Katalog

öjKASIM 1990 INÖNÜ 'Görüşme anayasaya aykırı' ANKARA (Cumhuriyet Bu- rosu) — SHP Genel Başkanı Er- dal Inonu, "Turk dış politika- sının bir suredir ABD yetkılile- ri eli>le yurutuldugu gibi bir ha- va oldugunu" belırttı Inönu, "Amerikalı dostlanmız Turkı- ye'de kimin gerçekten faalk des- tegine sahip oldugunu ve savaş gibi onemlı bir konuda kımın ksrar verebıleceğıni iyi anlama- faui gerelu>or " dedı ABD Dışışlerı Bakanı James 8*1(0*111 Türkıye'ye yapacağı n- yaret konusundakı gönışlennı bugün Meclıs grubunda dıle ge- tırecek olan Inönü, Cumhun- yet'e yaptığı açıklamada "Ba- ker'ın temel konulan buyuk ola- sılıkia Cumhurbaşkanı Turgut özal ıle görüşeceğını" söyledı Inönu, bu durumun anayasaya ve ulusal çıkarlara aykırı oldu- ğunu kaydederek dış polıtıkanın ıkılı görüşmeler çerçevesınde yu- rutulduğunu, kamuoyuna ve TBMM'ye göruşmelerle ılgılı bılgı venlmedığını belırttı tnö- nu, "Turk dış politikasının bir suredir ABD'lı yetkıliler elıjle yumtulduğu gibi bir hava oldu- gu" göruşunu savunarak "Ozal'ın yaptığı goruşmelerde hep söz konusu olan, Korfez knzının bir an once çozulmesi için nasıl bir savaş olmalı, bu sa- vaşta Turkıve'nin yeri ne olmalı gibıkonular" dıye konuştu Ozal'ın "Tek başına bir ma- cera doğrultusunda çıkar sağla- maya çalıştıgını" belırten tnönu şunları söyledı "Sayın Baker en buyuk NA- TO muttefıki olarak Turki>e've geliyor. Dışişlerı'ni, Başbakanı devre dışı bırâkmak Turkıye'nın anayasal duzenine hıç ujmayan bir yaklaşım." HABERLERİN DEVAMI CUMHURİYET/19 NATO yenî arayış içinde (Baştarafı 1. Sayfada) merkezınde, kendısını ılk anda hıssettıren hava, belırsızbk NA- TO uyesı 16 ulkenın uzmanla- rı, delegasyonları, asken yetkı- lılerı, daha oncekı yıllarda ya- şanmamış bir koşuşturmanın ıçınde gömlüyorlar Üzerınde gınlmez yazılan odaJardan, bn- fıng salonlanndan korıdorlara yansıyan "N 4 T 0 , ne olacak", "tttifak vaşamalı mı", "SSCB tehdıdi ortadan kalktığma gore bundan sonra ne yapılabilir", "Siyaa ağıriıklı bir NATO mu" sorulan bu belırsızlığın halkala- nnı oluşturuyor Utıfakın ıçınde bulunduğu aç- maz, göruştuğumuz tum yetkı- lılerce dıle getınlıyor ABD go- ruşlerının ağırlık taşıdığı brı- finglerde, NATO'nun ne olur- sa olsun yaşatılması gerektığı ortaya çıkıyor ABD asken uz- manları, SSCB'nın artık bır teh- dıt unsuru oluşturmadığını be- Iırterek "Ancak SSCB, bir risk ozelliğı tası.vor. Bu nedenle de hemen gevşememek gerekıyor" şeklınde göruş bıldırıyorlar ABD'nın, SSCB'nın bır rısk oluşturduğu sorusunun yanı sı- ra NATO'nun guçlu tutulraası- na ılışkın dığer bır yaklaşımı da şu- Körfez krızı, NATO'nun başka tehükelerle de karşı kar- şıya oldugunu ortaya çıkardı Buradan hareketle NATO'yu guçlu kılmak gerekıyor ABD'nın NATO daımı tem- sılcısı William Howard Taft, bu göruşu şu bıçımde ozetlıyor "SSCB, tebdidüun ortadan kalk- ması NATO'nun >eni bır vapı- lanma surecine girmesı gerektj- ğini ortaya kovdu. Bir değişik- liğe gidilmesi gerekiyor. Körfez krizının orta>a çıkardığı dunım ıse Ortadoğu, Akdeniz ve Kuzej Afrıka'da hâlâ tehlikelerin var oldugunu gosterdı. NATO, bu nedenle daha once surdurduğu polıükavı aynen surdurmeli- dir." Taft'ın sözlerı, uzerınde aylardır tartışılan NATO'nun 'alan dışı' (out of area) bır ya- Dışişlerî temkinli (Baştarafı 1. Sayfada) karşı askeri guç kullanınıını du- şuneceklerini bılmek istıvoruz" şekundekı sözlerı, Ankara zıya- retınde bazı yaşamsal sorulann gündeme geleceğı beklentısını arttırdı Bu beklentıler karşısında 'temkinli' bır tutum takınan Dı- şışlen Bakanlığı çevrelen, Türkı- ye'nın ılk aşamada BM Guven- lık Konseyı kararlarına dayalı barışçı çözumden yana oldugu- nu anımsattılar Bu çevreler, bölgede askeri bır operasyona gırışılmesının kaçınılmaz olması durumunda da Turkıye'nın, BM Guvenlık Konseyı'nın devrede olrnasını gözeteceğını vurguluyorlar Yetkıliler, 'gerçekçı degerlendınne' ıle son günlerde Amerıkan basınının başını çek- tığı 'sıcak savaş spekulasyon- lan' arasında bır tercıh yapılma sı gerektığı görüşunu bıldırerek şunları söyledıler "ABD her ue kadar, ulusla- rarası duzeyde bir koordinelı Korfez politikasının oluşmasın- da an planda gorunuvorsa da Washınglon'un, Moskova ve Parıs gıbı etkin baskentlerin desteğını almav an bır operasyo- na gınsmesı beklenmıvor. Gu- venlik Konseyı daımı uvesı olan SSCB ve Fransa askeri çozum olasılığına soguk baktıklannı son donemde açıkca belırtiyor- lar. Ekonomık ambargonun so- nuçlarının sabırla beklenmesi egilimi bu ulkelerde ağır bası- yor. Irak'a karşı askeri bir giri- şımın ancak ambargonun sonuç vermejecegının kesınJeşmesı du- rumunda duşunulebilecegini ve pıya kavuşturulabıleceğı şeklın- dekı Washıngton'un sorusunu da ozetlıyor Alan dışı NATO NATO stratejıstlennın uze- rınde aylardır tartıştıkları 'alan dışı' konusu, henuz bır kesınh- ğe kavuşturulmuş değıl Ancak ABD'run NATO'da çalışan her duzeydekı sıvıl \e asken yetkı- hsının ağzında bu konu var ABD, NATO'nun Avrupa'dakı onemının gıderek kaybolduğu- nu görmuş, ancak utıfakın Av- rupa dışmda başka tehdıtlere karşı rol oynayabıleceğını ısrar- la savunu>or ABD'lı yetkıliler, teronzm, uyuşturucu İcaçakçılı- ğı ve bolgesel ıstıkrarsızlıkların NATO uyelennın çıkarlannı da zedeledığını belırtıyorlar ABD'ye göre bu tehdıtlere kar- şı NATO uyesı ulkeler, mucade- lelerını ıttıfak çatısı altında da- ha kolay surdürebılırler ABD ve NATO'nun Turk ga- zetecıler ıçın organıze ettığı bu konudaki karan Guvenlik Konseyi'nın >erebılecegini Sov- yel ve Fransız yetkılılen vurgu- İuyorlar. Bu durumda ABD ba- sınının gundeme getırdıgı, spe- kulasvonlar ve Hashıngton'un bu spekulasvonlan destekleyen bazı çıkışlan, Bağdat'a karşı bir psıkolojık savaşın unsuru ola- rak duşunulebılır." Baker'ın zıyaretmın bu" boyu- tunu da, Turkıye'nın krızden kaynaklı maddı zararlannın karşılanması oluşturacak ABD Dışışlen Bakam'nın Turkıye'nın 'bir turlu bekJediğini alamadığı' Suudı Arabıstan'dan, ekono- mık desteğe ılışkın 'yeni haberler' getırmesı olası. Baker'ın yanm gunluk temas- ları sırasında 'zaman elverdiğin- ce' Ankara tarafından gundeme getınlecek bır konuyu da AK- KUM oluşturuyor 'bilgilendinne' gezısınde, Kör- fez knzınden, Saddam Huse- yin'den daha fazla konuşulan konu NATO'nun etkı alanının genışletılmesı oldu ABD'lı uz- manlar, dıplomatlar, askerler, NATO uyesı ulkeJenn teronzm, uyuşturucu kaçakçılığı, bölgeşel ıstıkrarsızlıklar ve radıkal İs- lamla mücadele etmesının tek koşulunun (sıne gua non) Utıfa- kın etkısının 'alan dışı'na kay- dınlmasından geçtığıııı, özellıkle vurguluyorlar Bu kavrama, Turkıye, Norveç gıbı kanat ul- kelerı ıle Ingıltere ve Kanada'- nın da sıcak baktığı satır arala- rında dıle getırılıyor Konuştuğumuz ABD'lı bır asken uzman, Körfez knzının, ABD'nın NATO polıtıkası ıçın bır şans oldugunu açık açık ol- masa bıle kabul edıyor NA- TO'dakı ABD mısyonunun ıkıncıl duzeydekı bu yetkılısıne göre 'alan dışı' yaklaşımırun ka- bul edılıp edılmeyeceğı de henuz behrlı değıl Çunku, Fransa ön- derlığındekı Avrupa grubu, ul- kelennı artık kendılennın sa- vunmalan gerektığınden yola çı- karak SSCB tehdıdının ortadan kalkmasıyla NATO'nun da bu- yuk bır ışlev kavbına uğradığı- nı gundemde tutuyorlar Italyan ve İngılız uzmanlara göre de NATO ıçındekı ABD- Fransa çekışmesı, özellıkle son aylarda yoğunlaşmış durumda Avrupa'nın, SSCB'den gelen tehdıdın azalması ıle kendı ıçın- de önem kazandığı şeklındekı Fransa göruşu, NATO uyesı dı ğer Avrupa ulkelerınce de tar- tışılıyor Bu yaklaşımı, Fransız dıplo- matlanndan da rahatça duyuyo- ruz Bır Fransız dıplomatın, verdığı brıfıngde, 'Korfez krizi, Batı Avrupa Bırlığf nin ve Av- rupa Topluluğu'nun oneminı arttırmıştır" şeklındekı sözlerı, ABD'b uzmanlarca pek hoş karşılanmıyor ABD'lılere gore Fransa, NATO ıçınde surekh puruz çıkarıyor, bundan sonra da çıkarmayı surdurecek ABD'lı uzmanların, Turkı- ye'yef ılışkın olarak ortaya attık- ları goruşler de ılgınç bır ozel- lık taşıyor Turkıye'den resmen bır talepte buJunulmamasma karşın, ABD'lı dıplomatlar ve asken uzmanlar, Ortadoğu ve Orta Asya'da yenı roller ustle- nılmesını ıstı>orlar Turk dele- gasyonuna gore ıse bu alanda çeşıtlı senaryolann uretıldığı bır gerçek, ancak 'ıleri karakol' go- revı ustlenılmesı kesınlıkle soz konusu olmayacak Bır dıplo- matımız, "Turkıye, bu konuda henuz bir vıcdan muhasebesı yapmadı" dıverek resmı goru- şu ozetlıyor NATO kondorlannda Turkı- ye'ye ılışkın olarak ortaya atı- İan göruşlerın en onemlısını, SSCB'nın parçalanması duru- munda bu ulkedekı Turk'cum- hurıyetlerıne karşı Turkıye'nın neler yapabıleceğı oluşturuyor Bu konu, yaptığımız her konuş- mada, özellıkle ABD'lı uzman- lar tarafından dıle getınlıyor ABD'hler, Türkıye'ye Orta As- ya'da bır rol venlıp verılmeye- ceğını henuz kesın çızgılerle be- hrlememış olmasalar bıle bu ko- nuyu sureklı gundemde tutarak nabız yokluyorlar Turkıye'nın Körfez knzınden 'guçlu' kartlarla çıkacağı da NATO karargâhında egemen bır goruş Bu nedenle, Ortado- ğu, Orta Asya'dan daha gerçe- ğe dönuk senaryoları ıçerıyor Turkıye'nın Ortadoğu'da etkın bır rol oynaması gerektığı >ö- nundekı göruşlerın ağjrlığına karşın, Ankara'dan Bruksel'e ulaşan talımatlar 'temkin' ıçen- yor Turk dıplomatlara gore yıl- lardır bu turden uretılen çeşıtlı senaryolara karşın, Turkıye krızle bırlıkte uretılen yenı se- naryolara da temkinli yaklaşı- yor ve Ankara ıçın ulkenın çı- karlan her şeym önunde gelıyor GOZLEM UĞUR MUMCU A k b a n k ' ı n A k b a n k ' ı n 19 8 9 19 9 0 y ı l ı 9 a y l ı k k â r \ t l ı 9 ay l ı k k a r t 189 5 0 2 M i l y a r M i l y a r AKBAIMK "Güveninizin Eseri" Akbank, bilanço rakamlannı Sayın Halkımıza ve Ortaklarına sunuyor. 9 ayhk kânmız 502 milyar! Bu bilanço, yalnızca bankacılık faaliyetleri ile ulaşılan gerçek rakamları göstermektedir. Akbank'ın bilanço rakamlannı inceleyin, karşılaştınn. Akbankgüvencesini farkımgöreceksiniz. Karşılaştınnalı Bilanço AKTİF Nakıt Değerler Kanunı Karşılıklar Hazıne Bonoları Kredıler tştırakler Sabıt Kıymetler Dığer Aktıfler TOPLAM PASIF Mevduat Alınan Kredıler Vergı Karşılığı Dığer Pasıfler Ozkaynaklar NetKÂr C% ergıden >«nra) TOPLAM 30.9.1989 1 508 508 570 516 811939 159 015 727 856 529 614 2 087 n 9 2^0 543 184 918 504 682 199 491901 188 1 090 ^54 481 126 6.611.188.416.684 30.9.1989 4 029 9^3 641518 80 401 329 490 28 919 5"" ""9S 1 506 276 247 580 T5 8^6 828 615 189 ^40 -"91 683 6.611.188.416.684 Kâr / Zarar Tablosu GELIRLER Faız Gelırlerı Faız Dışı Gelırler TOPLAM GİDERLER Faız Gıderlerı Faız Dışı Gıderler TOPLAM Vergı Öncesı Kâr Vergı Karşılığı NETKÂR 30.9.1989 1 148 O"^ 540 2^5 676 080 181 194 1.824.153.721.439 868 608 681 776 ^36 884 670 182 1.605.493.351.958 218 660 369 481 28 929 57^ 798 189.740.791.683 30.9.1990 1 565 8~7 921 662 982 H2 540 343 952 476 032 283 3 698 412 199186 343 820 991 692 340 640 757 239 1 689 529 420 198 9.5"'2.929.862.6O3 30.9.1990 5 649 391 223 091 171077 635 638 35 752 500 000 1 958 232 597 573 1 256 1İ4 368 606 502 361 53~ 695 9.572.929.862.603 30.9.1990 1 683 637 790 736 1 506 450 502 626 3.190.088.293.362 953 491 666 496 1 698 482 589 1"1 2.651.9"'4.255.667 538 114 037 695 35^52 500 000 502.361.537.695 (Baştara/ı 1 Sayfada) Yaşamı boyunca hekımlığın sosyalleştırılmesı ıçın savaşmış, son nefesıne kadar ınançlarını savunmuş, yetmışlı yaşlarında delıkanlı yureğı ıle dırenmış seckın bır bılım adamı ve Atatürk- çu aydındı Prof Fışek Ne yazık kı bu etkın, saygın, ınançlı ve dırençlı ınsanların sayısı gmıkçe azalıyor' Prof Fışek, Kurtuluş Savaşı komutanlarından Tumgeneral Hayrullah Fışek'ın oğludur "Kuvayı Mıllıyealık" Nusret Fışek'ın yurtseverlık bılıncının de dokusunu oluşturmuş Kurtuluş Savaşı'nda Batı Cephesı'nde Yunan orduları ıle savaşan Kazım Ozalp komutasındakı 14 Ko- lordu'nun "Erkânı Harp Reısı Albay Hayrullah 8ey"in oğlu Fı- şek de gunumuzde bır "kalpaksız Kuvayı Mıllıyecı" olarak ay- dınlanma, çağdaşlaşma savaşında 'hekım ordularının başkomutanlığını" yapmıştır Prof Fışek'ı bu son yolculuğunda saygıyla selamlıyoruz Fışek aılesının ve bu uygarlık savaşında Prof Fışek ıle aynı safta savaşan hekımlerın, bu hekımlerle bırlıkte bütün Atatürkçu aydınfarın başları sağolsun1 Operasyon Gladio Italya'da "Operasyon Gladio" adlı CIA denetımındekı bır te- ror orgütunün ortaya çıkartıldığını arkadaşımız Nılgun Cerra- hoğlu'nun verdığı haberden oğrendık Yunanıstan'da Amerıkan askeri gızlı ıstıhbarat örgutüne (USSS) bağlı başka bır antı- komunıst teror orgutüyle ılgılı haben de arkadaşımız Stelyo Ber- berakıs bıldırdı Italyadakı örgut, 1982 yılında Venedık'te öldurulen uç jan- darma ıle ılgılı soruşturma sonucunda ortaya çıkmış Soruş- turmayı yuruten Savcı Casson çalışmaları bır general ve yar- bayın engelledıklerını gorunce soruşturmayı genışletmış ve Başbakan Andreottı'nın de ıznıyle gızlı haberalma orgütlerını de soruşturmuş Savcının bu çalışmaları Italyan gızlı askeri haberalma örgu- tu (SISMf) tarafından da engellenınce savcı, SISMI Başkanı- nın tutumunu parlamentodakı terör komısyonuna bırmektup- la bıldırmış Bu gelışmeler uzerıne Başbakan Andreottı, NATO'nun bılgı ve denetrmı altında çafışan terör örgütunü açıklamış Olayları yakından ızleyenler ıçın bu hıç de şaşırtıcı bır ha- ber değıldır Değıldır, çunku butun NATO ulkelerınde boyle ör- gutler olduğu Turk basınında da çok yazılıp çızılmıştı SISMI'nın Başkan Yardımcısı General Musumucı, neo-faşıst örgutlerce 1980 yılı ağustos ayında seksen kışının ölumu ıle sonuçlanan Bologno ıstasyonu bombalama olayında soruştur- mayı saptırmak suçundan yargılamp mahkûm olmuştu Generaf Musumucı ıle bırlıkte yargılanan SISMI yönetıcıle- rının avukatı D'Ovodıo, aynı zamanda M Atı Ağca'nın da avu- katıydıi Ve bu General Musumucı, Ağca ya "Istedığımız ıfadeyı venr- sen SISMI senı cezaevınden çıkaracak' dıye guvence verıp Ağ- ca'dan ıkıncı Papa suıkastı davasının açılmasına yol açan ıfa- deyı aian SISMI Başkan Yardımcısı'ydı Rastlantı mıydı bunlar' Neo-fasıst terör örqutlen ıle P-2 Mason Locası ılışkılen ve Ipekçıcınayetı ılePapa suıkastı, ülkücü çetelerve çetelerın ıs- tıhbaratçılarla olan ılışkılerını sergılemeye çalışanlann Tür- kıye'de kımler tarafından nasıl alçakca karalanmak ıstendiklerı de bılınıyor Bu konular Türk kamuoyuna da hıç yabancı değıl, dılersenız belleklerı tazeleyelım Emeklı Kurmay Yarbay Talat Turhan, 12 Mart donemınde Is- tanbul Sıkıyönetım Komutanlı- ğı Askeri Mahkemesı'nde yap- tığı savunmada 'FM 31-16" ışa- retlı "Contr-Guenlla Operatıons" adlı bır talımnameyı sunarak "kontrgenlla" orgutunun varlığı- nı kanıtlamıştı Yarbay Turan'ın mahkemeye sunduğu talımnamade "Boyle bır yeraltı örgütunun yasal sta- tuye sahıp bulunmadığı" kayde- dılıyor ve bu örgutun 'Sabota/, adam öldurme sılahlı soygun' gıbı eylemler yapacağı da ya- zılıyordu Talat Turhan, bu savunmay- la da yetınmemış 1 Mayıs 1976 günu CHP yonetıcılerıne yazıy- la başvurarak CIA-MIT ılışkıle- rının araştırılmasını ıstemıştır Italya'da ortaya çıkartılan NA- TD'ya bağlı teror orgutu Yarbay Turan'ı doğruluyor Mıllı Savunma Bakanlığı es- kı hukuk muşavırlerınden Yar- gıç Albay Emın Değer'ın CIA Kontr-Gerılla ve Turkıye' adlı kı- tabında da bu kontrgerılla örgü- tu ıncelenmış ve Genelkurmay Başkanlığı yayınlanndan 'özel harp' ıle ılgılı ılgınç belgeler de sunulmuştur Bu belgelerden bırını okuyalım — HaiKi muKavemetçılerden ayırmak ıçın sankı ayaklanma kuvvetlerı yapıyormuş gıbı mu- dahale kuvvetlerınce zulme ka- dar varan haksız muamele ör- neklen ıle sahte operasyonlara başvurulması tavsıye edılır Yıne anımsayacaksınız 12 Mart dönemınden sonra Turkı- ye'de 'kontrgenlla'nm eylemle- rınden soz edılmış, bu yayınlar, 0 günlerde General Faık Türun, Başbakan Demırel ve Genel- kurmay Baskanı Evren tarafın- dan şıddetle yalanlanmıştı Evren, anılarında şımdı 'kont- gerılla'nm varlığını açıkça ıtıraf edıyor1 Bu ılışkıler gızlıdır ancak ba- zı rastlantılarla ortaya çıkar Örneğın, 1960 oncesınde MIT Dınleme Servısı ve bazı memurlarının aylıklarının CIA tarafından ödendığı de Yassıa- da mahkemelerınde gızlı otu- rumlarda ortaya çıkmış bu olay ıkı yıl önce Cumhurıyet'te ha- ber ve yorum konusu olmuş, bu konudaki aızhlık de boylece kalkmıştı * CIA'nın Vıetnamda ve Şılı'de terör eylemlerı duzenledığını artık bugun Amerıkan yazarla- rı bıle yazıyorlar Senator Frank Church'un başkanlığındakı ko- mısyon da CIA'nın Şılı'dekı terö- rıst eylemlerını araştırmamış mıydı9 Gerçekler bır sure gızienebı- lır gızlenen bu gerçekler gunün bırınde ortaya cıkar CIA'nın 12 Mart ve 12 Eylul oncelerınde olduğu gıbı bugun Turkıye'de hangı eylemlere ka- rıştığı, kımlerı nasıl kullandığı araştınldığı ve kanıtlandığı gun terörün de nedenlennden bıri anlaşılacaktır Turkıye de 12 Eylul öncesın- de ele geçen 822 bın sılahın onda dokuzu NATO ulkelerınde uretılen sılahlardı Yalnızca bu bıle duşundurucu değıl mıydı 7 Öyleydı, ama kım duşunecektı bunları? Ve kım araştıracak? Kım'