Katalog

22 ARAUK1994 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Zapatistalar çefcBdi • SIMOJÖVEL(AA)- Meksika hükümet biriikJeri, Zapatista gerillalanna bağlı olduklan sanılan silahh köylüler taraftndan işgai edilen Chiapas'ın Simojovel kentine girdi. Yaklaşık bin kişiden oluşan Meksika ordu ve polis kuvvetlerinin kentc hiçbir direnişle karşılaşrnadan girdiği belirtildi. Halkın, kente giren hükûmet birliklerini alkışlarla karşıladığı bildirildi. Moskova'da soğuk can atayor • MOSKOVA(AA)- Moskova'da, ayın başlanndan bu yana eksi 20 ile eksi 30 derece dolayında arasında seyreden soğuk hava yüzünden ölenlerin sayısı 31 'e yükseldi. Belediye yetkilileri, önceki gece de 6 kişinin sokaklarda soğuktan öldüğünü söylediler. Evsiz kişilerin sayısının 50 bin ile 150 bin arasında bulundugu tahmin edilen Moskova'daki tek banndırma merkezinde sadece 24 yatak bulundugu bildiriliyor. Araplardan K. Kore'ye çağn • TAHRAN (AA) - Körfez ülkelerinden üçünün, Iran'la asken işbirligini kesmesı koşuluyla Kuzey Kore'nin petrol ihtiyacını karşılamaya hazır olduklan bildirildi. IRNA ajansının bir Güney Kore gazetesine dayanarak verdiği haberde, Suudi Arabistan, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlilderi'nin bu konudaki önerilerini Pyongyang'a ilettikleri bildirildi. Bu üç ülkenin Kuzey Kore'ye gelecek yıl lOObinton 1996'dan itibaren de yılda 500 bin ton ham petrol sağlamayı vaat ettikleri kaydedilen haberde, Arap ülkelerinin buna karşılık Kuzey Kore'den Iran ve Irak'a füze satmamasını istedikleri ifade edildi. Cezayir'de insan hakları Ihfafl • Dış Haberler-ABD İnsan Haklan Grubu, Cezayirli insan haklan savunucusu Salah-Eddine Sidhoum'ın hükümet güçleri tarafından aranmasmı protesto etti. Sidhoum'ın evinin silahlı güvenlik güçleri tarafından basıldığı ve teyzesinin ölümle tehdit edildiği açıklandı. Cezayir hükümetinin, Sidhoum'ın BBC'ye yaptığı yönetim karşıtı ve Cezayir'de insan haklan ıhlallenni açıklayan konuşmasının ardından bu tavn aldıgı belirtildi. Üsküp, liran'ı uyarth • ÜSKÜP (AA)- Makedonya Dışişleri Bakanlığı, Kalkandelen şehrinde gaynresmi olarak kuruluşu ilan edilen Arnavut Üniversitesi'ni desteklediğini açıklayan Arnavutluk hükümerini uyardı. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, söz konusu üniversitenin kuruluşunun Makedonya anayasasına aykın olduğu belirtilerek, Arnavutluk hükümetinin bu desteğinin Makedonya'nın içişlerine kanşmak anlamına geldiği kaydedildi. 10 bin kiştye evlenme yasağı • KUDÜS (AA) - Israil Din Işleri Bakanlığı, aralannda "gayri meşru" olarak kabul edilen kişilerin de bulundugu 10 bin kişinin evlenmesini yasakladı. Israil radyosunun haberinde, bakanlık tarafından hazırlanan 10 bin kişilik listede adı bulunanlara bildirim yapılmadığı, bu kişilerin evlenme izni olmadığını başvuru yaptıklan sırada ögrendikleri belirtildi. Habere göre listede "gayri meşnı çocuk" olarak nitelendirilen yaklaşık 3 bin kişi bulunuyor. Yahudi dinine göre evli bir kadının girdiği yasak ilişkiden dünyaya getirdiği çocuk, "gayri meşnı" olarak kabul edilirken hiç evlenmeyen bir annenin doğurduğu çocuk ise gayri meşru sayılmıyor. Fsrail'de yaklaşık 10 kuşaktan beri, gayri meşru olarak kabul edilen çocuklar bir Yahudi ile evlenemiyor. Karadzîç: Barış planı değişsm• The New York Times'in haberine göre Bosnalı Sırplann lideri, Carter'dan Temas Grubu'nun banş planında köklü değişiklikler yapılmasını istedi WASHINGTON(AFP-AA)- ması belgesini bugûn taraflara Karadziç - Taviz istiyor. ABD, Bosna'da ateşkes için an- laşmaya vanlmasını olumlu kar- şılarken Sırplann lideri Radovan Karadziç'in Jimmy Carter'la görüşmesınde Bosna içın "Te- mas Gnıbu" tarafından hazırla- nan banş planının köklü biçim- de değiştirilmesini istediği bildi- rildi. Boşnak ve Sırp taraflannın önceki gün Carter'ın girişimleri sonucu imzaladıklan metnin ise aynı olmadığı belirtildi. Birleşmiş Milletler'in (BM) eski Yugoslavya özel temsilcisi Yasuşi Akaşi'nin ateşkes anlaş- sunacağı bildirildi. BM Koruma Gücü sekreteri tarafından yapı- lan açıklamada, Akaşi'nin Boş- nak ve Sırplann cuma günü Sa- raybosna havaalanında görüşme masasına oturmalannı sağlamak amacıyla, bugün sırasıyla Sar- naybosna ve Pale'ye giderek afeşkes belgesini taraflann imza- lanna sunacağı bildirdi. ABD Dışişleri Bakanı Ww- ren Cbristopher, eski başkanı Jimmy Carter'ın eski Yugoslav- ya'ya yaptığı arabuluculuk gezi- sinin ateşkesle sonuçlanmasının Bosna sorununun çözümü yolun- da "ohımhı bir adım" olacağını söyledi. Christopher Washington'da gazetecilere yaptığı açıklamada, Bosna'da taraflar arasında 23 ara- lıktan sonra ateşkes imzalanma- sının yeni yılda banş görüşmele- rinin yeniden başlamasına yol açabileceğini kaydetti. ABD Dışişleri Bakanı, "Ateş- kesin yürürlüğe girmesi, sonınun çözümü yolunda kesinlikle çok olumlu bir adım ohır" ifadesini kullandı. Eski Yugoslavya gezisi sırasında Bosna-Hersek Devlet Başkanı Alia lzzetbegovic, Bos- nalı Sırplann lideri Radovan Ka- radziç ve Sırbistan Devlet Başka- nı Slobodan Müosevic ile görü- şen Carter, Sırplann 23 aralıktan itibaren ateşkes yapmayı kabul ettıklennı açıklamıştı. Karadziç AFP'nin The New York Times gazetesinin haberine dayanarak bildirdiğine göre Karadziç Car- ter'a Temas Grubu'nun banş pla- nının köklü biçimde değiştiril- mesini öngören bir plan sundu. ABD, lngiltere, Fransa, Almanya ve Rusya'dan oluşan Temas Gru- bu'nun banş planında Bosna- Hersek'in % 51 'inin Müslüman- larla Hırvatlara, % 49'unun ise Sırplarabırakılması öngörülüyor. The New York Times'in mıiha- birinin Pale'den bildirdiğine gö- re Karadziç'in sunduğu yeni plan 5 maddeden oluşuyor: 0 Saraybosna iki ayn kent ha- line gelecek. # Sırp, Müslüman ve Hırvat- lar için doğal ve savunulabilirsı- nırlar saptanacak. # Doğal kaynak, taraflar ara- sında eşit biçimde paylaşılacak. # Boşnaklara Sırplara eko- nomik yaşam olanaklan sağlana- cak. # Bosnalı Sırplara denize çı- kış yolu verilecek. Karadziç, Temas Grubu'nun banş planını kabul etmediğini sık sık vurgulamıştı. Bosna-Hersek Devlet Başkanı Yardımcısı Eyüp Gank Carter'ın Bosna'yagitme- sınden önce yaptığı açıklamada "Göreceksiniz, Karadziç Car- ter'a kendi kafasına uygun yeni bir plan sunacak"demişti. Skandal mı? Boşnak ve Sırp taraflannın, önceki gün eski ABD Başkanı Jimmy Carter'ın girişimleri so- nucu imzaladıklan metnin aynı olmadığı bildirildi. BM Koruma Gücü sözcüsü Alexander Ivanko, Saraybos- na da yaptığı açıklamada, Car- ter'ın Bosna Devlet Başkanı Ali- ya İzzetbegnviç ile Sırp lideri Ra- dovan Karadziç'e imzalattığı metinlerin BM yetkililerince in- celenmekte olduğunu, ancak ılk elde görüldüğü kadanyla her iki metnin de aynı olmadığını söy- ledi. RUSYA LÎDERt GÜÇ DURUMDAT^V 1 ^ 1 1 W RUSYA LİDERİ GUÇ DUR Dudayev den yardım çagnsı Yeltsin'in• Çeçen lideri yaptığı açıklamada, dünya ka- muoyunun Moskova'ya baskı yapmasını istedi. GROZNİ (Ajanslar) - Çe- çenya'nın başkenti Grozni, Rus uçaklan tarafından sürekli bom- balanırken Devlet Başkanı Ca- har Dudayev, uluslararası kamu- oyuna çağnda bulunarak Mos- kova'ya baskı yapılmasıriı istedi. Dudayev basına dağırılan ya- zılı açıklamasmda, çatişmalann tırmanmasını önlemek ve soru- nun çözümünde sivil yöntemler kullanılması için Rusya'ya bas- kı yapılmasını istedi. 'Çokgeçdegir Dudayev "Kan akmasııu dur- durmak ve çatışmalara barışçı yollardan çözüm bubnak için çok geçdeğfl"dedi. Başta BM ve Avrupa Güven- lik ve Işbirliği Teşkilatı (AGİT) olmak üzere bütün uluslararası organlara Moskova yönetimine baskı yapması için çağnda bulu- zenlenen bombardımanda, özel- likle Çeçen televizyon kulesinin bulundugu Oktiabrski ve Starop- romyslouvski yerleşim bölgele- rinin hedef alındığı belirtildi. Yettsin'den güvence »ansı Çeçenya HAKANAKSAY nan Dudayev, "Çeçen halkına karşı girisUen bu saldınnın so- rumluluğu ve sonuçta doğacak şartJar, doğrudan Rusya'nın si- vasi ve askeri vönetimine ah- tir"görüşünü de dile getirdi. Rus savaş uçaklannı önceki gece geç saatlerde Grozni 'yi tek- rar bombaladılar. lnterfaks ajansının Çeçen Ge- nelkurmay Başkanlığı yetkilile- rine dayanarak verdiği haberde, bombardımanda can kaybı olup olmadığının bilinmediği kayde- dildi. Rus savaş ucaklannca dü- Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Rusya'nın Çeçenya'daki askeri operasyonunun tek amacı- nın, "yasadışı silahlı güçleri silah- sızlandırmak" olduğunu, Stalin dönemindeki gibı sürgünlerin yi- neleneceği kaygısının taşınma- ması gerektiğini belirtti. Yeltsin, dün Çeçen halkına ya- yımladığı mesajında, cumhuri- yette durumun normalleşmesi için tüm önlemlerin alınacağını vurguladı, ancak bunun Çeçen- ya'daki direnişin sona erdirilme- sine bağlı olduğunu belirtti. Yeltsin. "Çeçenya'nın Rusya Federsayonu'nun yeniden tam ve eşit bir üyesi olacağını, Çeçen hal- kına, Rusya Federasyonu AnayasasTnın tanıdıgı tüm hak- lann yeniden verileceğinL, kendi gelecegini belirieme olanagı tanınacagmı" belirtti MOSKOVA - Çeçen Cumhu- riyeti'ne karşı savaş ilan eden Baskan Boris Yeltsin belki de ilk kez kendini bu kadar yalnız hıs- sediyor. Halkın büyük bölümü savasa karşı; ölü ve yaralı sayısı arttıkça savaş karşıtlan daha da çoğalacak. ParlamentoViadimir Jirinavski'nın partisi ve iki üç küçük partı dışında tümüyle ba- nşçıl çözümü savunuyor. Ordu içinde bile aralannda BorisGro- mov ve Leksandr Lebed gibi ge- neraller de dahil, pek çoklan as- keri müdahaleye tepki duyuyor. Öyleyse kim savunuyor aske- ri çözümü? Birincisi, güce dayalı devlet kurumlannın liderleri. Yani sa- vunma, içişleri ve haberalma ba- kanlıklan yönetimleri. tkincisi. fırtınalı geçen son üç yıl içinde Yeltsin'in "yakm çev- resi" olarak tanınan politikacılar ve bürokratlar. Ve üçüncüsü Yeltsin. Birincisi. Savunma Bakanı Pa- vd Gracov ve benzen kişilerin ve güçlerin, Çeçen yönetımıyle görüşme yapılması çabalannı sa- bote etmek için gizli çaba harca- dığı geçen günlerde ortaya çıka- nldı. Bu çevreier, özelikle 3-4 Ekim 1993 tarihindeki kanlıpar- lamento baskınından sonra bir yandan iyice yalnızlaşırken öte- ki yandan da devlet içinde büyük güç kazandılar. Muhalefete kar- şı elini kana butayan ve halkın gözünde prestij kaybeden Yelt- sin, bu cevrelere giderek daha fazla sığınmaya başladı.Yelt- sin'in politik gücünün ve top- lumsal saygınlığının azalması bu çevrelerin işine geliyor. Çünkü böyle oldukça kendi önemleri- nin artacağını, Başkan'ın ayakta kalabilmek içın kendilerine daha fazla muhtaç olacağını biliyor- lar. Bu yol, askeri diktatörlükle- re açılma tehlıkesı taşıyor. Ikincisi. Kendilerini, üstün ye- teneklerinden çok, Yeltsin'e "sa- dakat" özelliğıyle kanıtlamış olan kişıler, her şeylerini bu yö- netime borçlular. Yönetimin de- ğişmesiyle birlikte, yalnızca kol- tuklannı, evlenni, yazlıklannı ve arabalannı değil, özgürlüklerini de kaybedebilirler. Ve üçüncüsü. Yeltsin 1.5 yıl sonraki devlet başkanlığı seçim- lerinden çekiniyor. Hiçbir politik yorumcu ve hiçbir anket, seçim- lerde ona şans vermiyor. O hal- de ya Yeltsın'i halkın gözünde yeniden yüceltecek bir şeyler ol- malı (enflasyon önlenmeli, suç şebekeleri dağıtılmalı, emik so- runlar çözülmeli vs.) ya da sıkı- yönetim, baskı, yasak gibi yön- temlerle seçimler iptal edilmeli veya göstermelik hale getirilme- li.Yeltsin'in halkın sevgisini ye- niden kazanması mucize olarak görünüyor. Bu açıdan, Çeçen- ya'da kazanılacak bir zaferin (bu her ne kadar politik olarak ola- naksızsa da, varsayım olarak ele alıyoruz) onu seçimlerin en güç- lü adayı yapması pek kolay ola- cağa benzemiyor. Aynca Yeltsin'in başka bir amacı daha var: Çeçen Cumhu- riyeti'nin direnişini kanla bastı- rarak. uluslararası düzeyde yeni- den "süperdevletr 'olma yolunda içerdeki engelleri temizlemek. DAİLY MAIL'tN tDDİASI Batı, Türkiye'yi de yalnız bırakabilir Rus abhıiusı ahındaki Grozni 'de halk ytyecek bulmakta zorlanıyor. Kuyrukta beklekyenler ekmek bulabüenkre imrenerek bakryoriar. ( Fotoğraf: REUTER) LONDRA (AA) - tngiliz Da- il\r Mail gazetesi, Rusya'nın Çe- çenya'ya saldınsını "StaHn'in horriaması''diye nitelerken Rus- ya'nın bütün manevralanna onay veren Batı'nın, NATO üyesi Tür- kiye'yi bile tek başına bırakabi- leceğini yazdı. Daily Mail gazetesi köşe ya- zarlanndan Mark Atanond, Rus- ya'nın Çeçenya'ya müdahalesiy- îe başka bölgelerde karşısına çı- kabilecek aynlıkçı hareketlere ders vermek istediğini vurgula- dığı yorumunda şu görüşlere yer verdi: "Moskova, kendisiyle ye- niden birleşmeyedirenebilen bü- tün komşulanna -Azerbaycan, Kazakistan ve Baltık ülkeieri-gü- ney kanadtnda sopavı kimin taşı- dığını gösteriyor. Batılı siyasetçi- ler Kremlin'i memnun etmek için her şeyi feda etmeve hazırken NATOmüttefîkimiz Türkhe bi- le tek başına bıralulabUir. Türki- ye için en büyük tehlike. bağım- sızbğına jönelebilecek Rus teh- dididir." ÇAVUŞESKULAR'I KURŞUNA DÎZEN ASKER ANLATTI: 29mermi boşalttım• Çavuşesku'yu kurşuna dizen asker, Romanya liderinin infazdan hemen önce Enternasyonal marşının ilk satırlannı mınldandığını söyledi. BÜKREŞ (AA) - Romanya'da 25 Aralık 1989'daki halk ayaklanması sonucu Nikolay Ça- vuşesku ve eşi Elena'yı kurşuna dizen paraşütçü askerlerden biri anılannı anlatırken "29 mernii- Hk şarjörümü Çavuşeskular'ın özerine boşalttun. Hepsi bu" dedi. Çavuşeskulan kurşuna dizen üç askerden biri olan ve kimliğinin açıklanmasını istemeyen as- ker, anılannı AFP muhabirine anlatırken komu- tanın teröristlere karşı bir operasyona katılacak gönüllüler istediğini ve diğer 7 arkadaşıyla bu görevi kabul ettiğini söyledi. Asker, Çavuşeskulann, Bükreş'in lOOkilomet- re kuzeyindeki kışlada tutuklu bulunduklannı ve oraya vardıklannda General Viktor Stancules- cu'nun kendisine Çavuşesku'nun muhtemelen ölüm cezasına çarptınlacağını, bunun için de gö- nüllülere ihtiyacı bulunduğunu söylediğini açık- ladı. Asker, sonraki gelişmeleri şöyle dile getir- di: "Ben bu göroi derhal kabul ettim. Karardan sonra ben Nikolay Çavuşesku'yu zaptettim, diğer arkadaşlarun da Eicna'nın ellerini sıloca bağla- dL Nikolay Çavuşesku güzel bir koku sürmüştü, eşi ise korkudan ter kokuyordu. İnfazdan hemen önce Çavuşesku Enternasyonel Marşı'nın ilk sa- Çavuşeskular'm yargdanması Romen teieviz- yonundan ktsmen de olsa gösterilmişti. orlannı mınldandı ve 'Yaşasın Sosyalist Roman- ya' diye bagırdı. Sırtlannı duvara dayadık ve ge- riye doğnı 3 adım Derledik. Ben, şarjörü mdeki bü- tün mermileri üzerierine boşalttım. Avluda bulu- nan bütün askerler de Çavuşeskulara ateş etti. Her şey çok çabuk oldu. Birdenbire duruşmayı fibne alan kameramanın çığhklannı duyduk. 'Beni bekleyin. Beni bekleyin' diyordu. Ancak sadeceyere yığıİmış iki cesedin gö- rüntülerini alabfldi" infazdan sonra "tyi bir şeyyapnuşolmanın ver- diği memnunryeti" hissettigıni belirten asker, bundan asla pişman olmadığını sözlerine ekledi. Bahreyn'de isyan yaydıyor • Ayaklanmalar cezaevlerine de sıçradı. Yasadışı, muhalefet partisi lideri, özgür bir Bahreyn için sonuna kadar mücadele edeceklerini bildirdi. Dış Haberier Servisi - Bah- reyn'de Şii nüfusla yönetim ara- sındaki sorunlargiderek tırmanı- yor. Şii göstericilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmalar nedeniyle önceki gün 1600 kişi- nin tutuklanmasının ardından dün de birçok hapishanede ayak- lanmalar başladı. Bahreyn yöne- timi, ayaklanmalan bastırmak için şiddet kullanmakla suçlanı- yor. Yasadışı muhalefet partisi li- deri "özgür bir Bahreyn" kurul- ması için halkı mücadeleye ça- ğırdı. Hükümet tarafından yasa- dışı ilan edilen BahreyiTin Kur- tuluşu için Islami Cephe adlı ör- gütün Genel Sekreteri Muham- med Ali el Mahfuz, "Sizi Bah- reyn'dedemokrasiye geçflip, par- lamento açılana kadar mücade- le etmeye çağınyorum'*dedi. Mahfuz aynca AFP'ye yaptığı açıklamada, hapishanelerde çı- kan ayaklanmalann şiddet kul- lanılarak bastınldığını öne süre- rek güvenlik güçlerini suçladı. Mahfuz, hapishanelerdeki duru- mun "son derece kanştk" oldu- ğunu belirterek tutuklulann ço- ğunun "psikolojik sorunlar" ya- şamakta olduğunu ifade etti. "Bahreyn'in güneyindeki Jo ha- pbhanesi bir mezbahayı andın- yor, duvarlar kan lekelerinden geçümiyor''dıyen Mahfuz, yasai haklannı elde edinceye kadar Bahreyn halkının ayaklanması- na destek vermesi için uluslara- rası topluma çağnda buiundu. Bahreynli Şiiler, bir ay önce tutuklanan liderleri Şeyh AiiSal- man'ın serbest bırakılması için yaklaşık üç haftadır gösteriler düzenliyorlar. Şeyh Ali, 1975 yı- lında kapatılan parlamentonun açılması ve çok partili yaşama geçilmesi yolundaki faaliyetleri nedeniyle tutuklanmıştı. Şiiler çoğunlukta Sünnilerin yönetimindeki Bahreyn'de Şiiler nüfusun yan- sından fazlasını oluşturmalanna rağmen yıllardırazınlık muame- lesi görüyor. Bahreyn yönetimi- ne göre Şiiler nüfusun sadece yüzde 35'ini oluşturuyor, ancak bağımsız kaynaklara göre bu oran yüzde 55-60 arasında deği- şiyor. Bu arada, Ortadoğu İnsan Bahreynin tarihçesi 16. yüzyılda Portekizlilerin işgal ettikleri, 1602-1783 yıllan arasında tran ın egemenliğinde kalan Bahreyn adalan 1783 'ten sonra Arap kökenli EI-HaUfe ailesinden şeyhler tarafından vönetildi. 1861 'den sonra tngiltere'nin kortıması altına girdi. Iran adalar üzerinde ıaun süre hak iddia ettiyse de 1970 te bundan vazgeçti. Bu yıla kadar Iran daki ders kitaplarında Bahreyn, ülkenin 1'4"üncü vilayeti olarak geçiyordu. Bahreyn adalan, veni kurulmuş Birleşik Arap Emirlikleri 'ne katılmayı kabul etmeyerek 14 Ağustos 1971 de bağımsızlığım ilan etti. 1973 yıhnda yeni bir anayasa kabul edildi ve ülkede ilk kez genel oylamavla parlamento seçildi. 1974 'te meclisle Emir ısa bin Selman arasında bir anlaşmazlık patlak verdi. Bu anlasmazlık 1975 yıhnda ulusal meclisin dağıtılması ve muhafetten çok sayıda kişinin tutuklanmasıyla sonuçlandı. Bu tarihlen başlayarak anayasa askıya alındı ve Isa bin Salman tüm yetkileri elinde topladı. Haklan Gözlem Grubu, Bahreyn Emiri Isa bin Salman'a bir mek- tup yollayarak, "Banşçı gösteri- lere karşı öldürücü güç kullanıl- masmr ve " toplu mtuklamala- nn kınadı. Bahreyn'de geçen pa- zar günü meydana gelen ve 9 ki- şinin ölümüyle sonuçlanan çatış- malara neden olmakla suçlanan 1600'e yakın kişi önceki gün tu- tuklanmıştı. Tutuklamalar. Baş- kent Manama'nın yanı sıra Şii nüfusun çoğunlukta olduğu kentler ve kasabalarda da ger- çekleştırildi. Iran'daki bir dini örgüt, dün Bahreyn'deki Şii Müslüman nü- fusun yönetime karşı başlattığı protesto hareketlerinin "basdn- bş biçimini" kınadı. Iran resmi haber ajansı IRNA'nın bildirdi- ğine göre Iran lideri AyetuHah Ali Hameneyl> e yakınlığıyla bılınen din adamlanndan oluşan Maj- ma-e-Jahani-e-Ahlabait adlı ör- güt, Bahreynli yetkilileri kanşık- lıklan bastırmak için "tutuk- lama. işkence veöMflrme gibi şid- det içeren yöntemler" kullan- makla suçladı.