Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 27ŞUBAT1994PAZAR
10 PAZAR KONUKLARI
Sosyaldemokrat parti yönetimlerininhiçsevnıediği ilginçbirörgütlenıne: TabanOperasyonu
cİL-Josyal demokratparüleri
birleştirmek amaayla tabandan
bir zorlayıcıgüçörgütlemek
için kurulan hareket, kendini
Taban Operasyonu olarak
adlandırdı. Partileşmemiş bir
siyasalhareket izlenimi veren
Taban Operasyonu nunsözcüleri
bugünküsöyleşidegörüşlerini ve
amaçlarım anlaîıyorlar.
TabanTaban Operasyonu'nun sözcüleri; (soldan sağa) Bedri Baykam, Türkân Saylan, Mehmet Tomaç ve AJptekin Gündüz, Aydın Engin'in (sol başta) sorularını yanıtladılar. (Fotoğraf: ERDOĞAN KÖSEOĞLU)
Operasyonu: SoldakıbölünmeyapayAYDIN ENGIN
iz kendinizi "Taban Ope-
rasyonu" diye adlandırıyorsu-
nuz ve büebfldiğimiz kadanyla
sosyal demokrat partikrin ta-
banında etkinlik göstermey i
amaçlıyorsunuz. Y'ani siyasetin
tam içindesiniz. Bu anlamda kendinizi si> a-
sal bir hareket olarak niteliyor musunuz?
Bedri Baykam - Bence bir sıyasi hareke-
ız. Şoyle yani, sağduyu ya da şakayla
:anşık "solduyu" sahibi kişiler olarak, sos-
al demokrat.partilerden beklenen. fakat
görmedığimiz kıvılcımı bir araya getirmek.
ateşlemek, bize göre mantıksızlıklanndan
anndırmak için bir araya gelmiş, halktan
"katılımcı" kişiler olarak görüyoruz kendı-
mizi.
- Taban Operasyonu kendini ister istemez
sosyal demokrat hareketle sınırlayan bir ör-
giitknmedir. Bu sizce doğnı bir tanunlama
ı?
Bedri Baykam - Evet. Yani yalnız bu de-
ğü. Bir yerde demokrasinin içinde sosyal
demokrasinin güçlü ola-
rak yer almasının. demok-
rasiye büyük bir katkısı
lacağına inanıyoruz. Do-
layısıyla belki sağa da bir
katlusı olacağına inanıyo-
ruz.
Mehmet Tomaç - Tabii
esas olarak ortadaki bu
dağmıklıân yapay olduğu
düşüncesi var yani... Yani
genel olarak kamuoyunda
böyle bir düşünce oldu-
ğundan insanlar böyle bir
ılay için yan yana geliyor-
lar bence.
Türkan Saylan - Bu ko-
nuda birkaç söz de ben ek-
lemek istiyorum. Siyaset-
çilerin kendi kişisel beklen-
tilerini. hırslannı, hizipçi-
liklerini öne çıkarmalan-
ndan kaynaklanan bir si-
asal kargaşa yaşanıyor.
Sağda da solda da partiler
sürekli bölünüyor. Bun-
lann hepsinin faturası Türk toplumundaki
sade insana çıkıyor. İnsanlar ne yapacak-
lanru şaşınyorlar. İnsanlann çoğunluğu ya
sağ görüşlüdür ya da sol görüşlü. Ve Türki-
ye toplutnunun büyük bir çoğunluğu. be-
nim düşûnceme göre sosyal demokrat gö-
üşlüdür Çağdaşür, laiktir ve düzenin de
böyle sürmesini istemektedir. Ama iş oy
ermeyegehnce...
- Türkîn Hanım bir şey söylediniz, Türki-
e halkınui büyük bir çoğunluğu sosyal de-
mokrat göriiştedir, dediniz.
Tiirkaa Saylan - Evet, ben öyle düşünü-
yorum. Yani eğer menfaat bağlantısı ken-
dilerine sunulmazsa, yani objektif düşüne-
bilirlerse. ki objektif düşündükleri zaman
bizden farklı olacakJannı hiç zannetmiyo-
rum. Bizm hareketm adını ben çok beğeni-
yorum. Taban Operasyonu. Taban diye bir
şey var. Bu insanlar bir ses bekliyorlar. Bir
ses gelse de biz de bir şeyler yapabilsek
diye... Bızim Taban Operasyonu işte biraz
belki bu itıyaca cevap veren bir hareket.
AJptekin Gündüz - Bu konuda benim söy-
lemek ıscediklerim de var. Ben Devinim
Dergisi'nn yönetmeniyim. Devinim, resmi
ideoloji cışmda gerçek Atatürkçülüğü ken-
di çizgisj olarak kabul etmiş, Türkiye'nin
tek Kemılist dergisidir. Biz kendimizi sos-
yal denokrat olarak tanımlamıyoruz.
Buna kaım sosyal demokrat partileri bir-
leştirmev amaçlayan Taban Operasyonu'-
nda kadromuz ve okurlanmız ağırlıklı çalı-
şma gösurdi. Özel bir sayı bastık. imza top-
ladık filai. Bunun da temelinde laikhği ger-
çek anlanda sav unan partilerin, düriist bir
şekilde sıvunan partilerin şöyle ya da böy-
le, birtaiım sorunlara rağmen sosyal de-
mokrat rartiler olması yatıyor. Yalnız yerel
secimleronrasında sosyal demokrat parti-
lerin oy oranlanrun düşmesi kaçınılmaz
olarak Türkiye'de yeni siyasi oluşumlan
gerektirçekür. Bizce sorun sosyal demok-
rat partlerin birleşmesi değil, sosyal de-
mokrat rartilerin kimlik sorunu.
SizJe Taban Operasyonu olarak sosyal
demokra partileri birleştirmek amacıyla ta-
banda bir zorlama örgütlemeye çabaladmız.
Değil bUeşme, bir seçün ittifakı bile sağla-
yamadınz. Ne dersiniz? Başansız mı
kaJdınız'
Mehnet Tomaç - Tabii tam da öyle söy-
lenemez
- Nası söylenemez?
Bedri Saykam - Tam başansızlık dene-
mez. Gcrülüyor lci tabanda, bazı yörelerde
farkh yadaşı'mlar var. İşte "Aynı aday üze-
rinde anaşalım" ya da işte "Biz aday çıkar-
mayalıiL Siz çıkarın, sizi destekleyeüm."
Yani he-şeye rağmen...
Vlehnet Tomaç -... ızi kaldı Taban Ope-
rasyonunun.
- Alpekin Gündüz, siz sosyal demokrat
partjleriı bir kimlik bunalımı yaşadıkiannı
sövledinz. Oysa şu ana kadar sizlerin söyle-
diklerimden, sizin harcketin hedefîne ulaşı-
lamamıstğını, üç sosyal demokrat partinin
biıteşentmişliğini, hatta bir seçûn ittifakı
bile oluşııramamtşlıklarını kimlik bunaiunı-
ndan çok subjektif etkenlerle, liderlerin...
Türkan Saylan - Liderlerin kişisel hı-
rslanvla...
-Hırslanyla?
Türkan Saylan - Evet. evet. Tamamen.
- Yani Türkiye'de sosyal demokrat hare-
kerin üç partiye bölünmüşlüğü sizce gerçek-
ten liderlerin kişisel iktidar hırslarından mı
kaynaklanıyor? Bu mudur bugünkü duru-
mun açıklaması sizce?
Bedri Baykam - Bence bu böyle.
Alptekin Gündüz - Bakın, sosyal demok-
rat partilerin ilçe teşkilatlanna gidip Taban
Operasyonu'nun bildirgesinı ımzalatmak
isteyen arkadaşlar, gerek SHP'de, gerek
CHP'de ilginç bir olayla karşılaştılar. Ge-
rek SHP. gerek CHP ilçe başkanlan "Biz
bunu imzalamayız. Yoksa siz yeni bir politik
hareket mi yaratiyorsunıız? Siz parti mi ku-
racaksuıız?" gibi bır yaklaşım içine girdiler.
Benim demin söylemek istediğim de oydu.
Bu seçimlerden sonra bu tipte gruplann sı-
yasal kimlik, kurumsallaşmış siyasal kimlik
kazanmalan zaman içinde belki söz konu-
su olabilecektir.
Mehmet Tomaç - Şimdi tabii farklı bir
Bedri Baykam
Ressam ve
yazar. 1957'de
Ankara'da
doğdu.
Fransa'da
Sorbon'da
ekonomi
masten yaptı.
ABD'deresim
ve sinema
eğitimi gördü.
Çağdaş
Yaşamı
Destekleme
Derneği'nin
kurucu üyesi
noktaya geldik. Birçok siyasi parti var.
Hem sağda. hem solda.
- Yani sa>ı olarak mı fazla demek istiyor-
stınuz Mehmet Bey?
Mehmet Tomaç - Tabii tabii. Yani gere-
ğinden fazla siyasi parti var. Bunlann hele
soldaki siyasi, hatta sağdaki siyasi partile-
rin programlan incelenirse aralannda çok
nüanslar var birbirlerinden. Burada önemli
olan siyasi partilerdeki siyasetin ticaret ha-
line geİmış olması. Ticari bir yaklaşımla...
Bedri Baykam - Avnen katılıyorum.
- Doğru ka\ramak istiyorum. Yani siyasi
partiler arasında nüanslar var dediniz. Y'ani
küçük farklar. aynmcıklar mı >ar ? Büyük
farklar yok mu demek istediniz ?
Mehmet Tomaç - Evet.
evet. Büyük farkJar yok.
Soldaki siyasi partiler
arasında çok büyük fark-
lar yok program bazmda;
sağdaki siyasi partiler
arasında da bir ya da ikisi
dışında çok büyük farkhlı-
klar yok. Burada esas
olan. bunlar kadrolaşı-
rken. kendi içlerindeki de-
mokrasiyi geliştirmeleri
çok zayıf.
- Parti içi demokrasiyi
mi kastediyorsunuz?
Mehmet Tomaç - Evet.
Tüm siyasi partilerde ben-
ce parti içi demokrasi yok.
Öyle bir şey söz konusu
biİe değil. Parti içi demok-
rasi gelişemediğı için o par-
tileri yöneten kişilere ta-
bandan gerekli baskı oluş-
turulami) or. O yüzden de
aralanndaki nüanslan, bu
subjektif faktörler ortadan
kaldınlarruyor. Parti içi demokrasi gelişe-
bilse parti örgütleri, işte mahalle teşkilat-
lan, ilçe teşkılatlan bu bölünmüşlüğü de or-
tadan kaldırabilirler. İşte Taban Operasyo-
nu'nun özelliği bu imkanlan kullanması.
- Şimdi, üç sosyal demokrat partideki
aynhklaruı nüans düzeyinde kaldığı, derin.
köklü aynlıklar olmadığı konusunda aranı-
zda bir göriiş birtiği *ar. Ojsa başka türlü
değerlendirmeler de var. Örneğin Kemaliz-
me bakışta CHP ile SHP arasında, keza'
'altıok'un yorumu konusunda bu iki parti
arasında nüansı aşan ayrımlar. vurgu fark-
lan var. Liderlerin koltuk hırsıyla pek açı-
klanamayacak farklar bunlar. Ne diyorsu-
nuz bu konuda?
Türkan Saylan - Ben şunu söyleyebilir
miyim? Bunlan bir gün içinde söylenen ve
yapılanlara deği] de uzun bir süreç içinde
oluşan duruma bakarsak... Şimdi, bu ayn-
mlann keskinleşmesi için farklı şeyler söyle-
yebiliyorlar bu parti liderleri. Yani bugün-
den yanna değil. Ama birkaç hafta. birkaç
ay içinde bunlan gözlediğiniz zaman, aslı-
nda temel ilkelerden ne kadar ayn şeyler
söylerlerse öne geçecekleriru zannettıkleri
ıçin değişik söylemlerde bulunuyorlar. Ben
bunu gözlüyorum. Oysa tabantn beklentisi
temel ilkeler, birlik. İnanın kiminle konuş-
sam tek istekleri birlik ve fakat ödleri patlı-
yor merkezden.
Mehmet Tomaç - Burada önemli bir baş-
ka nokta daha var. Son on yılda siyasetin
çok bireyselleşmesı var. Bundan sosyal de-
mokratlar çok büyük oranda etkilendiler.
Yani onlar da bireysel siyaset yapma yolu-
nu tercih eder hale geldiler. Yani örgütlü si-
yasetin gerisine düşmeye başladılar. Do-
layısıyla bu bireyselleşme örgütünbir an-
lamda dışlanmasına >ol açtı. Örgütün
baskılanndan uzaklaştı liderler. Örgüt
baskısmdan uzaklaşmak, bir ölçüde kamu-
oyu baskısmdan uzaklaşmak demek... Par-
lamento kendi içine kapandı, partiler kendi
içine kapalı hale geldiler.
Bedri Baykam - Mesela siz dediniz ki
Aydın Be>.ki
Sosyal demokrat partiler arası-
nda bazı farkühklar var gibi görünüyor" de-
diniz. Bence olaya daha makro bakmak
lazım.
-Makro?
Bedri Baykam - Evet, makro. Mesela bu-
gün yurtdışından Türkiye'ye bakan biri, bir
yabanc; politikacı ya da entelektüel ne gö-
rüyor? İşte merkezi sağda birbirini yiyen ıki
tane şirket görüyor. Ortada birbiri ile uzla-
şamayan. birbirini mıknatıs gibi iten üç
tane sol parti var. Bir de Türkiye'de tıpkı
İran'daki gibi, yanlış bir demokrasi kav-
ramıyla yeşil ışık yakılmış, özgürlüğü orta-
dan kaldırmak isteyenlere özgürluk veril-
miş bir ortamda radikal İslamın bir çıkışı
var. Yabancı bunu çok iyi görüyor. Yok
efendim biri Kuvayı Milliye'den geliyor-
muş. biri Marksizmden geliyormuş... Bun-
lar hiç kimseyi ikna etmıyor. Türkiye'de la-
ikler ve anti-laikler var. Bugün Atatürk il-
kelerinin savunulması. yaşama geçirilmesi,
cumhuriyetin varhğmın korunması... Bun-
lar detay sorunlar değildir. Biz Taban Ope-
rasyonu olarak biraz da olayın gerçek gün-
demine gelmesi için çaba harcıyoruz.
- Aynı yönde çaba harcayan sosyal de-
mokrat partiüler, parriü gnıpiar yok mu ?
Bedri Baykam - Bizim onlardan farkımız
şu: Biz ödünsüz laikiz. Uzlaşma adına laik-
Iikten ödün vermeyecek insanlann bir ara-
ya gelmesidir Taban Operasyonu. Sahte bir
demokrasi adına rejim düşmanj üreten bir
toplum yaratmak istemijoruz.
- Türkiye'de "Kemalizm eşıttir sosyal de-
mokrasi" ya da "Kemalizm sosyal demok-
rasiyi kapsar, içerir. Sosyal demokrasi Tür-
kiye'de Kemalizm olmak zorundadır" gibi
yaklaşımlar var. Kanlıyor musunuz bunlara?
Alptekin Gündüz - Şimdi sosyal demok-
rasi özgvirlük, eşitlik, dayanışma gibi evren-
sel ilkelere dayanan bir görüş, bir düşünce.
Ama her ülkede sosyal demokrasinin uygu-
lanışı o ülkenin özgün koşullanndan orta-
ya çıkıyor. Türkiye'de Batı Avrupa ülkele-
rinden çok farklı koşullardan geçerek bu
günlere geldik. Ve Türkiye'deki sosyal de-
mokrasinin yapılanması da doğal olarak
Avrupa'dan çok farklı oldu. Bu bakımdan
riyetçilik ilkelerine baktığımızda bunlann
zaten beraber kullanıldıklannda demokra-
siyi getirdiği ortaya çıkar.
- 2. cumhuriyetçiler diye resmen kunılmuş
bir grup, bir siyasi hareket var mı bUmiyo-
rum. Ama böyle, "2. cumhuriyetçi" diye ni-
telenen yazarîar, kimi aydmlar var.
Bedri Baykam - İşte gazetelerde kimi kö-
şelerı tutmuş bırtakım adamlar yani.
- Neyse. Böyle nitelenen kişilere bakıyo-
ruz, kanım o ki bunlar uygar, çağdaş >e böyle
bir yaşamdan yanalar. Orneğin kadınlann
kara çarşaflara filan biiriinmelerini istemi-
yorlar; ne bileyim gelişnuş, sanayileşmiş bir
Türkiye özlüyorlar, şu bu... Sanırını anlata-
bildim. Çağdaş bir ülke özleyen bu kişileri. 2.
cumhuriyetçiler diye anılan çevreleri redde-
den bir y apımz var.
Bedri Baykam - Evet.
- Neden?
Türkan Saylan - Galiba Özalizmle ortaya
çıktıiar bunlar. Özal'ın kendine özgü
çıkışlan oldu ve bu insanlar belki de onu
yakaladılar.
- Ama Türkan Hanım, Özal belki ekono-
mik alanda, devletin örgütlenmesine belki il-
Prof. Dr.
Türkan Saylan
1935'de
İstanbul'da
_ doğdu.
İstanbul
Üniversitesi
Tıp Fakültesi
öğretim üyesi,
bir
hastanede
başhekim.
Çağdaş
Yaşamı
Destekleme
Derneği Genel
Başkam
Alptekin
Gündüz
1968"de
doğdu.
Devinim
Dergisi'nin
sahibi ve
Genel Yayın
Yönetmeni.
Halen
ODTÜ'de
öğrenci.
Sosyoloji
Bölümü son
sınıfta tek
dersten
bekliyor.
bence sosyal demokrasiyi Kemalizmden
ayırmamız bazı açılardan bir zorunluluk.
Türkan Saylan - Atatürk ilkeleri gökten
de inmedi. Atatürk'ün icat ettiği bir şey de-
ğil. Demokrasiye yavaş yavaş nasıl geçilme-
si gerektiğini bize gösteren birtakım ilkeler
bunlar. O ilkelerin her biri o gün için çok
değerli. Ben sosyal demokrasiyle Kemaliz-
min iç içe olmasından yanayım.
Mehmet Tomaç - Şimdi Taban Operas-
yonu olayı bu kadar detayh tartışılmış bir
konu değil. Biz bu aynntılarda fıkir birliği
aramaksızın, sosyal demokrat hareketi bir-
leştirecek bir taban hareketi içinde yer
aldık.
Bedri Baykam - Bu normal. Çünkü ger-
çek farklılıklar yok da ondan. Kemalizmle
sosyal demokrasi arasında katiyetlev
iddia
edildiği gibi ya da varsayıldığı gibi birbirini
iten, dışlayan kavramlar olmadığı için...
Türkan Saylan - Yani malumu ilam olu-
yor.
Bedri Baykam - Bir ortak paydalan de-
sek belki daha doğru. Belki o ilk yıllarda
işçi haklan, sendikalar filan olmadığından
söylemde bunlar o dönemde eksik olabilir.
Ama 'altıok'takı halkçılık. laiklik, cumhu-
ginç çıkışlar yaptı, ama bir aydın, bir ente-
lektüel değildi. O yüzden Özalizm ironik,
küçümseyici bir içerikten öte pek bir şey an-
latmıyor bana...
Bedri Baykam - İşte tam öyle. Ben
Özalcıyım ya da Özalistim demeye utandı-
klan için isimleri neo-liberal, neo-osmanh
ve yeni cumhuriyetçi ya da 2. cumhuriyetçi
oluyor.
Türkan Saylan - Bir de şu var. Bunlann
çoğuna baktığmız eaman, hepsi yurtdışı-
nda eğitim görmüş. kendi ülke koşullannı.
insanlannı çok iyi tanımayan insanlar ve
farklı bir şey yapmak arzusunda oldular ve
bu farklılığın da en keskini işte Atatürk'ü
yargüamak...
- Yani siz, bunlar bu fikirlerini "orijinal"
olmak için mi benimsediler diyorsunuz?
Türkan Saylan - Evet. Bizim insan-
lanmızm da henüz anlavamadığı fikirlerini
bunlar demokrasiyle bağdaştırmaya çahşı-
yorlar. Yani benim en çok üzüldüğüm nok-
ta. demokrasiyi bir uzlaşma rejimi olarak
gösterip ki bunu herkes kabul edecektir,
bunun yanında son derece uç görüşlerle
birlikte yaşamayı da önerdiler. Yani
İslamalar da olacak. Kürtçüler de olacak.
memleket bölünecek...
Bedri Baykam - Ordu özel olacak.
Türkan Saylan - Evet ordu kalkacak ve
özelleşecek... Yani bir nevi anarşık düşün-
celer ön plana geldi. Bunun da adı demok-
rasi oldu. Şimdi onlar bu söylemi ortaya çı-
kardıklan zaman, çoğu öğretim üyesidir ve
sairedir. insanlann kafasını kanştırmaya
başladılar. "Gençler, annenizin tarihini
btrakın bir kenara. Gerçek tarih başkadır.
Şize şimdi doğrusunu anlatacağon" filan...
İslamcılar da bunu yaptılar, 2. cumhuriyet-
çiler de bunu yaptılar. 12 Eylül'ün suskun-
laştırdığı, depolitize ettiği gençlik iyice
şaşkına döndü. Ben bunu Türk gençliğine
yapılan çok büyük bir haksızlık olarak gö-
riiyorum. *
- Türkan Hanım, bu benim de somtak iste-
diğim bir sonı. Benim gençlik y ıllurınıda Ke-
malizm. Mustafa Kemalcilik 68'lerde bir
yükseliş yaşamıştı. Özellikk Kemali/min
bagunsızlik ilkesi çok fazla >ıırgulanmıştı.
Ama 70'li yıllarda gençlik Kemalizmden
uzaklaştı. İ niversitelerde Kemalist - gence
rastlanmaz oldu. Ama 9O'lı yıllarda, kimi
dergilerde, gazetelerde, çevTelerde sıkça vur-
gulanmaya başlandı. Buna göre gençlik için-
de yeniden Kemalizme yönelme, güçlü bir
yönelmeden söz ediliyor. Önce .AJptekin
Gündüz'e sonnak istiyorum. Bu doğru mu?
Alptekin Gündüz - Bu tamamiyle gerçek.
Biz şu anda Türkiye'nin değişik kentlerin-
de. değişik ünıversıte ve liselerden çok şayı-
da, binlerce gencin nabzıru tutuyoruz. Üni-
versite ve Iise öğrencilen. Hatta şimdi orta-
okul öğrencilerinden mektuplar almaya
başladık.
Türkan Saylan - Aynca şu var. Ben üni-
versite öğretim üyesiyim. Şimdi bütün üni-
versitelerde Atatürkçü düşünce kulüpleri
kuruluyor. İstanbul Üniversitesi'nde böyle.
Hacettepe Üniversitesi'nde. MimarSinan"-
da. İTÜ'de...
Bedri Baykam - Bence bugünün gençliği
yakmda şunun farkına varacak: Tüm öz-
gürlükler Kemalizmden geçiyor. Çok iddı-
alı gelebilir bu laf. Ama ben inanıyorum ta-
mamına. Yani benim istediğim resmi yap-
ma özgürlüğüm. sizin istediğiniz makaleyi
yazma özgürlüğünüz. bir edebıyatçının is-
tediği fantezıyi yazma özgürlüğü, diskocu
gencin gidıp dağıtma özgürlüğü, işçinin
sendikasını kurma ve hak arama. eyleme
geçme özgürlüğü... saymakla bitmez bu.
Ha, bir de 2. cumhuriyetçilenn arvalama
özgürlüğü, bütün bu özgürlükler Kema-
lizmden geçiyor.
- Bedri Bey, bu söyleşide en radikal, kök-
tenci değeriendirmeler hep sizden geldi.
Y'anıbyor muyum?
Türkan Saylan - Yoo, yoo, gençiiğın ver-
diği ataklık...
- Peki. Sorum şu: Refah y ükseliyor. Görii-
nen o. Bir seçim zaferi kazanabilir, diyorlar.
Gençlik arasında dinsel akımlar revaç bulu-
yor. Y asaklamaktan yana nusınız?
Bedri Baykam - Valla şunu söyleyeyim.
Bir anayasamız var. Bu anayasada laiklik
oradadır ve değiştirilmesi
teklifedilemez.
- Şu 82 Anayasası'ndan
söz ediyonız değil mi ?
Bedri Baykam - Evet.
evet. Anayasayı değiştir-
mek için üç arkadaşıyla
hareket ettiği için Deniz
Gezmiş'in başına gelenleri
gördük. Bu arada yeri gel-
mişken, Denız Gezmiş'in
nasıl bir bağımsızlık, Tür-
kiye'den yana bir Kema-
list olduğunu da bugün
Kemalizme küfretmeyi
rnarifet sayan tüm sosya-
listlere bır haürlatayım.
Saygıyla tabii. Bu ülkenin
bir anayasası var. Şimdi
bu ülkenin anayasasını
hiçe sayarak bu rejimi
yıkıcı faaliyette bulunmak
legal olarak serbest mi, de-
ğil mı? Hükümet tarafı-
ndan bunun bana bildiril-
mesini talep ediyorum. Bu
serbestse Denız Gezmiş'in niye asıldığını
öğrenmek istiyorum. Aynca hangi açılar-
dan serbest, eğer serbestse yani. Özal'ın de-
diği gibi bır kere delmek serbest olduktan
sonra, on kere, on beş kere de. ana ilke ve
maddelerini de delmek serbest mı? Anaya-
sayı \eya rejimi. cumhuriyeti ortadan
kaldırmak isteyen oluşumlara sözde bir de-
mokrasi adına olanak sağlarpak mümkün
mü? Bu bana gerçekçi gelmiyor. Ne yap-
mak lazım? Şımdı ona geliyorum. Hükü-
met aklını başına alacak ve hükümet ister
merkez sağ, ister sosyal demokrat. ister bu-
günkü koalisyon olan bir yapıda olacak.
Türkiye eskisi gibi AdaJet Partisi. Cumhu-
riyet Halk Partisi döneminde olduğu gibi.
Mehmet
Tomaç
195O.Giresun
doğumlu.
Eczacılar
Odası
Başkanı.
Meslek
Odaları Birliği
Koordinasyon
Kurulu
Başkanı.
Sayısını
kendisinin de
bilmediği
kadarçok
derneğe üye.
bir sosyal demokrat, bir merkez sağ parti
dönemine gelecek. Bunlar akıllannı baş-
lanna alacaklar ve artık sahte bir demokra-
si anlayışıyla rejim karşıtı insanlan körük-
lemekten vazgeçecekler ve laik bir eğitime
gececekler. Laik eğitime uymayan kişiler,
bir yerde ister istemez ayıklanacak,
anndınlacaklar. Yapılması gereken budur.
Ve bu insanlara bu ülkede iç harp çıkma-
dan, sevgi içinde yaşamamız için ana, temel
harç olduğu hatırlatılacak. Bir de politı-
kacılara hatırlatmak istiyorum. 163. mad-
denin kalkması için ortalığa düşüp çaba
göstermiş olan hiçbir sosyal demokrat poli-
tikacının bugünkü durumdan şikayet et-
meye hakkı yoktur. Onlar bu hataya bile
bile lades dediler.
Bu hatada İnönü'nün payı vardı. Rah-
metli Uğur Mumcu da işte "Çifte standart
olmasın. Kaldınlmalıdır" dediği için onun
da bu hatada payı vardır. Bugünlere işte
böyle geldik.
Siz şimdi bana soruyorsunuz. Yasakçılık
mı? Anayasa varsa. 163 olmalı.
- Sen bu söyleşide Kemalist gençliği temsil
ediyorsun Alptekin Gündüz. Sen ne diyorsun
bu konuda?
Alptekin Gündüz - Boş umutlara dayan-
mayan sözler söylemekten kaçmmak isti-
yorum. Biz bugünkü siyasi partilere, siyasi
oluşumlara güvenmiyoruz çok fazia. Özel-
likle laiklik konusunda yaşanan bunalırrun
çözümlenmesi konusunda bu böyle. Biz te-
mel olarak hayali kurtancılar beklemeyen,
kendine güvenen yeni kuşaklann oluş-
ması... Biraz önce Refah Partisi'nin. işte ta-
rikatlann. dinci gençlerin sayısının artması-
ndan söz edildi. Evet, çünkü bu insanlar
çok büyük parasal kaynaklarla beslenerek
bu çalışmalannı yapıyorlar. Ve sıkıntı için-
deki gençlenn özellikle para gösterilerek
kandınlması da çok büyük bir sürpriz de-
ğil. Oysa ki Kemalizmi seçen gencler, bir-
takım yerlerden destek aldıklan ıçin bunu
seçmiyorlar. Akıllan, düşünceleri bunu
gösterdikleri ıçin bunu seçiyorlar. Bizim
için de önemli olan o. Eğer sorumlu kurum
ve kuruluşlar görevlerini yapmazlarsa yeni
yetişen bu bilinçli gençlik Türkiye'yi kurta-
racaktır. Bu kaçınılmaz bir zorunluluk ola-
rak ortaya çıkacak.
Mehmet Tomaç - Ben bir ekleme yap-
mak ıstiyorum. Ne yapmak lazım? Bence
tek yol var. Seçim sandığırun başına gidip
oy atmak lazım. Bu kadar.
- Pekala. şu ana kadar oldukça çetrefil ko-
nuları tartıştık. Ama birkaç kısa yanıtlana-
bilecek sorum daha var. Önce, önümüzde ye-
rel seçimkr >ar. Sizler Taban Operasyonu'-
nun sözcüleri, üyeleri olarak oy kullanacak
mısımz ? Ve eğer vanıtlamanı/da sakınca
yoksa, kime oy vereceksiniz? Üç sosyal de-
mokrat aday var. SHP'den Zülfii Livaneli,
CHP'den Ertuğnıl Günay ve DSP'den
Necdet Özkan. Oy verecekseniz, bu aday-
lardan hangisine oy vereceksiniz.
Bedri Baykam-Ben cevap vermek istiyo-
rum. Ben bir sosyal demokratım. Birleş-
meleri için bütün yazımızı, sonbahanmızı
verdik "Birleşemezseniz irtifak yapın" de-
dik. Şimdi gelelim kime oy vereceğime?
Ümidim bunun bir sosyal demokrat parti
olması. Ama burun far'kıyla yanşta İstan-
bulda Cumhuriyet düşmam oluşumlara
karşı bir başka partinin şansı olduğunu
görürsem, oyumu o partiye vereceğim. Bu
partinin bir sosyal demokrat parti olması
benim dileğimdir.
Yani Bedri Baykam karannı 26 mart ak-
şamı \erecek. .AJptekin Gündüz, siz ne ya-
pacaksınız?
Alptekin Gündüz-Ben de aym görüşte-
yim.
Mehmet Tomaç Bey, siz?
Mehmet Tomaç-Bir kere tabii ki oy vere-
ceğim. Bunun tersi söz konusu olamaz.
Ama ben esas geniş halk kitlelerinin sandı-
ğa gitmesini ve oy vermesini istiyorum.
Bizlerin oylan tabii ki demokrasiden yana
olmayan kişilere olmayacaktır. Çünkü bi-
zim için, yaşam için demokrasi önemli
Türkan Şaylan-Aşağı yukan ben de böy-
le düşünüyorum. Demokrasiden yana
olan ve en çok oy alma olasılığı olan parti-
vi gözleyip oyumu...
• h y v y
- Yani demek ki Taban
Operasyonu'nun sözcüsü
dunımunda olan dört ar-
kadaşımız, büyük olasılı-
kla bir sosyal demokrat
partiye oy verecekler.
.Ama bunun hangisi oldu-
ğuna da 26 mart akşamı
karar »erecekler. Peki Da-
lan için ne diy orsunuz? Da-
lan'ın kazanması halinde
onu İstanbul için bir tehli-
ke olarak görüyor musu-
nuz?
Bedri Baykam - Dalan!
Ben sadece gülüvorum.
Türkan Saylan - Dalan
söz konusu olunca... Bu
Taban Operasyonu ile
bağlantılı değil. ama be-
ton operasyonu ile bağ-
lantılı bence...
Alptekin Gündüz - Val-
la ben Ankaralıyım. Ora-
da oturuyorum. Yalnız
basından ve çevremden
edindiğim bilgilere göre ben Bedrettın Da-
lan'ı Türkiye için tehlike olarak görüyo-
rum. sadece İstanbul için değil.
Bedri Baykam - Ben gene de bir şey söyle-
yeyim.
Ben Dalan, Kesici ve öne çıkacak olan
sosyal demokrat adayın, bunun Zülfü ola-
cağı tahmin edilebiür, bu bölünmüşlüğün
Türkiye'yi bir felakete götüreceği konusun-
da kuşkulanm var. Ama ben cumhuriyetin
korunması söz konusu ise şehirciliğine hiç
inanmadığım Dalan'a bile oyumu atanm.
Cumhuriyetçilik benim için o derece önem-
li
- Peki son sonı: Dalan mı, Refah mı? Var-
sayalım başka hiçbir seçenek yok. İkisi
arasında tercihte bulunmak zorundasımz.
Dalan mı, Refah mı?
Bedri Baykam - Tabii ki Dalan.
Mehmet Tomaç - O zamanlar Dalan,
"Ben ANAP'tan birtakım insanlar olduğu
için ayrıldım" dedi. O işaret etmek istediği
insanlar da özellikle tarikatçılar idi. O yüz-
den, onlan işaret ettiği için oyumu Dalan'a
veririm.
Türkan Saylan - Ben de öyle yapardım.
- Bu söykşi için nepinize teşekkür.