Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
29 OCAK1994 CUMARTESİ CUMHURIYET SAYFA
DIŞ HABERLER 11
ABü'denlRA'ya
ültimatom
• VVASHINGTON (AA) -
ABD'nin yasadışı İrlanda
Kurtuluş Ordusu'nun yasal
kolu Sinn Finn'in lideri
Gerry Adams'ın şiddeti terk
ettiğiniaçıkladığı takdirde,
New York'ta düzenlenecek
bir toplantıya katılmasına
izin verileceğini bildirildi.
ABDDışişleriBakanhğı
sözcüsii tarafından
yayımlanan açıklamada,
" Adams, şiddeti terk ettiğini
ve Kuzey Irlanda'da banş
konusunda 15 aralıkta
İngiltere Başbakanı John
Majorile İrlanda Başbakanı
Albert Reynolds tarafından
ortaya konulan ortak
deklarasyonu destekleyip
desteklemediğini açikça
ortaya koymalıdır. ABD'ye
giriş vizesi onun janıtına
bağlıdır" dedi.
Meksika hûkümeti
uzlaşmaanyor
• DtşHaberlerSenisi-
Meksika hûkümeti Gıiapas
eyaletinde Zapatistalar
liderliğinde ayaklanan
kıalderililerle uzlaşmarun
yollannı anyor.
Meksika'da, hükûmet ile 9
siyasi parti. Chiapas
eyaletindeki
ekonomık-toplumsaJ
koşullann bozukluğundan
kaynaklanan Kmlderili
isyamnı sona erdirmek
amaayla seçim reformunu
öngören bir anlaşma
imzaladılar.
Meksika JçışJeri Bakanı Jorge
Carpizo, anlaşmaya ilişkin
açıklamayı yaparken reformu
temelli sisteme bağlayacak
yasa değşıkliklerinin
çıkanlması için ulusal
meclisin çalışmalara
başlayacağını ilanetti.
Beyaz Rusya'ya
yeni başkan
• MİNSK(AA)-Beyaz
Rusya Parlamentosu. emekli
eskipolisgenerali
muhafazakar eğilımli
Meçislav Grib'i parlamento
başkanı seçti. Beyaz Rusya'da
parlamento başkanı ayru
zamanda devlet başkanlığı
göreveni yürütüyor. 57
yaşındaki Grib,
parlamentoda bugûn yapılan
oylamada ikinci turda 183 oy
alarak parlamento ve devlet
başkanı seçildi. Diğer
adaylardan başkent Minsk'in
Belediye Başkan Yardıması
Viktor Gonçar birinci turda
elenirken, Minsk eski belediye
başkanı Mihail Mariniç ikinci
turda 65 oy aldı.
Mostar'da 3
gazeteci öldü
• ROMA(AA)-
Bosna-Hersek'te üç İtalyan
basın mensubu öldürüldü.
İtalyan Dışişleri Bakanlığı
sözcüsü, resmi RAİ
Televizyonu adına çalışan bir
muhabir, bir kameraman ve
bir şofbrün Mostar'daki
çarpışmalan görüntülemek
isterken öldürüldüğünü
açıldadı. Sözcü, basın
mensuplanna top mermisi
isabet ettiğini açıkJadı.
Tfran'dan
BNTya destek
•TİRAN(AA)-
Arnavutluk Parlamentosu,
NATO'nun banş için
ortaklık girişimini
desteklediğini belirten bir
karar tasansını onayladı.
Kararda, NATO'nun söz
konusu girişiminin Avrupa
banş ve isükranna büyük
yarar sağlayacağı belirtildi ve
Arnavutluk'un demokratik
sistemin tam olarak
yerleşmesi ile birlikte
N ATO'ya tam üye olmak
istediği vurgulandı. Ülkenin
NATO'ya üyelik talebinin
Balkanlar'daki banşa önemli
katkıda bulunacağı da ifade
edildi.
Yunanistan'ın
Egeptom
• ATİNA{AA)-
Yunanistan hûkümeti, Ege
adalanru "Masrafsız
kalkındırabilmek" umudunu
üyesi olduğu Avrupa
Birliği'ne (AB) bağladı. Ege
Bakanı Kostas Skandalidis,
AB finansmanını sağlamak
- amaayla dört yeni proje
haariandığını açıkladı. Söz
konusu projelerden ilki "Ege
2020'" adını taşıyor. Proje,
adalar arasındaki hava ve
deniz ulaşırrunın
modernizasyonunu
öngörüyor. Ege
Bakanlığt'run haarladığı
"Aşipel 2000" isimli ikinci
proje adalann yeni su
kaynaklanna kavuşmalannı
amaçlıyor. "Ege-Daimi Işık"
isimli üçüncü proje adalarda
kullanılan çeşitli lehçelerin
korunmasını öngörürken
dördüncü proje Ege
adalanndaki tarihi bınalar
üzerinde mimari incelemeler
yapılmasım hedefliyor.
Ankara, Moskova'nın gizlediği 8 bin tankı NATO ve AKKA gündemine getirdi
Rusya,AKKA'yıdeliyorLALE SARJİBRAHtMOĞLU
ANKARA - Ankara, Rusya'nın, Av-
rupa'da Konvansiyonel Kuvvetlerin
Azaltılması (AKKA) anlaşmasını ihlal
ederek 8 binin üzerinde tank ve zırhlı
aracı bilinmeyen yerlerde konuşlandı-
rması konusunu NATO ve AKKA'nın
gündemine getirdi. Türkiye, Rusya'nın
yanj sıra Yunanistan'ın da AKKA'yı
ihlal ederek iç güvenlikte kullanılan yan
askeri kuvvetlerine "saldın yeteneği"
kazandırdığını belirledi.
Türkiye, Rusya'nın gözlerden
kaçırdığı tank ve zırhlı araçlan imha et-
mesi gerektiğini Ankara'da geçen hafta
Rus heyeti ile yapılan sürpriz görüşme-
de de gündeme getirdi.
AKKA'nın 1993 kasımında sona
eren ilk yıl indirim uygulaması sonu-
cunda, Rusya'nın 2 bin 300 kadar tank
ve zırhlı muharebe aracı fazlalığı ortaya
çıktı. Rusya'nın, NATO ve AKKA'nın
Viyana'daki merkezine ulaşan bilgiler
ve Türkiye'nin yakın takibi ile ortaya
çıkan bu fazla tank ve zırhlı araçlan,
Kafkasya'daki diğer cumhuriyetlere ve-
rildiği öne sürülüyor.
Kaynaklar, Rusya'nın. AKKA'nın
uygulama alanı dışında bulunan ve
imha etmesi gereken 6 bin zırhlı aracı da
anlaşmanın uygulama alanı dışına çı-
karttığının saptandığını söylediler.
AKKA müzakerelerine. dağılmadan
önceki SSCB olarak katılan Moskova'-
nın. Taşkent Anlaşması'nda elde
silah tavanlannın bile ihtiyacından
daha yüksek olduğuna dikkat çekiliyor.
Diplomatik kaynaklar, üye ülke de-
niz kuvvetlerinin AKKA'nın kapsamı
dışında bulunması ve kanat bölgesine
saldın helikopterleri ve saldın uçaklan-
nda bir sınırlama getirilmemesinden ya-
rarlanan Rusya'nın, her iki kuvvetini de
güçlendirmekte olduğuna dikkat çekti-
ler.
Diplomatik kaynaklar, Rusya'nın
kara kuvvetlerini AKKA kapsamı
dışında kalan kuvvetlerle dengeleme gi-
rişimlerinin, anlaşmaya aykın olarak
saldın yeteneği kazanma amacına yöne-
lik olduğunun da altını çizdiler.
Avrupa'da sürpriz bir saldın ve geniş
boyutlu bir askeri harekatı önlemek için
Yugoslav
ordusu
Bosna'daNEW YORK (AA) - Yugoslav ordu-
suna bağlı birliklerin Bosna-Hersek'te
Müslümanlara karşı ilk kez savaşa katı-
lmalan Birleşmiş Milletier'i kanştırdı.
Güvenlik Konseyi Başkanı Çek Karel
Kovanda, konunun son konsey top-
lantısında ele alındığını ve "Olayın, va-
him yansunaian olabüecek çok ciddi bir
gelişme olarak" değerlendirildiğini açı-
kladı.
BM Sekreteryası'nın bölgede görev
yapan Banş Gücü'nün elinde, basında
yer alan haberleri doğrulayacak nitelikte
bilgi olup olmadığını araştırdığını ifade
eden Güvenlik Konseyi Başkanı, Bos-
na'daki Banş Gücü'nden henüz haberi
doğrulayacak nitelikte bir bilginin ken-
dilerine ulaşmadığmı ifade etü.
öte yandan. Bosna-Hersek'in BM nez-
dindeki Daimi Temsilci Yardıması îşgü-
der İvan Misic, Güvenlik Konseyi'ne
yolladığı bir mektupta, Yugoslav ordu-
suna mensup birlikler ile zırhlı araçlann
üç kesimden Bosna üzerine doğru ilerle-
diklerini açıkladı. Misiç, mektubunda.
Yugoslav kuvvetlerinin Byelyina, Zvor-
nik ve Visegrad üzerinden ilerlemekte ol-
duklanna dikkat çekti, "Bu tutum, BM
üyesi bağımsız bir devlet olan Bosna-Her-
sek'e, Sırbistan ve Karadağ'ın başlatmış
oMuğu açık bir saldındır" dedı.
Son gelışmelenn BM Banş Gücü'nün
koruması altında bulunduğu bildirilen
bölgelere yönelik yeni bir Sırp
saldınsmın kanıtı olduğunun altını çizen
Bosnalı İşgüder, "Bu davranışlar
Sırpiann Bosna-Hersek'i haritadan silme
ar/usumın göstergesidir" ifadesini kul-
landı.
yapılan, tarihin ve soğuk savaş son-
rasının en kapsamlı antlaşması niteli-
ğındeki AKKA, tüm imzacı ülkelerin
güvenliğinin garanti edilmesini öngörü-
yor. Ankara, AKKA'ya göre 1992 ve
1993 kasım aylan arasındaki birinci in-
dirim yılında, 5 silah kategorisinde tek
fazlabğı bulunan tanklarda indirim ger-
çekleştirdi ve 217 "M-4T \e "M-48"
tankmı imha etti.
Ortadoğu'da bir silahsızlanma anlaş-
ması bulunmaması nedeniyle Türkiye'-
nin güneydoğusu anlaşma kapsamı
dışında bulunuyor. Anlaşmaya göre
ABD. Almanya, Hollanda gibi ülkeler,
kendilerine aynlan tavanlann üzerinde-
ki silahlan imha etmek yerine, Türkiye
ve Yunanistan gibi ülkelere veriyorlar.
Saraybosnalı kadın, cepheye gitmek üzere olan askeri sevgiyle uğuriuyor,
ABDSENATOSU
Vietnam'a
ambargo
kalksınDış Haberier Servisi - ABD
Senatosu, Vietnam'a 19 yıldır
uygulanan ekonomik ambar-
gonun kaldınlması için oy kul-
landı.
Bağlayıcı niteliği olmadığı
bildirilen karann Senatoda,
62'ye karşı 38 oyla kabul edildi-
ği bildirildi.
ABD Senatosu'nun önceki
günkü oturumunda oylanan
kararda "Ekonomik ambargo-
Diın kaldırılmasının, Vietnam
Savaşı strasında kaybolan Ame-
rikan askerleri hakkında bilgi
almayı kolaylaştıracağı" belir-
tildi.
1964 yılında Hanoi hüküme-
tine karşı başlatılan ve Ameri-
kan destekli Güney Vietnam
yönetiminin 1975'tekidüşüşün-
den sonra Vietnam'ın tümünü
kapsayacak şekilde genişletilen
ambargonun tamamen kalk-
ması için için Başkan BUJ Clin-
ton'ın onayı gerekiyor.
Clinton. bir vıllık başkanlığı
sırasında Vietnam'a uygulanan
ekonomik ambargoyu iki kez
hafîfletmiş, ancak ambargonun
tamamen kaldınlmasını "Savaş-
ta kaybolan Amerikan askerle-
rinin akibeti konusunda Viet-
nam vönetiminin tam işbirtiğine
yanaşmasına" bağlamıştı.
Ekonomik ambargonun
kalkması için çok istekli olduğu
bilinen Vietnam ise karan
memnuniyetle karşıladı.
ABD Senatosu, Bosna'ya silah ambargosunun kaldınlmasını öngören karan kabul etti
BosııaVasilahyolııaçıhyorDış Haberier Servisi - ABD Senatosu,
Bosna-Hersek'e uygulanan silah am-
bargosunun kaldınlmasını öngören bir
karar tasansını ezici biroyçoğunluğuy-
la kabul ederken İngiltere, Orta Bosna'-
da bir İngılız yardım görevlisinin öldü-
rübnesi üzerine Bosna'da yardımlan
durdurma karan aldı.
ABD Senatosu'nun benimsediği ka-
rarda "Müslüman hükümetinden talep
gekliği takdirde ABD. askeri vardımmı
yerinde uygun şekilde sağlamaİıdır" de-
nildi. Yalnızca 9 senatörün karşı çıktığı,
87 senatörün olumlu oy verdiği karar
tavsiye gücünde ve bağlayıcı niteliği bu-
lunmuyor. Ancak Senato'nun tutumu-
nun ABD Başkanı BiU Clinton üzerinde
baskı oluşturacağı tahmin ediliyor.
Oylamadan önce bir konuşma yapan
Cumhuriyetçi senatör Bob Dole, "Hem
şjmdiki yönetim hem de bundan önceki
yönetimin, Bosnalıların en azından ailele-
rini, vatanlannı savunmalarına imkan
tanımak yolunda uluslararası topluluğu
harekete geçirmenin zorunluluğunu is-
patla>amayışı beni çok büyük hayal kı-
rıklığına uğrattı" dedi.
Clınton'ın partisinden Senatör Jo-
seph Biden de oylamadan önce söz ala-
rak yönetimin felç halindeki hareketsiz-
liğinin hiçbir yarar getirmeyeceğini vur-
guladı.
Londra kızgın
Bu arada Bosna'da bir İngiliz yardım
görevlisinin öldürülmesine sert tepki
gösteren ingiliz hûkümeti. Bosna'da
tüm yardım faaliyetlerini askıya aldığını
açıkladı.
Hükümet açıklamasında karann yal-
nızca İngiltere'nin sağladıği resmi yar-
dımlan kapsadığı, bu ülkedeki İngiliz
banş gücünün görevini sürdüreceği bil-
dirildi. Orta Bosna'da Müslümanlann
denetimindeki Zeniça kenti yakmlann-
da dün bir BM yardım konvoyunun üç
İngiliz şorörü silahlı kişılerce kaçınldı.
Şoförlerin kaçmaya çalışması üzerine
ateş açan silahb kişiler, bir şpförü öldür-
dü. ikisini de yaraladı. BM yetkilileri,
saldınyı kendilerine "Göçebeler" adını
veren haydut grubunun gerçekleştirdi-
ğini bildirdiler.
Bu arada ABD Dışişleri Bakanlığı-
nin, Müslümanlara baskı yapmasını is-
teyen Fransa'nın girişimini "ahlaka ve
manüğa" aykın bulması Paris'i kızdırdı.
Fransa Dışişlen Bakanlığı Sözcüsü Ric-
hard Duque, "Ahlaki düzeyden söz ede-
ceksek bugün yapılacak seçim, çatışma-
lan kenardan seyretmek >a da durdur-
mak için elden geleni >apmaktır" dedi.
Öte yandan görev süresini dolduran
BM Bosna komutanı Belçikalı General
Francis Briquemont Birleşmiş Milletler
Güçlennin Bosna'dan çeklimesi konu-
sunda bazı hükümetlerin sürdürdüğü
tartışmalara katılmadığını açıkladı. Ge-
neral "Bu BM için büyük bir başansızlık
olacaktır ve çarpışmalann şiddetlenmesi-
ne yol açacaktkır" \orumunu \aptı.
Ispanyada
birgünlük
uyarıgrevi
Dış Haberier Servisi - İspan-
ya'da önceki gün gerçekleştiri-
len bir günlük genel greve geniş
katılım olduğu bildirildi. Yak-
laşık sekiz milyon işçinin
katıldığı grev, ekonomik ve işçi-
lere yönelik programın değişti-
rilmesi konusunda sosyalist hü-
kümete bir uyan niteliği taşı-
yor. Bu arada, grev yapan işci-
ler ile polis arasında yer yer ger-
ginliklerin yaşandığı ve birçok
insanın yaralandığı, en az 50
insanını tutuklandığı bildirildi.
Açık işyerlerinin önünde topla-
nan işa'leri dağıtmak amaayla
polisin grevcilere coplarla
saldırdığı belirtildi. tspanya'da önceki günkü genel greve katılan işçiler ile polis arasında yer yer çatışmalar çıktı. 50 kişi tutuklandı.
Emıeııi ordusııııda nıoral kalmadıANKARA (AA) - Ermeni ordusunun
büyük bir moral bozukluğu ve çöküş
içerisinde olduğu, lojistik destek malze-
melerinin de tükenmeye başladığı bildi-
rildi.
Ermeni ordusu saflannda çarpışırken
Azerbaycan askerlerince esir alınan. iç-
lerinde subaylann da bulunduğu 5 as-
ker verdikleri ifadelerinde, Ernıeni or-
dusundan çok sayıda kişinin fırar ettiği-
ni, bunlann dağlık araziyi kullanarak
Karabağ bölgesinden Ermenistan'a
kaçmaya çalıştıklannı belirttiler.
Azerbaycan'ın Assa-Irada Ajansı'-
nın, Savunma Bakanhğı kaynaklanna
dayanarak verdiği habere göre esirler
ifadelerinde. Ermeni yetkililerin asker
açığını gidermek için Ermenistan'ın
başkenti Erivan'da insanlan evlerinden
toparlayarak zorla cepheye gönderdik-
lerini söylediler.
Ermeni askerler. cephede kalanlann
büyük bölümünün de ailelerinin başına
bir şey gelmemesi için umutsuzca çarpı-
şmaya çahştıklannı belirttiler.
Esirler, Karabağ'ın en büyük yerle-
şim merkezi olan Hankenti'nde, askeri
teçhizat ve lojistik destek maddelerinin
de tükenmek üzere olduğunu. Erivan'ın
Hankenti'ne destek malzemesi gönder-
mekte güçlük çektiğini, son zamanlarda
yalnızca birkaç varil yakıt ve yağ ile 20
takım üniforma gönderebildiğıni belirt-
tiler. Haberde. ele geçirilen 5 Ermeni as-
kerin, Rusya'nın Ermenistan'da konuş-
landınlmış 127'inci tümeni mensuplan
iken Ermeni ordusuna katıldıklan belir-
üldi.
Ermeni askerlerin ifadelerinin, Azeri-
ler ile çarpışanlann, Karabağlı yerel Er-
meniler olduklan iddiasını da çürüttü-
ğü, çatışmalara, Ermenistan ve Rus
kuvvetlerinin de katıldığını kanıtladığı
vurgulandı.
POIİTÎKADA
SORUNLAR
ERGUN BALCI
Yeni Dönya Düzeni:
NOfuz Bölgelerine Doğru
Başkan Bush, 1991 de Körfez Savaşı nda Saddam'ın
ordularmı perişan ettikten sonra yaptığı açıklamada
"Yeni Dünya Düzeni"n\n kurulmakta olduğunu ilan edi-
yordu. Bu düzende despotlara, saldırganlara yer yoktu.
Batı'da yakılan demokrasi meşalesi, yeryüzünün her
köşesini aydınlatacaktı.
Demokrasi meşalesi, bırakın dünyayı aydınlatmayı,
Batı'nın bağrında uç veren faşist ve ırkçı akımlarla şim-
dilerde eskisinden de güçsüz yanıyor. Eski Yugoslav-
ya'daki kanlı iç savaş, Kafkasya'da Ermenilerin Azer-
baycan'a saldırması, Gürcistan'daki şiddetli çatışmalar,
Rusya'da aşırı sağın yükselmesi, Avrupa'nın Bosna-
Hersek'teki trajedi karşısında çaresiz kalması Yeni Dün-
ya Düzeni'ni karmaşa, etnik savaş ve ırkçılıkla eşan-
lamlı kılıyor. BM ve AGİK gibi kuruluşların, uluslararası
düzeni sağlamada gösterdiği çaresizlik ise Yeni Dünya
Düzeni'nin diğer yanını oluşturuyor.
Ancak tüm bu kargaşa içinde Yeni Dünya Düzeninin
yavaş yavaş şekillendiği gözleniyor. Bu düzen hiç de
öyle Soğuk Savaş'ın bitiminden sonra ilan edildiği ya da
umut edildiği gibi demokratik ve eşitçi değil. Tarihte ör-
neği çok gö'rülmüş klasik güç dengesi ve nüfuz bölgele-
rine dayanan bir sistem. ABD'de "Dış Politika"(Foreign
Policy) dergisinin 1993 aralık ayında çıkan sayısında ya-
zan Charles William Maynes, Batı'da Yeni Dünya Dü-
zeni'ne ilişkin şekıllenmekte olan görüş konusunda il-
ginç ipuçları veriyordu. Maynes, The New York Times
tarafından da yayımlanan, geniş yankılar yaratan maka-
lesinde Yeni Dünya Düzeni konusunda soyut laf üret-
mek yerine soruna "Reelpolitik" açısından yaklaşmayı
öneriyor. Bu yaklaşımdan çıkan sonuç da dünyanın "nü-
fuz bölgelerine" ayrılması, büyük devletlerin kendi böl-
gelerindeki kargaşayı bastırması oluyor. Charles Willi-
am Maynes, Bosna'daki facia karşısında BM gibi ulusla-
rarası kuruluşların aciz kalmasına işaret ederek "Böl-
gede büyük bir devletin yaşamsal çıkan olsaydı, Sırp
saldırganlığı önlenirdi" diyor. Yazar Uganda'da diktatör
idi Amin'i Tanzanya'nın, Kamboçya'da en az 1 milyon
insan öldüren Pol Pot rejimini ise Vietnam'ın devirdiğini
anımsatarak "İş, BM'ye kalsaydı iki ülkede de dünyanın
nefretini çeken diktatörlükler devam ederdi" yorumunu
yapıyor.
Maynes, ABD'nin Rusya ile stratejik işbirliği yapması-
nı ve Rusya'nın nüfuz bölgesini kabul etmesini öneriyor.
Başka bir deyişle, Kafkasya, Orta Asya cumhuriyetleri,
Moldova, Ukrayna, Beyaz Rusya ve bir ihtimalle Baltık,
Rusya'nın nüfuz bölgesine girecek. Ancak Maynes,
Rusya'nın nüfuz bölgesinin Macaristan ve Polonya sı-
nırlarınadayanmasının Batı Avrupa'dayaratacağı kaygı
üzerinde pek durmuyor. Avrupa'da ise ABD ve Batı Av-
rupa ortaklaşa hareket edecekler. Asya ya gelince, bu
kıtada ABD, Çin ve Japonya egemen güçler olarak gü-
venlikten sorumlu bulunacak.
Maynes, Yeni Dünya Düzeni için eski ABD Dışişleri
Bakanı Prof. Henry Kissinger'in 1970lerde uyguladığı
nüfuz bölgeleri politikasını savunuyor.
• • •
"The Economist" dergisi üç hafta önceki sayısında
Maynes kadar açık ifade etmemekle birlikte, Yeni Dünya
Düzeni'ndeABD, Avrupa, Rusya veÇin'in başrolleri ala-
cağını belirterek nüfuz bölgelerine gönderme yapıyor-
du.
Dergiye göre Yeni Dünya Düzeni'nin geleceğini, bu
dört güç arasındaki ilişkiler şekillendirecektir. The Eco-
nomist'in yorumunda da Maynes'inkinde olduğu gibi
BM ve diğer uluslararası kuruluşlara, dünya güvenliği-
nin sağlanması konusunda fazla ağırlık tanınmıyor. Son
tahlilde belirleyici rolü büyükler arasındaki güç dengesi
oynayacak. Dergi, göz kamaştırıcı zenginliğine rağmen
bu potansiyelini siyasal ve askeri güce dönüştürmeye
hevesli görünmeyen Japonya'yı ikinci sıraya (potansi-
yel süper güç) yerleştiriyor.
The Economist de Maynes gibi ABD ile Rusya arasın-
da yakın bir işbirliğine gidilmesi ihtimalinin güçlü oldu-
ğunu, VVashington'da bir dizi çevrenin Amerika-Rusya
eksenini Yeni Dünya Düzeni'nin odak noktası olarak
görme eğiliminde bulunduğunu belirtiyor. Ancak böyle
bir işbirliğinin önünde ciddi sorunlar var. önce Rusya-
daki ekonomik ve siyasal kargaşa, bu ülkeyi bir süre için
güvenilir bir ortak olarak görmeyi zorlaştırıyor. Ayrıca
ABD-Rusya ekseni Avrupa'da ciddi kaygılara yol açabı-
lecek nitelikte.
• • •
Peki, böyle bir ittifakı hızlandırabilecek etken neblabi-
lir?
Çin.
Evet Çin, geleceğe ilişkin tüm yorumlarda en önemli
yeri tutuyor. Yüzde 10-12 gibi başdöndürücü bir hızla
büyüyen bu ülke, Japonya'nın aksine ekonomik gücünü
askeri güce dönüştürmeye hevesli. Ve dönüştürüyor da.
Ekonomik ve askeri güce sahip, otoriter yönetim altın-
daki bir Çin, önce aralarında sınır anlaşmazlığı bulunan
Rusya'yı kaygılandırır. Moskova, doğusundaki tehlikeye
karşı ABD ile işbirliğine daha yatkın bir tutuma girer.
Çin'in aşırı güçlenmesinden tedirgin olan VVashington
da, Rusya'da demokrasi ve serbest piyasa konularında
artık pek fazla ısrar etmeyerek Moskova'yı destekler.
Böylece Çin'e karşı ABD-Rusya ekseni kurulur. Çin'in
Pakistan ve Afganistan gibi Müslüman ülkelerle arası-
nın iyi olması ve Islam dünyasına bol bol silah satması,
radikal islamcı akımların güçlenmesini kaygıyla izleyen
ABD ile Rusya'nın ortak çizgide buluşmasına yol açabi-
lecek diğer bir etken olarak görülüyor.
Sonuç olarak, dünyamız klasik güç dengesi ve nüfuz
bölgelerinin yeniden kurulmakta olduğu ya da kurulaca-
ğı bir döneme giriyor. En azından Batı'da Yeni Dünya
Düzeni'ne ilişkin yapılan yorumlar bu yönde.
Bu düzende Türkiye'nin rolü ve konumu ne olacak?
Ülkemiz, demokrasiyi tam anlamıyla yerleştirip, tekno-
lojik atılımını gerçekleştirerek onurlu, saygın bir yer ala-
bilecek mi?
Yoksa bölgeden sorumlu büyük ağabeyinin ya da
ağabeylerinin sözünden çıkmayan, ne denirse onu ya-
pan uslu bir çocuk mu olacak?
Ne dersiniz, bu soruyu ciddi biçimde düşünmenin za-
manı gelmedi mi?
Jivkov, affî reddettiDış Haberier Senisi - Yol-
suzluk yaptığı gerekçesiyle ye-
di yıl hapis cezasma çarptınlan
Bulgaristan'ın devrik komü-
nist lideri Todor Jivkov, suçlu
olduğunu kabul etmek anla-
mına geleceği için hükümetten
affını istemediğini açıkladı.
Jivkov. Bulgaristan Devlet
başkanı Jelu Jelev'e yazdığı
mektubunda, "Eğer bir suç iş-
lenmişse af gündeme gelir. Ben,
Bulgar halkına karşı hiçbir suç
işlemedim. Bırakın Bulgar hal-
kı ve tarih beni yargılasın" dedi.
Valkanov. Jele\ "e gönderdi-
ği mesajında. eski liderin yaşı-
nın ve sağlık dummunun göz
önüne abnarak hapse atılma-
masını istemiş, cezasının uygu-
lanması durumunda ise gele-
cekteki liderlerin kaderi açı-
sından kötü bir örnek oluştu-
rabıleceğini belirtmişti.