Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
tmtiyaz sahibi: Berin Nadi
Genel YayınYönetmeni.Özgen Acar •Genel Gorsel Yönetmen AB Acar • Duzenleme Mustafa Sağlamer
Yayın Koordınatörü: Hikmet Çetinkava • Istanbui Haberlerr Ce>1ıer Kantarcı #Dış Haberler Rrgın Bakı
• Genel Yavın Danışmanı Oriıan Eriiıç *h - Ekonomı Dinç Tayanç •Yurt Haberlen Mehmet Saraç
• Yazıışleri Müdürü: Cetal Başlangıç •Ha- • Makakler: Sami Karaöres «Spor Abdülkadir Yücebnan «Dü-
ber Merke/i Müdürü: Mustafa Balbav zeltme Abthıllah YazKi
Ankara Temsılcısı. Cûne.M Arcavürek •Haber Mudürlen: işıV Kansu, Hakkı Erdem
AlaıürkBulvanNo:l25, Kat 4," Bakanlıklar-Ankara Tel: 4195020 (7 Hat). Telex:
42344. Fax(4)4195027 • Izmır Temsılcısı. Serdar Kınk, H.Ziya Bl\ 1352 S 2'3 Tel:
831230 Telex. 52359. Fa.\: (51 )89536O • Adana Temsılcısi. Çetin Yiğenoğlu Inonü Cd.
119S No 1 Kaf 1.Tel:522550-522601-522492 7elex 62155.Fax (71)522570
Müessese Müdürü: Erol Erkul • Koordinatör
Ahmet Konrfsan • Muhasebe BOeııt \eaer
• tdare Hösevin Gürer «Işletme önderÇetik
• Bılgı-lşlem. Nail tnal •Bılgısayar Sıstenu
Mörem Çiler • Reklam Reha Işıtman
VtjTBhjTMireBasan: Yenı Gun Haber Ajansı, Basın ve Yayıncıkk A.Ş
TûrkxajıCad 39 41 Cajaloğlu 34334îst. PK246IstanbulTel 512O5O5Tele\ Z2246. Fax (1)5138595 24TEMMUZ1993 3 55 Güneş' 5 44 Öğle: 13 15 tkındı: 17 12 Akşam: 20 36 Yatsı:22.17
Lozan'a
görkemli
kuüama
• Lozan Antlaşması'nın
70. yıldönümü bugün ve
yann çeşitli etkinhklerle
kutlanacak. Ankara'daki
kutlamaya, antlaşmaya
imza atan ülkelerden
bakan ve müsteşar
düzeyindekı devlet
adamlanilel923'te
antlaşmayı imzalayan
devlet adamlannm
yakınlan katılacak.
Haber Merkezi- Lozan
Antlaşması'nın 70. yıldö-
nümü, bugün ve yann çe-
şitli etkinliklerle kutlanı-
yor. Dün "Lozan ve Ka-
dm" konulu konferansta
konuşan Anayasa Mahke-
mesi Başkanı Yekta Gün-
gör özden, laikliğin. din ve
vicdan özgürlüğünün gü-
vencesi olduğunu belirte-
rek "Lozan obnasaydı biz
oiamazdık. Türkiye'de bu-
gün bölücülük yapmaya ça-
bşan dini ve etnik gruplar
bilmeüdirler ki. Türkiye
CumhuriyerTni vıktırma-
manın andııu içmiş insanlar
vardır"dedi.
Dışışlen Bakanlığı En-
formasyon Daıresi'den
yapılan açıklamaya göre
Lozan Antlaşması kutla-
malanna. antlaşmaya im-
za koyan ülkelerden bakan
ve müsteşar düzeyindeki
devlet adamlan ile Lozan
Antlaşması'nı 1923 yılında
imzalayan dönemin devlet
adamlannın yakınlan da
katılacak.
Kutlama programı çer-
çevesinde bugün saat 09.
00'da Anıtkabir ve tsmet
Inönü'nün kabri ziyaret
edüecek. TBMM eski Se-
nato Salonu'nda düzenle-
necek törende Cumhur-
başkanı Süleyman Demi-
rel, Başbakan Tansu Çiller,
Devlet Bakanı Başbakan
Yardıması Erdal tnönü,
Dışişleri Bakanı Hikmet
Çetin, Inönü Vakfı Başka-
nı özden Toker konuşa-
cakiar. Aynca "Lozan ve
Inönii" konulu vıdeo göste-
risi yapılacak. Akşam
Pembe Köşk'te bır resepsı-
yon verilecek. Konuklar 25
temmuz günü tstanbul'a
gelecek ve Beylerbeyi Sa-
rayı'nda verilecek akşam
yemeğine katılacaklar.
"Lozan veKadın"
Kadın Statüsü ve Sorun-
lan Genel Müdürlüğü ta-
rafından dün Ankara'da
düzenlenen "Lozan ve Ka-
dm" konulu toplantıda
konuşan Anayasa Mahke-
mesi Başkanı Yekta Gün-
gör Özden. "Kadın hakkı-
erkek hakkı diye bir şey
yoktur, insan haklan var-
dır" dedi.
Prof. Dr. Ahmet Taner
Kışlalı, son 6 bın yılda dün-
yada erkek egemen yaşa-
mın hüküm sürdüğünü,
bundan önce bir milyon
yılda anaerkil toplumlann
gecerli olduğunu anlattı.
Toptantılar
Bugün İstanbul'da Çağ-
daş Yaşamı Destekleme
Derneği'nce "70. Yıldönü-
münde Lozan'ın Getirdüde-
ri" konulu panel düzenle-
necek. Saat 13.00'te Tank
Zafer Tunaya Kültür Mer-
kezi'nde yapılacak paneli
Prof. Dr. Bülent Tanör yö-
netecek. Panele konuşmacı
olarak Dr. Halide Pek, Ay-
nur Soydan, Hilmi Haca-
loğlu, Ataol Behramoğlu
katılacaklar.
Lozan70yaşında• Ankara'dan Mustafa Kemal'in
uğurladığı bir trenle Lozan'a doğru yola
çıkan İsmet Paşa başkanlığındaki banş
heyeti, her istasyonda törenlerle karşılandı
ve uğurlandı. Bu heyet, uluslannın yaşam
hakkını onaylamaya gidiyordu.
• Lozan'da en önemli olgu, kimin
yendiği konusundaki anlayıştan
kaynaklanıyordu. Görüşmeler sonunda,
1. Dünya Savaşı'nın galibi tarafın
karşısında. Kurtuluş Savaşı'nın galibi bir
tarafın bulunduğu da kabul edildi.
• Türkiye, uluslararası arenadaki yerini
Lozan'daki kıran kırana çatışma ve
tartışmalarla kazandı. 24 temmuzda
imzalanan anlaşmayla Türkiye, toprak
bütünlüğünü ve siyasal, sosyal, ekonomik
bağımsızlığını kazandı
DERLEYEN:
ŞÜKRAN KETENCİ
24 Temmuz 1923'te imzala-
nan Lozan Antlaşması. 1. Dün-
ya Savaşı'na son veren antlaş-
malar arasında. günümüzde de
ana hatlan ile yaşayan tek ant-
laşma. 70 yıl öncesinin koşulla-
nnda değerlendırildığinde, öne-
mi ve ağırlığı daha bır anlaşılır
oluyor. Öncelikle de Sevr ve
Sevr koşullannda müttefıklerin
bakış açısını bilmek gerekiyor.
Osmanlı Imparatorluğu'nu yok
etme planı. Anadolu halkının
direnişi, Kurtuluş Savaşı ile ge-
çersiz kılındıktan sonra, Lozan
banş görüşrnelerinin açılış top-
lanüsında, Ismet İnönü TBMM
Hükümetı adına dünyaya şu
sözlerle sesleniyordu:
'Türk ulusu
bağımsızlığını
kazanmıştır'
"Banşın nimetlennden her
zaman yoksun kalan Türk ulu-
su. o tarihten bu yana. hak ve
adalet elde etmek için, ara ver-
meden yaptığı banş ginşımleri-
nin yetersizlığini ve hiçbir şeye
yaramadığını görerek ve artık
hiçbir kurtuluş umudu kalma-
dığını anlayarak, varlığını ko-
rumayı ve maddi ve manevı
kendı kaynaklanyla bağımsızlı-
ğını kazanmayı başarmıştır.
Türk ulusu. bu yolda pek çok
acılara katlanmış, sayısız feda-
karlıklara nza göstermiştır.
Kadın ve çocuk, her yaşta ve
her dunımdaki Türkler, bu sa-
vunma savaşına katılmışlardır.
1918'den bu yana, Türk ulusu-
nun karşılaştığı sonu gelmez
saldınlar ve aalan, burada ha-
tırlamaktan kendimi alamıyo-
rum. Gerek bu saldın ve aala-
ra. gerekse hiçbir askeri zorun-
luluk olmaksızın Türkiye top-
raklannın en zengın ve en
bakımlı parçalannda, yok et-
mekten başka hiçbir şey düşün-
meyerek, sistemü bir şekilde
yapılmış yakıp yıkmalara. tek
bir özür bulunamaz. Hala bu
dakikada bıle. bir milyondan
çok masum Türk'ün, Küçük
Asya ovalannda ve yaylalann-
da, evsiz ve ekmeksiz, başıboş
dolaştıklanru da haürlatmak is-
terim.
'Bu yeri koruyacağız'
Türk ulusu, ınsan gücünü
aşan bu fedakarlıklara katlan-
makla. uygar insanlık içınde,
köklü bir yaşama güciine sahip
uluslara özgü olan, varlık ve
bağımsızlık haklanyla, banş,
huzur ve çalışkanİık unsuru
olarak, büyük bir yer kazan-
mıştır.
Türkiye Büyük Millet Mech-
si'nin kesin amaçı. bu yeri koru-
mak ve güçlendirmektir."
Anadolu'daki Ulusal Kurtu-
luş Savaşı tartışılmaz bir başa-
nyla sonuçlandıktan sonra,
Türkiye'yi banş masasında za-
yıf düşürmek için de her yola
Sevr antlaşmasına göre Türkiye'nin taksimi
BULGARISTANS
^.YUN
\-
/
^Edımec/V
\ «Manısa
-\î ^/•IzmırA
ÎLAydın
..İstanbul
J^^IZmit
•Bıifsa
^ ^ Eskişehir
X •
Afyon
ITALYA
#Antalya
Akdeniz
^0*"*«*««-<*Sinop Karadeniz
Teğli Kaslamonu *-s/L^<
*<-r^r^^'
^ | Trabzon
/X 1
p. Yozgat / X S ı
^ l Erzınt^nAnkara / \ .
/ FRANSA V ^
/ . Elazıg
1
^*
/<aysen M a ] a t y a
•
^ ^ ^ J Diya
-« S Maraş •
>^ VMersın x» •(
\ A §V
r ^ SURİYE
S
\
•Kars
•Erzu.m
-'Mardin^X
/ IRAK
/
t, KAFKASYA
}
{
\
i '^•••^^
İC3
JİVVİ
İRAN
Osmanlı
Yunan
Ermani
Kürt
Fransız
hSevv'den anlamak
BULGARISTAN
Lozan'ı değerlendirebılmek
için Sevr'ı bilmek gerek.
Binnci Dünya Savaşı'ndan
sonra çökmekte olan Osmanlı
İmparatorluğu'nun, İtılaf dev-
letleri ile yapüğı. Türk mılleti
için ölüm sayılabilecek bir ant-
laşmadır. Fransa'da Paris'in 9
km güneybatısında Sevr (Sev
res) şehnnde imzalandığı için
bu adla anılır. lOağustos 1920'-
de, padişah 6. Mehmet'in (A'ah
dettin) onayı. Damat Ferit
Paşa'nın talimatı ile Hadi Paşa
ve Rıza Tevfik tarafından ımza-
landı. Buarada Ankara'da toplanan Türkiye Büyük Millet
Meclisi, 18Haziran 1920'de yaptığı toplantıda "yurdunb&-
lünmezb'ği"için ant içerek Türk topraklannın bölünmesine ızin
vermeyeceğıni dünyaya duyurmuştu. Yurdun her yerinde direniş
hareketleri oluşturularak karşı koyma; Kurtuluş Savaşı
başlaulmıştı. Sarav ise Atatûrk ve arka-
daşlannın, Meclis'e dayalı direniş harekeüerinin yok edileceğini
Akdaniz
Boğazlar savaş zamanında bile,
bütün yabana devletlenn
gemilerine açık tutulacak,
milletlerarası bir komisyon
boğazlardaki trafiğı ve durumu
kontrol edecekti.
Doğu Traky a'da yalnız Çatalca
Osmanlı de\ letine bırakılıyor,
Karadeniz kıyısında Midye'nin
doğusundan Büyükçekmece
gölüne kadar olan hattın
batısmda kalan topraklar
Yunanistan'a veriliyordu.
Doğu Anadolu illennin
bır kısmında Kürdistan, bir
kısmında da Ermenistan devleti kuruluyordu. İzmir ve dolaylan
Yunanlılara veriliyordu. Aynca bu şehirde 6 ay içinde bir
parlamento kurulacak, bu parlamento Yunanıstan'la birleşmeye
karar verdiği takdirde Ege'nin bir kısmı daha Yunanlılara
verilecek ti.
Osmanlı ordusu terhisedilıyor, silahlan abnıyordu. Donanma da
aynı hale getiriliyor, toplan sökülüyordu.
bir resmi beyanname ile açıklamıştı.^ Devlet gelirlerinin büyük bır kısmı savaş borçlannı, işgal
Türkçe çevirisı 113 büyük sayfada toplanan antlaşmanın 433 ana
maddesi ye ekleri ile Osmanlı İmparatorluğu çöküşünü kabul
ediyordu. İmparatorluk İstanbul ve dolaylanyîa Anadolu'nun
küçük bir parçasından başka bütün topraİclannı kaybedıyordu.
istanbul ve Çanakkale boğazlan bütün devletlenn oluyordu.
masraflanm ödemeye aynlıyor, Osmanlı maliyesinin yabancı bir
komisyon tarafından kontrol edilmesi kabul ediliyordu.
Binnci Dünya Savaşı yıllannda resmen sözde kaldınlan
kapitülasyonlarla Osmanlı devletinden alınmış olan bütün
imtiyazlar yeniden yürürlüğe giriyordu.
24 Temmuz I923'te Lozan Antlaşması'nı imzalayan devietlerin temsilcUeri toplu haMe...
başvumlmaktan çekimlmedi. Ateşkes,
Mudanya Mütarekesi Ankara ile
yapılmışken, banş görüşmelerine. hem
Ankara hem de İstanbul hükümetleri
çağuıldı. Bu haksız çağn, TBMM'run 2
Kasım 1922 tarihi ile saltanat ve hılafeti
birbirinden ayırması ve saltanata son
verilmesi karannı getirdi.
Ankara'dan Mustafa Kemal'in uğur-
ladığı bir trenle yola çıkan İsmet Paşa
başkanlığındaki banş heyeti, her istas-
yonda törenlerle karşılandı ve uğur-
landı. En görkemli tören, İstanbul'da
gerçekleştirildi. Ulusun gerçek temsilci-
leri. uluslannın yaşam hakkını onayla- diği konusundaki anlayıştan kaynak-
maya gidıyordu. Lozan banş görüşme- lanıyordu. Sonunda 1. Dünya Savaşı'-
lerinde engellemeler hiç biütıedi. 13 ka- nın galibi tarafın karşısında, Kurtuluş
sım günü başlaması gereken görüşme- Savaşı'nın galibi bir tarafın bulunduğu
ler, Türk delegasyonuna bilıdirilmeden, da kabul edılmek zorunda kalındı.
tek taraflı ertelendi. İsmet Paşa bu erte- Türkiye, uluslararası arenadaki
lemeyi protesto ederken, açış konuş-
masmda Türk tarafına söz verilmesinde
saygın yennı, kıran kırana çatışma ve
tartışmalarla kazandı. Her alanda kılı
ısrarlı oldu. Masada, Osmanlı delegas- kırk yararak yapılan müzakerelerin ilk
yonlanndan alışmış olduklan ezik taraf turu, 21 Kasım 1922'den Şubat 1923'e
yerine, eşit koşullarda müzakereye ka- kadar devam etti. 23 nisanda ara verilen
rarh bir güce sahip taraf olduğunu ka-
bul etmek zorunda kalmışlardı.
Bir başka farklı beklenti, kimin yen-
görüşmelere yeniden başlandı. 24 tem-
muzda ancak imza aşamasına gelindi.
Türkiye'nin toprak bütünlüğünü, siya-
sal, sosyal. ekonomik bağımsızlığını ge-
tiren, kapitülasyonlan ortadan kaldı-
ran anlaşma yürürlüğe girdi.
Lx)zan hala yürürlükte
Lozan'a dudak kıvırarak bakmaya
çahşan yaklaşımlara rağmen, Lozan
banş anlaşması bütün önemli ilkeleri
ile, anlamından bırşey yitirmeden yü-
rürlükte. Genç kuşaklann bu ilkelere,
anlamlannı özümseyerek sahip
çıkması, ülkemiz geleceği için çok bü-
yük anlam taşıyor...
Lozan Antlaşması'nı ve anlamını anlatan 1923 basımı kitap kapağı.
LOZAN AKTLAŞMASIFOTOĞRAF, BELGE VE KARİKATÜRLERLE ALBÜMPE
Lozankarikatürleri sergiye çıkıyor
Kültür Servisi - Lozan Anlaşrnası'nın
70. yıldönümü nedeniyle Kültür Ba-
kanlığı tarafından "70. YıMönümünde Lo-
zan" adh bir albüm yayımlandı. Lozan
Antlaşması'nm önemini bir kez daha vur-
gulayıp gizli kalmış boyutlannı gümşışna
çıkarmak amaayla hazırlanan albüm,
Kurtuluş Savaşı'ndan başlayarak antlaş-
manın tüm aşamalannı çok sayıda fotoğ-
raf ve metinle belgeliyor.
Özel sektörde Philsa, Philip Morris Sa-
bana Sigara ve Tütüncülük de İnönü
Vakfı Koleksiyonu'ndan derlenen Lozan
Konferansı karikatürlenni bir albümde
topladı. 600 adet bastınlan ve 300 kopyası
numaralandınlan albümün 1 numaralı
tıpkı basımı. bugün saat 10.00'da Türkiye
Büyük Millet Meclişi'nde yapılacak dev-
let töreni sırasında İnönü Vakfı Başkanı
Özden Toker tarafından Cumhurbaşkanı
Sökyman Denurel'e sunulacak. Albüm-
deki 25 yapıt da TBMM salonunda sergi-
lenecek Sergı, daha sonra İstanbul ve
İzmir'de de açılacak.
Kültür Bakanlığı'nın hazırladığı "70. Yı-
Idönümûnde Lozan" albümü, Kültür Ba-
kanı Fikri Sağlar'ın sunuş yazısıyla başlı-
yor. Güzel Sanatlar Genel Müdürü Meh-
met Özel"in hazırladığı albümün metin ya-
zarhğını Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yük-
sek Kurulu üyesi Prof. Dr. Hamza Eroğju.
danışmanlığını ise İnönü Vakfı Yönetim
Kurulu Başkanı Özden Toker üstlenmiş.
Albümün fotoğraf-belge araştırmalan ise
Kültür Bakanlığı uzmanlanndan Nail
Tan'a ait.
Albümün sunuş yazısında Lozan Anlaş-
ması'nın evrensel nitelığını vurgulayan
Kültür Bakanı Fikri Sağlar. şöyle diyor:
"Llusların binlerce yülık kültürel birikimle-
riyle bütünleştikleri kendi coğrafyaları üs-
tünde özgürce, dış müdahalelerden ve belir-
lemelerden bağımsız olarak yaşamaları ilke-
si belki de ilk kez Lozan'la birukte. bu kadar
geniş kapsamlı bir çerçeve içinde sap-
tanmıştır. Lozan, y alnızca çağdaş Türkiye'-
nin değil. insanlığın ve diplomasinin tarihin-
de de bir dönüm noktasıdır."
Lozan'ı anlamak
Lozanbugün
çokdahaönemli
Prof. Dr. ŞÜKRÜ S. GÜREL
Bugün. Lozan Antlaşması'nm yıldönümü. Bu
aynı zamanda çağdaş Türkiye'nin egemen, eşit bir
devlet olarak uluslararası sıstemde yerini alması-
nın da yıldönümü. Bugün eğer bır çağdaş ve ba-
ğımsız ülkede yaşıyorsak bunu kurtuluş mücade-
lesini halkının iradesi ve gücüyle kazanıp Sevr
Antlaşması'nm yenne Lozan Antlaşması'nrkoy-
mayı başaran ve her türlü zorluğa. iç ve dışdayat-
maya karşın cumhuriyeti kurup yaşatan inançlı
kadrolara borçluyuz.
Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Os-
manlı devleti. Mondros Bırakışması'yla en ağır
koşullan kabul etmiş ve Batılı devletler Osmanlı
topraklannı daha önce kendi aralannda yaptıkla-
n gizli anlaşmalar uyannca işgal etmişlerdi. Pa-
m/trkasıSa.IS,Sû'.7'de
înkaralık
Sevrlyoksayıyor
Prof. Dr. BÜLENT TANÖR
Bugünkü inkarcılık modasından Lozan Ant-
laşması da payını alıyor. Nasıl?
Daha öncesınde yüzölçümümüz şu kadardı.
Lozan'la şu kadara indi, diyen köşe yazan Sevres
Antlaşması'nı yok sayıyor, orada Türkiye insanı-
nın bir İç Anadolu köylü devletine mahkum edil-
diğini es geçiyor; adeta feodal imparatorluğu ve
Arap topraklannı sayıklarcasına. bağımsız ulus-
devletin Lozan'la tanınması olgusuna yan çıziyor.
Bir başkası, dıştan güdümlü bir Kürdistan ön-
gören Sevres'ı, bağımsız Türkiye'yi tescil eden Lo-
zan'a tercih ederken Marksistse Marksistliğini,
yok eğer milliyetçiyse milliyetçılığini gülünçleştiri-
yor; adeta "dün de uzaktan kumandalı ofanaya var-
dım, bugün de varınT demiş oluyor.
Gözükara liberalin ya da özelleştirmecinın ise
Mustafa Kemal'in neden iki Lozan Konferansı
toplantılan arasındaki ara vermede İzmir İktısat
UArkasıSa.lS,Sü.7'de
Ulusalkurtuluşa
diplomatiktesal
Prof.Dr.AYSELÇELÎKEL
Türkiye Cumhuriyeti'nın kuruluş belgesi olan
Lozan Banş Antlaşması, ulusal kurtuluşzaferimi-
zin diplomatik alanda tescılidir. Lozan Antlaşma-
sı ile ulusal smırlar içinde hangı etnik kökenden
gelirse gelsin vatandaşhk bağı ile bağlı olan herke-
si Türk vatandaşı kabul eden, kayıtsız ve şartsız
bağımsız bir Türkiye yaratılmıştır.
Lozan Antlaşması'nm 1. cümlesindeki şu ifade
antlaşmanın ne kadar güç şartlarda kazanıldığını
anlatmaya yeter sanıyorum. "Bir tarafta Britanya
İmparatorluğu, Fransa. İngiltere, İtalya, Yunanis-
tan. Japonya, Romanya, Sırp-Hınat-Sloven Dev-
leti... Diğer tarafta Türkiye." Yeni antlaşmanın
bir tarafında bütün dünya. karşı tarafta yalnız
Türkiye. ABD konferansa: genel kurula ve ko-
misyonlara katılmak, görüş bildirmek; fakat oy
vermemek, imza atmamak kaydı ile katılmışür.
Müttefık devietlerin 1. Dünya Savaşı sonunda
yenik düşmüş, Sevr Antlaşması ile topraklan pay-
MArkasıSa.lS.Sü.-de
Tarihsahnesine
çılaşbelgesi
BtLALN.ŞtMŞİR
Lozan Banş Antlaşması 70 yaşına erişti. Yakın
tarihimizde Lozan'ın önemli bir yeri var. Bu ant-
laşma. Türkıye ile İtilaf devletleri ve Yunanistan
arasındaki savaş halini sona erdirdi. Türk ulusu-
nu on bir yıl süren savaş döneminden çıkanp ban-
şa kavuşturdu. Lozan Banşı'nın nimetlerinden
hala yararlanıyoruz.
Lozan Antlaşması. Osmanlı İmparatorluğu'nu
hukuken sona erdirmiş ve yeni Türk devletini ta-
rih sahnesine çıkarmıştır. Bugünkü devletimizin
sınırlannı çizmiş, bağımsızLğını ve egemenliğini
onaylamıştır. Devletler hukuku bakımından Tür-
kiye'nin dış üişkilerinın temelini atmış, Türkiye'yi
çağdaş bağımsız ulusal devletler arasına katmış-
ür. 1920 yılında Anadolu'da kurulan yeni Türk
devletinin doğuş süreci, 1923 yılında Lozan'da ta-
mamlanmıştır. Lozan Antlaşması. uluslararası
*ArkasıSa.l5,Sü.5'te
Eşitsizliğieşitliğe
döndürmesavaşı
AYNUR SOYDAN (İ.Ü. Arş. Gör.)
Lozan Banş Antlaşması'nda elde edilen siyasal
sonuçlann kazanım olup olmadığı yolundakü tar-
tışmalar, bugüne dek yürürlükte olan bu antlaş-
manın 70. yılına ulaşıldığı günümüzde bile varlığı-
nı sürdünnektedir.
Bir durum değerlendirmesi yapılırken var olan
koşullar gözardı edilmemeli, içinde bulunulan ko-
şulîar göz önüne alınmahdır. Askeri savaşımını
sonuçlandınp işgaldleri yurttan çıkaran Türkiye
için Lozan'daki banş masası bile siyasal savaş ala-
nıdır.
Batılı devietlerin yeni Türkiye'yi küçük bir Os-
manlı Imparatorluğu biçiminde algılayarak gün-
deme süreklı Sevr koşullannı getirmelen Türkiye
tarafından haklı bir tepki ile karşılanmıştır. Ayn-
ca bu durum başta İsmet Bey olmak üzere Türk
delege kurulunun, öncelikle eşitlik koşullannı
vurgulamalan zorunluluğunu getirmiştir. Denile-
mArkasıSa.l5,Sü.3'te