Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
15 ARALIK 1994 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
KULTUR 15
IIUİ
UYCARLIKLARIN IZINDE OKTAY EKİNCt
Kültür ve sanatımıza yıllarca beşiklik eden bir miras zor durumda:
Geçen kasım ayında, lstanbul'un ta-
nhı semtlennden Galata'da, amacı 'hoş-
görü ve kardeşligi pekişörmek'olan, bu-
nun mayasını ıse yıne Galata'nın zen-
gın tanhınde ve kulturünde arayan, bu
arada resmı ıçeceğı de 'Vefa bozası' ola-
rak ılan ve 'ikram' edılen bır festıval ya-
pıldı
Üç gûn suren festivalın oldukça yo-
gun etkınhklen arasında, son sahıple-
nnce yıkılma hazırlıklanna gınşılen ta-
nhı ve talıhsız bır bınayı 'kurtanna ey-
temi' de vardı
Yağmur altında ve Galata Kulesf nın
yanı başında yapılan festıvahn açılış to-
remnden sonra Beyoğlu Kaymakamı
Atilla Yaşa3eyoğlu Belediyesı temsıl-
cılen, festıvalı duzenleyen sıvıl toplum
örgutlen ve gonullu gruplann u>elen,
konuklar ve gazetecılerle bırlıkte 'ey-
lem aianına' gıdıldı
Serdar-ı Ekrem Sokağı'nın en azken-
dısı kadar huzunlu olan en eskı dostla-
nndan unlü Kamondo Han, onune ku-
rulan bır tahta perdenm arkasında, ls-
Kaıııoıı Sutun bashklanndaki özen ve zarafet, 19. viizyıl kent kültürünün Gabrta'daki miman kimlige
olan yansımalan. (Fotoğraflar: G ARBİS ÖZ 4.TAY)
Han, aycbnlaıimanın yuvasıydı
tanbul'a ışık saçan geçmışıne hıç de ya-
kışmayan bır 'yalnızhk' ıçensınde yuz-
yılı aşİcın omrunun o bırbınnden coşku-
lu ve uygarlık dolu guzel günlennı san-
kı son kez anımsıyor gıbıydı
Festıval komıtesınden Çiğdem De-
mir'ın aynı tahta perde uzennde duzen-
ledığı ve tanhı bınanın yaşam seruve-
nını belgeleyen 'duyarlıhk sergisi' ıse
oldukça anlamlı b\r başlık altında açılı-
yordu ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ M
Galata'dakı ılk îngılızce
gazeteler bu bınada
yayımlanmış, yıllar sonra
Yenvler Grubu'nun tanhı
^ıman Sergısı de grubun
ressamlannca yıne bu bınada
hazırlanmıştı Şımdı aynı
yerde, bır ınşaatı gızleyen
tahta perdenm uzennde,
Galata Derneğı tüm duyarlı
kesımlere Kamondo Han'ın
önemını anlatıyor. Duygu
dolu bır sokak sergisıyle..
'Kamondo Haa,taranmdan koruma-
ya alınmıştır. İmza: Istanbul?'
İstanbuTun vefa borcu
Istanbul gerçekten dıle gelıp konuşa-
bilseydı, hele bırde 'yetkili veetkili' ola-
bılseydı, sergının bu başlığını yınele-
mekle kalmayacak, belkı de ona olan
'vefa borcunu' odemek ıçın Kamondo
Han'ı omeğın 'Galata muzesi' olarak
yenıden kent yaşamına kazandıracaktı
Boylece salt Çiğdem Demır ın gon-
lünde yatan umutlan değıl, eskı 'Gala-
ta bankerieri'nın, yıne eskı 'Galatalı İn-
gılız gazetecileri'nın, dahası 'Galata sa-
natçüan'nın ve örneğın 'Yeniler Gru-
bu'nun, unlu 'Liman Sergisi' ressamla-
nnın ve hatta Orhan Veli, Okta> Rifat,
Melih Cevdet, Cahit Irgat gıbı edebı-
yatçılann bu zanf bınadakı anıları da
yaşatılmış olacaktı
Gerçekten Kamondo Han, hem mı-
man ozellıklen hem de tanık olduğu \e
banndırdığı tanhsel olay ve kışılıkle-
nylebıranlamda 'Istanbul'demektı, Is-
tanbul'u 'dunya kenti' yapan değerler
arasında yıne Kamondo Han gıbı dolu
dolu yaşayan bınalann yen ve rolu çok
buyuktu
Ne var kı bu unlu \e 'gormuş geçir-
miş' bına, en kıbar deyımıyle bugun
'gormemişlerin' elıne duşmuş, sozde
restorasyon adına yıkılarak yok edıl-
mek ıstenıyor
Oysa buna nıyetlenenler ve yetkılıler,
Kamondo Han elden gıderse, bu bına-
da düşünulen, yaratılan ve sadece Is-
tanbul'a değıl, tum ülkeye ve hatta ın-
sanlığa armağan edılen 'kultur ve sanat
birikiminin' devım yenndeyse ne 'yu-
va$ını yıkacaklannı' bılıyorlar ne de
umursuyorlar
Herkesınbıldığıgıbı titanbul'un Ga-
lata semtı bır zamanlar Batı kulturunun
Türkı>edekı başkentı Doğu ve Batı
kulturlennın ıse lstanbul'dakı dostluk
merkezıydı
Bu buluşmanın onemlı taraftarlan
arasında ıse tanhe 'Galata bankerleri'
olarak geçen Rum Ermenı ve Yahudı
toplumunun Osmanlıdakı altın ve para
ılışkılennedeyonverebılen varlıklıke-
sımlen vardı
Fatih'ın Istanbul"ualdığı zamandabı-
le Galata ve çevresınde yerleşmış olan
Venedık ve Cenevız kokenlı tuccar ve
sarraflann devamı olan bu bankerler,
ozellıkle 19 yuzvılın ıkıncı vansında
salt ekonomı değıl sıyaset ve kulturel
y,aşam uzennde de etkılı oldular
Avnı bankerler arasındakı Kamondo
aılesı ıse vıne salt zengınlığı ıle değıl,
Istanbul dakı ve ozellıkle Galata'dakı
'kentin imanna donuk' katkı ve çaba-
lanyla yaşadıklan donemın en saygın
kışılen arasında yer aldılar
Orneğın, bugun Bankalar Caddesı
olarak anılan eskı Voyvoda Cadde
sı'ndekı zanfmerdıvenler, 'kont* unva-
nıyla anılan ve Osmanlı Sarav ı nda ma-
lı danışmanlık da yapan Abraham Ka-
mondo'nunlstanburaarmağanıdiT A>-
nı anda Musevı topluluğun da onemlı lı-
derlennden olan Kamondo 1873 yılın-
da oldüğunde 88 vaşındavdı ve Has-
koy de gorkemlı bır anıtmezara gomul-
mesı de onun ne denlı sevılen ve sayı-
lan bır kışı olduğunu gosterıyordu
Galata semtının anılarla yuklu Ser-
dar-ı Ekrem Sokağı'nda >er alan
mondo Han da bu unlu bankerın 19
yuzyıl ortalannda vaptırdıgı bınalar ara-
sında en gorkemlı olanı
Batı etkiMndekı mımarının İstan-
bul'daoluşturduğukentsel mozaığe 'bu-
vukluğu ve kultüru' ıle eşsız katkılarda
bulunanbubına zamanın'ekonomipo-
litıkası'na von veren hareketlı bır vaşa-
mın da merkezı oldu
Orneğın kuruluş tanhı 1868 olan
'The Levant Times and Shipping Ga-
zette' adlı gazete Kamondo Han'da ya-
yımlanır odonem Istanbulu ndakı'Le-
vanten vaşamdan' ve 'gemıcilik sekto-
ründen" haberlen Ingılızcc olarak du-
yururdu Kamondo Han'da 1890'larda
Galata'ya bugunku kımlığını veren za-
nf Pera bınalanna ımza atmi!) Gabriel
ve Tedeschi gıbı mımarlann >anı sıra
Spagnocetti ve Cohen adındakı İtalyan
bankacılann o yıllardakı Istanbul Ku-
lubu vonetıcısı Zankovitch'ın kaptan
Spettler'ın bazı kuyumcu muhasebecı
ve komısyoncu Musevılenn de ışyerle-
rı vardı
Yıne Çiğdem Demır'ın bu bınayı kur-
tarmak ıçın derledığı bılgıler arasında,
kayıtlara adı 'suKanın diş doktoru'ola-
rak geçen Hyde adlı hekımın de Ka-
mondo Han'ın saygın sakınlerınden ol-
duğu yer alıyor
Sanatuı merkezi
Cumhurıyet donemı sanat tarıhıne
adları 'Yeniler Grubu' olarak geçen un-
lu ressamlanmızın anılan da yıne Ka-
mondo Han'da yaşıyor
1933'lerde kurulan D Grubu'nu 'sa-
natı halktan uzaklaştırmakla' eleştıren
Nuri İvem, Avni Arbaş, Selim Turan,
Mumta/ Yener, Turgut Atalay, Agop
Arad, Fethi Karakaş, Haşmet \İuü, Fer-
ruh Başağa gıbı rcssamlar 1940 larda
Guzel Sanatlar Akademısı'ndekı Le-
opold Levy Atolyesı'nde yetışırken Yc-
nılerGrubu nuoluşturdular Toplumcu
goruşlen nedenıyle Abidin Dino'nun da
D Grubu nu btrakıp aralarına katılma-
sıyla hem Turk resmınde hem de genel-
de duşun ve sanat dunyamızda 'demok-
rasiye ve halka saygriı' yenı bır akımın
ruzgannı estırdıler
Bu grubun en unlu eylemlcnnden
Kamondo Han'ın süslü ve ustalık dolu Batı ve Doğu kulturlerinin Galata'da varattıkları, dostça buluşmanın kagir
binava sunduğu bir İstanbul armağanı gibi zarif cumbası (ustte kuçuk kare)... Tarihi binanın İstanbul'a saygı dolu
görkemU cephesi. 1980'lerden bu vana tahnp oluyor ve bozulu\or.
olan 10 Mayıs 1941 'de Beyoğlu Matbu-
at Mudurlüğü'nde açtıklan 'Liman Ser-v
gisi' de aynı ressamlarca Kamondo
Han'da hazırlanmıştı
Abıdın Dino'nun daha oncc kırala-
yıp atolye olarak kullandığı 'çab kah',
Liman Sergısfyle bırlıkte ulkenın on-
de gelen ressamlannın 'birlikte sanat
urettikleri'mekân olmuş. kültur tanhı-
mızde eşı bulunmaz yennı almi!>tı
Dahası. Arif Dino, Ahmet Hamdi Mi-
nallrgan, HaletÇambel,AsafHaletÇe-
lebı, Saıt Faık, Vaşar Kemal, Guzın Di-
no, Bedn Rahmı. Anf Kaptan, Fikriye
AdıL Yusuf Ahıskah, Orhan Velı, Oktây
Rifat, Melih Cevdet Anday, Cahit Irgat
gıbı yazın, kultur, bılım ve felsefe dun-
yamızın en onde gelen kışılen de Ka-
mondo Han'da hep bır araya geldıler ve
ülkemızı aydınlatan du^uncelennı, gö-
rüşlennı gelıştırdtler
Kültürii koruyabilmek
Bızım Eskı Eserlerı Koruma Yasa-
ınızda. kultur mırası sayılacak yapıtlar
arasında 'önemli tarihi olaylann yaşan-
dıgı' bınalar da sayılıyor Bu anlamda
Kamondo Han, gerçekten sadece mı-
mansı ve dönemını belgeleyen fızıksel
nıtelıklenyle değıl butun bu kucak aç-
tığı kışılerle yaşanan tanhsel değcn ıle
de korumamız ge-
reken bır mıras nı-
telığındc Yıne salt
mımarı kulturumu-
zu değıl, 'uygartık
külturûmuzû' de
yaşatmak ıçın Ka-
mondo Han ı gozetmek zorunda değıl
mıyız' Bu onemlı bınanın yıkım gerılı-
mı tahmın edıleceğı gıbı mulkıyetının
el değı^tırıp ardından 'değerlendirik
mek' ıstenmesıylc ba^ladı Bızdc bu tur
bınaları değerlcndırmek demek salt
'rantı yüksehecek şekle sokmak' olarak
anlaşıldığından. bunun ko^ulu da elbet-
te kı yıkmak sıradan ve bırçok daırelı
apartmana donu^türmektı
1982'lerde bınanın çatısı sökülup
pencerelerı de kırılarak kültur mırası
dogaya kanji korumasız bırakıldı Yak-
la^ık 10 yıl bu !>ekıldc vc 'metruk' ka-
lan Kamondo Han ıçın ılk resmı yıkım
talebı 1992'degeldı
Yenı mal sahıplcrı Anıtlar Kuru-
lu'nundaha 1982'dckı 'yıkılmadan ko-
ruma' karanna 10 yıllık bır yıpratılma
surecınden sonra ıtırazedıyor Beyoğlu
Beledıyesı de bu ıtırazı yıne kurula ıle-
terek Kamondo Han'ın yıkılıp yıkıla-
mayacagını soruvordu
Bcledıyenın 8 Eylul 1992 tarıhlı bu
yazısı uzenne restorasyon un 'cepheter
yıkılmadan'' yapılması gcrektıgını
anımsatan Koruma Kurulu, belkı ıyı nı-
yetleydı, ama aslında bınanın salt cep-
helen değıl, 150 yıllık bıf kultur vcu>-
garlık tanhıne 'beşiklik eden' ıç mekân-
lan da onemlı oranda korunabılecek nı-
telıkteydı Ustelıkozellıkle merdıvenle-
nndekı tavanlanndakı ve kımı duvarla-
nndakı mımarı vesuslemeozellıklerıy-
le ^ ^ ^ ^ ^
Ünlu Galata bankerlerınden
Abraham Kamondo'nun
tstanbul'a armağan ettığı bu
gormuş geçırmış bınada,
Abıdın Dıno'yla bırlıkte
dönemın en ünlü ressam, şaır,
yazın ınsanı, felsefecı ve
duşun adamlanmızın ortak
anılan var Buna karşın
Kamondo Han, sıradan bır
rant amacı uğruna yıkılarak
yıne sıradan bır apartmana
dönüşturulmek uzere
Şımdı son zamanlarda, Kamondo
Han'ın vıkımhazırlıklan yıne hızlandı
'Sıradan bir apartman' yapılmak ıste-
nıyor ve rantı engelleyen tum yapısal
değerlen sökulerek yok edılıyor
Ovsa Kamondo Han orneğın'hayır-
sever ışadamlanmız' tarafından 'ban-
kerlik ve bankacılık tarihimizin mıizesi'
vapılmalı bunun yanı sıra ozellıkle ça-
tı katı da kultur ve sanatımıza ı^ık tutan
cumhunyet donemı sanatçılannın anı-
lannı yaşatacak bır 'resim ve edebivnt
muzesi'olmalı
Henuz vakıt varken bu çağrıyı bır
başvuru kabuledın
Çunku yann Serdar-ı Ekrem
Sokağı'nagıdersenızonun sevgılı van-
nı çoktan yıtırdığını de gorebılırsınız
^Yüriirliikteki
Yasalar'
Kültur Servısi - Ahmet Öktem \n Berlınde geçen
eylul ayında gerçekleştınlen "Orient Express" ser-
gısı ıçın urettığı "Yıirülukteki Yasalar" adlı yapıtı,
BM Çağdaş Sanat Galerisi'nde sergılentvor Orient
Expre$s sergisi iki bolümden oluşuyordu. Berlinlı sa-
natçı Raffael Rheınsberg. Kreuzberg' ın ortasında yer
alan Kunstlerhaus Bethanien ın 20 yıl kutlamalan
ıçın bır Istanbul- Berlınprojesıonermışve bunun ılk
bolumü Yıldız Sarayı Sılahane'de 1994 Mayıs ayın-
da gerçekleşmıştı
Ikıncı bolum, Kunstlerhaus Bethanıen'ın eskı bır
kılıse olan sergı salonlannda RafFael Rheınsberg tn-
ei Eviner, AhmetÖktem, Erkan Özdilek ve Serhat Ki-
raz'ın yapıtlanyla gerçekleştı "\ ururluktekı Yasa-
lar" başlıklı 12 metre uzunluğundakı yapıtında Ok-
tem, daha oncekı ışlenyle bağlantılı olarak toplum-
lan yonlendıren ve doğrudan doğruya ılgılendıren
yasalan ve toplumun bu yasaları okumasındakı go-
recelığı sorguluyor
Yaklaşık 3 bın sayfa oluşturan "Yunirlukteki Ya-
salar", bır yandan fasıkul fasıkul okunabılır bır bı-
çımde açılırken, bır yandan da usttekı sayfalar stam-
pa murekkebı emdınlerek ızleyıcılenn dokunması
onlenmek ıstenmış Bu ıkılemlı ortam, kaımaşık bır
butünden, anlaşılır bır oze dogru gıden bır ızın su-
rulmesıne kapı açıyor 'Yururlukteki Yasalar' 11 şu-
bat tanhıne dek BM Çağdaş Sanat Merkezı nde sev-
gılenecek
Mısır heykel sanatının esinlendiği heykeller British Museum'da
Zaman makinası
Andy 'nın Goldsvvorthy 'nin sergılenmesıne karar \enlen"kı\ nlan
kum enstalasvonu"
Kultur Servısi - Bntısh Museum da
şu sıralar gerçekleştınlen ılgınç bır
sergı, eskı Mısır kulturunden
esınlenerek ortava çıkan vapıtlardan
oluşuvor 'Time Machine-Zaman
Makinesi' başlıklı sergının fıkır
babası James Putnam on ıkı çağdaş
sanatçıyı Mısır kulturunden vola
çıkarak, yenı bır şevler yaratma
konusunda ıkna ettı Sanatçılann
çalışmalannın sonuçları, muzenın
Mısır heykel galerılennde
sergılenı>or ve Putnam ın planlan
doğrultusunda sankı galenye kazara
getınlmış hıssını venyorlar Çağdaş
Batı sanatını ınceleyen Putnam,
Avrupa geleneğınde eskı Mısır
heykelınde rastladığı olçude 'guçve
yoğunluk' goremedığını ıtıraf edıyor
Pekı soz konusu on ıkı sanatçı Mısır ı
duşunduklennde nasıl bıresınle
varatma edımıne geçtıler
1
Hıçbınnın
eskı heykellerle vanşma duşuncesıvle
harekete geçmedıklerı açıkça ortada
Sanatçılar eskı vapıtlara çok bağlı
kalmasalar da cıv ıl cıv ıl bır
bağımsızlıktan da kaçınmışlar Mısır
sanatı her zaman çok cıddı Çağdaş
Batı sanatı ıçın bu soylenemez Bu
nedenle sergının akılda kalan
parçalarının mızah duygusu ıçeren
parçalar olduğu soylenebılır
Omegın Marc Quinn'm
'Frog-Kurbağa' adlı yapıtı sanatçının
'Benbu heykelievrimselbir bungee
jump olarak görüyonım'ıtadeMvle
sergılenıyor Quınn kısa bır sure once
kendı donmuş kanından. kendı kafa
heykelını vapmıştı Kuzey Amenka
ormanlannda, kış uykusu sırasında
donarak kaskatı kesılen bır kurbağa
turu olduğunu oğrenen sanatçı bu
kurbağalardan bır tane
bularak saydam bır kafatasının ıçıne
yerleştırmış Fıgur soz konusu
olduğunda çok zavıf olan Mısır
heykel sanatında olumden sonrasına
hızmet edıldığı duşuncesı hakım
Mısırlılar, olumsuzluk ısteğıyle
yaşayan bedenın buyusunu
gormezden gelmışler Kuşkusuz eskı
Mısır heykel sanatının esın kaynağını
oluşturduğu sergıye katılan çağdaş
sanatçılar da fıgurden uzak durarak
metafızığe ıhtıyatla vaklaşıyorlar
,Andy Goklsvvorthy'nın, sergının
vılüizı olabılecek vapıtı 'kıvnlan kum
enstalasvonu' ıse sergılenme>C(.ck
ODAK NOKTASI
AHMET CEMAL
Anonim İktidar ve Basın...
Bu sutunlarda daha once de değınmıştık Ozgurtuğun,
kendı sınırtannı denetleme konusunda sergıleyebıleceğı
yetersızlık, ozgurluk ıçın en az dışardan gerçekleşen el
uzatmalar kadar tehlıkelıdır Ozguriuğun kendını kurumlaş-
tırma yolunda verdığı savaşımın sınırsız bır ısteme donuş-
tuğu noktada artık ozgurluk değıl, ama kaos başlar Boy-
le bır kaos ıse, gıderek ozgurluklenn ozgurluk adına yok
sayılması gıbı korkunç bır sonuca yol açabılır Bu neden-
le, ozgurluk bılıncı dıye adlandırdığımız kavramın "kendı
sınırlannın bılıncıne varma" tutumunu da ıçermesı, ozgur-
iuğun varlık koşullarından bın sayılmak gerekır
Aynı durum, her koşulda ve sonuna kadar savunulma-
sı, kurumlaştırılması gereken basın ozguriuğu ıçın de ge-
çerlıdır Varlık nedenını, haber verme ozgurlugunde ve yu-
kumluluğunde bulan basın ozguriuğu, haben "nepahası-
na olursa olsun"elde etme çabasının sınıriannı, gerçekte
başlıca savunucusu olma yukumunu ustlendığı değerlen,
orneğın kışı hak ve ozgurluklennı de "haber uğruna oden-
mesı gereken bır oede/"sayacak olçude genışletırse, yet-
kılennı ışıne geldığınde zorbalıkla ozdeş kılmaktan çekın-
meyen bır ıktıdara, ustelık daha da kotusu, yuzyıhmızın
hastalıklarından sayılan anonim ıktıdara başka deyışle ta-
şıyıcısı ve kullananı tam olarak saptanamayan, bu neden-
le de kotuye kullamldıgında denetlenmesı neredeyse ola-
naksız bır ıktıdara donuşmuş olur Bellı gazetelenn ya da
televızyon kanallarının ortada, yanı ad olarak bılınıyor ol-
ması, sozunu ertığımız anonımlık nıtelığını engellemek ıçın
yeteriı değıldır, çunku ele aldığımız bağlamda asıl onem
taşıyan nokta, bu kıtle ıletışım araçlarının perde arkasında
hangı guçlerın, hangı amaçlarla eyleme geçtıklendır Bu
açıdan bulanıklığın egemen olduğu bır ortamda gerçekte
kımın yada kımlenn elınde bulundugunun bılınemedığı bır
ıktıdann zorbalıklcirının hesabını etkın bıçımde sorabılmek
de soz konusu değıldır
Gunumuzun tanınmış toplumbılımcılerınden Hanrvah
Arendt, "Zorbalık Uzenne "adlı ıncelemesınde, yuzyılımız-
da zorbalığın gıttıkçe artmasının onemlı nedenlerınden bı-
nnı, ınsanoğlunun eylemde bulunma ozgurluğunun teknık,
otomasyon ve burokrası aracılıgıyla genış olçude kısıtlan-
masında bulur Arendt'ın bu bağlamda sozunu ettığı bu-
rokrası, yalnızca devletın yonetım katlanna yerleşmış bır
mekanızma olmayıp, kamuyu etkıleyebılecek herhangı bır
ıktıdar kullanımında on plana çıkabılecek dallanıp budak-
lanmadır Hannah Arendt, bu orgu konusunda şoyle der
"Kamu yaşamının burokratıkleştmlmesı arttığı olçude, ka-
ba guce başvurma egılımı de yoğunlaşır Çunku tam an-
lamıyla gelışmış bır burokratık duzende sorumluluğun he-
sabı ıstendığınde karşılaşılacak olan, 'hıçkımse'd/r 'Hıç-
kımse'den hak talebınde bulunabılmek, onu etkıleyıp ınan-
dırabılmekya da uzennde baskı kurabılmek ıse olanaksız-
dır " Gorunuştekı bırtakım sorumlu mudurlenn arkasın-
da tam bır soyutluk atmosfenne burunmuş bır medya ık-
tıdarı, kullanıhş bıçımıne gore haber aktarma yoluyla ka-
muoyunu bıhnçlendıren bır ozgurtuk guvencesme ya da
"hukuk devletı" kavramının ıçengını yıtırmesıne yol açabı-
lecek bır gızlı tıranızme donuşebılır
"Hukuk devletı", bıreylennın ozel yaşamlannın dokunul-
mazlığını guvence altına alan bıreylenn kendılenne yonel-
tılen sorulara hangı koşullarda ve kımlerın karşısında ya-
nıt vermekle yukumlu olduklarını kapılarını hangı koşullar
altında ve kımlere açmamazlık edemeyeceklerını yasalar-
la saptayan yargı ve cezalandırma yetkısının kullanılışını
çok açık behrleyen bır duzenın adıdır Habercılık adı altın-
da bıreyterın yalnızca ve yalnızca kendılerıne aıt alanları-
na gırmeye kalkışmak haber beklentısındekı b'r kamuoyu-
nu gıderek -haberın nıtelıgıne bakılmaksızın- sansasyon
bekîentısı ıçensınde bır bılmçsız kıtleye donuşturme yolun-
da çaba harcamak ozel televızyon kanallarına spor kar-
şılaşmalarını yayımlama hakkını ıhale edercesıne herhan-
gı bır suçun oluşup oluşmadıgına bıle bakmaksızın orne-
ğın ancak bellı bır kanalın temsılcılerının katıldığı "suçus-
tulen" desteklemek "kamu adına ve yararına hareket edıl-
dığı " gerekçesıyle ancak devletın resmı makamlarınca ve
çok belırlı koşulların gerçekleşmış olması durumuneda
kullanılabılecek yetkılerı ustlenmeye kalkışmak butun bun-
lar ve benzen davranışlar aracılıgıyla medyanın yonlendır-
mesıne zaten genış olçude açık bır kıtlede "amacın aracı
haklı kıldığı" ınancını pekıştırmek hukuka saygıyı ılke edın-
mış btr habercılık anlayışının butunuyle dışındadır
Bugun evlenndekı rahat koltuklara kurulup gazete ya da
televızyon basınından "başkalannı' keyıfle ızleyenlere ve
ızledıklerıyle hesaplaşma bır yana boyte bır habercılıgın
kahramanlanna alkış tutanlara gelınce onlar da aynı an-
layışın yarın belkı de kendı kapılarına zoria dayanab.lece-
ğını, ozel yaşamlannın en olmadık yanlannı gazete sayfa-
lannda ya da ekranlarda teşhır edebılecegını asla uzak bır
olasılık olarak gormemelıdırler
Cemal Reşit Rey Konser
Salonu'nun özerkliği için
imza kampanyası (20)
Turgut Sunalp Suzan Sıı-
nalp Incı Asena NıhdtCoşar
Ercan Kalcı Zehra Ozmeral
Turker O/turk. Saadet Ozen
Elif \ ıldı/ Gozdem Ç elıkkanat
INurser Karas, Zater Başak Sel-
min Başak Fugen Kıvılcım
Levent Morgok. Nalan Kılımcı
SerpalL'çar S Egemen Akalın
Metin Karakuş Nıhal Ellcz
Pembe >ancı Zevnep kodak
Esen Ozberk Nılgun Konta.
Zeki Kıral Mustafa Kuçukak-
so>, Hamit Kınayturk llhan
Dışh Dilek Doltaş Ze>nep Ra-
mazanoğlu Doğan Ramazano-
ğullan \\ M Şener >ardım
Bey han O>man Vardım FuKa
Soyturk Dilem Ersin I Berk
Sezgın \ynurEsen Burcu Ba
baoğlan Alev Acar Bulent (. al-
lı SevdaHayta Barbaros Avtar
Betul Aktekın Şukran Ababa>
Gokçe Ataş. Tahır Koksal, Zi-
san Kasal Ayten Şan Şolen,
Zuheyla Şenturk Fulya Kur-
ban Banu Akbav Halıl Odun-
eu MuratTanı Özgur Kaplan
Sibel Sanibal. Ece Kurtuluş
Tarkan Ozturk Gulsum Frde-
ner Hakan Ervan Engın Or-
mantı Metin Altınışık M Me-
lıke Kalafat SclmaTan Scrdar
Yaraş TamerL'ler Pelın Turan
Beyza Aloglu Nejat Dağdemır
Hakan Demırmen Nurgul Oz-
kaya Hale Altunbaş Gokçe
Hasanoğlu. Mesut Urgancılar
Ertuğrul Aslan NurCentel Ba-
şak Akpunar Çiğdem Altın
C uneyt Karakava, IVIuniseŞim-
şek. Belma Ismaıl Goksel Men-
teşeoglu DahanUslu ZivaSev-
han Çolak Gokçe Doğan Sul-
tan Çıftçı Sevda İnce l'fuk
Bendeş Namık Nalbantoglu.
SemaKoral Ahmet Ozturk Ri-
ta Urgan Coşkun Avdınoglu
Necdet Kırir Matree Odabaşı
Semiha Sağlam Hande Sııher
Esad Suher Rıltııı Toker Mu-
fide Toker Yeşım Turka\ Se-
vinçVariı SerapAlçınar Sedef
Goksu llhan Altan A_Sara Al-
tınordu Serap Pehlıvanoglu
Sumru Tovdemir Şamıl llter
SerdarGuz Bahadır MperZor-
lu ErsanÇapan BeklanBuyu-
karman Suphi Erdal Sülev-
man Naşar Suna Baturav En-
ver Topaloglu Sibel Kara
Emel Aşık Zimmet Burçin
Oktav Ozdemır Sonay Çınar
Bırsen Acar Necla Cenkçiler
Hıkmet Nuhoğlu Beyhan
Ozak. Belkıs Tan Necla Kava.
Can Hotınlı Metin Hotınli
PAkev Guner Serim Hatıce
Tuncer Reşat Başar Kadrıye
Başar Necla Çataltaş Scmra
Şılok Soner \ltun Nezıh Yır-
mıbeş, Nurgul Ova Muruvvet
Aral Serpil Karagan Serdar
Mavı L^eventLnal Hılmı De-
mır Rengin Kızılkaya. Nevın
Gunturkun MurtOrel Songul
Demırtaş BahadırGırat Cağ-
lar Gurbuz, -Sinem Bozbulut.
Murat Sogutluoglu Murat
Prosçıkr Murat Donmez. Jale
Çoban Murat Olgun Nazlı
Coşkun Nevın Erdem Devlet
Erdem Devnm Erdem F.\k-
gün Şena> Şerbetçı. Sinan Yu-
naklı Erol Mansur Selin Işın
Veşım Sa>an
St'RECEK