Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16 EKİM 1993 CUMARTESİ 8 DIŞ HABERLER Rabin'den sûpppiz ziyaret • KUDÜS(AA)-Çinde, temaslannı tamamlayan îsraıl başbakanı İzak Rabın'in sürpriz bir kararia Endonezya'ya gittiği bildirildı. İsrail hükümeti sözcüsü Reuter'e yaptığı açıklamada "Başbakan birkaç saatüğine gittiği Cakarta'da Endonezya Devlet Başkanı ile görûştü" dedi. Sözcü, Endonezya'daki temaslannı tamamlayan Rabin'in Singapur'a geçüğini belirtti. İsrail, halkının çoğu Müslümanlardan oluşan Endonezya ile diplomatik ilişkisi bulunmuyor. 1948sürgünleri dönemiyop • KUDÜS(AA)-İsraıl Dışişleri Bakan Yardımcısı YosıBeylin. I948'dekiilk İsrail-Arap savaşında evlerinden sürülen Filistinliler'in İsrail'e dönmelerinin söz konusu olmadığnı bildirdi. Tunus'taki çok tarafb görüşmelerin 4. turuna katıldıktan sonra ülkesine dönen Beylin, İsrail radyosundan yaptığı konuşmada "Heriki tarafda nerede durulacağının bihncindeler. 1948 mültecılennın yönetıcileri, egemen İsrail devleti sınırlan içine dönemeyeceklerini iyi biliyorlar" dedi. Kımm TöPkleri'ne yapı kontenjan • MOSKOYA(AA)- Ukrayna bünyesındeki KınmÖzerk Cumhuriyeti Parlamentosu, Kınm Türkleri'nın gelecek yıl mart ayında yapılması planlanan milletvekili secimleri için parkmento bünyesinde istedıği 28 sandalyelik kontenjanın yansıru kabul etti. Kınm Parlamentosu'nun önceki geceoturumunda kabul • edilen seçim yasasına göre Kınm Türkleri, 27 martta yapılacak seçimlerde oluşacak 80 üyeli yeni parlamentoda 14sandalyeye sahipolacaklar. Grozni karanlıjja gömâMû • MOSKOVA(AA)- Rusya'dan tek yanlı olarak bağımsızlık ilan eden ve Devlet Başkanı Boris Yeltsin'in 12aralıkta yapılmasını kararlaştırdığı seçımlere kaülmayacağını açıklayanÇecen Cumhunyeti'nin başkenti Grozni, önceki gece elektrik kesintisi nedeniyle karanlığa gömüldü. TASS'ın tüm Groznı'nin enerjisiz kalmasına neden olan kesintinin bir 'anzadan' kaynaklandığını bildirdi. Ancak Groznı'ye enerji aktaran 12transformatörün tümünün aynı anda anzalanmasının "Çok ilginç bir raslantı" olduğu belirtiliyor. Madencilep kuptuldu • JOH ANNESBL RG (AA) Güney Afrika'daki bir alün madeninde kuyunun çökmesi sonucu yerin 3 bin metrealtında mahsuralan 120 madencinin tümünün kurtanldığı, madende başka madenci kalıp kalmadığmın araştınldığı bildirildi. Yetkililerin yaptığı açıklamaya göre çarşamba günü meydana gelen kazadan sonra dün kurtanlan 40 madencıden sonra kalan 80 madenci de yeryüzüne çıkanldı ve hıçbınnin yaralı olmadığı behrlendi. Kazadan hemen sonra 2 bin 600 madenci deımdat çıkışındankendi olanaklan ile kurtulmayı başannışlardı. Soapes Güney Kope'de • SEL L (AA) - Resmi bir ziyaret amacıyla Güney Kore'ye giden Portekiz Devlet Başkanı Mario Soares, dün Güney Kore Devlet Başkanı Kim Young-Sam ile görüştü. Güney Kore Devlet Başkanbğı sözcüsü, yaptığı açıklamada. Kim'in görüşmede Portekiz'in komünıst Kuzey Kore'yi uluslararası kurtarmak konusunda rol oynayabileceğini söylediği kaydedildi. Açıklamada "Kim. Avrupa'da Kuzey Kore ile diplomatik ilişkiyi koruyan tek ülke olan Portekız'den. bu kapalı ülkeyı açılması ve refomılar yaparak Global topluma kanşması konusunda ikna etmeye çalışmasıru istedi" ıfadesi kullanıldı. Moskova, AKKA'da kanat bölgeleri için getirilen bütün sınırlamalann kaldınlması talebini Batı'ya iletti Rıısya 1300 tankdahaisliyor LALE SARIÎBRAHİMOĞLU ANKARA - Rusya Federasyonu, Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Anlaşmasrrun (AKKA), kanat böl- gesi için getirdigi bütün sınırlamala- nn kalkmasını istediğini Batılı ülke- lere bildirdi. Rusya'nın. Türkiye'yi de içeren kanat bölgelerinin tavan- lannı belirleyen AKKA'nın 5. mad- desinin askıya abnmasını istediği öğrenildi. Rusya'nın, dağılan eski Sovyetler Birlıği sınırlannı yeniden oluştur- ması anlamına gelen bu isteği çerçe- vesinde, Kuzey Kafkasya kanat bölgesinde 1300 ek tank istediği öğ- renildi. Diplomatik kaynaklar, böyle bır talebin. Moskova'nın Kuzey Kaf- kasya kanat bölgesine "vahiin" bo- yutlarda silah yığınağı yapması an- lamına geldiğıni ve masaya getinldi- ğinde kabul edilmesınin mümkün olamayacağını bildirdiler. Ankara, Rusya'nın son olarak Gürcistan ile 9 ayn askeri anlaşrna yaparak Türkiye'ye smırdaş bu ül- kede Kızıl Ordunun kabcı hale gel- mesine yönelik endişelerini Batılı ül- kelere de anlatmaya devam ediyor. Ankara. Batılı ülkelerin Rusya'- daki ekonomik reformlara destek verirken Moskova'nın dış politika- sında izlediği "hegemonyacı" emel- lerine karşı sessiz kalmasından son derece rahatsız. Cumhuriyet'e bilgi veren diplo- matik kaynaklar, Rusya'nın merke- zi Viyana'daki ortak danışma gru- buna AKKA'nın Kuzey Kafkasya kanat bölgesinde kendısıne tahsis edilen tavanlarda arttınma gıdebil- mesi için anlaşmanın 5. maddesinin askıya alınmasını talep ettiğini söy- ledi. Moskova'nın bugüne kadar ka- muoyuna yansımayan. Kuzey Kaf- kasya'da bulunanlara ek olarak is- tediği tank sayısının ıse 1300 olduğu öğrenildi. Diplomatik kaynaklar. bunun da Rusya'nın Kuzey Kafkasya ve Le- ningrad ıçın öngörülen 700 tanka ek olarak 1300 tankı bu bölgeye yığ- ması anlamına geldiğine dıkkat çek- tiler. Rusya'nın AKKA'ya göre saptanan toplam tank sayısı ıse 6 bin 480. AKKA. üye ülkelere. beş silah sınıfında smırlama getiriyor. Rusya'nın gerek Türkiye gerekse ötekı bellibaşlı AKKA ımzacısı ül- keler nezdinde yaptığı gırişim çerçe- vesinde, askıya alınmasını istediği 5. madde ise kanat bölgelerinde üye ülkelere tahsis edilen miktarlan be- lirliyor. Batılı ülkelerden çekilecek silahla- nn kanat ülkelerine gelmelerinın önlenmesini de amaçlayan, AK- KA'nın 5. maddesinin askıya alı- nması. kanat bölgelerinde bütün sınırlamalann kalkması ve böylelik- le Rusya'nın Kuzey Kafkasya'ya si- lah yığması anlamına geliyor. Bu maddenin askıya alınmasının getireceği ikinci sakınca ise Rusya'- nın arttınma gittiği miktarlan öteki kanat ülkeleri Ennenistan. Gürcis- tan ve Azerbaycan ile paylaşmak için görüşme masasına oturması. Rusya'nın istediği silah miktarla- nnı arturabilmesi ve öteki kanat ül- keleri ile yapacağı yeniden tavan be- lirleme gibi bır anlaşmanın sonuçta Viyana'da tüm imzacı ülkelerin onayıyla gerçekleşmesi gerekiyor. AKKA'nın 33 imzacı ülkesi ara- sında kanat ülkeleri, Türkiye, Yu- nanistan, Norveç, İzlanda. Bulga- ristan. Romanya, Moldava, Ukray- na'nın Odesa bölgesi, Rusya'nın Kuzey Kafkasya ve Leningrad böl- gesi ile Ermenistan. Azerbaycan ve Gürcistan'dan oluşuyor. WASHEVGTON FKO'ye yaptınmlar kalkıyorWASHINGTON (AA) - ABD Senato- su. İsrail ile tarihi özerklik anlaşmasını im- zalayan Filistin Kurtuluş Örgütü'ne (FKÖ) karşı uygulanan yaünmlan kaldı- ran bir tasanyı kabul etti. Tasan, imzala- narak yürürlüğe gjrmesi için Başkan Bfll Cbnton'a gönderildi. ABD yatınmlanrun kaldınlmasıyla FKÖ, Washington'da bir temsilcılik açabi- lecek ve Amenkan yardımından yararla- nabilecek. Ancak senatonun kabul ettiğı tasanda çekince olarak yaptınmlar 1 ocak 1994 tarihine kadar kaldınldı. O tarihteki duruma göre yaptınmlar ya süresiz olarak kaldınlacak veya başka bir karar alınacak. Öte yandan Avrupa Topluluğu (AT) Dönem Başkanlığı'nı yürütmekte olan Belçika'nın Dışişleri Bakanı VVilly Claes, FKÖ lideri Yaser Arafat la görüştü. Claes görüşmeden sonra yaptığı açıklamada, "ATnin, İsrail-Arap Ortak Pazarı kurul- ması fikrini desteklediğiru"" bildirdi. Claes. İsrail-Fihstin ekonomik ibskıleri- nin dar çerçevede kalamayacağıru, Urdün, Mısır ve ileride Suriye ile Ürdün'ün de ku- rulacak Ortak Pazara katılmalannın ge- rektiğini ifade etti. tsrail- FKÖ heyetleri arasmda banş görüşmeleri yapılırken, Fiüstinli kadınlar Batı Şeria'da tutuklu bulunan \akinlan için gösteri yaptılar. Erdal Inönü, iktidann erken genel secimleri iki hafta ertelemeyi kabul ettiğini açıkladı KKTCMe iktidarla ııııüıalefetıızlaşıyor İZZETRIZAYALIN LEFKOŞA - KKTC'de iktidardaki Ulusal Birlik Partisi ve (UBP) muhale- fetin karşıbkh girişimleriyle uzlaşma noktasına yaklaşıldı. İktidar kanadı, se- çim lenn iki hafta ertelenerek seçim ya- sasına üst baraj olarak yüzde 36 oranı- nın eklenmesinı ve bu oranı aşan parti- nin. "fazladan" yüzde 19 yani 10 millet- vekillıği almasını kabul ederken muha- lefet partileri . SHP Onursal Başkanı Erdal tnönü'nün huzurunda, buna karşı şı üç seçenek sundular: 1 - Yüzde 37 oranında üst barajla "faz- ladan" yüzde 10 yani 5 milletvekilliği, 2 - Yüzde 38 üst barajla 'iazladan'' yüzde 19 yani 10 milktvekilliği. 3 - Yüzde 40 üst barajla, "fazladan" yüzde 10 yani 5 milletvekiliği. UBP önerisine göre yüzde 36 oy ora- nını üç seçim bölgesinden herhangi bi- rinde alan bir parti yüzde 19 milletvekil- liği avantaj sağlıyacak; herhangi bir se- çim bölgesinde bu oy oranına ulaşıl- maması durumunda milletvekıleri nispi sistemle (D'hont Sistemı) belirlenecek. Partilenn. milletvekili çıkarabilmesi ıçın ülke geneiinde yüzde 5 oy barajını aşma- sı gerekecek. Öneri, bölgesel alt baraj içermiyor. KKTC Başbakanı Derviş Eroğlu'nun dün İzmir Sanayici ve İşadamlan Der- neği'nin cağnlışı olarak gittiği İzmir'den döndükten sonra UBP yetİuli kunılla- nyla değerlendireceği ^muhalefet öneri- lcri"nin kabulü durumunda seçimler aralık ayında yapılacak. İktidar ile muhalefet arasında arabu- luculuk yapmak amıayla 2 gün boyun- ça KKTC'de görüşmelerde bulunan İnönü dün Türkiye'ye döndü. İnönü KKTC'den aynlmadan önce TC Büyü- kdciliğYnde düzcnlediğı basın toplantı- sında. "Yapabileceğini vaptığma inandı- ğını ve Kuze\ Kıbrıs'tan gelişmeleri çok olumlu bir noktada bırakarak aynldığı- nı" açıkladı. İnönü basın toplantısında özetle şöy- le konuştu: "İktidar partisinin bir adım atması ve muhaleferin de buna cevap venmesi so- nunda bir uzlaşma noktasına yaklaşddı- ğını göriiyorum. L mutla aynlıyorum, uz- laşmaya vanbnakta olduğunu görüyo- rum. Hükiimet. secimleri iki hafta erteleme- yi kabul etti. Tüm partilenn secime gir- meleri gerek. Tüm tarafların anlav t? gös- termesinden mutluluk du\dum. L'zun Kıbrts mücadelesinde, sotnıca yaklaşmışken birliğimi/i koruyarak bu davayı başanya götürmek gerekir. İşte bu nedenle bu seçim önemlidir. KKTCdeki şimdiki mesde. secimleri yapmak ve halkın iradesini en sağlıklı, en düriist şekilde ortaya çıkannaktır. Bun- dan sonra da hedef. bu demokratik yapı içinde davayı savunmaya >e \ eni sonuçlar almava gitmektir. İç politika kavgalan yüzünden d«şa karşı zavıf düşmemek gerekiyor.''' KIBRISSORUNU Londra'danRum Yönetimfneuyan • Rum gazeteleri, İngiltere'nin Kıbns siyasetinin değiştiği ve konfederasyon eğiliminin ağırlık kazandığı yolunda yorumlar yapıyor. EDİPEMtLÖYMEN LONDRA - 21-25 ekımde Kıbns Rum Yönetımi'nin ev sahiplıği yapacağı İngihz Ulus- lar Topluluğu (Commonvve- alth) liderler donık toplantısı- nda Kıbns sorununun bir nu- maralı gündem _ maddesi ola- cağı anlaşıbyor. İngiltere Dışiş- leri Bakanı Douglas Hurd. d o ruk öncesinde Kıbns'a giderek, sorunun gündeme nasıl alına- cağını Kıbns Rum Yönetimi ile görüşecek. Kraliçe Elizabeth de 19 ekim salı günü Kıbns'a res- mi ziyaretine başhyor. Doruk toplantısına Başbakan John Major da katıbyor. Dışışlen Bakanı Hurd'ün, Kraliçe Elizabeth'inresmizıya- reti bahanesiyle doruk top- lantısı öncesinde Kıbns'a git- mesinin nedenlenni soran Gu- ardian gazetesme verdiğı yarut, İngiltere"nin Kıbns sorununa ibşkın tutumunda bazı değışik- likler olmaya başladıgı yönün- de yorumlandı. Hurd kısa yanıünda, "Bütün Commonvve- arth. Kıbns sorununa çözüm bu- lunmasını zorlaştıracak ve buna yarduncı olmayacak hiçbir şey sö> lememeye. yapmamaya gay- ret göstermeü" demekle yetındi. Kıbns hükümetinin bu hassasi- yetı anladığını umduğunu ekle- di. Diplomatik ve dolaylı bir dille anlatıhnak ısteneni Guar- dian gazetesi şöyle yorumladı: "Bakan Hurd. Kıbns Rum Yö- netimi Lideri Glafkos Klerides ile görüşecek ve Kıbrs Rum- lannın, tek yanlı destek isteye- rek Conunonwealth üyelerini güç dunımda bırakmamasını sağlayacak." îngiltere'nin. Commonvve- alth toplantılannı bugüne ka- dar sürekli olarak Kıbns soru- nu konusunda sadece Kıbns Rum Yönetimi'nin tezini savu- nan bildirilere indirgemeyi gele- nek haline getiren Rum Yöneti- mi'ni bu kez "öoceden uyanna- yı" düşündüğü anlaşıhyor. Ba- kan Hurd'ün çok ihtiyath bir dille yaptığı açıklama bır s'üre önce Dışişleri Bakan Yardımcısı Barones Chalker'ın, "Kıbrıs'ta federasyon tek çözüm değildir. konfederasyon gibi baş- ka çözümler de olabilir" yolun- daki demecıyle yakm duruyor. Nitekim Kıbns Rum gazeteleri. Barones Chalker'ın bu demeci- nin ardından İngiltere'nin Kıbns siyasetinin değiştiği ve konfederasyon eğiliminin ağırlık kazandığı yolunda yo- rumlara girişmişlerdi. Hurd. 20 ekim çarşamba günü de Birleşmiş Milletler Ge- nel Sekreteri'nin özel Kıbns Temsilci Yardımcısı Gustav Feissel'in de katılacağı bir ye- mekte Lefkoşa'da Ledra Pa- las'da Klerides ile KKTC Cum- hurbaşkanı Rauf Denktaş'ı bir araya getırecek. KARABAĞ BARIŞ PLANI Ankara Bakü'yü yumuşattı Dış Haberler Servisi - Birleşmiş Millet- ler (BM) Güvenlik Konseyi AGİK Minsk Grubu'nun Azerbaycan ile Dağ- lık Karabağ Ermenileri arasındaki sava- şı sona erdirmek amacıvla hazırladığı planda yer alan "Acil Önkmter Tak- vimi"ni onayladı. Daha önce söz konusu takvimi Ermenilerin işgal ettıkleri bölge- lerden koşulsuz olarak çekılmesinı ön- gönnediğı için reddeden Azerbaycan yö- netiminin Türkiye'nin devreye girmesiy- le takvimi kabul etme noktasına geldiği bildiriliyor. Ennenistan ve Dağlık Kara- bağ Ermenileri takvimi olumlu karşı- lamışlardı. Acil Onlemler Takvimi Azeri-Ermeni savaşında Azerbaycan, Ermenistan ve Dağlık Karabağ Ermenilerini taraf ola- rak tanımlıyor ve 2 kasımda üç taraf ara- smda banş görüşmelenni başlanmasını öngörüyor. Takvim, Ermenilerin Laçin ve Şuşa dışındaki işgal topraklanru bo- şaltmasmı, Laçin ve Şuşa'run daha sonra ele alınmasını öngörüyor. AA'nın haberine BM Güvenlik Kon- seyı'nde dün oybırlığiyle alınan 874 sayılı kararda, "Gü>enlik Konseyi tarafları 6 hafta önce ilan edilen ateşkese uymaya çağırır; AGİK barış süreci ve Minsk Gru- bu'nun çabalarına tam desteğini >inekr, Minsk Grubu'nun hazarlıdığı takvimi memmunlukla karşılar ve tarafları takvi- mi kabul etmeye çağınr" dendi. Azerbaycan'ın BM temsilciliğindeki maslahatgüzan Yaşar Aliyev, geçen haf- ta içinde Güvenlik Konseyf ne gönderdi- ği mektupta, Minsk Grubu'nun önerdiği son banş planının. Ermenilerin işgal et- tıkleri tüm Azerbaycan topraklanndan "koşulsuz" olarak çekilmelerini öngören BM kararlanna uymadığma dikkat çe- kerek takvimi ve bu takvimi destekleyen herhangi bir BM Güvenlik Konseyi ka- rannı kabul etmeyeceklerinı bıldirmiştı. Ancak Azen ve Türk heyetleri arasın- da Ankara'da yürütülen görüşmeler so- nucunda Bakü'nün takvimi "koşullu ola- rak" kabul etme noktasına geldiği bil- dinliyor. AA'nın haberine göre Azeri yetkililer Laçin ve Şuşa işgallerinın 2 ka- sımda Minsk'te yapılması beklenen banş konferansında ele ahnması koşuluyla takvime uyabilecekleklerini belirtüler. Ankara'dakı yetkililer de söz konusu takvimi içeren banş pabnın Azerbaycan için en uygun plan olduğunu söylediler. DIŞ BASIN Clinton sınanıyor Clintonın Somali'ye ilişkin yeni politikası sınanıyor. Clintonın alü ay içinde Somali'den çekilebileceklennı söylemesinin üstünden çok geçmedi. General Aidid tek taraflı ateşkes ilan etmesine karşın ABD'nin Somali Büyükelçisi RobertOakley politik istikrann nasıl sağlanabileceğini belirlemekle görevlendirildi. Peki bu tutacak mı? Somali'deki BM Banş Gücü askerlerinin yüzde 20'sini oluşturan ABD birliklerini geri çekilmesinden sonra diğer ülkelerin de ya askerlerini azaltacağı ya da hemen hemen hepsinı cekmeleri beldeniyor. Böyle bir durum ise komşu ülke Eritre ile Etıyopya'ya fazladan bir yük yüklüyor. Onlar Somali'deki durumu tam bilmiyorlar, ancak başansızlık onlann omuzuna yüklenecek. Birbölge ülkesi olarak Somali'den çekibne lüksüne sahip değiller. Birleşmiş Milletler ve ABD General Aidid'in BM askerlerini öldürmedeki rolünü tartışıyorlar ve onu politik bir lider gibi görmeye haarlar. Ancak bölge ülkeleri "Afrikalı sonına Afrikalı çözüm" anlayışı içinde Aidid'i yönetime getirme çabasındalar. Uluslararası stratejinin Somali'de başansız obnası ortaya büyük miktarda ve gereksız bir harcama çıkardı. Bu birazda ABD'nin değişen polıtıkasından kaynaklandı ve bunu inkar etmenin anlamı yok. (13 Ekim) Internatıonai Herald Tribune'den f Size söylüyorum \ demokrasi budur! Adalet Bakanı Mailary'nin öldürülmesinden sonra Haiti'de şiddetin tırmanmasından korkuluyor. Haiti'de Adalet Bakanı öldüriUdüDış Haberler Servisi - Demokrasiye geçiş sancılan yaşayan Haıtidunılmuyor. Ülkenin demokrasi yanlısı Adalet Bakanı Guy Malary öldürüldü. Malary, önceki akşam bakanbktanotomobıhyleaynbrken bir başka otomobilden açılan ateş sonucu yaşamını yitırdı. Haiti'dekı asken yönetim iledevnk Devlet Başkanı Jean-Bertrand Aristide arasında demokrasinin yeniden kurulması konusunda Nevv York'ta sağlanan anlaşmanın uygulanmasına ilişkin ülkede anlaşmazlıklar cıkmasından bu yana ilk kez bir hükümet üyesının öldürüldüğüne dıkkat çekibyor. Yeltsin'den yine sansür Rusya da Boris Yeltsin enformasy ona yeniden el koydu. 15 yayın organını yasaklamakla iktidar bir kez daha sansüre yönelmiş bulunuyor. Enformasyon Bakanlığı'na yeni atanan. Vladimir Şumeyko, "Görevimiz. Soyvetler'den arındırılmış Rusya'nın jeni ideolojisini sergilemektir" diye konuştu geçenlerde. Söyledikleri de vakit kaybedilmeden derhal uygulanmaya başlandı: 15 yayın organıyla bırlikte Saint-Petersburg televizyonunun ünlü programı "600 saniye" yasaklandı. Kuşkusuz yasaklanan kımi gazeteler arasında "Rus davası" gibi ırkçılıkla Yahudi aleyhtarbğını acıkca savunanlar var. Ancak bu yasaklamalann yani sıra Enformasyon Bakanlığı'nm kaygı verici diğer girişimleri degözlenmekte. Eski SSCB'nin Komünist Partisi'nin resmi organı Pravda ile Boris Yetsin tarafından feshedibniş Rus Parlamentosu'nun eski organı Sovietskaya Rossia ve milbyetçi görüşleriyle tanınan "Rus Habercia" gazetelerine karşı uygulanan yönteme karşı çıkıyor bağımsız basın. Ekmek fiyatlannın serbest bırakılması gibi halkçı olmayan onlemler hükümet tarafından abnırken basının gözaltına ahnması basit bir rastlantı değildir. (15 ekim)