timlcrini Devlet Opera vc Balcsi'ndc "Baleye politika girmemeli" diycn staj görcrck gcçırmclcrinı sağlamak Mcral Tunalı, Küllür Bakanı dcği için teklif'götürecck. Bale eğitimi boyunca "eleme yıh" şince Devlet Opera vc Balesi yöncti (Fotoğraf: K A AN SAGA N A K) kalkması ile her zaman belirgin, zarif ve degişik bir insan olmalı." Balc eğitimi, birçok özel kursta da veriliyor. Hat'tada iki saat dersle balerin yetiştirilemeyeccği bilinse de bu, kurslara olan ilgiyi azallmıyor. I ürkiye'nin ilk özcl Bale Dershancsi'nı açan, yıllardır balc öğrctmenliği yapan Yıldız Alpar da haftada iki saat stüdyolara devam cdcrck baleei olunamayaeağının kabul edilmesi gerektiğini söylüyor vc şöylc devam ediyor: " O zaman okulumuzun yapmak istediği nedir? Müzik ve organizasyon konularıııda henüz istcnen düzeye gclmenıiş buiunan toplumumuzda bir odak oluşturulmaktadır. Bu odakta öğrenci merkez olmak üzerc çcvresine bu disiplin tanıtılmakladır. Bir saııatlar konıpleksi olan balenin disiplini ile tanışan ögrencide öyle bir cstetik ve görev duygusu gelişir ki, artık onu rastgele, köksüz ve kalitesiz bir uğraşı içinde 11 görmek mümkün olamaz. Balenin çok yönlü bir sanal dalı olduğunu, plastik sanatların, edcbiyatın, müziğin tüm kurallarını kapsadığını vurgıılayan Alpaı,"Balesanatının oluşmasında organlar arasında yüksek bir kontrolün geregi vardır. Bu kontrol ancak sıkı bir disiplinle sağlanabilir11 diyor. Yıldız Alpar. baleyi sevmeniıı yeterli olmadığını, geniş bir küllürc dc gereksinim bulunduğunu belırtıyor. Alpar'ın balc yapmak ıstcyenlere önerisi isc çok çalışmaları. dıye nıtclcndırdığı ilk yıklan sonra sınıfta kalmanın sö/ konusu olmaması gerektiğini dc bclıricn Tunalı, "Eleme yılından sonra çocıık artık sizindir, onu baleei olarak yeliştirmek de size düser" diyor. Disiplinli yaşam Modcrn dans eğitimini de Türkiye'de ilk kez kendileriııin verdiğini söylcyen rıınalı, çocuklarına disiplinli bir yaşaını bcnımsctmclcrı konusunda annebabaları da cğittiklcrini, disiplinli yetişmeyenin baleei olamayacağını vuıguluyarak, sözlcrını şöyle lamamlıyor: "24 saat baleyi düşünmek gerekiyor. Baleei, davranışjarı, oturması. Otel müşterisine yemek kursu ANTALYA(AA)Antalya yöresindcki 5 yıldızlı otcllcr, ölii se/onda daha çok müştcri çekebilmck için aktivitelcrini zenginleşliriyorlar. Oteller, müşterilerinc yemek yapma kurslarının yanı sıra, oryantal dans kurslan ilcgazinolarında kumar oynama yöntemlerini öğrctıyorlar. 5 yıldızlı oteller, ölii se/on olarak adlandınlan kışdönemınılc müştcrilcrine aylık ve huftalık aktivite programları sunuyorlar. Olellcrin keııt içinden nıüşleri kapabilmek için uyguladığı sistcmlcrin başında, özel yemekli aktivitclcr geliyor. Fasıllıçilingir solıaları ileyöreycmeklerinin ağırlık kazandığı "Akdeniz büfesi" vcoryantalli rcvülü prograııılar, yerli müşleıi için ağırlık ka/.anıyor. Dünyaca tanınan tıp dergisi Pulsc'un son sayısında çıkan bir yazıda, piyasada satılan hamburgcrlerin, BSE (bovinc spongiform eneephlitis) hastalığına yol açan virüsü laşıdığı ve ba/ı kanscr tiirlcrinin ortaya çıkmasına ııeden olduğu ilcri sürülüyor. Derginin nıarl sayısında "Kanserin Nedenleri ve Denctimi" adı altında çıkan ya/ıda 234 kanscrli çoeuk ü/erinde yapılan araştırmanın ayrıntılı sonuçları yayımlandi. ABD'de yapılan bu aıaştııma, haltada birdcn fazla hamburgcr yiycn çocuklann kan kanscrinc yakalanma olasılığının iki mısli arttığını iddia ediyor. Aynı araştırma. köl'tc halinc gctirilmiş elin veya sosisin haftada bir ke/ bilc yeıımesinin beyiıı tümörü olasılığını artlırdığını ı>ııe sürüyor. Araşlırmayı yürülcn bılım adam Hamburgerdler yaşam savaşı veriyor A merika Bileşik Devletleri'nde yapılan bu araştırma, haftada birden fazla hamburger yiyen çocuklann kan kanserine yakalanma olasılığının iki misli arttığını iddia ediyor. ve hen/en hasialıkların kuluçka dönenıi göz öniine alındığında, kesin sonuçlann en az 10 ya da 20 yıl sonra almacağı öngörüİiiyor. Diğer taraftan MeDonald's üst düzcy vönelicılcrı, hamburgcrlcrinın göğüs vc bağırsak kanserine neden olduğu iddiaları karşısında korkııya kjpıldıklarını ıtiraf ediyorlar. Haklarındaki iddiaları yanıtları, ışlcnmiş ctin kanscr yapıeı ö/cllik kazanmasını, ıçınc katılan nılrö/ asidi tıı/u ve nitroaminlcre bağlıyor. Ne var ki, çocukları hamburger ve sosise mcraklı anne babaların paniğe kapılmasma gcrck olmadığı da yazıda ayrıea belirtiliyor. Konunun açıklığa kavuşması için daha ayrıntılı bir çalışmaya gerek duyıılduğu ifade ediliyor. Bu arada BSlî Eflatun Nuri'den hayvanseverlere çağn Haber Merkezi Beykoz Kaymakamlığı Riva Köyü'ndcki bütün köpekleri zehirlcdi. Köpcklcrının öldürülmesine karşı çıkmayu çalışan köylülcri silahla tehdit eden kaymakamlık görevlilcri, Riva Köyü'ndcki yaklaşık 50 adcl köpeğı zchırlı ctle öldürdülcr. Almanya'da Ö7el olarak cğililen köpeğinin de 7chirlendiğini belirten ünlii karikatürist Eflatun Nuri,olaydan duyduğu üzüntüyü ifade ederken. "Bütün hayvan severlcrin bu vahşcle artık dur demesi gerekir. Bu bir cinayertir. Köpeğim Alman şapırscinsiydi. Riva'daki askeri kıta, yaşlı olduğu için emekliye ayırmıs. Köpek dc bana sığındı... 2 yıldır bcraberdik. Bir dostumu kaybetmiş gibiyim. Bütün duyarlı sanatçıları bu tür vahseti kınamaya çağrıyorum"dedi. savaş, yavaş yavaş ctkisini göstcrmeye başlıyor. lngiltere'dc Grccnpcaec (Uluslararası Greenpcacc örgülü ile hiçbir ilgisi yok) adı vcrılcn bir grup tarafından açılan davada, McDonald's'ın hamburgcrlcrinin kanscre yol açtığı iddia ediliyor. Duruşma sırasında şirketin avukatlan, hayvani gıda, şekcr ve lu/.dan oluşan bir rejimin kanscr olasılığını arıtırdığını, bu gcrçeğin tıbbi çcvrelerce yıllardan beri bilindiğine dikkat çekerek, lamaya çalışan MeDonald's Hukuk yalnızea McDonald's'ın adını lekcDanışmanı Richard Rampton, iddi lcmek amacıyla böyle bir girişimdc aların kanıtlanması durumunda buluııulduğunu kaydettiler. "ölüm öpücüğünün" kondurulmak Ancak Greenpcaec, yalnızea kaniizere olduğunu söylüyor. Ayrıea scr iddialarıyla yetinmcyip şirketin şirketin logosu ile alay edilmesinden yağmur ormanlarını mahfettiğini. son dereee büyük bir rahatsızlık eanlı hayvan besleıne ve kesinıi sıduyduklannı açıklıyor. Son günlcr rasında gaddarea yöntemlere başdc "junk food" adı vcrilcn ayaküstü vurduğunu önc sürerck, pcrsoncl ycnilen yemeklere karşı başlatılaıı politikasını da elcştirdi.