Katalog

23 ŞUBAT1994 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Gorbi'den NATO'ya eleştiri • MOSKOVA(AA)- Dağılan SSCB'nin son Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov. NATO'nun Bosna"daki Sırplar'a ültimatom vermesinin Rusya'da "Tehlikeli bir başlangıç ve etkı alanını genişletme girişimi" olarak yorumlandığını öne sürdü. genişlemesi •BRÜKSEL (AA) - Avrupa Birliği üyesi I2'ler. topluluğun genişlemesi görüşmelerinde, tanrn dosyası konusunda uzlaşmaya yardılar. Topluluğa İsveç, Avusturya, Finlandiya ve Norveç'in abnmasına ilişkin, üye ülkelerin Avrupa Işleri Bakanlan tarafından yürütülen görüşmelerde, aday dört ülkede, bazı tanm sektörlerine uzun vadede hükümetlerce yardım yapılması ve topluluk tarafından sübvansiyon uygulanması konusunda ilke anlaşmasına vanldı. Güreş'in Uzakdoğu gezisi • ANKARA(AA)- Genelkurmay Başkanı Orgeneral Doğan Güreş, resmi birziyaret için Endonezya'ya gitti. Endonezya Silahlı Kuvvetler Komutanı Orgeneral Faisal Tanjung'un resmi konuğu olarak bu ülkeye giden Orgeneral Güreş. buradaki temaslannın ardından Tayland ve Singapur'u ziyaret edecek. Güreş, 2 martta yurda dönecek. Tûrk-Yunan îlişkileri • ATtNA(AA): Eski Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangjl'in anılan Atina'da büyük ilgi topladı. Yunanistan'ın öndegelen gazetelerinden Elefterotipia. "Çağlayangil ne gördü" başlıkb haberinde. bir süre önce ölen eski dışişleri bakanının anılanndaki Türk-Yunan ilişkileriyle ilgili bölümlereatıfta bulundu. Yunanistan'ın eski Ankara Büyükelçisi Teodoropulos. Çağlayangü"in anılanndan baa bölümlerin doğru olmadığını ileri sürdü. Göçmenler için af çağnsı •LONDRA (AA) - İngiliz Anglikan Kilisesi. ülkede kaçak yaşayan tüm göçmenlere af çıkanlması için hükümete çağnda bulundu. Anglikan Kilisesi Irk Adaleli Komisyonu, 1994'ünBirleşmiş Milletler"ce aile yılı ilan edıldığini hatırlatarak çeşitli nedenlerle İngiltere'ye kaçak giren göçmenler ile sığınmacılann. ülkede yasal biçimde yaşamalanna izin verilmesini ve bölünmüş ailelerin birleştirilmesini istedi. Striptizci çetesi • ZWOLLE(AA)- Hollanda'nın Zvvoüe kenti yakınlannda Doğu Avrupa ülkelerinden geldikleri belirlenen kadınlann oluşturduğu bir 'striptizriler çetesi'nin, süpermarketlerde çıkardıklan olaylar bölgede günün konusu oldu. Kadınlann, birden göğüslerini açarak dans edip gösterileryaptıklan, görevli ve müşterilerin ilgilerinin dağılmasından yararlanan suç ortaklannın ise bu sırada kasalan ve raflan boşaltüklan bildirildi. Hcralbl^^Eribunc'e göre işletmelerin çoğunluğu durma noktasma geldi Rusya'dasaııaviçöküyorDış Haberler Servisi - Rusya'da sana- yi çöküşün eşiğinde. "Interational He- raW Tribune" muhabirinin Moskova'- dan gönderdigi haberde "Rus- ya'da uzun süredir beklenen sanayinin çökmesi olgusu somında başladı" diyor. Muhabirin bildirdiğine göre votka imalathanelerinden, traktör ve raket fabrikalanna kadar tüm sanayi durma noktasma yaklaşıyor; her gün yeni işçi gruplan ücretsiz izne gönderiliyor. Iş- yerleri birbiri ardından kapanıyor. Herald Tribune'ün muhabiri, kam- yon ve traktör üreten ünlü 'Zil' fabrika- sında işçilerin yansının ücretsiz izne gönderiîdiğini, Sibirya'da 15 bin işçinin işletmelerin mali krizde olması nedeniy- le. günde ancak birkaç saat mesai yaptı- ğını bildiriyor. Rus tekstil fabrikalannın toplandığı yörede ise fabrikalann büyük çoğunlu- ğu kapanmış durumda. Yerel yönetici- ler yörenin. "Ekooomik felaket bölgesi" ilan edilmesini istiyorlar. Bu olgu da rantabl olmayan bir dizi hantal devlet işletmesinin yazgısının ne olacağı sorusunu gündemin en önemli maddesi haline getiriyor. "Şok tedavis" yöntemini savunan re- formcu grup gecen yıl devlet işletmeleri- ne verilen desteğin azaltılması için çalış- tı. Ancak muhafazakar parlamento bu çabalan engelleyerek işletmelere verilen devlet desteğinin önemli ölçüde devam etmesini sağladı. Başbakan Victor Çer- nomırdin'in yeni hükümeti devlet işlet- melerine desteğin arttınlacağını acıkla- dı. Yeniden yapüanma Ancak büyük bunalıma karşın sana- yide yeniden yapılanmanın yavaş yavaş gerçekleştiği gözleniyor. Talebin ve devlet siparişlerinin azal- ması nedeniyle birçok işletme çok güç durumda. Bu işletmelerin yöneticiîeri bunahmdan kurtulmak için kapitalist yöntemleri uyguluyor. İşletmeleri daha modern ve rantabl hale getirmeye çalışı- yorlar. Sözgelişi. kar etmeyen işkollan- nı kapatıyor, çalışma yöntemlerini mo- dernleştiriyorlar. Ama bu arada bazı eski alışkanlıklar da devam ediyor. Ör- neğin, birçok kişi sadece kağıt üzerinde çalışıyor görünmelerine ve fiilayatta ça- lışmamalanna karşın maaş almaya de- vam ediyor. Bu durumun daha ne kadar devam edeceği bilinmiyor. Ancak gide- rek ağırlaşan ekonomik bunalımın zor- lamasıyla "eski alışkanlıklann" tümüyle terk edileceğine ve sadece "kağıt üzerin- de" çalışıyor görünenlerin artık devlet- ten para alamayacaklanna kesin gözle bakılıyor. Gerçek şuki Rusya'dasanayiçökme aşamasına ulaşmış durumda. Bu olgu- nun yol açabileceği sosyal huzursuzluk ise yetkilileri kara kara düşündürüyor. KARABAĞ SORU1VII Aliyev Londra'dan arabuluculuk istedi EDtPEMİLÖYMEN LONDRA - Azerbaycan Cumhurbaş- kanı Haydar Aliyev, üç günlük bir resmi ziyaret için dün geldiği Londra'da, hem Bakü petrol sondaj ve nakliye konusun- da hem de Dağlık Karabağ konusunda İngıltere Başbakanı John Major'la gö- rüştü. Aliyev, Major'dan Karabağ soru- nun çözümünde Londra'nın arabulucu olmasını istedi. Aliyev'in ziyareti, İngiliz British Petroleum'un (BP) da içinde ol- duğu 8 şirketten oluşan konsorsiyumun, petrol konusundaki projenin gerçekleşti- rilmesine yönelik adımlann atılamama- sından ötürü açıkça huzursuzluk belirtti- ği bir sıraya rastlıyor. 8 şirketten oluşan konsorsiyuma Rus- ya'nın Lukoil petrol şirketi de yüzde 10 hisse ile katılmak istiyor. Batılı şirketler 7 milyar dolar yaünm yapmayı planladı- klan sondaj faaüyeti için Azerbaycan'ın artık kesin karannı vermesindeısrarlılar. Bakü-Ceyhan petrol boru hattının kade- ri de bir ölçüde Londra temaslan sırası- nda belirlenecek. Petrol konusunun, tngiliz-Azeri ilişki- lerindeki en önemli nokta olduğu, Guar- dian gazetesi tarafından da ifade edildi. Gazetede bu konudaki tahminde "Rus- ya'ya petrolden pay verilmesi, Ermeni kuvvetlerinin Azeri topraklarından çekil- mesi için Moskova'nın baskı yapmasına yarayabilir"denildi. Bu bağlamda, Ingil- tere'nin Dağlık Karabağ sorununda ara- buluculuk yapabileceği de belirtiliyor. Nitekim Aliyev, Financial Times'a ver- dıği demeçte "İngıltere, bunalım ko- nusunda hep tarafsız kaldı. Güveıüik Kon- seji bi/i bu konuda haklı bularak tam 4 kez Ermeni kuv\etlerinin işgal ettikleri bölgelerden cekilmesi için uyarıda bulun- muştur. Şimdi İngiltere'nin, bu kararların uygulanmasuıda daha etkin bir rol üstlen- mesini diliyorum" dedi. Israjü'de sağcı göstericiler hamiie bir kadının Fılistinlilerce öldüriilmesine yönelik eylemlerine devam cdiyorlar. İsrail, FKÖ'den şiddet eylemlerinin durdumlacağma dair verdiği sözii tutmasım istiyor. İsrailordusu, Gazze dençekiliyor Dış Haberler Servisi - İsrail Radyo- su, orduya işgal altındaki Gazze'den iki hafta içinde çekilecek şekilde haar- hk yapma emri verildiğini bildirdi. Yetkililerin "terörle mücadelede" sorumluluğun bir an önce Filistinlilere devredilmesini istediğini kaydeden radyo, bu nedenle hükümet yeşil ışık yakar yakmaz. ordunun, özerklik ve- rilecek Gazze ve Eriha"dan 15 gün içinde çekilmek için hazır olması ge- rektiğini vurguladı. Radyo, siyasi kaynaklardan elde et- tiği bilgilere dayanarak önceki gün Kahire ve Paris'te yeniden başlayan güvenlik, yetkilerin devri ve ekonomi konusundaki görüşmelerin de iki haf- ta içinde tamamlanmasının beklendi- ğini bildirdi. Kahire'deki İsrail heyeti- nin, gelecekte oluşturulacak Fihstin polisinin yapısı. yetkileri ve teçhızatı ile ilgili konularda anlaşma sağlan- ması için "esnek" davranma emri aldığını kaydeden radyo. "öncü Filis- tin polislerinin" bu hafta sonundan iti- baren Gazze şeridinde yerleştirilebile- ceğiru belirttı. IngUizeşcinseüer parlamentoyubasb LONDRA (Cumhuriyet) - İn- giliz Parlamentosu, eşcinselli- ğin yasal sayıldığı yaş sınınnı 21'den 16'ya indirmeyi redde- derek 18'e indirince, eşcinseller parlamento binasına saldırma- ya kalktılar. Parlamentonun parmakhklanna tırmanan gös- tericilerle polis arasında çatış- ma çıktı. Avam Kamarası'nın önceki geceki oturumunun ardından Parlamento Mey- danı, polisle eşcinseller arası- nda son yıllarda görülmedik bir çatışmaya sahne oldu. İngiltere'de eşcinsellik , 1885 yılında kabul edilen bir yasa ile yasaklanmış ve suç unsuru sa- yılmıştı. Bu yasa 1967 yılında değiştirildi ve 21 yaşmdan bü- yüklerin eşcinsel faalıyetleri ya- sa kapsamından çıkanldı. An- cak bu yaştan küçük olanlar için eşcinsellik yasak olmaya devam etti. Karşı cinsle ilişki için ise yaş sının 16. Eşcinseller, uzun süredir yasal yaş sınınnın 21'den 16'ya indirilmesini, böy- lece eşcinsel ve karşı cinsle iliş- kide eşitlik sağlanmasını isti- yorlardı. Avam Kamarası bunu reddetti. Eşcinsellik yaşının 16'ya indi- rilmesini savunanlar, herkesin yasal açıdan eşit olması gerektı- ğini söylüyorlar. Cinsel tercih- ler arasında fark olmaması ge- rektiği görüşündeler. Eşcinsel ilişkiyi 21 yaşına kadar yasakla- mak, gerçekçi bir uygulama de- ğil. 16-21 yaş arasında AIDS virüsü taşıyanlann ve AIDS olanlann sayısındakı artış, buna kanıt olarak gösteriliyor. a Z a P a r i s t a l a n n g ^ m a s k e ü o ı a r a k kat.idığ.g ö- rüşmelerde hükümet ile gcrillalar takvim konusunda anlaştılar. Görüşmelere katılan Zapatista lideri Marcos, ilk turdan sonra vaptığı açıklamada. ülkenin güneyindeki Chiapas e>a)etinde ocak ayında bir isyan başlatan Zapatistalann, göriişmelere özür dilemek için gelmediklerini söyledi. Marcos göriişmelere ayaklanmanın sembolü konumundaki ba\ rakla birlikte katılıyor. POLİTİKADA SORU1NLAR ERGUN BALCI Herkes Memnun... Bosnalı Sırplara karşı NATO'nun hava saldırısı düzen- lemesine gerek kalmamış olmasından, hava akınlarını Sırpların gözünü korkutmak için son umut olarak gören Müslümanlann dışında, herkes memnun. ABD, diğer NATÖ ülkeleri ve Rusyazaferi paylaşamı- yorlar. NATO, Sırp toplarının geri çekilmesini Atlantik it- tifakının bir zaferi olarak görüyor. VVashington, Başkan Clinton'ın sonunda ağırlığını koyması üzerine Sırpların yola geldiğini savunuyor. Moskova'ya sorarsanız, Rusya'nın sahneye çıkıp Sırpları toplarını çekmeye ikna etmesi sayesinde buna- lımın tehlikeli boyutlara ulaşması önlendi. Sırplar ise prestijlerini kurtardıkları için memnun. NATO'nun ültimatomundan korkmadıklarını, ancak Rusya'yı kıramadıklarmdan toplarını geri çektiklerini öne sürüyorlar. Üstelik Saraybosna'ya Rus askerlerinin gelmesiden ötürü büyük sevinç içindeler. Batı ve Rusya kendilerine yonttukları zaferi kutluyor. Aslında gerek Batı'nın gerekse Rusya'nın bu tür bir diplomatik zafere acil olarak ihtiyaçları vardı. ABD, özel- likle Avrupa Bosna bunalımı konusunda izledikleri ka- rarsız, kaypak ve iki yüzlü politikalardan ötürü büyük ölçüde prestij kaybına uğramış, inandırıcılıklarını yitir- mişti. NATO ültimatomu prestijlerini hiç olmazsa biraz kurtarabilmek için son umuttu. Sırplar ültimatoma uy- madıkları takdirde hava saldırısından başka çare kalrnı- yordu. Kalmıyordu da hava saldırısı olasılığı da NATO'yu tüm sert açıklamalarına karşın kara kara düşündürüyordu. Ya Sırplar, bir iki uçağı düşürüp pilotları tutsak alırlarsa? Saddam'ın Körfez Savaşı sırasında yaptığı gibi tutsakla- n televizyonda teşhir ederlerse? Batı kamuoyu bu gö- rüntüler karşısında hükümetlerini eleştirmeye başlar- sa? Sırplar bombardımana misilleme olarak Bosna'daki BM Koruma Gücü (UNPROFOR) askerlerine saldırırsa? Bu sorular Batılı yöneticilerin uykusunu kaçırıyordu. • • • Işte bu noktada Rusya, Batı'nın imdadına yetişti. Onla- rı ne gibi sonuçlar doğuracağı belli olmayan hava akın- ları düzenlemekten kurtardı. Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin'in hakkını vermek gerekiyor. Yeltsin son anda yaptığı diplomatik atakla sadece Batılı liderleri de- ğil, kendisini de kurtardı. NATO, Sırp mevzilerini bom- balasaydı Yeltsin içeride Vladimir Jirinovski'nin önder- liğindeki aşırı sağcılar karşısında çok güç duruma düşerdi. Yalnızca aşın sağ degil, merkezciler ve ordu da Sırpların bombalanmasına şiddetle karşı çıkıyorlar. Sırp mevzilerinin bombalanması, Rusya ile Batı arasındaki ilişkilerin de gerginleşmesine yol açacak, Yeltsin'in sağcıların baskısı altında Batı'ya sert çıkışta bulunması ise Rusya'nın büyük ihtiyaç duyduğu kredilerin kesilme- si tehlikesini doğurabilecekti. Bu bakımdan, Sırpların toplarını geri çekmesinin, ha- va harekatına gerek kalmamasının Yeltsin için kişisel bir zafer oluşturduğunu belirtmek gerekiyor. ••• Evet, hava harekatına gerek kalmaması, Müslüman- lann dışında herkesi memnun etmiş durumda. Müslümanları memnun edecek bir çözüm ise henüz ufukta görünmüyor. Bu çözümün asgari koşulları, Müslümanların nefes borulannı tıkayan Owen-Stoltenberg Barış Planı'nm ra- fa kaldırılarak Boşnaklara istekleri doğrultusunda Adri- yatik Denizi'ne açılan bir koridor ve Sırpların ellerinde tuttukları bazı bölgelerin verilmesidir. Gerçekçi olmak gerekiyor. Bosna-Hersek'te tekrar üniter, merkezi bir devletin kurulabilmesi olasılığı çok uzak görünüyor. Aslında Müslümanlar da bu durumu yavaş yavaş kabul ediyor. Ancak Müslümanlara savunabilecekleri, yaşatabilecek- leri, dış dünya ile bağlantısı olan bir devlet kurma olana- ğı tanımak ve silah ambargosunu kaldırmak zorunludur. Böyle bir çözüm bulunmadığı sürece bugünkü iyim- serliğin uzun ömürlü olamayacağını akıldan çıkarma- malı. ABD CIA yöneticisi KGB casusuçıktıFUATKOZLUKLU WASHINGTON - Kısa adı CIA olan Merkezi Haberalma Teşkilaü'nın üst düzey yöneti- cisi Aldrich Hazen Ames (52). kendisi gibi KGB adına casus- luk yapmakla suçlanan eşiyle birlikte tutuklandı. Amerika'da "şok etkisi" ya- ratan casusluk olayı üzerine bir açıklama yapan Başkan Bill Clinton, konunun "çok ciddi bovutta" olduğunu söyle- di. Dışişleri Bakanı VVarren Christopber, ola>ın ortaja çı- kanlmasından hemen sonra. Rusva Federasvonu'nun Was- hington büyükelçisini Dışişleri Bakanlığı'na çağırarak duy- duklan üzüntüyü dile getirdi veprotestoetti. Aldrich Ames adlı ajanın. bir süre eski Sovyetler Birliği masasında karşı istihbarat bö- lümünden sorumlu olarak gö- re\ yaptığı belirtildi. 31 yıldır CIA'da çahştığı kaydedilen Ames'in. gerek eski SSCB ma- sasındaki sorumluluğu sırasın- da, gerekse sonrasında KGB'- ye çok önemli dokümanlar sattığı bildiriliyor. Ames'in görev yaptığı ülke- ler arasında Türkiye'nin de bulunduğu açıklandı 23ŞubatÇarşamba 21.45 YUKSEK TANSİYON Erhan AXYILDI2'ın yönettiği Yüksek Tansiyon'da bu hafta Refah Partisi'ndeki gelişmeler ve laiklik tartışılıyor. Cumhuriyet Gazetesi yazarı Prof. Dr. Toktamış Ateş ile Milli Gazete Başyazan Sadık Albayrak'ın katıldıkları bu tartışmayı kaçırmayın. Unutmayın YÜKSEK TANSİYON'larda belleklerinizden silinmeyen tartışmalar yapılır.