Katalog

CUMHURİYET/10 HABERLER LLRKEN GENEL SEÇİMENASIL GİDİLİR? 11 ARALIK 1990 P A R L A M E N T O D A N SHP Istanbul Milletvekili Mustafa Sangül, . kamuoyunda "CASA olayı' olarak bilinen, "Askeri uçak alımı ihalesine kendisi ve bazı milletvekillerinin adının kanştığı" yolundaki iddialarla ilgili olarak Meclis araştırması açılmasıru istedi. Sangül, SHP Grup BaşkanlığYna verdiği araştırma önergesinde, uçak alımıyla ilgili olarak ltalyan firması ile tspanyol finnasının katüdığı askeri ihale olayına bazı politikacılann adlannın karıştığı yolundaki iddialara açıklık getirümesini istedi. Bu iddialarla bazı kuşkular uyandınlmaya çalışıldığını bildiren Sangül, kulislerde yapılan dedikodularuı sona erdirilmesi için Meclis araştırması açılması gerektiğini belirtti. (ANKARA/AA) Ciı*-n(A o n r i i c m p ANAP'ta liberallerin son \ J C n C l g U I UŞ1I1C s i y a s a l geiişmelerle ilgiü olarak verdikleri genel görüşme önergesinin akıbeti bugün belli oluyor. ANAP Grup Yönetim Kurulu bugün toplanarak, genel görüşme önergesini değerlendirecek. Toplantıda, önergenin tartışılarak genel görüşme açılması konusunu ele almak üzere ANAP grup toplantısı tarihi belirlenecek. Bazı grup yöneticileri, önergenin bütçe görüşmelerinin tamamlanmasından sonra cle alınmasını, bazıları da bütçe görüşmelerinin sonuçlanmasını beklemeden gece toplanılmasını savunuyorlar. Liberaller ise önergenin zaman geçirilmeden toplanacak ANAP grubunda ele alınmasını istiyorlar. Grup toplantısının hemen toplanmaması halinde, liberaller bu kez 55 imzalı bir önerge toplayarak grubu "olağanüstü" toplantıya çağırmayı düşünüyorlar. P A R T İ L E R D E N v e üy konularında aynı sorunlan yaşayan SHP Seyhan ve Tarsus ilçe örgütlerine karşı uygulamalarda genel merkez ve yerel yöneticilerin farklı yaklaşımlarda bulunduğu belirtildi. Adana ile Seyhan ilçe yöneticileri sorunlar nedeniyle görevden alınıp savalığa verilirken Tarsus'ta kayıtlann tamamının geçerli sayıldığı ancak savcılığa herhangi bir şikayette bulunulmadığı öğrenildi. Tarsus İlçe Başkanı Ali Şanlı genel merkeze gönderilen tartışmalı üyelerin geçerli sayıldığını söyledi. T>\/[ SHP PM 17 aralık pazartesi günü r 1V1 toplanacak. Toplantıda günlük siyasi gelişmelerin değerlendirilmesinin yanı sıra kongre takvimi de belirlenecek. SHP PM'nin olağan toplantısında örgüt sorunlan ve örgüt itirazlan ele alınacak. Toplantıda Körfez krizi, başkanhk sistemi ve sine-i millet tartışmalanyla ortaya çıkan günlük siyasi gelişmeler de değerlendirilecek. SHP Merkez Yürütme Kurulu'nca 17 aralıktan önce belirlenecek kongre takvimi parti meclisinde kesinük kazanacak. Delege seçimlerinde geçerli olacak üye kayıtlanmn genel merkeze gönderilme ışlemleri devam ederken kayıtlann kesinlik kazanması ve prosedürün tamamlanmasından sonra kongre takviminin şubat ayından itibaren başlayabileceği öğrenildi. (Ankara UBA) A N A P A g r ı M e r k e z l l c e Başkanhğı seçimi yapıldı. 400 delegeden 310 delegenin oy kullandığı seçimde eski merkez ilçe başkanı Hikmet Gunakın 201 oy alarak yeniden başkan seçildi. Günakın'ın rakibi thsan Çağa ise 193 oy alarak seçimi kaybetti. Gergin bir ortamda yapılan seçimden sonra yönetim kurulu üyeliğine şu kişiler getirildi: Mehmet Çiftçioğlu, Recep Kaya, Reşit Aslan, Ahmet Kanat, Hayrettin Alıcı, Celalettin Erat, Etem Yıldınm, Kasım Yıldız, BUlent Kılıçarslan, Enes Ayyıldız, thsan Tayhan, Mehmet Bulut, Cevdet Karsb ile Rais Güneş (Ağn-Cumhuriyet) SP Merkez Karar Kurulu ü ye s i v e piya rbakır Merkez tlçe Başkanı Mürüvvet Cacım ile dört ilçenin yönetim kurullan partilerinden istifa etti. SP MKK üyesi ve Diyarbakır Merkez tlçe Başkanı Mürüvvet Cacım dün düzenlediği basın toplantısında, "eşitlik ve özgürlük savunucusu olarak ortaya çıkan Sosyalist Parti'nin, pratikteki tutum ve davramşlanyla enternasyonalizinin gerçek savunucusu olmadığını" ileri sürerek "Ortadoğu halklarının emperyalizme ve gerici iktidarlara baş kaldırdığı gunümüzde, Sosyalist Parti'nin program ve tûzüğe uymamakta ayak diretmesi vahim sonuçlara yol açacaktır" dedi. SP'nin Doğu ve Güneydoğu gerçeğini kavramada yetersiz kaldığım söyleyen Cacım, sözlerini "SP, dişimizle, tırnağımızla kazandığımız mevzilerin yıkılmasına müsaade etmiştir. Ilke ilke diye bağıran parti yöneticileri program ve tüzüğü uygalamayarak en büyük ilkesizliği yapmaktadırlar. Ortadoğu halklarının eşitlik ve kardeşliği gerçekleşecektir. Oportünizm ve ikiyüzlülük tarihin çöp sepetine atılacaktır. Milletler eşit ve özgür olacaktır. lşte gerçek enternasyonalizm o zaman sağlanacaktır" diye sürdürdü. (Diyarbakır/Cumhuriyet) TBKP'den ek savunma™ K kL? enel Nihat Sargın, partisinin kapatılmasına ilişkin davayı inceleyen Anayasa Mahkemesi'ne daha önce yaptığı savunmalara ek olarak yeni bir savunma daha verdi. Nihat Sargın, Anayasa Mahkemesi Genel Sekreterliği'ne ilettiği ek savunmasında, "Yerii Bir Avrupa İçin Paris Şartf'nın Türkiye tarafından da imzalandığını anımsatarak, bu yeni gelişmenin, Anayasa ve Siyasi Partiler Yasası'nın, partilerinin kapatılması istemindeki görüşler doğrultusunda yorumlanmasına olanak tanımadığını söyledi. Bu sözleşmenin imzalanmasından sonra bizzat Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın, Anayasa ve Yasaların Paris Şartı'nın ilkeleri doğrultusunda değiştirilmesinin kaçınılmaz bir zorunluluk olduğunu belirttiğini anımsatan Sargın, şunları kaydetti. "Kısa sürede ve Paris Şartı'nda yer alan ilkeler doğrultusunda değişeceklerinin kaçınılmazlığı ortada iken, böyle bir yoruma olanak görülse dahi, sonradan giderilmesi olanaksız mağduriyete yol açacağı göz önünde tutularak, partimizin kapatılmasi isteminin reddine karar verilmesi talebimizi yineleriz." Grup Başkanvekilliği Köksal Toptan'ın büyük kongrede GtK'e seçilmesi üzerine boşalan grup başkanvekilliği için bugün seçim yapılacak. Bugün grup toplantısında yapılacak seçim öncesinde DYP milletvekilleri arasında yoğun kulis çalışması yürütülüyor. DYP Grup Başkanvekilliği için şu ana kadar kulislerde 6 milletvekilinin adı geçiyor. Bunlar; Bahkesir Milletvekili Mustafa Çorapçıoğlu, Zonguldak Milletvekili Güneş Müftüoğlu, Bursa Milletvekili Mehmet Gazioğlu, Kocaeli Milletvekili Alaaddin Kurt, Trabzon Milletvekili Mehmet Çakıroğlu ve Kütahya Milletvekili Cavit Erdemir. 6 adayın dışında DYP kulislerinde grup başkanvekilliği için Manisa Milletvekili Sümer Oral ve Samsun Milletvekili Ali Eser'in de adı geçiyor. Danıştay için 5 aday • ANKARA (AA) — Süleyman Türkoğlu'nun, bu ay yaş haddinden emekli olmasıyla boşalacak Danıştay Başkanhğı için seçime katılacak aday sayısı 5'e yükseldi. Danıştay yetkililerinden edinilen bilgiye göre Danıştay 8. Daire Başkanı Metin Güven de yapılacak seçimde aday olacak. 1. Daire Başkanı Hasan Basri Gültekin, 4 Daire Başkanı Ekrem tspir, 7. Daire Başkanı M. Aüf Kösebalaban ve 9. Daire Başkanı Kemal Tarsuslugil daha önce başkanhk için aday olmuşlardı. Danıştay Yasası'na göre Türkoğlu'nun emekli olacağı 18 aralık sah gününden itibaren 15 gün içinde başkanhk için seçim yapılacak. Türkoğlu'nun emekliliğinden sonra Danıştay Genel Kurulu'nun seçim yapmak için toplanacağı gün de dahil adaylık için başvurulabilecek. Iktidara İîlok muhalefet'lç Politika Servisi — "Körfez krizi", 'Cıunhurbaşkaanun yetkileri', 'Başkanlık sistemi', 'Gladio-kontrgerilla' muhtıra olarak yorumlanan Genelkurmay Başkanı Necip Toramtay'ın istifası derken bir süredir fonda kalan erken genel seçim isteği Demirel'in "Sine-i millete döneHm" çağrısıyla yeniden gündeme geldi. Olağan kongresini kendilerinin deyişiyle 'olaganüstü görkemle' tamamlayan 'vitrini' hatta yine kendi deyişiyle 'zihniyetini de yenileyen' DYP'nin Genel Başkam Süleyman Demirel, 5 aralık akşamı Sheraton Oteli'nde partisinin il örgütünün düzenlediği 'Aya Bakış' toplantısında Türkiye'nin gündemine erken genel seçimi yeniden getirdi: "Bnradan bir çağn yapıyorom. SHP sine-i millete dönmeyc razı olursa biz yann döneriz. Bizim 60 (6 DEMP'liyle birlikte), SHP'nin 82 milletvekili var. Gelin hep birlikte sine-i millete dönelim. O zaman Meclis'i ayakta tutaraazlar." Demirel'in bu çağrısının ardından gözler ana muhalefet partisi SHP'ye çevrildi. SHP Genel Başkanı Erdal İnönü, erken genel seçim için hazır olduklarım vurgularken 'sine-i millete dönelim' çağrısına net bir yanıt vermedi. SHP lideri, Demirel'in bir soruya yanıt verirken bu sözü kullandığını, DYP'den partilerine herhangi bir öneri gelmediğini, eğer gelirse partilerin resmi organlarında konunun tartışılacağım söyledi. Demirel de hemen yonımunu yaptı: "SHP ipe un seriyor." Demirel'e göre bu işin görüşmesi filan olmaz; dönülecekse dönülürdü. Bu arada tartışmaya katılan Başbakan Yıldınm Akbulut, "Memnun olunız, hemen ara seçim yaparu, bir daha da parlamentoya giremezkr" tehdidinde bulunurken SHP merkez yönetim kurulu tolantısından "Sine-i millet bir ay içinde erken seçim saglayacağı güvencesini verirse, SHP grubu buna hazır" karan çıkt'ı. MYK aynca, Genel Başkan İnönii'nün Demirel'le görüşme talep etmesini kararlaştırdı ve başta parlamentoda grubu bulunmayan siyasi partiler olmak üzere sendikalara, meslek kuruluşlanna ve demokratik kitle örgütlerine işbirliği çağnsı yaptı. Aym gün Demirel'den de "muhalefet cephesi"ni genişletmeye yönelik bir çağn geldi. Demirel, sadece siyasi partileri, sendikalan, meslek odalanm, öteki demokratik kuruluşları değil, "İktidan reddeden yiizde 80 içinde kim varsa herkesi" Türkiye'yi erken genel seçime götürmek için işbirliği yapmaya çağırdı. Sine-i millet tartışması, 26 Mart yerel seçimlerinden bu yana muhalefet partilerinin 'tek çare' olarak gördüğü erken genel seçim isteğini bir kez daha gündeme getiriyordu, ama bu kez asıl kafa yorulan konu erken seçime nasıl gidileceği oluyordu. Biz de "Erken genel seçime nasıl gidilir?" sorusunu başta siyasi parti yöneticileri olmak uzere sendika başkanlanna, meslek odalanna, demokratik kitle örgütlerine, hukukçulara, siyaset bilimcilerine ve işadamlanna yönelttik. Bugünden başlayarak da aldığımız yanıtları yayımlıyoruz. Erken seçim için her şeye evetHEP FehMİ Işıklar (HEP Ge- nel Başkam) Sine-i millet konu- sunda partiler topu birbirine atı- yor. Parlamentoda grubu bulu- nan partiler, milletin sinesinin ne kadar açık olduğunu bilmi- yor. Sine-i millet sözü çok önemlidir. 26 Mart seçimlerin- den sonra bugün HEP'te bulu- nan milletvekilleri erken seçim için sine-i millet sözunü ettiler. Ancak SHP grubu buna itibar etmedi. DYP milletvekili Murat Sökmenoğlu aym sözü savundu, istifa etti. DYP, kendi milletve- kilinin bu tavrını onaylamadı. Şimdi DYP diyor ki; SHP istifa etsin biz de edelim. SHP de ANAP, erken seçim karan alır- sa sine-i millete giderim diyor. Yani hepsi de topu birbirine atı- yor. Mastaf a özer (HEP Di- yarbakır tl Başkanı) Partimizin erken seçime gidebilme koşullan henuz uygun değil. Halfcın ira- desinin Meclis'e yansıması bakı- mından halkın sorunlannı çöze- bilecek güçlü bir iktidarın oluş- ması için erken genel seçim zo- runludur. Şimdiki seçim siste- miyle genel seçimlerin yapılma- sı yine sorunlar yaratacak, Mec- lis, halkı temsil etmekten uzak- laşmış olacak. Bu nedenle mev- cut seçim sistemi değiştirilerek seçmen kitlesinin tüm oylannı parlamentoya yansıtabilecek, demokratik nispi temsil sistemi- nin uygulanması gerekir. Zekerlya Galliifcaş (Ga- ziantep DSP kurucu üyesi) Er- ken seçime gitmek bizim elimiz- de değil. Parlamentonun ona- yından geçer. Parlamentoda ha- len grubu bulunan partiler halk desteğine dayanmayan partiler- den oluşuyor. Bu partilerle er- ken seçime gitmek çok zor. Eğer sine-i millete dönmeyi gerçekten ciddi olarak düşünüyorlarsa halk nazannda güven sağlarlar. Bu seçim sisteminin de değişti- rilmesi gerek. MESlfK 0MIARI Şlaasi Eriaa (TOBB Sana- yi Konseyi ve EBSO Meclis Baş- kanı) Erken seçime nasıl gidilir? Onun formülünü bilemem, ama kendi adıma 26 Mart seçimlerin- den bu yana Türkiye'nin erken seçime gitmesinde çok yönlü ya- rarlar sağlanacağını söylüyo- çimlere hazırlanmalandır. Tabii ki gönlümüzden seçimlerin bir an önce yapılması geçiyor. Hal- kın görüşünün iktidara yansı- masını istiyoruz, ama umudu- muz yok. Olsaydı bugüne kadar erken seçim olurdu. Herkes za- man kazanmak istiyor. Erken seçimle ilgili söylenenler gerçek- çi izlenimini vermiyor. tbrahin Yetkla (Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Baş- kanı) Erken genel seçimin yapıl- ması için demokratik kitle örgü- tü ve meslek kuruluşu olarak eli- mizden gelen her şeyi yapmaya hazırız. Demokrasinin olmadı- ğı, insan hak ve özgürlüklerinin yok sayıldığk bir ülkede elbette tan Partisi'nin inatçı olması, sözden anlamaması, uyanlara kulak asmaması, tıkaması ve en önemlisi halkı temsil etmemesi- dir. Başına buyruk bir yönetim sergileyen özal ve ANAP'a karşı demokratik yollara başvurmak- tan başka çare kalmamıştır. Bu demokratik yolun başhcası da Meclis'ten çekilme olan istifa hakkımn kullanılmasıdır. tnsan- lar haklannı kullanmazsa hak da alamıyorlar. Öyleyse muha- lefet partileri bu istifa haklan- nı kullanabilmelidirler. Bu par- tiler erken seçim için hep halk- tan ve örgütlerden bir şeyler beklemektedirler. Oysa siyasal partiler öncülük yapmalıdır, tediği koşullardır. Böylece DYP'nin oylannın da ANAP'a intikali ile anayasa değişikliği de gerçekleşmiş olur. Bir diğer nok- ta da mahalli secimlerle* parla- mento seçimlerinin aynı tarihte yapılmasıdır. Metin Akpınar (Sanatçı) Zamansız her şeye karşıyım. Her şey zamanında yapılmahdır. Prematüre olursa bu sağhksızlık demektir. Her ne kadar prema- türe olup da sağlıkh yaşayanlar da rarsa, bunlar çok enderdir. Onun için genel seçimin de ara seçimin de zamanında yapılma- sından yanayım. DYP ve SHP milletvekilleri istifa edip gitseler rum. Hem siyasi hem ekonomik hem sosyal açıdan erken seçimin faydalı olacağına inanıyorum. Ancak erken seçime nasıl gidi- lir onu bilemem, gelişmeler ne gösterecek bilemem. MNStafa OzMaa (Ege th- racatçılar Birlikleri Başkanları Kurulu Başkam) Erken seçim bugüne kadar çok konuşuldu. Görüldü ki ANAP iktidan bu- na hiç yanaşmıyor. Üzerinde durmanın anlamı yok. Seçim hangi tarihteyse o tarihte yapı- hr. Thatcher örneği var ama biz- de olmuyor. Arzumuz partilerin kuvvetli kadrolar kurarak se- bu gidişe dur demek için ortak mücadele platformu oluşturul- masının, tüm kitle örgütleri ola- rak bugünkü iktidarın gidişine dur demenin zamanı gelmiştir. Ortak mücadele çağnsına olum- lu bakıvorum. BİLİM ADAMLAR1 Prof. Dr. Tahlr Hati- p*£la (Eski Öğretim Üyeteri Derneği Genel Başkanı) Türki- ye bugün büyük bir siyasal ve yönetsel çıkmaz içindedir. An- laşıldı ki bunun tek nedeni; si- yasal yapılaşmadır. Yani Anava- sine-i millet olayı mutlaka ger- çekleştirilmeli ve demokratik mekanizma geleceğe örnek ola- bilmelidir. SAHATÇILAR C«nk Korav (Sunucu) Sü- ratle erken seçime gidilmesi, memlekete huzur getirecektir. Parlamentonun sadece ara seçi- me gitmesi durumunda, muha- lefet partileri bundan zararlı çı- karlar. Dolayısıyla erken genel seçim, gerçek oyları yansıtmak bakımından şarttır. Bütçe gö- rüşmelerinde Süleyman Demi- rel'in söylediği Turgut özal'ın is- de anayasa erken seçimi emret- miyor. Zaten Körfez krizi gün- demde iken ve genel grevler var- ken halkı sokağa dökmenin er- ken ve zamansız bir doğum ol- duğu düşüncesindeyim. Bu bir haktır, zamanında kuUanıhrsa, karşı taraf müstehak olur. ASEIIDİKACILAB Sabrl üzdeş (Tarım-lş Ge- nel Başkam) Ekonomik ve sos- yal sorunlar büyük bovutlara ulaştı. Çalışanlar, buukınız eme- ğinin karşıhğını almak, insanlık haklarını bile alamadılar. Bu şartlarda bir erken genel seçim şart oldu. Bu yolda ne yapılma- sı gerekiyorsa her mücadelede varız. Maair Ceylaa (Petrol-îg Genel Başkanı) Mutlaka bir er- ken genel seçim yapılmahdır. Ancak bu erken genel seçim de- mokratik bir seçim olmahdır. Bu seçime gitmek için de kitle- sel zorlamalara gidilmelidir. Bu kitlesel zorlamalara muhalefet partilerinin tercuman olması ge- reklidir. HtkMet Alraıı (Şeker-lş Genel Başkam) Muhalefet par- tileri her şeyi sendikalardan bek- lemesinler. Biz sendikacılar ola- rak zaten sine-i milletteyiz. Baş- ta anamuhalefet partisi olmak üzere milletvekilleri, sine-i mil- lete bir dönsünler, kendi geliştir- dikleri önerileri sulandırmasın- lar. Önce onlar, kendilerine dü- şen görevi yerine getirsinler. Câral Erçakır (Ağaç-tş Genel Başkanı) Öteden beri sen- dikalar ANAP iktidarından kurtulmak gerektiğini söyleye geliyorlar. Eğer bir erken genel seçim ortamı yaratılmak isteni- yorsa, sendikalar bu mücadele- nin içinde olmalı. Mastafa «zhek (Türk Metal Genel Başkam) Erken ge- nel seçim isteklerine katılma- mak mümkün değil. Ülkeyi ye- ni bir kargasaya götürmeden, milletin hür iradesinin ortaya çıkmasını sağlayacak, demokra- tik sistemi koruyacak bir erken seçimden yanayız. StRECEK NURETTİN YILMAZ Partiler anlaşırsa kaçınılmaz olur ANKARA (UBA) — Anavatan Partisi Mardin Milletvekili Nurettin Yılmaz, "sine-i millete dönme" konusunda parla- mento içi ve parlamento dışı partilerin or- tak hareket etmesi halinde erken seçimin kaçınılmaz hale geleceğini söyledi. ANAP Milletvekili Nurettin Yılmaz SHP ve DYP'nin "sine-i millete dönme" konusunu gündeme getirmeleriyle ilgili olarak görüşlerini açıklarken, SHP ve DYP'nin sine-i millete dönme karan ala- caklarına inanmadığını bildirdi. Yılmaz, "Kişi olarak benim erken seçimden bir kaygım yok. Benim için erken seçim olup olmaması farketmez. Ancak erken seçim ne- yi degişürir. Onu iyice düşünmek lazım. Yapılacak bir erken seçimde hiçbir parti tek başına iktidara gelemez. Belki bir par- tinin tek başına iktidar olmasına son verebilir. Bunun sonuçla- nnm ne olacağı da belli değildir" dedi. SHP ve DYP'nin sine-i millete dönebilmesi için parlamento dışındaki partilerle anlaşması gerektiğini aksi takdirde yeni bir durumun ortaya çıkacağını kaydeden Nurettin Yılmaz şunlan söyledi: "SHP ve DYP'nin sine-i millete dönebilmesi çok zor derken gercekçiyim. Yapılan son seçimler parlamento dışı partilerin par- lamento içindeki SHP ve DYP'den daha güçlü olduklannı gös- termiştir. Bu nedenle SHP ve DYP parlamento dışındaki par- tilerden yapılacak bir ara seçimde seçimlere katılmama sözü al- madan sine-i millete dönemez. DSP, RP, MÇP yapılacak bir ara- seçime katılmalan halinde parlamentoya girebilirler. Böyle bir durnm ortaya yeni bir sivasi tablo çıkanr. Ben şahsen DSP'nin HEP ile SHP'nin DYP ile RP'nin, MÇP'nin bu konuda anla- sabileceklerini sanmıyonım. Ama eğer anlaşırlarsa, parlamen- to dışındaki partiler yapılacak bir ara seçime katümayacaklan konnsunda güvence veririerse kaçınılmaz hale gelir. ERCANKARAKA1Ş Muhalefet partileri işbirliği yapmalı tç Politika Servisi — SHP tstanbul tl Başkanı Ercan Karakaş, bir erken genel se- çime gidilmesinin zorunluluğuna dikkat çekerek "SHP, işleyişini tümüyle yitinniş bulunan TBMM'den millelvekillerini ;ekmelidir" dedi. Muhalefet partilerinin işbirliğine gitmesi halinde sendikalar, mes- lek örgütleri ve diğer sivil toplum örgüt- leri tarafından destekleneceğini belirten Karakaş, "muhalefet partileri erken seçi- me adil ve demokratik bir seçim yasasıyla gidilmesini, yeni meclisin demokratik bir anayasa yapmasını ve diğer temel yasaların demokratikleşme- sini kararlaştırabilirler" diye konuştu. Dünyada çok hızlı bir siyasal değişim sürecinin yaşandığım ve bunun adının da demokrasi olduğunu vurgulayan Karakaş, parlamentonun işlevini yitirdiğini söyledi. ANAP hükümetinin halkın iradesine dayanmadığı ve halk iradesine dayalı yeni bir parlamento oluşturulması gerekliliğini anlatan Karakaş şunla- n söyledi: "Bu parlamentodan halk yaranna hiçbir karar çıkmamak- tadır. Diğer taraftan sişasi, sosyal ve ekonomik bunalım ya- şanmaktadır. Ana muhalefet partisi olarak SHP bu konuda ön- cülük yapmalıdır. Bu anlamda Genel Başkanımız İnönü ile DYP Genel Başkanı Demirel'in yapacakları görüşmeyi son derece olumlu buluvoruz. Sonra diğer muhalefet partisi liderleriyle de görüşulerek bir erken genel seçimin koşullan birlikte saptan- maya çahşılmalıdır. Biz muhalefet partilerinin yaşanan bunca olaydan sonra bir toplumsal uzlaşma zemini oluşturabilecek- lerine inanıyoruz." Karakaş, muhalefet partilerinin işbirliğinin sendikalar, mes- lek örgütleri ve diğer sivil toplum örgütleri tarafından destek- leneceğini belirtti. NURHAN TEKİNEL Sine-i millete dönersek yer yerinden oynar ANKARA (UBA) — ANAP'tan istifa ettikten sonra Demokratik Mücadele Par- tisi'ni kuran ve bu partinin kendini feshet- mesiyle de DYP'ye geçen Kastamonu Mil- letvekili Noriian Tekinel, sine-i millete dönme çağnsım canı gönülden destekledi- ğini belirterek "Demokrasinin işlemesi için, bu çıkmazdan kurtulabilmemiz için bu şart. Eğer Meclis'ten 141 milletvekili sine-i millete dönerse Türkiye'de yer ye- rinden oynar, ANAP'ular da kaçacak yer ararlar" dedi. ANAP'tan istifa etmelerinin altında ülkenin içinde bulunduğu çıkmazdan kurtulmasının yattığını kaydeden Tekinel, "Sine-i millete dönme karan alınırsa bunu ilk uygulayanlardan birisi olunız. Ülkenin bu gidişine dnr demenin yolu budur" dedi. Nurhan Tekinel, sine-i millete dönulmesi halinde yapılacak bir ara seçime de girebileceklerini belirterek "Sayın Akbulut 'Sine-i millete dönerlerse biz de ara seçim yapanz, o partiler de bir daha Meclis'e giremezler' diyor. Aslında onun kafası bu işlere çalışmıyor. Laf söylemek için bunlan söyledi. Meclis'te 141 kişi istifa ederse Türki\e'de yer yerinden oynar. O zaman da onlar kaçacak yer ararlar, ara seçime gidilse bile bu bir çö- züm olmaz. Çare, .genel seçime gitmekür" diye konuştu. Cumhurbaşkanı Özal'ın her gün televizyona çıkıp bakan, baş- bakan gibi konuşmasımn çok üzüntü verici olduğunu ve bunu şaşkınlıkla izlediklerini belirten Tekinel, ülkede herkesin bu yö- netime karşı bir isyan içerisine girdiğini, böyle sunduğu tak- dirde de bunun sonucunun kötü olacağını söyledi. Tekinel, "Ül- kedeki bugünkü sıkıntıların kaynağından kurtulmak için 92'yi beklemeden bir genel seçim yapılmalı. O zaman hem bu hükü- met bem de bu cumhurbaşkanı gidecektir. Halkımızın bir da- ha ne bu hükümete ne de Sayın Özal'a oy vereceğini sanmıyonım" dedi. BİR YILDIR TARTIŞILIYOR Sine-i millet erken seçimin anahtarı mı?Bugün de kamuoyu gündemine gelen "sine-i millet" tartışmaları yaklaşık bir yıl önce cumhurbaşkam seçimi arifesinde de yoğun bir biçimde yaşandı. lç Politika Servisi — "Sine-i millete dönme" Türk siyasi hayatında, ülkeyi "erken genel seçi- me götürme" yöntemi olarak birçok kez düşü- nülmüş, tartışılmış, ancak uygulaması gerçekle- şememiştir. Bugün de kamuoyu gündemine gelen "sine-i millet" tartışmaları, yaklaşık bir yıl önce, cum- hurbaşkam seçimi arifesinde de yoğun bir biçim- de yaşandı. Tartışmalar, 17 Ekim 1989 günü, Başbakan Turgut Özal'ın cumhurbaşkanlığına adaylığını açıklamasıyla başlıyordu. 26 Mart 1989 yerel se- çim leri sonuçlanna göre 'iktidar partisinin hal- kın destegini kaybettiğini" öne süren muhalefet partileri, Özal'ın cumhurbaşkanlığı adaylığına karşı çıkıyor ve özal'ın "halkın cumhurbaşkanı olamayacağını" behrtiyorlardı. Özal'ın sadece ANAP grubunun oylanyla Cumhurbaşkanı se- çileceği gerçeği ortaya çıküğında da "erken ge- nel seçim" istekleri artıyordu. 19 Ekim 1989 Rünü. SHP Genel Merkezi'nde bir basın toplantısı düzenleyen Erdal İnönü, halktan gelen baskıların dayanılmaz duruma ulaşması halinde, 'TBMM'den çekilebilecekle- rini" açıklıyordu. İnönü, bu konuda, DYP ile, işbirliği yolunun da her zaman açık olduğunu ifa- de ediyordu. İnönü, ertesi gün de "Meclis'ten çekilme" konusunun 1-2 gün içinde netleşeceği- ni belirtiyordu. Bu konuda parlamento dışı par- tilerin görüşlerinin de önemli olduğunu vurgu- layan SHP lideri, "İstifa edelim, gidelim, ama muhalefet görevimizi ihmal etmiş olur muyuz? Kafamdaki soru budur" diyordu. Aynı gün, Ankara'daki Tes-lş kongresinde ko- nuşan DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel ise parlamentodan çekilme konusunda, "Sine-i mil- let kolay. Neyi halledecegiz, biz ona bakalım" derken, partisinin grup toplantısında da "PUav- dan dönenin kaşığı kırüsın" ifadesini kullanıyor- du. Demirel, 21 Ekim günü Cumhuriyet'in so- rulannı yanıtlarken ise lnönü'nün görüşlerine net bir karşılık veriyordu: "Sine-i millet için şartsız varız. SHP ne zaman hazırsa, biz de hazırız. Türkiye'yi seçime götürecek ber yota vanz." DYP lideri, SHP'nin böyle bir karar almamas! duru- munda da "Gerekirse, tek başımıza bile sine-i millete döneriz. Bnnu seve seve yaparu" diye ko- nuşuyordu. Bu tartışmalar sürerken SHP ve DYP'yi bir yandan da parlamento dışı partilerin çekilme du- rumunda, ANAP'ın bir ara seçime gidebileceği düşündürüyordu. RP ve MÇP "sine-i millef'e dönmeye destek olduklannı açıklıyorlar, DSP h- deri Bülent Ecevit ise "Çekilsinler, düşünürüz" ifadesini kullanıyor, ardından da "DSP'nin fır- satçı bir yaklaşım izlemeyeceğini" belirtiyordu. 22 Ekim 1989 gunü, SHP lideri Inönü, parla- mentodan çekilme konusunda, partisinin kendi- sini "tam yetkili" kıldığmı açıklıyordu. tnönü, Cumhuriyet'in bu konudaki sonılannı yanıtlar- ken, sine-i millete dönme için, "Bizim herhangi bir kaygımız, kişisel bir endişemiz yok. Ama se- rinkanlılıkla duşünerek parti için en doğru şey neyse onu yapanz" diyordu. Bir gün sonra top- lanan SHP Merkez Yürütme Kurulu'ndan ise net bir tavır çıkmıyordu. Ancak, Genel Sekreter De- niz Baykal, "Hiçbir zaman böyle bir önerinin gündemden kalktığını söyleyemeyiz. Geiecegi kimse bağlayamaz, her şey olabilir" diye konu- şuyordu. Aynı gün DYP kurmaylan da "sine-i millef'in son aşama olduğunu, daha önce bazı şeylerin yapılması gerektiğini ifade ediyorlardı. DYP'liler, SHP'nin bu konudaki "net" tavrını beklediklerini de ekliyorlardı. SHP'nin "net" tavnnı, Genel Başkan İnönü, 27 Ekim 1989 akşamı, SODEP ilk kuruculanna verdiği yemekte açıkbyordu; "Hata ettik." İnö- nü, buradaki konuşmasında, "her törlü yola başvurunız" sözlerinin kamuoyunda "sine-i mD- lete dönmek" biçiminde algılandığını belirtiyor ve ardından "Siyasette böyle yanlış anlaşılmalar olabilir. Biz çekilsek de Özal secilir" ifadesini kul- Ianıyordu. Böylece, yaklaşık bir hafta sürekli kamuoyu gündeminde kalan "sine-i millet"e dönme tartış- malan, sonuca varmadan noktalanıyordu. Sade- ce "Özal'ın cumhurbaşkanlığına adayı olmaa balinde" milletvekilliğinden istifa edeceğini açık- layan DYP Hatay Milletvekili Murat Solunenoğ- lu, sözunü tutuyor ve 30 Ekim 1989 günü parla- menterliğe veda ediyordu.