Katalog

16 KASIM 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/U DEMIROZLU Stovenya, Hırvatistan, Bosna-Hersek... Avrupa bütünleşmesi, tek bir ekonomiye doğru yol alan dünya... Ütopya demeyeyim, ama günümüzün bu güzel ide- allerinin, daha ilk adımlannı atarken alt-üst olmaması için Yu- goslavya'daki iç savaşın bir an önce sona ermesi gerekiyor. Oysa Hırvatistan'daki savaş giderek şiddetleniyor. Avrupa bütünleşmesi, son beş yılda sonuçları daha da be- lirginleşen somut adımlar atmış bulunuyor. Tek bir ekonomi- ye doğru yol alan dünya düşüncesinin önûndeyse kuzey- güney ilişkilerine değgin çok büyük, devcil sorunlar duruyor. Avrupa bütünleşmesinin, dünyanın bu bötgesinde, kendi çev- resinin dışında da olumlu sonuçlarının görülebilmesi ıçın Sov- yetler Birliği'nde ekonomik ve sıyasal iştikrarın sağlanması gerekiyor. Oysa bu bütünleşme Avrupa-İslam ülkeleri arasın- da doğabilecek bir kutuplaşmanın ilk işaretlerini vermiş gi- bi. Bu bakımdan Ortadoğu Banş Konferansı, insanlık için bü- yük önem taşıyor. Slovenya'nın bağımsıztığı yeni yıldan başlayarak resmi planda yürürlüğe girecek. Bu yüzden Skven dipiomasisi, Av- rupa ülkeleriyle çok yakın ilişkilere başlamış bulunuyor. Yugoslavya'daki çatışmaya Müslüman-Türk asıllı nûfusun ağır bastığı Bosna-Hersek'in de çekilmesi, sorunu çok da- ha içinden çıkılması güç duruma getirebilecek. Bu çatışma- ya Bosna-Hersek'in sürüklenmesi olasılığına potansiyel bir olgu gözüyle bakılıyor. Bu bakımdan da Yugoslavya'da barı- şın bir an önce kurulması gerek. Yugoslavya'da başta Bosna-Hersek otmak üzere, 4 milyon Müslüman yaşıyor. Saraybosna, Katoliklerin, Ortodoksların, Musevılerin ve Müslümanların bir arada yaşadıkları kozmo- polit bir kent. Öte yandan, bu ülkedeki Müslümanlara son yıllarda Libya ıle Suudi Arabistan'ın kol kanat gerdiği de bi- ^ — — — — ^ — ^ — linmekte. Bu ülkelerin YugOSİavya'dakİ yardımıyla yüzden çok çaUşmaya Müslüman-Türk g^TrlbJSÜSS asilll nufuSUP ağir.bastlğl ge ien 'din bilginleri 1 , Bosna-Hersek'İn de Yugoslavya'da, Islamın çekilmesi, sorunu daha S S S ^ - g g guç duruma getirebilecek. kuşakiara, din biigisi " " ^ • ^ ^ ^ " • ^ ^ ^ ^ ~ " ~ ~ ~ " " - ~ öğreten kurslar veri- yorlar. Genel olarak halk dine dönüşü memnuniyetle karşılı- yor. Ülkedeki etnik topluluklar ayrışmaya başlayınca, normal halk tabakasının kendi kimliğini aramak konusunda ilk kar- şılaşttğı kurum bu 'din' kurumu. Libya ile Suudi Arabistan Yu- goslavya Müslümanları üzerinde, Osmanlı imparatorluğu 1 nun eskiden germiş olduğu manevi kanadı, bugün, germek istiyor sanki. Ülkedeki Sırplarsa Ortodoks. Hırvatlar Katolik. Bütünleşen Avrupa, başta Fransa ile Almanya olmak üze- re, bu ilk adımda, Batı Avrupa'nın doğusundaki olaylara ba- rışçı çözüm bulabilmek amacıyla da bağımsız bir Avrupa gü- venlik gücü oluşturmak istiyor. Macaristan'la, Çekoslovakya 1 da ekonomik ve siyasi durum, bugün daha iyi görünüyor. Ama Polonya'nın, Romanya'nın, onların da ötesinde Sovyetler Bir- ligi'nin ekonomik sorunları çok ağır. Son on yılda Suudi Arabistan, aynı etkinliği Türkiye'de de gösterdi; Almanya'dakı Türkler arasında da. Halklar arasın- daki kutuplaşmayı arttırabilecek olan bu etkinlik, en tehlike- li bir girişımdir. Burada söz konusu olan inanç özgürlüğüne saygı ya da daha doğru bir deyışle dinin köklerine dönüş de- ğildir. Siyasi bir girişımdir bu. Ekonomik temeli güçlü siyasi bir girişim. Yugoslavya Federasyonu'nda (elbette bu ülke bir federas- yon olduğu için) bu federasyona bağlı ülkelerin meclisleri- nin karartarıyla bağımsızlıklannı ilan edebilmeleri hakkı ta- nınmalıydı. Oysa ülkede yapılan son seçimlerden sonra ay- rışma hızlanınca Sırbistan 'anayasal darbe' diyebileceğimız bir eylemle ortak Yugoslav devletine sahip çıktı. Federasyo- nun ortaklaşa ordusu 'federal ordu'da da Sırp unsurları ağır bastıgı için, öteki cumhuriyetlerde bastırma hareketlerine gı- risme gücünü kendinde buldu. Öyle anlaşılıyor ki, Sırbistan'ın altbilincinde -bir ölçüde- Büyük Sırbistan düşüncesi de yatı- yor. Oysa Büyük Sırbistan ideali, bu topraklara Osmanlıla- nn yayılmasından önceye -14.yy'a- ılişkin bir düşünce. Yugoslavya'da bütün aklı başındaki ınsanlar, bu kardeş kav- gasının saçmalığının altını çiziyorlar. Banş ve beraberlik için çalışan çok kişi -bunların arasında aydınlar ve din adamları da- var. Bağımsızlık isteyen cumhuriyetlerin bu istemlerine saygılı davranmak sorunları çözmeye yarayacak en doğru yol oysaki. Bağımsız olmak isteyen, kültürel-ulusal kimliklerine kavuşmak isteyen cumhuriyetler, bağımsızlık havasını tattık- tan sonra yeni bir bağımsız devletler konfederasyonunda ya da commonvvealth gibi bir birlikte bir arada olabilirlerdi. Yu- goslavya sorununun geniş bir liberalizm içinde çozümlenme- si gerekttği şuradan da belliydi: Halk topluluklan az çok ka- nşmışlardı birbırierine. Örneğin Sırbistan'da yaşayan Hırvatlar, Hırvatistan'da yaşayan Sırptar var. Örneğin Hırvatistan'da doğ- (Arkası 14. Sayfada) SSCB Devlet Başkani'Birlik sağlcmmazsa 'sert önlerrüene' başvurulacak Gorbfden birlik uyarısıGorbaçov ve 7 cumhuriyet liderinin, ülkenin adının 'Egemen Devletler Birliği' olarak değiştirilmesi ve cumhuriyetlerin kendi anayasalarıyla yönetilmeleri yönünde aldıkları kararlar, diğer cumhuriyetlerce de onaylandıktan sonra yürürlüğe girecek. Dış Haberier Serrisi — Sov- yetler Birliği Devlet Başkanı Mi- hail S. Gortıaçov, cumhuriyetle- rin Moskova ile siyasal bir bir- lik oluşturmaya yanaşmamala- n durumunda 'sert önlemlere başvorulacagı' uyansında bu- lundu. Devlet Başkanı Gorbaçov, birüğe bağlı cumhuriyetlerden 7'sinin devlet başkanlanyla ön- ceki gün yaptığı toplantının ar- dından Sovyet televizyonuna verdiği demeçte, Sovyetler Bir- liği'nin içinde buhınduğu duru- mun 'güçlu bir yönctim' gerek- tirdiğini belirterek "Siyasal bir biftik «•toşmaa.bu güçlü yönc- tfani kannamızı sağlayacaktır. Bonu gtrçtkleştirenıezsek, Deri- de kendimizi daha da güç bir dvrnrada bulabfliriz" dedi. Gor- baçov, ülkenin siyasal birliği sağlayamaması halinde sert ön- lemlere başvunnak zorunda ka- labüeceklerini, bunun 'demok- ratik haklann askıya alınmasııı»' kadar uzanabilece- ğini de belirtti. Gorbaçov şöyle konuştu: "Siyasal biriigi sağla- ouk için daka sert darranma- nuz gerekecektir. Ştandrye dek demoknsi alaoıada kaydettiği- miz bötöa geüşmeler bir aada yok oUbBecek, yapmak isteme- memize karşın haklarm askıya alınmam gerekebüecektir. Hare- ketc geçmekte gedlanemiz ise ttlkeyi öliime gdrörmekle eşan- lamlıdır." Gorbaçov ve 7 cumhuriyetin liderlerinin katıhmıyla önceki gün gerçekleştirilen Devlet Kon- seyi toplantısında, ülkenin adı- nın 'Egemen Devletler BirMgi' olarak değiştirilmesi ve Sovyet anayasasının lağvedilerek, cum- huriyetlerin kendi anayasalany- la yönetimleri kararlaştınlmışü. Geçen ağustos ayında gerçekleş- tirilen darbe girişimi nedeniyle imzalanması suya düşen birlik anlaşmasuun üzerinde genel bir anlaşma sağlayan liderler, yeni devletin yapısuun 'demokratik devletlerden olaşan bir koafcdensyoa' ohnası konusu- nuda da görüş birliğtne vardılar. Gorüşmeden sonra düzenle- dikleri basm toplantısında, Gor- baçov ve 7 lider, tasannın onay- lanmak üzere cumhuriyet parla- mentolarına gönderileceğini söyleyerek tasannın onaylanma- sı durumunda birlik anlasması- nın parlamentolardan birer he- yet tarafından imzalanarak yü- rürlüğe gireceğini beürttiler. Gorbaçov, Devlet Konseyi'nin aynca, Ekonomik Birlik Anlasması'nın ongördüğü *Dev- lederaraM Etoaomik KomHe'nin başkanlığına Ivan Sdayev'i ata- dığını açıkladı. AVRUPA KONSEYİ Türkiye'ye azınlık suçlanıası Paris'te düzenlenen "Azınlıklar" konulu kolokyuma sunulan raporda, Türkiye'nin topraklanndaki etnik azınlığı tammadığı öne sürüldü. PARtS (AA) — Avrupa Kon- seyi Demokrasi ve Hukuk Ko- misyonu tarafından hazırlanan, "1 iMMrtınn I nııınııır °T "flfr Ayrnpa mbûqmai tastafı" kon- sey tarafından Paris'te düzenle- nen "Annlıklar" konulu kolok- yumda tartışıldı. Avrupa Konseyi'nin danışma organı niteliğindeki Demokrasi ve Hukuk Komisyomı tarafın- dan hazırlanan taslakta, "Bir •Tiahg», ülke nüfustınıın belli bir oraaua ni«yın««ı haünde, aznhk nensaplanna, yerd ma- kamlar ya da siyasi, idari ve ad- H •ercüer önüde kendi dfflerini Indlauuı hakkı verUmrfidir" seklinde bir hüküm bulunuyor. Aynca azınlıklann yaşadığı böl- gelerdeki okullarda, yöre dilin- de eğitim yapılması öngörülü- yor. Kolokyuma taslaktan ayn olarak sunulan "ATrmpa'daki azmtaklaruı konuunası" konu- lu raporda ise bazı ülkelerin, topraklannda yaşayan etnik azmlıklan tanımayı reddettikleri öne sürüldü ve "Fransa, Yuna- •totan, Balgaristaıı ve Türkrye gibi iUkeler azuılık proMemJyle flgfli görMBiuyorlar" iddiasma yer verildi. Bu ülkelerde azınlık- lan konımaya yönelik önlemle- rin acele olarak alınması isten- di. Kolokyumda konuşan Türk delegeler Prof. Yılmaz Altuğ ve Mttkerrun Tkspoglo, azınlıklar meselesinin gereksiz yere istis- mar edilmemesini istediler. Türkiye'de kurulmakta olan ye- ni hükümeti oluşturacak parti- lerin, azınlıklar ve insan hakla- n konusunda önemli vaatlerde bulunduklannı hatırlatan Türk üyeler, bunun sonuçlarının bek- lenmesini istediler. nt«>fi1r«>a HırvaüsUn Devlet Başkanı Franyo Ul.t^ti.CS Tudjman, ateşkes sağlanması için fede- ral ordu tarafından konan şartları kabul etti. Tudjman. Yugos- lavya Banş Konferansı Başkanı Lord Carrington'a gönderdiği mektupta, ordunun one sürdüğü koşullan kabul ettiklerini ve Hırval Giıçleri Genelkurmay Başkanı General Anton Tus'a Fe- deral 5. Askeri Bölge (Hırvatistan) Komutan Yarduncısı Gene- ral Andriya RaseU ile ateşkesin yürürlüğe gjrmesi için gerekli aynntılan beliıiemek üzere derhal temasa geçme emri verdigini kaydetti. Ancak bu açüdamalara karşın federal birükler ile Hır- vat milisler arasındaki çatışmalar dnn de yer >er sürdü. Federal donamnanın dttn sabah Hırvatistan'ın Adriyatik kıyısmdald SpHt limanını bombaiadıgı bildirildi. Vukovar kenti civannda da ça- tışmalann dün sabah yeniden başladıgı belirtildi. Tarihi Dab- rovnik kentinde ise saglanan ateşkes sayesinde 3 bia 500 kadın, çocuk ve hastanın tahliye edildiği haber verildi. (Fotograf: AP) Baker, Tienanmen olaylanndan sonra ilk kez Fekin'de ABD-Çin yakınlaşmasıtki ülke arasındaki ilişkiler, 1989'da w demokrasi yanlısı öğrenci gösterilerinin kanlı bir biçimde bastırılması üzerine bozulmuştu. ABD basmında, Baker'ın dün "ABD'ana Pekin'e karsı ne ka- Dış Haberier Servisi — ABD Dışişleri Bakanı James Baker, Uzakdoğu gezisi kapsamında dün Güney Kore'den aynlarak Çin'e gitti. Pekin'de kalacağı üç gün boyunca resmi temaslarda bulunacak olan Baker, 1989 yı- hndaki kanlı Tienanmen olayla- nndan sonra bu ülkeyi ziyaret eden en ust düzey ABD yetkili- si oldu. Pekin Havalimanı'nda Dışiş- leri Bakan Yarduncısı Lin Hua- khı tarafından karşılanan Baker, Çinli meslektaşı Kian Kbjcn, Başbakan Li Peng, Devlet Baş- kanı Yang Şangknn ve Çin Ko- münist Partisi Genel Sekreteri Jiang Zemin ile görüşmelerde bulunacak. Baker'ın temaslan sırasında, insan haklan sorun- lan ve Çin'in nükleer kapasite- sini büyütmesi ele alınacak. Ti- enanmen Meydanı'ndaki de- mokrasi yanlısı öğrenci gösteri- lerinin askerler tarafından kan- h biçimde bastınlmasının ardın- dan bozulan iki ülke ilişkilerinin bu ziyaret sırasında iyüeştirilme- si bekleniyor. başlayan ziyaretiyle birlikte, Çin'e yönelik önemli suçlayıcı iddialann yer aldığı görıildü. New York Times gazetesi, Çin'in, üç yü önce Cezayir'e, nükleer silah üretiminde kulla- nüacağından şüphelenilen bir nükleer santral yapması için yar- dım ettiğini ileri sürerken, AP- nin haberine göre, bağunsız in- san haklan kuruluşu Asya Göz- lem, "Çtn'de calışma kamp- lannda oretflen maOann ABD^ ye ikracatının devam ertigini" bildirdi. Gazete, ABD'nin bu konuda- ki tavnnın, istihbarat bilgüerinin nasıl değerlendirilmesi ve *u Mrt danaajnaaı gerektigi" konulannda yönetimde görüş aynlıklanna yol açtığını yazdı. Haberde, Cezayir'e kurulan re- aktör, Çin'in, Batı'nın nükleer ve kimyasal süahlann yayüma- sını önleme konusunda uyum- suz bir politika gütmesinden ya- rarlanarak teknoloji ve silah ih- raç etme yolunda güttüğü saldır- gan ve gizli politikalann bir de- vamı olarak nitekdi. Bu arada, Körfez savaşı son- raeınHa ulkesine destek veren ül- kelere teşekkür ziyaretleri yapan Kuveyt Emiri Şeyh Cabir FJ Ah- •cd FJ Sabah, Türkiye'den son- ra, iki günlük bir ziyaret için dün Pekin'e gitti. Nahcivan, KKTC'yi tanıcü • LEFKOŞA (Cumhoriyet) — Azerbaycan Nahcivan özerk Cumhuriyeti, Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti'ni tanıdı. Nahcivan özerk Cumhuriyeti Başbakanı Pecan Ibrâhimoğlu, KKTC'ye gönderdiği mesajda, Nahcivan Meclisi'nin tanıma karannı açıkladı. Denktaş, tbrahimoğlu'nun mesajuu Kıbns işlerinden sorumlu Devlet Bakanı Cengiz Tuncer onuruna verdiği yenjekte okudu. tbrahimoğlu Denktaş'ı ve Eroğlu'nu ulkesine davet stti. Israü'in tercüıi Kıbrıs • KUDÜS (AA) — lsrail Başbakanı lzak Şamir, Ortadoğu Banş Konferansı'nın Madrid açılışından sonra gerçekleşmesi beklenen iküi görüşmeler safhasında yer seçiminin esash bir sorun oluşturmadığını söyledi. Arap komşular ve Filistinlilerle ikili görüşmelerin öteden beri Ortadoğu'da yapılması yönünde fîkir beyan eden Şamir, bu konudaki açıklamayı, ABD'ye hareketinden önce Kudüs'te lsrail televizyonuna yaptı. lsrail televizyonu, hükümetin, ikili görüşmelerin yapılacağı yer olarak "Kıbns"ı uzlaştına bir seçim olarak değeriendirdiğini kaydettL Papandreu seçim istedi • ATİNA (Cumhuriyet) — Yunanistan'da ana muhalefet sosyalist PASOK lideri Andreas Papandreu, dün gece Atina'da düzenlenen dev gösteride sağ eğilimli Yeni Demokrasi Partisi (YDP) hükümetini "acizlikle" suçladı ve "derhal istifa etmesi"ni istedi. 72 yaşındaki eski Başbakan Papandreu -kendi ifadesine göre- ülkenin girdiği "çok yönlü krizden kurtulmak için erken seçimlere gidümesinin şart olduğunu" vurguladı. Arnavutluk'ta yeni KP • BELGRAD (AA) — Arnavutluk'ta, Arnavutluk Komünist Partisi adıyla yeni bir parti kurulduğu bildirildi. TANJUG Ajansı'nın Tiran radyosuna dayanarak verdiği haberde, Arnavutluk'un kurucusu Enver Hoca'nın ilkelerine bağlı kişileri bir araya getirmek amacıyla kurulan partinin lideri konusunda bilgi verilmedi. 1945 yüından beri iktidarda olan Arnavutluk Emek Partisi, geçen haziran ayındaki kongresinde adını Sosyalist Parti olarak değiştirmişti. Taksit avantajıyla.ödeme koiaylığıyia sizyine "dünya martosı nı seçin... Beko Taksit Dünyası'ndaki "süper" kapı hala açık. Bu kapıdan hemen girin. Dünya markasının süper ürünlerine, süper taksit avantajı ve size en ııygun ödeme koşullarıyla sahip olun. Yılın son "Beko Fırsatfnı kaçırmayın! BCKO TICARETA.Ş. ISTANBULMerkezTeHK « 00/7 hal Şışt Maflazas. Tel 146 21 49-146 64 06 ANKARABÜROSUTel 117 31 25/6 hat İZMİB ŞU8CSİ Tel 18 20 00 - 18 03 30 ADANA ŞUBESİ Tet 28 02 6S/3 hal Bir dünya markagdr TBİVtZYm 37HBekoSM 4OEBekoSM 51E Beko S M EX 51E Beko Sıesta (Teletext'lı) 5SE Beko Multıpte FST 55 E Beko S M EX FST 55 E Beko Sesta FST (Tefctext'lı) 63 E Beko SıesU FST (TetetextlO VİOEO Beko Maslerline EX VidM BUZDOUPURi aaajajı BK -170 BK-351A BK-401A 3K-325 T 12 Kapılı) BK-385 T (2 Kapılı) BK-450 Luks BM73T(2KapılO • BK-425T (3 Kapılı) ÇAMAŞIR MAKlNCLERl • BKY-6 S Mını BKY-7A Şanzımanh BKY-26 Bekomatlh Full BKY-21 Bekomatık BKY-22 Bekomatık Süper BULAŞIK n KURUTMA MAKİMEİ £Hİ BKY-41 Kurutma Makmesı 23 BKY-34 BL Bulaşık Makınesı 24 ELEKTRİKÜ SOPOHGELER | BKS-15 Tomado BKS-16 Tornado Plus BKS-911 Elektronik Pfcjs BKS-941 Sûper Elektronik Phıs FIRINUUI a | f l M H a H j a a | BKF-2 Cuısıne BKF-19 Elektronom BKF-7 Turbo BKF-7 H Elektıo Turbo BKF-4 Prestıge BKF-7 M Super Turbo BKF-12 Specıal MİKROOALBA FtRINLAR BK MD 560 Mıkrodalga BKMDS70lzgaralı BK MD 580 Kombıne TERMOSİFONUR • • G/10 E Termomk G/8E Termostar Standart G/5 E Termostar ŞOFBEKLER aaaaaaaaj Selektörlü Şofben (10 It) Termostatık Şolben (W tt) BİKİŞ MAKlNELERlaaajB] Beko Zıgzag (Kabınd) Beko Zıgzag Super Otomalık KOÇÜK EV AUTLEII • • BKK-59 Ekmek Kızartma Makınesı BKK-25 K Buharlı Ütü BKK-8 P Super Buharlı Utu BKK-71 W> Robol Pres BKK-54 Multı Mn BK-Standari Asptratör Beko Set Osiu Ocak Lüks BKMF-4 Saatlı Mını Fırın BKMF-1000 Gazlı Mıdı Fırm BKMF-1200 Elek Mıdı Fınn BKK-61 PH Pres Otu 387000 444000 489000- 532000- 584000- 609000 648000- 733000- 2TO0O0 3108000- 3423000 1724000- 4158000 4263000- 4536000- 5131000- 215000- 305000- 350000- 372000- 390000 390000- 440000- 455000 133000- 295000- 495000- 1505000- 2135000- 2450000- 2604 000- 2730000 2730000- 3fleaooo- 1185.00a- 931000- 2D6S-000- 346500C KONTENJANIMIZ DOLMUŞTUfl 230000- 8M0CO- 154O0X- 4340.000.- 100000- 110.000- H5.0O0- 170000- 15O0X- 200000- 225.000- 260000- 265000- 275000 400000- 325000- 440000- 550000 126000 137000- 161.000- 183000- 197000- 270.000- 304000- 30000 35000- 52000- 570X- 61000- 62000 75O00- 80 000- 95000- 100000- 117000- 700 000- 770000- 1015.000- 1190.000, 1050000, 140000O- 1575000- 1820000- 1855.000- 19250TO- 2B000O0, 2275000- 3080000- 3.850000, 882000- 959000- 1127000- 1281000- 1379.000- 1890000.- 212&000.- 210000- 245000- 364000 399000 427000- 434 000- 525000- 560000- 665000, 700000, 819000-