Katalog

SAYFA CUMHURİYET2 24 TEMMUZ1993 CUMARTESİ KULTUR ŞIIRATLASI CEVATÇAPAN 'Faşizm,ikiinsanarasındakiılişkidebaşkr' INGEBORG BACHMANN ŞIİRLER ÇEVÎREN: AHMET CEMAL Jx. vusturyah şair ve vazar. Yoluna felse- fevlebaşladı. 1953te çıkan ilkşiirkitabı "Er- telenmiş Zaman''. A vrııpa şiirineyeni bir so- luk gelirdı. Daha sonraki şiirleri, "Büyiik Aytntn Çağrısı"adlı kitapta toplandı. Tari- hin yazdığı büyiik savaşların kaynağı olarak günlük yaşamda, insandan insana yaşanan savaşlar, her köşe başmda rastlanabilecek kişisel yıkımlar, vurucu, delici ya da kesici silahları gereksinmeyen, ' ruhsal'' cinayetler - bütün bunlar, Bachmann ın şiirleri kadar, öykülerinin, radyo oyuniannm ve bitırebildi- ği tek romanı "Malına'mn da konusnnu oluşturdu. Ingeborg Bachmann. 1973 yıhnda Roma'daki evinde, kimilerine göre ' 'kazara'', kimilerine göre de ' 'bilerek'' aşırı uyku hapı aldıktan sonra. elinden düşen si- garadan çıkan yangında öldü. Ölümünden kısa süre önce, bır röportajda, faşizmin kay- nağı sorulduğunda, Bachmann şuyanıtı ver- mişti: "Faşizm, iki insan arasındaki ilışkide başlar..." aranlık Şarkılar Ben de Orpheus gıbı çalıvorum şimdi hayatın tellerinde ölümün ezgısini ve ne varsa söyleyebileceğım güzelliğıne yeryüzünün, bır de cennetin efendısı gözlerinın, karanlık şarkılar yalnızca. Unutma, sen de ansızjn hani o sabah, kurumamışken daha döşeğin çiğ yağmurlanndan ve karanfıl uyurken henüz yüreğinin üstünde, görmüştün o karanlık nehri akıp gıderken senin kıyılanndan. Gerip suskunluğun tellerini akan kanın dalgalanna, ses veren yüreğine sanlmıştım. Ardından bir tutam saçın, gölgelerde dönüşüvermişti gecenin saçlanna karanhğın o kapkara taneleri kar gibı yağarken yüzüne. Ve bir parçan değılım ne yazık ki. Yakınmaktır şımdi yapabildiğimiz, yalnızca. Orpheus gibi. ben de biliyorum arük hayatın asla aynlmadığını ölümden, şimdi ben, maviliklerinde yüzmekteyim sonsuza değin kapanmış gözlennin. milmece Hans Werner Henze için Gelecek bir şey yok artık. Bir daha ilkbahar olmayacak. Herkese kehanetidir bin yıllık takvimlerin. Ama yaz ve hani derier ya, "yazdan kalma" diye, onlar da olmayacak artık hiçbir şey gelmeyecek. Asla ağlamamalısın, der bir şarkı. Onun dışında bir şey diyen kimse yok. •ınsansız Bulutlardan örülü ilençli bir saray, içinde sürüklendiğimiz... Belki kaç gökyüzünden geçmişizdir böyle donuk gözlerle, kim bilir? Yani bizler, zaman sürgünleri ve topraklanndan kovulmuş, bizler yersiz yurtsuz gece uçuculan. Tannnın da yanından geçtik belki, ve köpüklerle uçtuğumuzdan, görmeksizin ve sürdürdüğümuzden tohum saçmayı, daha nice karanlık kuşaklarca yaşayalım diye, suçlu gibiyizdir şimdi. kim bilir? Belki yıllar var ki, ölmekteyiz. Sürekli yükselmekte bulutlanmız. Incelen havada ellerimiz şimdiden yitik, ya artık sesimiz ve soluğumuz da kesildiğinde, son anlanmıza mı kalacak ilençler? çılmıştı Limanlar Açılmıştı limanlar artık. Bindik gemilere, yelkenlerfora, düşler firlatılmış kiipeşteden, dizlerimizde zincirler. bir gülüş saçlanmızda. kavuştu diye küreklerimiz suya tanndan önce. Küreklerimiz vurup tannnın küreklenni. yardı dalgalan; gıin önümüzdeydı ve arkada kalmıştı geceler, yiikseklerdeydi artık yıldızımız, ötekiler batarken, dışarda sessiz bir fırtına. içimizde büyüyen bir __ yumruk. Ne zaman ki başladı bu yağmur, kulak kesildik yeniden; mızraklardı yağan ve melekler, dikmişlerdi karanlık gözlerimıze daha da karanlık bakışlannı. Yıkılıp kalmıştık. Derken armamız yükseldi: Kanlı bir haç ve yüreğin ortasında ondan büyük bir gemi. Iptelenmiş Zaman Daha çetin günler gelmekte. Bir zaman ki, geri çağnlmak ûzere ertelenmiş, görûnüyor şimdi ufukta. Bağlamalısm arük neredeyse pabuçlannı, köpekleri de kovmalısın toplanma yerlerine. Çünkü balıklann barsaklan buzkesmişrüzgâraltında. Yoksul bir ışık vermekte kandiller. Bakışlann bir hayalet olmuş sisler denizinde: Bir zaman ki, geri çağnlmak uzere ertelenmiş, görûnüyor şimdi ufukta. Ötelerde sevgilın. gömülmekte yavaş yavaş, dalgalanan saçlanna kadar yükselmiş kum, sözünü kesıyor konuştuğunda. susması için emir vererek, ölümlüdür nasılsa sevgilin kumlara göre ve aynlışlara da gönüllü her kucaklaşmanın ardından. Bakma etrafına. Bağla pabuçlannı. Gen kovala köpekleri. Dök balıklan denize. Söndür kandılleri! Daha çetin günler gelmekte. Desenler: Sergey Ayzenştayn llökül Yürek Dökül ey yürek, zaman ağacından, dökülün yapraklar, kim bilir ne zaman güneşin kucakladığı, soğumuş dallardan. dökülün, büyüyen gözlerden dökülen yaşlar gibi! Uçuşmakta daha saçlargünboyu rüzgârda güneş yaruğı alnında toprak tannsının, gömleğin altında bir yumruk basunlmıştır daha şimdiden açılmış yaraya. Onun için yumuşamamalısın, önünde bir kez daha eğıldiklennde bulutlar incecık boyunlanyla, ve önemsememelisın Hymettos'u, senın ıçm petekleri kalkıp yeniden doldurduğunda. Çünkü az gelir toprağın adamına kuraklıkta tek bir buğday sapı, az gelir tek bir yaz. yüce soyumuza. Ve neyi kanıtlar kı yüreğin? Bir rakkasür dünle yann arasında, sessiz ve yabancı. ve ilan ettiğı artık kendi dökülüp gidışıdir zamandan. idiyoruz, Tozlanmış Yûpeklerimizle Gıdı>oruz. tozlanmış ve onca yitirişten nicedir katılaşmış yüreklerimizle. Mesele yalnız bizi dinlememeleri değil, sağırlaşmışlar da üstelik. tozlanmış inlemelen duyup yakınamayacak kadar. Şarkı söylüyoruz, ezgj yüreğimizde. Hıç duyulmamış oradan çıkabildiği. Yalnız arada bilenlere rastlanırmış: Tutan olmamıştı bizi, kalalım diye. Duruyoruz. Paydos artık ağırdan yürümeye. Yoksa işin sonu da kalmayacak. Ve Tannya çeviriyoruz gözlerimizi: Alınterimizin karşılığıdır aynlık! eceninNalSeslepi Arasında Gecenin büyük kapısı önündeki kara beygirin nal sesleri arasında, hâlâ titnyor yüreğim bir zamanlarki gibi ve uzatıyor eğen uçarcasına, Dıomedes'ın ödünç verdığı yular gibi. kıpkırmızı. Güçlü rüzgâröncülüğümüyapmakta karanlık yollarda ikiye bölerek uyuyan ağaçlann kapkara örgüsünü, öyle ki, ay ışığıyla yıkanan meyvalar korkuyla sırtlara ve kılıçlara atlamaktalar, ve ben ındiriyorum kırbacımı sırtına, çoktan sönmüş bir yıldızın. Yalnızca bir kez yavaşlatıyorum adımlanmı, senin nankör dudaklannı öpmek için. saçlann dizginlere dolanmış bile, ve pabuçlann kumlarda sürükleniyor. Hâlâ duymaktayım soluğunu bir de hançer gıbı sapladığın o sözcüğu. lenüz Korkuyı Henüz korkuyorum seni nefesimin incecik telleriyle bağlamaktan, düşlenn mavi bayraklanyla sûslemekten ve sisli kapılannda karanhk şatomun, beni bulasın diye meşaleleryakmaktan... Henüz korkuyorum seni alacalı günlerden ve güneş zamanının altın çavlanlanndan ayırmaktan, ayın o korkunç çehresinde gümüş rengi köpükler saçtığında yüreğim. Kaldır başını ama bakma bana! İndırilmekte bayraklar, meşaleler sönmüş, ve ay kapanmış kendi yörüngesine. Gel, zamamdır artık, gel ve rut beni, ey kutsal çılgınlık! abancılaşma Ağaçlarda ağaçlan göremiyorum artık. Dallann rüzgâra tuttuklan yapraklan yok. Yemişler tatlı. ama sevgisiz Doyurmuyorlar bile. Ne olacak şimdi? Orman kaçmakta gözlerimin önünde, kulaklanmın dibindeki kuşlann ağzı mühürlü, döşeğim olabilecek çayırda kalmamış. Doymuşum artık zamana ve içimde zamana susamışlık. Ne olacak şımdi? Dağlarda ateşler yanacak gece bastığında. Yine davranıp, yaklaşmalı mı her şeye? Yollarda yollan göremiyorum artık. ngiltere'den Aymlış Hemen hiç ayak basmadan toprağına, sen, ey suskunluklar üJkesi, bir taşına bile dokunmadan neredeyse ve öylesine yücelmiştim ki göklerinde, bulutlara. sislere ve daha uzaklara kanşmış. bırakıp gittim seni daha demır attığım anda. Denizin soluğu ve meşe yaprağıyla örttün gözlerimin üstünü, benim gözyaşlanmı akıttın çimenlerini sulamak için, benim düşlerimden kurtulma güneşlerdi gelenler, ama çekip gittiler senin günün başladığında. Her şey söylenemeden kaldı. Caddelerde kanat çırpan. o gri ve büyük kuşlardı beni sınırdışı edenler. Hiç geldim mi buraya? Beni görsünler istemiyordum. Gözlerim açık şimdi. Ya denizin soluğu ve meşe yapağı? Denizin yılanlan arasında görüyorum ki şimdi, senin yerine ruhumun ülkesi olmuş kurban giden. Ben hiç ayak basmadım onun topraklanna. Yeşilköy Halk Dansları Festivali Kültür Servisi - Bakırköy Beledıye Başkaru Ali Talip Özdetnir başkanlığında düzenlenen 6. Uluslararası Yeşilköy Halk Danslan Festivali 23-24-25 temmuzda yapılıyor Yeşılyurt Beledıye Parkfnda gerçekleştirilecek olan festival gösterilerinı Yeşilköy Halk Danslan Derneği düzenliyor. Yeşilköy Halk Danslan Fesu'vali'ne Türkiye'den Yeşilköy Halk Danslan Derneği, Bulgaristan'dan "Gabrova Folklor Grubu". İspanya'dan "Associauon de Coros Y Danzas Grupo Jarazmin". İtalya'dan "Quartiere Vllanova Cagllan", Meksika'dan "Maculkochi". LJkrayna'dan "Veselka-Kıev" ve Malezya"dan topluluklar katılacak. Gösteriler Yeşılyurt Beledıye Parkında saat 21,00'de başlayacak. Samir Aımn 'A vrupa Merkeûyetçilik 'EP Kültür Servisi - Mısırlı > azar Samir Amin'ın '"Avrupa Merkeziyetçılik - Bir İdeolojının Eleştirisi'" adlı kitabı Aynntı Yavınlan'ndan çıktı. Fransızca'dan Mehmet Sert'in çevirdiğı kıtap, Serge Lateucheun "Dünyanm Baülılaşmasr" ve Ceı^iz Aktar'ın "Türkiye'nin Batılılaşması" adlı kitabı ile birlikte Batılılaşma ve kalkınma sorunu üzerinde bir üçleme oluşturuyor. "Avrupa Merkeziyetçılık"te bu kavram toplumlar arasındaki uçurumu. kutuplaşmayı meşrulaştırmak için Batıhlarca uydurulmuş bırıdeolojı olarak tanımlanıyor. Bu ideolojive karşı gittikçe büyüyen hoşnutsuzluk gjtgdde millıyetçilik. kültürcülük. İslamalık. gelenekçilik gibi tepkileri oluşturdu. Samir Amin "'tersinden Avrupa merkezcilik" diye nıtelediği bütün bu tepkilenn kapıtaüzmin ekmeğıne yağ sürdüğünü savunuyor ve çok - merkezli, evrensel değerlere sahip çıkacak, kapitalist sistemle bağlantısını kendi koyduğu kurallara göre düzenleyecek bir sıstem öneriyor. • IDOB'un Bulgaristan turnesi KültürServisi - Izmir Devlet Opera ve Balesi (İDOB), Bulgaristan'ın Burgai kentinde sunduğtr Verdi'nin "Macbeth" operasıyla büvük beğeni topladı 10. kuruluş >ıldönümünde. 122 kişhk kadrosuyla Bulganstan'a turne düzenleyen İDOB, Bulgargazetelerinden övgüleraldı BurgazDinesgazetesinde, bir yazının yanı sıra İDOB Müdürü Selmin Günöz'le vapılan bır söyleşiye de yer verildi. Günöz"ün açıklamasına göre, İzmir ve Burgaz Operalan arasındaki ilişkilerin süreklilik kazanması amaçlanıyor ve bu doğnıltuda. Burgaz Operasının ekim ayı içinde "La Bohem"ın lzmır"de sahnelemesi düşünülüyor. Aynca karşılıklı şef değişımi ve Aida'nın ortak sahnelenmesi de projeler arasında bulunuyor. 'Osmanh İhtilallerindeyabancı Parmağı' Kültür Servisi - Süleyman Kocabaş'ın "Osmanlı İhtilallerinde Yabancı Parmağı" Vatan Yayınlanndan çıktı Kitap "Yeniçeri İs> anlan v e İhtUlaller","Bir Sessiz Ihtilal, 1839 Tanzimat Fermanı ve Tanzimat Devri Olaylannda Yabancı Parmağı". "Meşrutiyet Mûcadelesi ve Sultan Abdül Aziz'in Halinde Yabancı Pafmağr', "II. Mesnıthetin İlanı Mûcadelesi ve Sonrası İhrillallerinde Yabancı Parmağı" adlı bölümlerden oluşuyor. Süleyman Kocabaş'ın Vatan Yayınlan'ndan çıkan diğer kitaplan arasında "'Ermeni Meselesi". ""Türk-Yunan Mûcadelesi", "Türkiye ve İngiltere". "Türkiye ve Siyonizm", "Tarihte Türkler ve Almanlar", "Tarihte Türkler ve Fransızlar". "Jön Türkler Nerede Yanıldı?" adlı eserler bulunuyor. • IstanbulFotoğrafGünleri hazırhkları Kültür Servisi - İFSAK FotoğrafGünleri Kurulu 1993 kasım ve aralık aylannda yapılacak olan 9. "İstanbul Fotoğraf Günleri"programı üzerineçalışmalannı sürdürüyor. Şimdiye dek kesinleşen sergi ve gösterilerden bazılan şöyle: Avusturya Fotoğrafçılan sergisı. Pemra Erginoğlu'nun sergisi, Engin Çizgen'in Osmanb Dönemi sergisı, A. İhsan Gökce'nın İstanbul Kartpostallan koleksiyon sergisi, Valçın Çjdajnlı'nın son çalışmalannı içeren kışisel sergisi, îzzet Keribar'ın San-Torini grafık çizgiler sergisi. Se>id Ali Akın Cumhuriyet Dönemi Istanbul Fotoğraflan sergisi. Hollanda Fotoğrafçılan sergisi, Nejat Erem"in dia göstensi, Nuri Kaya'nın mulu'vızyon gösterisı. Nasreddin Hoca Karikatür Yanşması Sergisi Kültür Servisi-13. Uluslararası Nasreddin Hoca Karikatür Yanşması sergisi bugün açılıyor. Uluslararası Akşehir Nasreddin Hoca Şenliği kapsamında. Akşehir Beledıyesi. Nasreddin Hoca Turizm Derneği ve Karikatürcüler \ Derneği'nın birlikte düzenlediği yanşmaya Almanya, Amerika. Arnavutluk, Avustralya. Avusturya, Belçika, Bulgaristan. Çek Cumhuriyeti, Çin. El Salvador, Endonezya, Fas. Filipınler, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere. Iran, İspanya, Isviçre, İtalya, Japonya, Kanada. Kazakistan, Kolombiva, Küba, Litvanya. Macaristan, Makedonya. Meksika, Mısır, Moldovya, Özbekıstan. Polonya, Peru, Romanya, Rusya, Slovakya, Suriye. Tayland. Trinidad-Tobago, Türkiye, Ukrayna, Yugoslavya ve Yunanıstankatılıyor. Sergi, karikatürcüler Derneeı ve Karikatürve Mizah Müzesi'nde30ağustosa dck sürecek.(Tel. 513 6061)