Katalog

16 EKİM1993 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Sofya'da muhalefete baskı • SOFYA(AA)- Bulgaristan'da siyasi partiler arasında başlayan birbirlerini yasadışı ilan etme yanşı ilgi çekici bir boyuta ulaştı. Bütünsiyasipartilerin istekleri kabul edilirse Bulgaristan'da bir tek parti faalıyet gösteremeyecek. Ana muhalefet konumunda olan Demokratık Güçler Bırlıği'run (DGB). Komünıst Parti'nin devamı olarak bilinen Sosyalist Parti'nin yasadışı ilan edilmesi kampanyasına karşıhk Sosyalıst Parti de DGB'nin iptah için bir yasa lasansı haarladı. Aknanya'da hukuk skandalı • BONN(AA)- AJmanya'da ünlü tenisçi Monika Seles"ı bıçakla ağır yaralayan sanığın çıkanldığı mahkeme tarafından ıki yıl hapiscezasına çarptınlmasırun yankılan sürüyor. Sanığın cezasının tecıl edilerek serbest bırakılması da bugünkü Alman gazetelerinde sert bir dilleeleştirildi. Yüksek tirajh Bıld gazetesi. manşetten verdıği haberde "Hukuk Rezaletı" başlığını kullanırken mahkemenin karannı sert bir biçimde eleştırdi. Aracını yanlış yere park eden bir vatandaşm dahi ağır para cezasına çarptınldığına işaret eden gazete '"İşte adam yaralayan canılereliru kollunu sallayarak dolaşıyor" yorumunu yaptı. Slovenya'da polis gnevi • SOFYA(AA)- Slovenya'da polislerin grevi üçüncü gününe girerken hükümet ıstenilen maaş zammını kabul etmedı. Grev komitesi yetkilileri ücret zammının kabul edilmemesıni sert birdille eleştirerek "Grevı sonuna kadar sürdürmeye kararlıyız. Asayiş bozulmaya başlayınca nasıl olsa kabul edeceklerdir" dediler. İçişleri Bakanhğı tarafından yayımlanan basın bülteninde ise polislerin aylık ortalama J00 Alman Markı tutannda ücreialdıkkn, bunun da işçi maaşlannın çok üzerinde olduğu belirtıldi. Butros Gali, Cibuti'ye gitti •KAHİRE(AA)-BM Genel Sekreten Butros Gali, önceki akşam geldiği Kahirede temaslannı tamamlayarak dün Cıbutiye gitü. Gali. Afnka Birlıği Orgütü başkanlığını yürüten Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek ile Arap Birliği, Afrika Birlıği ve İslam Konferansı örgütlerinin genel sekreterleri İsmet Abdülmecid, Salim Ahmed ve Hamid El-Gabid'le bir araya gelmişti. BM Genel Sekreten Gali, Cibuti, Etiyopya ve Kenya'da bulunan Somali yurttaşlannm ülkelerine dönebilmelen için çalışmalar yapılması gerektığine işaret ederek "Bu konunun üzerinde çahşılmaya ve bölgesel kuruluşlann desteğine gereksinimi var" dedi. Afrika sıcaklan bunaltıyor • ATİNA(AA)- Yunanistan'daekim ayının ortalanna gelinmesine rağmen 30 derecenin altına düşmeyen bunaltıcı sıcaklann sorumlusu 'nihayet' bulundu. Atina Meteoroloji Enstitüsü tarafından yapılan açıklamada. geçen yıl ekim ayından ortalama 5 derece daha yüksek olduğu bebrtilen hava sıcaklığına Kuzey Afrika'dan gelen sıcak hav a dalgalannın yol açtığııfadeedildı. Açıklamada. Avrupa'dan gelen soğuk hava dalgasıru engellemediği kaydedilen Afrika sıcaklanrun beraberinde kuraklık da getirdiği belirtildi. Uyuştupucu skandaiı •SELANİK(AA)- Menç'tekı Türk-Yunan sının yakmındaki bir bırlikte askerîerin toplu şekilde uyuşturucu kullandıklan ortayaçıktı. Edinilen bilgılere göre Demoteka bölgesindeki 16. piyade tümeninde görev yapan en az yedi askenn birliklerinde esrariçtiklen behrlendi. Kara Kuvvetlen Komutanlığı tarafından olayla ilgili olarak henüz hiçbır açıklama yapmadı. Banş ödülünü, G.Afrika'da ırkçılık politikasına son veren de Klerk ile Mandela paylaştı Nobel,siyah-beyazbanşınaDış Haberier Servisi - 1993 Nobel Banş Ödülü, Güney Af- rikalı siyah îider Nebon Mande- la ile Güney Afrika Cumhun- yetı Devlet Başkanı Frederikde Klerk e verildi. Nobel komitesi. ikı lidenn. Güney Afrika"daki ırkcılık po- litıkasıru (Aparlheid) banşçı yollarla ortadan kaldırma ça- balan nederuyle ödüllendıril- dıklerini açıkİadı. Komıtenın Başkanı Francis Sejersted. Mandela ile de Klerk'in Güney Afnka"nın demokratik kurum- lannı oluşturmasında büyük bir kişisel çaba ve sıyasal cesa- ret gösterdıklerinı söyledi. "Mandela ile de Klerk"ın banş ve uziaşma yolunda izledikleri yapıcı politika. dünyanın diğer soruıtlu bölgelerindeki çatışma- ların da banşcı > oldan çözülmesi için örnek olacaktır" dedı. Mandela ve de Klerk'e ödül- len 10 aralık tanhınde Norveç'- in başkenti Oslo'da duzenlene- cek bir törenle venlecek. Ödüle siyah lider Mandela ile birlikte layık görülen Güney Afnka Cumhunyeü Devlet KRONOLOJI Apartheid'dan banşauzanan43 yıl Dış Haberler Servisi - Gûney Afrika'da siyahiarla beyazlara banşma yolunu açan olayîar şöyle gelişti: • 1950- Hükümet. sonradan 'Apartheid' admı alacak olan ırkçı uygulamalan başiattı. • 1952 - Mandela iik kez tutuklandı. • 1960- Afrika Ulusai Kongresı (ANQ kapauldı. • 1%1 -Güney Afrika'da cumhuriyet ilan edildı. ANCyeraltına indi. • 1962 - Mandela tutuklanarak ömürboyu hapis cezasına çarpürüdı. • 1984 - Siyah rahip Desmond Tutu Nobel Banş Odülü'nü kazandı. ANÇ ile Zulu kökenli sivahlann kurduğu lnkathaÖzgürlük Partisı arasında anlaşmazlık başgösterdi. 1984'ten 1993"e kadar sürençaüşmalarda toplam 15 bin siyah öldü. • 1986-ABDyaptınm uygulamasım başiattı. Onu dığer Batılı hükümetler izledi. • 1989 - De Klerk devlet başkam oldu. •2Şubat 1990-DeKterkapartheıd politikaaru reddederek ANC'vi yasallaşürdı. • 11 Şubat 1990 - Mandela serbest bırakıldı. • Ağustosl990-ANCsılahhrnücadeleyi bırakü. • EyhH1991-ANCilehükümetbanş anlaşması imzaladı. • 20 Araük 1991 - Hükümet ile Apartheid karşıtı gruplar arasında ilk görüşmeler başladı. • 3 Haziran 1993 - Siyahlann da katılacağı ilk seçimlerin 27 Ntsan 1994'te yapılması kararlaştınldı. •8 Ekim 1993- BM yaptınmlan kaldırdı. Başkanı Frederik de Klerk. bu ödülün Güney Afrika'da banş için büyük bir esin kaynağı ola- cağını söyledi. De Klerk. ödüle layık görül- düğünün açıklanmasmdan hemen sonra Norveç radyosu- na verdıği demeçte "Bu büyük bir onur ve bunu mutlulukla ka- bul ediyorum. Barış için sadece Dr. Mandela >e ben değil, birçok lider çaba harcıyor. Bu ödülü, Güney Afrika'daki dinamik sü- rece katkıda bulunan tüm diğer liderler adına kabul ediyorum.*' ıfadesini kullandı Mandela ise ödülün banş. adalet ve demokrasi için \erdiğı mücadele için moral kaynağı olacağını söyledi. Mandela Jo- hannesburg'da düzenlediğı ba- sın toplanlısında. "Bu ödülü ülkemin cesur insanlanna adıyo- rum" dedı Mandela. "Sivahla- ra uygulanan baskı ve şiddete göz yumamkla suçladığınız bi- riyle aynı ödülü paylaşmak nasıl bir duygu" yolundaki soruyu yanıtlarken. "Güney Afrika'nın gerçekleri de Klerk'İe beni işbir- liği yapmaya zorlamıştır" dedı. Si yahlar da memnun Mandela'nın lideri olduğu Afrika Ulusai Kongresı (ANC) de Nobel Banş Ödülü'nün de Klerk ile Mandelaya verilme- sınden memnunluk duyduğunu açıkladı. Adını dınamıtin mucidi Alf- red Nobel"den alan Nobel Banş Ödülü. bir allın madalya ve 6.7 mılyon İsveç kuronu (845 bın dolar) para ödülündcn oluşu- yor. Daha önce iki Günej; Afnka- Iı lider Nobel Banş Ödülü'ne lavık görülmüştü Ödül, 1984 yıiında Rahip Desmond Tutu- ya. 1960 yıhnda ise dönemın ANC lideri A'bert Luthuli'ye verilmışti. Frederik de Klerk, Nobel Banş Odülü'nü kazanan ilk Güney Afrikalı beyaz lider oldu. Nobel'in eski sahipleri • 1978- Enver Sedat (Mısır). Menahem Begjn (İsrail) • 197°-RahibeTeresa • 1980-AdolfoPerez Esquivel (Arjantin) • 1981-BMMültecıler Yüksek Komisyonu • 1982-AlvaMyrdal(İsveç). AlfonsoGarcia Robles (Meksika) • 1983-LechWalesa (Polonya) • 1984 - Rahip Desmond Tutu (Güney Afrika) • 1985 - N ükleer Savaşın Önlenmesı İçin Uluslararası Fizikçiler Hareketı (ABD) • 1986 - Elie Wiesel (ABD) • 1987 - Oscar Anas (Kosta Rıka) • 1988 - Birleşmış Milletler Banş Gücü • 1989- Dalay Lama (Tibet) • 1990-MihailGorbaçov (Sovyetler Birliği) • 1991 - Aung San Suu Kyi (Burma) • 1992 - Rigoberta Menchu (Guatemala) PORTRE NELSON MANDELA G.Afrika'da siyah-beyaz düşmanlığını sona erdirmek için elele veren Mandela ile de Klerk, isimlerini tarihe yan yana yazdırdılar. Mücadeleninsembolü Bu y ılın Nobel Banş Ödülünü F. \V. de Klerk ile paylaşan Güney Afrika Ulusai Kongresı (ANC) lideri NeJson Mandela ırkçılıkla mucddelenin sembolü olarak tanınıyor. 75 yaşındaki Mandela'nın Güney Afnka'da21 martta yapılacak ilk genel seçımlerden sonra oluşturulacak ilk hükümetin lideri olacağına kesin gözüyle bakılıyor. Avukat olan Mandela, 27 yıl kaldığı cezaevinde ırkçılığa karşı verdiği mücadelesine devam etti. II şubat 1990 yıiında serbest bırakılan Mandela, hızlı bir şekilde ANC'yı sılahlı bir grup olmaktan çıkartıp yöneüme aday siyasi bir partıyedönüştürdü. Hükümeti yasadışı ve yoz olarak nıtelendiren Mandela, beyaz azınlığı ıstıkrann sağlanması önündeki en büyük engel olarak gördüğünü açıkça söylüyor. Cezaevindekı kötü koşullardan dolayı sağlığı kötüleşen Mandela 34 yıl evli kaldığı NVinnie Mandela ile boşandıktan veçoğunlukla Inkatha yanlılanyla girişilen çatışmalarda en yakın arkadaşlannı kaybetmesi üzerine büyük bir üzüntüyaşadı. 12Temmuz 1964'de ömürboyu hapts cezasına mahkum edilen Mandela, merkez cezaevine gönderilinceye dek Robben adasındaki hapıshanede 18 yıl boyunca taş kırdı. Nelson Rolihlaha Mandela 18 Haaran 1918 yılma Transkeı'deki küçük bir kulübededünyaya geldi. Johannesburg'da huhuk eğitimi aldığj sırada altın madeninde güvenlik görevlisi olarak çalıştı. Mandela'nın üççocuğu var. PORTRE F. W. DE KLERK Irk aynmına son verdi Bu yılın Nobel Banş Odülü'nü Afrika Ulusai Kongresi (ANC) lideri Netson Mandela ile paylaşan Güney Afnka Devlet Başkanı F. W. de Klerk siyahı siyasi hareketlerle görüşmeler başlatan ilk beyaz lider olarak Güney Afrika tanhine geçiyor. 57 yaşındaki de Klerk. 350 yıldır beyaz azınlığın boy unduruğu altında yaşay an siyah çoğunluğunun gıderek ülke polıtıkasmda etkıli olmaya başladığı 1989 yılına kadar Afrikanerlerin uysal bir üyesı ve ırkçı politıkalan savunmakla tantmyor. Uluslararasrbasktlarnedeniylede Klerk 1990 şubatında 1948 yılından bu yana iktidarda bulunan Ulusai Parü'nın ırk aynmı politikasından vazgeçeceğini açıkladı. Bu açıklamadan bırkaç gün sonra da 27 yıldır cezaev inden olan Neslon Mandela'yı serbest bıraktı. De Klerk attığı bu adımla yalnızca prestıj kazanmakla kalmadı. aynı zamanda BM yaptınmlannın kaldınlmasını sağladı. Ancak ülkedeki şiddet olaylann da bir azalma görülmedı. Gözlemciler. her açıİclamasında siyahlann beyazlan yönetmesine ızın vermeyeceğini vurgulayan de Klerkın ülkedeki şiddet olaylannı desteklediğıni belırtiyorlar. İyı birgolf oyuncusu olarak tanınan de Klerk ın ıkı oğlu ve bir kızı var. Papandreu dış politikayahızlıbaşladı Makedonya Yunanistan Başbakanı Makedonya SlPbİStan Papandreu'nun dışişleri bakanlığına getirdiği Cumhuriyetı ile ad sorununu çözmek amacıyla BM'de Karolos Papulyas Sırbistarfla ilişkileri tüm alanlarda yürütülen görüşmelerden çekildiklerini açıkladı. daha da geliştirmek istediklerini söyledi. Dış Haberler Servisi - Yunanis- tan'ın yenı başbakanı Andreas Pa- pandreu ilk icraatını dış polıkitada gerçekleştırdi. Papandreu Make- donya Cumhuriyetfnin adından kaynaklanan soruna çözum bul- mak amacıyla Birleşmış Mılletler (BM) gözetimınde Makedonya ile Yunanistan arasında yapılan görüş- melerden çekildiklerini açıkladı. AFP'nin haberine göre dün ABD'nin Atına Büyükelglığı yetki- lilerinden James \Villiams ile görü- şen Papandreu, görüşmeden sonra bir açıklama yaparak, "Yunanistan ad tarttşmasinda yer almayacak, bu konu bitmiştir'" dedı. Yunanistan Makedonya adının. tanh boyunca kendi kuzey bölgesıni de kapsayan alan için kullanıldığını sav unuyor ve bu gerekçeyle eskı Y u- goslavAa'nın Makedonya cumhun- yetınin bu adı almasına karşı çıkı- yor. Papulyas'm demeci Papandreu'nun geçen çarşamba günü kurduğu hükümette dışişleri bakanlığına getırilen Karolos Papul- yas ülkesının Sırbistan ile ilişkilerini tüm alanlarda daha da geliştireceği- ni söyledi. AA'nın habenne göre Papulyas, Dışişleri Bakanı olarak ilk demecinı verdiği Sırp televızyonunda "Yuna- nistan ile Sırbistan arasmda gelenek- sel, tarihi, kültürei ve dini bağlar vardır. İki ülke ilişkilerinin tüm alan- larda daha da geliştirilebileceğine inanıyorum. Yunanistan ile Sırbistan arasmdaki iyi ilişkiler hiçbir Balkan ülkesinin dtşarda bırakılmayacağı bir Balkan işbirliği için sağlam bir temel oluşturmaktadn-" diye konuştu. Y'unanistan'ın son yıllarda Bal- kanlar. Avrupa ve Akdeniz'deki ge- h'şmelenn dışında kaldığını da vur- gulayan Papulyas "Biz Yeni De- mokrasi Partisi'nden (NDP) farklı bir politika uygulamaya hazırız. \u- nanistan, A\rupa Topluluğu (AT) üveliğinin sağladığı tüm avantajları değerlendirerek etkin bir siyaset izle- yecektir"dedı. Dışışlen Bakanı Papulyas. Yuna- nıstan'ın Balkanlar'dakı savaşın yayılmasının önlenmesi. bu bölge- deki sorunlann banşçı yollarla çö- zümlenmesi ve AT yardımıyla Bal- kanlar'da tam bir işbirliğinin sağ- lanması amacıyla daha da faal bir pohtika uygulayacağını kaydederek YDP'nin üç buçuk yıllık iktidan dö- nemındeki sıyaselini de sert bir dille eleştırdi. Yunanistanda gecen pazar günü yapılan seçimlerde Andreas Pa- pandreu'nun liderlığini yaptığı PA- SOK birinci parti olmuş ve Papand- reu hükümetini geçen çarşamba günü açıklarraşu. Öte yandan Bosna-Hersek'te Sırplarla Hırvatlar arasındaki çatış- malar sürüyor. SOMALt Aidid: CIAyatııma bileyaklaşamadı LONDRA (AA) - Somalih General Muhammed Farah Ai- did ABD'ye meydan okuyarak Amerikan askerleriyle CIA'nın bir kez olsun yanına yaklaşa- madıklannı söyledi. General Aıdıd, The Indepen- dent gazetesinde yer alan söyle- şide ABD tarafından "kellesine ödül konulması" \e Somali'de Amenkan özel güçleriyle birlik- te ABD İstıbarat Örgütü CIA'- nın peşınde olmasma rağmen hiçbir zaman ciddı bir tehlike yaşamadığını kaydetts. Muhammed Farah Aidid. "Evimi bile bombalamadılar, ama hiçbir zaman kaçırılma ve- ya ölüm tehlikesi atlatmadım. Her zaman Mogadişu'dayım ve benim yanıma bile yaklaşamı- yorlar" dedi. ABD Başkanı Bill Clinton'ın Somali politıkasında değişiklik yapmasını olumlu karşıladığı- nı, ancak BM ve ABD tarafın- dan yayımlanan bildirilerdeki çehşkıler yüzünden saklanma- ya devam edeceğinı söyledi. General Aıdid. 24 Pakistanh BM askerinin öldüriilmesinden sorumlu tutulmasına ilişkin olarak da şöyle dedı: "Biz de bu askerîerin öldüriil- düğü 5 haziran tarihinden bu yana işlenen suçların sorumlula- rının bulunması için uluslararası bir komisyon kuriılması yolunda çağrıda bulunduk." BM Genel Sekreteri Butros Gali'yı de sert bir dılle eleştıren General Aıdıd. Gali'nın So- mah'nın eskı Cumhurbaşkanı Siad Barbe'ye destek çıktığını belırterek "Butros Gali, Somali halkına en büyük kötülükleri yapmış bir kisidir" diye konuş- tu ABD ve BM'yi yenilgiye uğ- ratmanın nasıl bir duygu oldu- ğuna ilişkin bir soruyu da Ge- neral Aidid "Adalet için çar- pışıp kazandığınızda mutlu bir insan oluyorsunuz. Beni destek- leyenlerle birlikte haklı bir mü- cadele verip, Somali'yi savundıı ğumuza inanıyorum" dıy e yanı ı ladı. Aıüıu ııı bir Mirt rehin tuttuktan sonra, önceki gün salıverdiği Amerikalı pilot tedavi çin Almanya'va gönderildi. Tahran Bağdat'la yafinlaşma çabasında TAHRAN (AA) - ABD'nin uluslara- rası alanda kendisini yalnız bırakma giri- şimlerine karşı İran. kısa süre öncesine kadar bölgedeki en büyük düşmanlan olarak nitelediği Irak ve Suudı Arabis- tan'la ilişkilerini normalleştirme çabş- malanna hız verdı. İran ve Irak arasında. 8 yıl süren (1980-1988) savaşla ilgılı sorunlann çö- zülmesine yönelik görüşmeler. 3 yıllık kesintıden sonra bugün Bağdat'ta yeni- den başhyor. Askıdaki sorunlar Tahran Radyosu. görüşmeler sırasın- da İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ce- vat Zarifin Iraklı yöneticilerle birlikte "askıdaki sorunları" ele alacağını bildir- di. Dışişleri Bakanı AIi Ekber Velayeti de geçen hafta yaptığı açıklamada görüş- melerin yeniden başlayacağını bildirir- ken "Irakla sorunları çözümlemeye ka- rarlıyız" ifadesinı kullanmıştı. AFP'nin bildırdığine göre Tahran'- daki \abanci dıplomatik çevreler "Tah- ran"ın Bağdat'a yakınlaşma planı taktik- ten başka bir şey değil. İran rejimi bu y olla ABD'ye ve bölgedeki Arap müttefikleri- ne, oyunlarını her zaman bozabileceğini ve kendisini yalnızlığa itmek yerine işbirliği yapmalarının daha iyi olacağını göster- meye çalışıyor" yorumunda bulunuyor. Suudi Arabistan ABD'nin baskı çembenni kırmak için İran aynca Batılı ülkelerin nüfuz alanı içindeki Suudi Arabistan ve Körfez ülke- lenyle de ilişkilerini normalleştinneye çalışıyor. 12 yıl süren soğukluktan sonra Ri- yad'la banşmak, Tahran ıçın hem diğer Körfez ülkeleri ile işbirliği yapması için bir anahtar nitelıği taşıyacak hem de OPEC içınde petrol fıyatlannın belirlen- mesinde rolünü arttıracak. Gelirinin yüzde 90'ını petrolden sağla- yan İran için petrol fıyatlannın arttınl- ması yaşamsal önem taşıyor ve bu amaç- la yakınlaşmay a çahşüğı Riyad'la bir do- ruk topiantısı yapılması ıçın çaba har- cıyor.