Katalog

12 ARALIK 1990 EKONOMİ SERBEST PİYASADA DÖVİZ ABOOclan Batı Alman Mariu İsvıçre Frangı HoHanca Fionnı İngilu Sterlmı Fransız Frangı lOOİtaJyan Lıreh S A Rıyali Aviisturya Şılını Aiş 2948 2000 2330 1760 5680 585 258 5680 282 SaDş 2955 2010 2340 1770 5730 590 263 5730 287 Dövc Int ($) = 2833 ÂLTM6ÛMUŞ Cumhunyet Reşat 24 ayar altın 22 ayar bileak 900 ayar gümuş Vakrttank Altnı Ziraat Attını HalkMhn M Bankası 1 Ons S Alış 234 000 270.000 35.400 31.850 432 189.000 189.000 191.000 37175 Satış 237.000 280.000 35.500 34.800 460 194 000 194.000 195.000 372 36 TL Intertankı Ort Faa (•*) 59 25 Trakya Çimento satışta • ANKARA (ANKA) — Fransız, Ciments Français, Ankara 1 Numaralı İdare Mahkemesi'nin iptai karannı dikkate almadan Trakya Çimento Fabrikası'nın hisselerinin bir bölümünü satışa çıkardı. Ciments Français daha önce de Söke Çimento'daki hisselerinin bir bölümünü Credit National'e satmıştı. SPK, Ciments Français'e izin verirse Trakya Çimento'nun 10 milyar lira nominal değerdeki <7oI5 hissesi halka satılacak. Kamu Ortaklığı ldaresi'nin halka açmadan blok halde sattığı 5 çimento fabrikasını satın alan Ciments Français, satış sözJeşmesine göre bu fabrikaların hisselerinin yüzde 40'ını 5 yıl içinde halka açmak zorunda bulunuyor. 11 aylık bütçe • ANKARA (ANKA) — Konsolide bütçe açığı yılın ilk 11 ayında 7 trilyon 725 milyar lira düzeyinde gerçekleşti. Açık, geçen yılın aynı döneminde 4 trilyon 46 milyar lira olan tutara göre yüze 90.9 arttı. Konsolide bütçede kasım ayında verilen açık 671 milyar lira oldu. Geçen yıl kasım ayındaki açık 351 milyar lira düzeyindeydi. Ocak-kasım döneminde konsolide bütçe gelirleri 49 trilyon 4 milyar, giderler 56 trilyon 729 milyar lira oldu. Gelirler, geçen yılki 28 trilyon 442 milyar liraya göre yüzde 72.3 artarken gider 1989 yılındaki 32 Crilyon 488 milyar liraya göre yüzde 74.6 oranında yükseldi. Turban'ın özelleştirilmesi • ANKARA (UBA) — Turban marinalarının özelleştirilmesinde son aşamaya gelindi. Özelleştirme raporu hazırlanarak Devlet Bakanı Güneş Taner'in onayına sunulan Turban marinaları, YPK'da görüşüldükten sonra özelleştirilecek. İki ay önce hazırlanan "aşama raporu"nun, bugüne kadar özelleştirmeden sorumlu Devlet Bakanı Güneş Taner tarafından onaylanmadığını belirten yetkililer, "Devlet Bakanı Taner raporu onayladıktan sonra Turban marinalarının özelleştirilmesi Yüksek Planlama Kurulu'nda görüşülecek" dediler. Turban marinaları, işletme hakkınm devredilmesi yoluyla özelleştirilecek. Tutuklu gemi • TRABZON (AA) — Antalya'nın Kaş ilçesi Kalkan bucağı limanından 1988 yılında yapılan hayali ihracata karıştığı gerekçesiyle geçen yılın mart ayında Hopa Limanı'nda zapt altına alınan "Varım 1" gemisi, Trabzon Limanı'nda bekletiliyor. 15 şubattan beri Trabzon Limanı'nda zapt ve koruma altında bulundurulan "Varım 1" gemisinde koruyucu olarak görev yapan bir kişi de şirket tarafından ücretinin ödenmemesi üzerine gemiyi terk etti. Volvo ktiçtiltiyor • STOCKHOLM (ANKA) — Avrupa'nın önde gelen otomotiv sanayii kuruluşlanndan Volvo şirketinin üretim kapasitesinin gerilediği bildirildi. Merkezi İsveç'te bulunan Volvo'nun satışları, 1990 yıhnın ilk dokuz aylık döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde iki azalarak 10.9 milyaı dolara indi. Volvo'nun otomobil satışları 331 binden 284 bine inerken kamyon satışlan, yüzde 10 düşüş ile 39 bin 3OO'e kadar geriledi. Bu arada Volvo'nun 1990-1991 döneminde 5 bin işçisini işten çıkartacağı da kaydediliyor. Tekstilde gündem teknolojiEkonomi Servisi — Türk tekstil sana- yünde teknoloji yenileme ve modernizas- yon kaçınılmaz hale geldi. Devlet Baka- nı Işın Çelebi, tekstil sanayiindeki yeni- leme yatınmları için özel teşvik getirile- ce|ini bildirdi. İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhra- catçı Birlikleri tarafından düzenlenen "2000'li Yıllarda Tekstil ve Konfeksiyon" seminerinde konuşan Işın Çelebi, gele- neksel bir sektör olan tekstil sanayiinin ileri Batı ülkelerinde terk edileceği dü- şünülürken aksine bir gelişme olduğunu, bu ülkelerin 90*11 yılların başında sektör- de büyük bir teknoloji atağı başlattık- larını belirterek Türkiye'nin de bu geliş- meye ayak uydurmasının gerektiğini söy- ledi. "Bugün tekstilde en önemli mesele emek-yogun üretimden sermaye ve teknoloji-yoğun üretime geçilmesidir" diyen Devlet Bakanı Işın Çelebi, Alman- ya, Ingiltere ve İtalya'da yapılan moder- nizasyon yatınmlannın Türkiye'de de teknolojik yenilenmeyi gündeme getirdi- ğini kaydetti. 1991'de Türk tekstil sana- yiinde yenileme ve modernizasyon yatı- nmlarına önem verileceğini vurgulayan Çelebi şöyle konuştu: "Modernizasyon ve yenileme yatınm- lan için özel teşvik getirmeyi düşünüyo- ruz. Tekstili, özel önem taşıyan sektör- ler arasına aldık. 'Gümriik duvariarını sıfırlayalım, sektör kendi kendine gelişsin' demek olmaz. Teknoloji yeni- lenmesi için Japonya'dan 400 nıilyon do- lartık. ABD Eximbank'indan da 1 mil- yar dolarlık kredi aldık. Gelecek yıllar- da Türkiye'de yapılacak yenileme yatı- Işın Çelebi Modernizasyon ve yenileme yatırımları için özel teşvik getirmeyi düşünüyoruz. Teknoloji yenilenmesi için Japonya'dan 400 milyon ABD'den de 1 milyar dolarlık kredi aldık. Gelecek yıllarda Türkiye'de yapılacak yenileme yatırımlarına 5 milyar dolar harcanacak. Nuri Akın Türkiye'ye artık eski tekstil makinesi gelmemeli. Mehmet Kabasakal 2000 yılına yönelik hayallerimiz arasında, konfeksiyonda bir yaşından büyük makine ithalinin yasaklanması var. nmlanna 5 milyar dolar harcanacak." AT konusuna da değinen Devlet Ba- kanı Işın Çelebi, kota sistemini kabul et- mediklerini belirterek sözlerini şöyle sür- dürdü: "Kota sistemini kabul etmiyoruz. Tek taraflı bir yere gitmek mttmkün değil. Biz AT'ye zorla iiye olmak istemiyoruz. Karşılıklı menfaatlerin dikkate aİınma- sı gerekir. Eşit şartlarda ya oturur konu- şuruz ya da gerekeni yapanz. Tek taraf- lı kota kısıtlamalannın sonu yok. Çözüm getirmek zorundayız." Seminerin açış konuşmasmı yapan İs- tanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri Başkanı Nuri Akın da Türki- ye'ye artık eski tekstil makinesinin gel- memesi gerektiğini söyledi. Kur politika- sının ihracatı olumsuz etkilediğini anla- tan Akın, konfeksiyonculann Hindistan ve Pakistan'dan mal almalannın açık pa- zar sistemi içinde değerlendirilmesi ge- rektiğini de sözlerine ekledi. Seminerin "Dünyada Tekstil ve Kon- feksiyon Sanayiinin Geleceği" konulu ilk oturumunda, Mondial International'm Yönetim Kurulu Başkanvekili Hans Erik Diekmann ve İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri Yönetim Kurulu üyesi Dr. Mehmet Kabasakal ko- nuşma yaptı. Türkiye'nin bir sure için zor da olsa, kota sisteminden çıkmasını ve yeni kısıtlamalan kabul etmemesini öne- ren Hans Erik Diekmann, Uruguay mü- zakereleri nasıl sonuçlanırsa sonuçlan- sın, yeni yapılacak düzenlemede kota sis- teminin devam edeceğini belirtti. Türki- ye'nin ABD'ye ihracat için potansiyeli- nin bulunduğunu, ancak ABD'nin ko- rumacıhkta katı davrandığını anlatan Di- ekmann, AT'de ise 1992'de tek pazar olu- şunca bir Avrupa kotasının ortaya çıka- cağını, bunun da Türkiye için dezavan- taj oluşturacağını savundu. Orta ve Do- ğu Avrupa ülkelerinin, serbest piyasa ekonomişine dönmeleri sonucu tekstil sektöründe 5 yıl içinde Türkiye'nin kar- şısına ciddi bir rakip olarak çıkacağını öne süren Diekmann, sözlerini şöyle ta- mamladı: "Türk endüstrisinin. dogal olan reka- bet avantajını devam ettirebilmesi için kı- sa vadede miizakere yeteneklerini geliş- tinnesi, orta vadede ise Japonya, Latin Amerika, Uzakdoğu ülkeleri gibi yeni pazarları gözden geçirmesi gerekiyor. Tek tek girişimcilere görev duşüyor. Re- kabet güciınüzü arttınn ve AT ile kendi pazarlığınızı yapın." Konuşmasına 2000 yılında Türk teks- til sektöriinün dünyada edineceği yer ko- nusunda bir senaryoyla başlayan Meh- met Kabasakal, 2000 yılında dünyada Türk modasının yaratılacağını, ABD dı- şında hiçbir ülke ile kotaların olmaya- cağını, ABD kotalannın da banka siste- mi içinde takip edileceğini ve konfeksi- yonda bir yaşından büyük makine itha- latının yasaklanacağını anlatarak "Ge- lin bu hayali paylaşalım ve gerçekleştir- mek için çalışalım" dedi. Izmîr'denPeugeot'yaçağrı BARIŞ KUDAR Polly Peck'in mali krizi dolayısıyla Türkiye'deki otomobil yatırımını başlamadan durduran Peugeot'ya, Ege Bölgesi Sanayi Odası bir çağrı mektubu gönderdi. Oda Başkanı Uğur Yüce, yatırımın sürmesi için çeşitü önerileri olduğunu ve bunları görüşmek istediklerini bildirdi. ması da yer alıyor. Polly Peck şirketinin zor du- ruma düşmesi üzerine Asil Na- dir, Türkiye'deki Peugeot yatı- rımını durdurmuştu. Polly Peck'in Türkiye Otomotiv Gru- bu Başkanı Zeki Bülent Yağlı konuya ilişkin olarak yaptığı açıklamada, "Yatınm heniiz başlamamıştı. Sadece Torbalı- da arazi temin edilmiş, teşvik belgesi bile alınmamıştı. Çuku- rova Grubu'nun düşiincesi ne- dir, onu bilemem, ama yatırı- mın önceki şekliyte devam etme- si çok zor" demişti. Bu gelişme- İZMtR — Yatınmı başlama- dan duran Peugeot için Ege Bölgesi Sanayi Odası devreye girdi. EBSO, Peugeot Genel Müdürü Jacques Calvel'e bir çağn mektubu yazarak yatırım için "Gelin konuşalım. Önerile- ri görüselim" dedi. EBSO öne- rileri arasında Aydın Organize Sanayi Bölgesi'nin bir bölümü- nün 49 yıllığına kiralanması, Polly Peck'in Torbalı'daki bu yatırım için aldığı arsaların sa- tın ahnması ya da kamulaştınl- den sonra özellikle EBSO Yöne- tim Kurulu Başkanı Ugur Yüce yatırımın Ege Bölgesi'ne getire- ceği olanakların yitirilmemesi için çaba göstermeye başladı. Yüce, yatırımın mutlaka gerçek- leşmesinin hem ülke hem yöre ekonomisi açısmdan yararh ola- cağını savundu. Konuyu EBSO Yönetim Ku- rulu'na getiren Uğur Yüce so- nunda Peugeot Genel Müdürü Jacques Calvet'e bir çağrı mek- tubu yazılması önerisinde bu- lundu. Dün Calvet'e gönderilen çağn mektubunda "Gelin yatı- nm için konuşalım. Bu projenin başka yerlere kaymasını ya da ortadan kalkmasını istemiyo- ruz. Bu konuda hazırladığımız bazı öneriler üzerinde göriişelim" denildi. Uğur Yüce çağrı mektubu ile ilgili olarak "Cumhuriyet"e şu açıklamayt yaptı: "Peugeot Genel Müdürü Jac- ques Calvet'e EBSO olarak bir mektup yazdık. Gelin konuşa- lım dedik. Bölge için çok önemli olan bu projenin başka yollara girmemesi dileğinde olduğumu- zu bildirdik. Görüşürsek bu işin gerçekleşebilecegine inanıyo- rum. Yatınm yapılabilcnesi için bazı önerilerimiz var. Örnegin yıllardır atıl bir kapasile olarak duran Aydın Organize Sanayi Bölgesi'nde bir yer ayrılır. 'Gel kardeşim burayı 49 yıllığına ki- rala, bak otoyol da yapılıyor. İzmir'e olan mesafemiz şu ka- dar kısalıyor' demek gerekir. Ya da normal ve alışılmışın dışın- da Polly Peck'in Torbalı'daki arsalan devlet tarafından kamu- laştırılabilir ya da satın alınabi- lir, Peugeot'ya tahsis karşılıgın- da 'sana şu kadar ortağım' de- nilir. Yeter ki vapılması istensin. Bölgenin bu olumlu yatınmdan yararlandınlması gerekir." Yüce, yatınmla ilgili gelişme- leri de anımsatırken "Asil Na- dir'in şirketi Polly Peck'in Cu- kurova ve Peugeot ile ortakla- şa gerçekleştirecegi bu yatınm, 542 milyon dolara mal olacaktı ve 4 bin kişiye istihdam olanağı yaratacakü" dedi. Yüce, 1993 yılında işletmeye geçmesi plan- lanan yatınm için 150 milyon dolar sermayeli bir şirket kurul- masının öngörUldüğünü, 100 bin otomobil üretme kapasiteli fabrika için Bakanlar Kurulu'- nun izin verdiğini anımsatarak "Bu yatınm otomotiv sanayii ve yan sanayiine getirilen tum teş- viklerden yararlanacaktı, ancak Polly Peck'in durumu nedeniyk yatınm durdu" diye konuştu. Yüce, bu yatınmın gerçekleşme- si için ellerinden gelen çabayı göstereceklerini de sözlerine ekledi. Körfez kirizi nedeniyle işsiz kalan tankeıier, "kötü koşullar" yüzünden İran'a gitmemeyi tercih ediyor. Binlerce tanker işsizyatarken İran'a gidecek tanker bulunamıyor Tankerci, İran'agitmekistemiyor MEHMET FARAÇ ŞANLIURFA — Körfez krizi nedeniyle Güneydoğu'daki binlerce tankercinin işsizliği sürerken petrol taşımacılığı için İran'la anlaşma yapan bazı firmalar tanker bulma güçlüğü çekiyor. Firmalann aylık 6 milyon liraya varan teklifini reddeden tankerciler, buna gerekçe olarak "İran'daki çalışma koşullannın kötü olmasını" gösterdiler. Körfez krizinin ardından Irak'la petrol taşımacılığımn durdurulmasıyla ortaya çıkan "Giineydoğu'da tanker işsizliği'' sürerken İran'daki dört milyon tonluk taşıma işinin yüzde 65'lik bölümünü üstlenen Uluslararası Delta ve Ulusoy taşımacılık firmaları, tanker bulma sıkıntısı çekiyorlar. Firmalann İran'la imzaladıklan anlaşmanın üzerinden 40 gün geçmesine karşm 3500 tanker yerine ancak 1150 tankerle anlaşma sağlanabildi. Delta Nakliyat firması yetkililerinden Kasan Aygır, tankercilerin en çok "altı ay süreyle Türkiye'ye giremeyeceklermden korktuklarım" belirtti. Aygır şunları söyledi: "tran'daki beş üretim merkezinden dokuz ayn noktaya petrol taşınraası için anlaşma yaptık. Bolgemizde binlerce tanker işsiz olmasına karşın İran'a gönderecek tanker bulamıyoruz. İran'da taşımanın yapılması için Ulusoy firmasıyla biriikte 40 gün önce anlaşma imzaladık. Ancak şu ana kadar Ulusoy firması 800, biz de 356 tanker sağlayabildik. Şu anda en az 2 bin tankere gereksinim var. İran'a gönderdiğimiz tankerciler, altı ay süreyle Türkiye'ye giremeyecekleri yolunda bazı duyumlar aldıklan için döndüler. Oysa bu madde yalnızca tankeıier için geçerti. Kendileri bu süre dolmadan ülkeye girebilirler. Tankercilerin eline ayda ortalama 5-6 milyon lira geçecek. Üstelik orada yakıt, yedek parça, yiyecek ve tüm giderler çok ucuz. Aynı parayı Türkiye'de alsalar. ellerinde ancak 2 milyon lira kalabilir. Taşıma ücretleri de normalin üzerinde." Tankerlerin otomobil liyatm.' satıldığı Şanlıurfa'daki 100. Yıi Taşıyıcılar Kooperatifi Genel Müdürü Mehmet Türfer de taşıyıcı firma yetkililerinin sürekli tanker isteğinde bulunduğunu söyledi. Türfer, şöyle devam etti: "Firmalar 990 kilometre uzaklık için kilo başına 36 lira ücret veriyor. 1651 kilometrelik uzaklık için de bu ücret 46 lira olarak belirlenmiş. Tankerci, bu ücretle aç kalsa da taşımaz. İran'daki dolum tesislerinde oluşan uzun kuyruklar, tankercinin kazancından gidiyor. Nadîr Basın Grubu'nda yeni yönetîciler Ekonomi Servisi — Asil Na- dir'in KKTC'deki gazetelerinde ve basın işletmelerinde yönetim değişikliği yapıldı. Nokta, Ka- dınca, Ekonomik Panorama gi- bi haftalık ve aylık dergileri ya- yımlayan Gelişim Yayınları'nın genel müdürlüğüne de, Nokta'- nın Ankara temsilcisi AycaH Gi- ritlioğlu getirildi. AA'nın haberine göre, Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti'nde "Kıbns" gazetesini çıkaran A.N. Graphics şirketi ile Yellovv Stone Printing Matbaacılık ve Gadeda Dağıtım şirketlerinin direktörü Mehmet Ali Akpınar görev den alındı. Direktörlerden Metin Münir ve "Bozkurt" ga- zetesini çıkaran Baykurt Matba- acılık'ın direktörü Doğan Har- man'ın görevlerine de son veril- di. Bu arada, Asil Nadir'in üç gazetesinden biri olan "Boz- kurt"un kapatılmasına, "Kıb- ns" ve "Yeni Gün" gazeteleri- nin ise yayın hayatına devam et- mesine karar verildi. Mehmet Ali Akpınar'la diğer direktörlerin görevlerinden alın- malarından sonra, basınla ilgili bütün şirketlerin genel koordi- natörlüğüne, tek yetkili olarak, Yeni Gün gazetesinin Genel Ya- yın Yönetmeni Reşat Akar ge- tirildi Akar, "Kıbrıs" ve "Ye- ni Gün" gazetelerinin genel yayın yönetmenliğini de üst- Ienecek. Bu arada Gelişim Ya- yınları'nda da genel müdür- lüğe, 1987 yılından beri hafta- lık Nokta dergisinin Ankara temsilciliğini yapan Aycan Gi- ritlioğlu getirildi. Ispanyoüarlauçak sözleşmesi Ispanyol Casa şirketiyle imzalanan sözleşme gereği 50 nakliye uçağı Kayseri'de üretilecek ANKARA (AA) — Hava Kuv vetleri Komutanlığı'nın ihtiyacı olan 52 adet hafif nakliye uçağının alımıyla ilgili söz- leşme, İspanyol Casa firması ile Savun- ma Sanayii Müsteşarhğı arasında imza- landı. İmza töreninde konuşan Milli Savun- ma Bakanı Hüsnü Doğan, Savunma Sa- nayii Müsteşarlığı'nın üzerinde çalıştığı projelerden yaklaşık 3 milyar dolarlık kısmının uygulamaya aktanlmış olduğu- nu anlattı. Doğan, 1991 yılında Savunma Sana- yii Destekleme fonu gelirlerinin 3 tril- yon lira civarında tahmin edildiğini de kaydetti. Toplam bedeli yedek parçalarla bera- ber 550 milyon dolar olan hafif nakliye uçağı projesi ile Hava Kuvvetleri Komu- tanlığı'nın ihtiyacı olan bu ucaklann üretiminin 7 yıl içerisinde tamamlanması hedefleniyor. Uçaklardan ilk ikisi direkt olarak İspanya'dan sağlanacak, geri ka- lan 50 uçak ise TAI ve Hava Kuvvetleri Kayseri İkmal Bakım Merkezi Tesisle- ri'nden yararlanılarak Türkiye'de üre- tilecek. 85 milyon dolarlık kısmı yerli katkı olarak gerçekleştirilecek olan proje kap- samında, ayrıca 342 milyon dolarlık di- rekt off-set ve 135 milyon dolarlık indi- rekt off-set taahhüdü bulunuyor. Pro- je kapsamında ithal ediiecek malzeme- nin tamamı ise İspanyol hükümetince desteklenen uzun vadeli ve düşük faizli kredi ile finanse ediiecek. Vahit Erdem, törenden önce gazeteci Nezih Tavlaş'ın "Casa Olayı" adlı ki- tabında yer alan eleştirilerle ilgili olarak gazetecilerin sorularına verdiği yanıtta, ihalenin değerlendirme aşamasında İtal- yan ve İspanyol uçaklarının yer aldığı- nı ve yapılan değerlendirmeler sonucu İspanyol uçağının birinci geldiğini bildir- di. Casa firmasından temin ediiecek ucaklann Türk Hava Kuvvetleri" nin ih- tiyaçlannı karşılayacak düzeyde olduğu- nun tespit edildiğini belirten Erdem şun- ları söyledi: "Eğer biz İtalyan uçağını tercih etmiş olsaydık, o zaman da neden yüzde 40 daha pabalı olan uçak tercih edildi diye spekülasyonlar yapılırdı. İlalyan uçağı- nı tercih etseydik, eminim daha kalın bir kitap yazılırdı. O zaman da bizim cevap vermemiz zoıiaşırdı." Nakliye uçağı projesine, İspanyol Ca- sa'nın yanı sıra italyan Aeritalia datek- lif vermisti. Erdem, uçağm seçiminde "Politik ter- cih olabilir mi" şeklindeki bir soruyu ya- nıtlarken de kesinlikle politik tercih ol- madığını veya iddia edildıği gibi bazı ki- şilerin etkisinde kalınarak karar verilme- diğini bildirdi. Türk Silahh Kuvvetleri'nin 200 heli- kopter alımı için açtığı ihaleye katılan MBB Kutlutaş Helikopterleri firması ile Fransız Havacıhk ve Uzay Sanayii fir- ması (Aerospatiaie) yılbaşından sonra ihale sonuçlanmadan evvel birleşecekler. MBB Kutlutaş Helikopterleri Genel Müdür Yardımcısı Yavuz Tekin Onay, "Birleşme gerçekleştiğinde ihaleyi ka- zanma şansımız yuzde 20'deiı yüzde 40'a yükselecek" dedi. CUMHURİYET/13 Faizde son durum Bankaa* Iş Bankast Akbank Yapı Kredi * Ziraat Bankası Emlak Ban. Vakıflar Ban. Pamukbank Garanti Ban. Türkbank Osmanlı Ban. Töbank Halkbank Şeteıfeank Sûmerbank EBbank Denizbank Iktisat Ban. Dışbank Imar Bankası Tütûnbank Demirbank Netbank Esbank Körfezbank lmpexbank 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 30 10 10 10 36 37 37 38 38 40 37 41 37 38 38 39 41 42 41 45 38 44 42 45 41 39 45 405 47 48 49 51 48 50 51 48 52 48 50 50 50 52 52 51 54 405 53 52 54 51 50 55 505 50 51 52 53 405 53 55 51 55 51 53 53 53 56 55 54 57 52 55 55 56 55 52 57 505 57 58 58 58 59 59 60 58 61 58 59 58 60 62 61 60 64 59 64 62 62 64 59 61 615 • Cumadan itibaren geçerli Faiz yarışına direnen kalmadıE k o n o m i Servisi — Faiz yarışına karşı direnen son ka- le de düştü. En büyük özel mevduat ban- kası olan İş Bankası, bu- günden itiba- ren faiz oranla- rını birer puan arttırdı. 1988'deki fa- iz yarışından vurgun yiyen büyük banka- lar temmuz ayında "temkinli" bir şekilde başla- yan ve bugüne kadar devam eden faiz antı- nmına, sonunda katılmak zo- runda kaldılar. İş Bankası, fa- iz oranlannı ilk kez arttınrken Yapı Kredi Bankası da üç ve altı aylık vadelerle faiz oran- lannı birer puan daha yük- seltme kararı aidı. Yapı Kredi Bankası'nın yeni faiz oranla- n cuma gününden itibaren ge- çerli olacak. Bankacılık çev- releri Akbank'ın da faızJerin- de arttmm beklediklerini kay- dettiler. Bu arada faiz yanşının ön- cülerinden İktisat Bankası bir yıllık mevduatla-da halen en yüksek düzey olan yüzde 64'lük faizi uygulamaya koyu- yor. Şekerbank da üç, altı ay- hk vadelide faiz oranlannı bu- günden itibaren, yıllıkta ise ya- rından geçerli olmak üzere bi- rer puan artünyor. Edinilen bilgiye göre Ziraat Bankası ile Halk Bankası mevduat faizle- rini arttırmak üzere Merkez Bankası'na başvurdular. Faiz arttınmına kamu ban- kalan ile orta ve küçük ölçekli Özel sektör bankalan öncülük etti. Büyük özel bankalar ise yeni bir faiz yanşına olumsuz baktılar, oranlar arasındaki fark 10 puana kadar çıkınca taban faizde daha fazla dire- nemedller. Daha önce faizler- deki belirleyici olan ve mu bankaları ile küçük özel bankalarm başlattığı faiz yarışına büytik bankalar da katılmak zorunda kaldı. Yarışa direnen son banka olan îş Bankası da bugünden itibaren faiz oranlarını birer puan arttırdı. mevduatın yüz- de 75'ini kont- rol eden dört büyük banka, geçmişteki gibi ortak hareket etmeyi ve aynı faiz oranıru uy- gulamayı bir kenara bıraka- rak yeni yanşta birbirinden kopmaya baş- ladılar. Yüzde 56 taban faiz- den ilk kopan Yapı Kredi Bankası'nı Ak- bank izledi. Zi- raat Bankası ise üç büyük özel bankanın sürekli olarak bir puan üze- rinde faiz vermeyi sürdürdü. Bankalar arasındaki bu ye- ni faiz yanşımn, 1988'deki gi- bi bir yıllık mevduattan ziya- de, üç ve altı aylıkta yoğunlaş- tığı görülüyor. Bankalar uzun dönemli bir faiz yükü altına girmektense, bunu kısa vade- lerde yapıp hem kendilerine hem de tasarruf sahiplerine, kararlarmı yeniden gözden geçirme olanağı tanımış olu- yorlar. Üç aylık mevduatta fa- iz oranı yüzde 47-55 arasında değişiyor. Altı aylık faiz ora- nı da yüzde 50-57 sınırlan içinde kalıyor. Yıllık mevdua- tın faizi ise yüzde 57-64 ara- sında değişiyor. Vadesiz mev- duatta ise bankaların büyük çoğunluğu yüzde 10 oranını uyguluyor. Bu arada Vakıflar Bankası Genel Müdür Yardımcısı Lüt- fü İplikçioğlu, mevduat faiz- lerinin yılbaşından itibaren düşmeye başlayacağını öne sürdü. Faiz oranlannın yük- selmesinin enflasyonla ilgisi bulunmadığını belirten İplik- çioğlu, "Son bir ayda emis- yondan para çekilmesi söz ko- nusu oldu. Faiz oranlannın yükselmesinde Körfez krizi- nin psikolojik olarak etkisi vardır" dedi. Dövizde canlanma varEkonomi Servisi — Serbest döviz pivasasının kalbi Tahta- kale'de dün önceki yılları ha- tırlatan bir gün yaşandı. Ağa Sokak'taki yoğun talep üzeri- ne önceki akşam 2905 liradan işlem gören ABD Dolan 50 li- ra birden artarak 2955 liraya fırladı. Dolann 24 saat için- de yaptığı prim yüzde 1.72'yi buldu. Alman Markı ise yüz- de 1.26 oranında değer kaza- narak, 2 bin lira sınırını 10 li- ra farkla geçti. İsviçre Fran- gı'nın bir günlük değer artışı ise yüzde 1.51 olarak gerçek- leşti. 1988 ekim ayında gerçekieş- tirilen faiz operasyonundan sonra gözden düşen Tahtaka- le'de yeniden canlanma eği- limleri başladı. Körfez krizi nedeniyle 1 milyona yakın ya- tırımcının "canınm yanması" ve ilk 11 aylık verilere göre hiçbir yatırım aracının enflas- yon üstünde getiri sağlayama- ması dövize olan talebi can- landırdı. Piyasadaki tırman- ma eğilimini frenleyen Merkez Bankası'nın dün bankalar arası döviz piyasalanna mü- dahale etmemesi üzerine son gunlerda ancak "sopa gösterilerek" frenlenen ser- best piyasa kurları dün "serbestçe" yükseldi. Tahta- kale'de dün öğleden sonra ya- pılan alışverişlerde önceki gün 2905 liradan işlem gören ABD Doları 50 lira artarak 2955 li- raya yükseldi. Alman Markı ise 25 liralık değer artışı ile 2010 liraya fırladı. Yüzde 1.51 oranında değer kazanan İsviç- re Frangı 2340 liraya yükselir- ken sterlin de 2730 liradan iş- lem gördü. Bu arada Merkez Bankası'- nın ilan ettiği kurlar ile ser- best piyasada geçerli kurlar arasındaki fark da yükselme- ye başladı. Dolann serbest pi- yasadaki değeri, Merkez Ban- kası döviz alış kurunun 134 li- ra üzerinde oluşurken, Alman Markı'nda iki kur arasındaki fark 91 lira olarak gerçekleşti. Tahtakale'de yaşanan "ola- ğan dışı" gelişmelerle ilgili so- rulanmızı yanıtlayan Yapı ve Kredi Bankası genel müdür yardımcılanndan Tayfun Be- yazıt, serbest piyasadaki hare- ketliliğin talep artışmdan kay- naklandığını belirtti. Tahtaka- le'deki canlılığın, döviz sıkın- tısının bir işareti sayılabilece- ğini söyleyen Beyazıt sözleri- ni şöyle sürdürdü: 'Bankalar arası döviz piya- sasında likidite eksikliği var. Piyasadaki dengenin bozul- ması fiyat tescilini güçleştiri- yor. Önceki günlerde 8-10 li- ra arasında seyreden kotasyon farkı bugun (dün) 25 liraya kadar çıktı. Bir süre sonra da bankalar fiyat tekliflerini ge- ri çekince bu piyasada çok az işlem oldu. Merkez Bankası- nın aracılık ettiği ve alıcı ile satıcılann isimlerinin belli ol- madığı diğer piyasada ise hiç işlem olmadı. Bu tıkanıklık yogun talepten kaynaklanı- yor. Şimdiye dek Merkez Ban- kası'nın bugün (dün) neden piyasaya miidahale elmedigi- ni kimse anlayamadı."